«مریم» مناسب اتوبوس و مترو نیست!

به گزارش گروه فرهنگ و هنر حلقه وصل، نشست نقد و بررسی کتاب «مریم» از سری کتاب های زنان تاریخ ساز که توسط انتشارات علمی و فرهنگی منتشر شده است، با حضور زهرا زواریان، نویسنده و سهیلا عبدالحسینی، منتقد و با اجرای مهسا پیروزفر در کتابخانه شهید باهنر (تجریش ) برگزار شد.

در این نشست، ابتدا مجری برنامه خلاصه ای از بخش های مختلف کتاب و روند کلی داستان را تشریح کرد و گفت: این کتاب ۲۱۵ صفحه و ۵ بخش دارد که به نام پرنده های اساطیری نامگذاری شده است. زندگی حضرت مریم در ۵ پرواز و در هر بخش توسط یک پرنده بیان شده است. این داستان از تولد حضرت مریم آغاز می شود و تا مرگ او پیش می رود.

پیروزفر افزود: راوی این داستان دانای کل است و برخی از جملات داستان از نگاه پرندگان بیان می شود که فضای سوررئال پیدا می کند. این نوع شخصیت پردازی، کتاب مریم را مانند کتاب هایی همچون کلیله و دمنه کرده است.

وی تصریح کرد: تکراری بودن این نوع داستان ها خصوصا داستان حضرت مریم که در فرم های مختلف هنری برای مردم بیان شده، کار نوشتن داستان جدید درباره شان را سخت می کند چون مخاطب با کل ماجرا آشنا است و باید داستان از ویژگی های بارزی برخوردار باشد تا بتواند مخاطبش را جذب کند.

مجری و منتقد این نشست ادامه داد: یکی از مشکلات اساسی این داستان نامنسجم بودن طرح و پیرنگ آن است و سرنوشت نهایی این پرندگان معلوم نمی شود. نکته دیگر این که نقش قهرمان در این داستان کمرنگ است و تازه از صفحه ۶۰ تا ۱۸۷ نقش حضرت مریم نمایان می شود و این ورود برای داستان کمی دیر است. ویژگی های قوی در قهرمان داستان دیده نمی شود و ضد قهرمان ها هم در این داستان ضعیف هستند.

پیروزفر گفت: پرنده ها در این داستان نقش اساطیری دارند و تفاوت آن ها فقط در صدایشان است و اگر این پرنده ها را از داستان حذف کنیم، چیزی از ارزش داستان کم نمی شود. همچنین منابع مورد استفاده در این کتاب قابل توجه است اما احساس می شود بیشترین بهره از منابع اسلامی برده شده است. به نظر من این رمان بیشتر مناسب نوجوانان است و من ضمن تبریک به خانم زواریان، امیدوارم در آینده شاهد آثار شکوفاتری از ایشان باشیم.

در ادامه نشست، سهیلا عبدالحسینی، نویسنده و منتقد ادبی درباره داستان مریم گفت: در داستان های مذهبی، ابتدا و انتهای داستان برای همه مشخص است و همه اطلاعات این شخصیت ها را می دانند و این، کار را برای نویسنده مشکل می کند.

وی افزود: خانم زواریان دل را به دریا زده و و تلاش کرده با ایجاد برخی جذابیت ها داستان خوبی بنویسد. زاویه دید این داستان دانای کل نیست بلکه زاویه دید نمایشی است چرا که راوی از درونیات شخصیت ها چیزی نمی گوید و به ذهن آدم ها نمی رود. این زوایه دید هم کار نوشتن این داستان را سخت تر کرده است. درست مثل این است که صحنه ها از نگاه یک دوربین فیلمبرداری بیان شود.

عبدالحسینی تصریح کرد: عدم وجود نیروهای متضاد و منفی هم از نکته های این داستان است. به نظرم قداست و پاکدامنی حضرت مریم باعث شده نویسنده لکه هایم نفی را در اطراف او کمرنگ کند تا تقابلی بین آن ها رخ ندهد. عبادت، بخش سنگین و مهمی از زندگی حضرت مریم است. اگر در این داستان به مفهوم عبادت به نحو کاملتری پرداخته می شد با اثر زیباتری روبرو بودیم. اگر چه رجوع به منابع در این زمینه سخت بوده است. هچنین استفاده از پرنده، داستان را لطیف کرده ولی این بخش ها با هیچ نخی به هم متصل نشده اند.

وی در پایان سخنانش گفت: شخصیت حضرت مریم در این کتاب خیلی ساده و لطیف ترسیم شده و معلوم است که نویسنده برای خلق اثرش زحمت زیادی کشیده است.

در ادامه این جلسه، تعدادی از حاضران، نظراتشان را بیان کردند:

· کتاب مریم جذاب بود و اطلاعات خوبی به من داد.

· چون آخر داستان را می دانستم برایم جذابیت نداشت.

· برایم عجیب بود که چرا پرنده ها صحبت های انسان ها را متوجه می شدند اما صورت برعکسش وجود نداشت.

· یکی از ارزش های این کتاب این است که شما چند سال درباره آن تحقیق کردید. از نظر کتابسازی و طراحی و چاپ هم، کتاب وضعیت بسیار خوبی دارد که نشان از اعتماد ناشر به خانم زواریان است. قیمت کتاب هم در این وضعیت کاغذ و چاپ، قیمت مناسبی است.

· ۱۰ صفحه از ابتدای کتاب را خواندم و نظرم را جلب نکرد. کتاب را به یکی از شاگردانم دادم تا بخواند و نظرش را بیان کند که نوشته های او را تقدیمتان می کنم.

زهرا زواریان نویسنده داستان مریم نیز در انتهای نشست، ضمن تشکر از حضور علاقمندان کتاب در این نشست و ارائه نکات ظریفی که قابل توجه بودند، گفت: این روزها خواند کتاب هایی اینگونه، کار سختی است و از همه شما ممنونم که این کتاب را خواندید.

وی افزود: این روزها پرسش مهمی ذهنم را درگیر کرده که زن چیست؟ دوست دارم بدانم خدا چه انتظاری از من به عنوان یک زن دارد؟ و ما زن ها قرار است چه نقشی را در عالَم هستی ایفا کنیم؟

وی تصریح کرد: در مجموعه کتابهای زنان تاریخ ساز، کتاب مریم اولین کارم نبود اما سخت ترین کتاب در این مجموعه بود. نوشتن کتاب برای خود نویسنده هم نوعی کشف است و از این نظر برای خودم هم جذاب و شیرین بود. تحقیق این کتاب حدود یک سال طول کشید. متون تحقیقی و تاریخی درباره زنان بسیار کم است. شاید گذشتگان از زنان نمی گفتند تا دید نامحرمان به روایت های آنان نیفتد!

زواریان افزود: من صرفا بر اساس منابع قرآنی و اسلامی باید این داستان را می نوشتم و البته از بقیه منابع، فیلم ها، مستندها و کتاب های سایر ادیان هم غافل نبودم. بعد از یک سال که می خواستم نوشتن داستان را شروع کنم، انتخاب زاویه دید یکی از دغدغه هایم بود چرا که زندگی حضرت مریم پر از تنهایی بود و باید زوایه دیدی مناسب این تنهایی انتخاب می کردم. استفاده از پرندگان به همین خاطر بود تا راهی به تنهایی های حضرت مریم پیدا کنم.

زواریان ادامه داد: بعد از نوشتن کتاب فهمیدم که چقدر حضرت مریم را نمی شناسیم. بارها در زمان نوشتن کتاب گریه کردم. من حتی به صدای پرندگان در داستانم حساس بودم و دنبال صداهایی می گشتم که معنا داشته باشد. من بارها این کتاب را خوانده ام و هر بار برایم لذتبخش بوده است. این کتاب مناسب خواندن در مترو و اتوبوس نیست و باید آن را در آرامش و خلوت خواند.

در پایان این نشست، لوح تقدیر به نویسنده کتاب اهدا شد و حضار، تابلوی یادگاری این مراسم را امضا کردند.