به گزارش حلقه وصل، یکی از موضوعاتی که نظریات متفاوتی درباره آن ارائه شده و حرف و حدیث‌های زیادی پیرامون آن وجود داشت، موضوع دکل‌های مخابراتی BTS است. از مضر بودن نصب این دکل‌ها تا اثراتی که بر زیبایی معماری شهر می گذارد، پرسش هایی است که برای پیدا کردن پاسخ آن با سید حسن سید موسوی استاد دانشگاه و مشاور مدیر عامل همراه اول گفت‌وگو کردیم.
دکل مخابراتی چیست؟
دکل هایی که در سطح شهر به وفور دیده می شوند و روی آنها آنتن های مختلفی نصب شده است، مربوط به چه سرویس‌هایی هستند؟
سید موسوی: دکل هایی که روی آنها آنتن نصب شده است عموماً به ۵ دسته تقسیم می شوند که شامل آنتن های پخش رادیو و تلویزیون آنالوگ و دیجیتال، آنتن های مخابراتی نقطه به نقطه معروف به لینک های رادیویی، آنتن های مخابراتی شبکه های سلولار موبایل مشتمل بر BTS ها، آنتن های مخابراتی شبکه های خصوصی سازمان‌ها و آنتن های مخابراتی شبکه های عمومی دیتا می شود.
دکل های مخابراتی، به تمام دکل هایی اطلاق می شود که با استفاده از آنتن های نصب شده روی آنها، یک ارتباط مخابراتی بدون سیم دو طرفه را برقرار می سازند و دارای تنوع بسیار زیاد از نظر کاربران است که شامل دکل های شرکت‌های تامین کننده اینترنت بدون سیم، اپراتورهای موبایل، اپراتور های رادیو ترانک نظامی، سامانه ارتباطی بدون سیم نیروی انتظامی، آتش نشانی، آمبولانس، شهرداری، ارگان‌های امنیتی است.
آیا تعداد زیاد دکل های مخابراتی در تهران، سلامت شهروندان را به خطر می‌اندازد؟
سید موسوی: توسعه امن شبکه موبایل، مرهون افزایش تعداد آنتن های BTS است تا لازم نباشد هر آنتن توان زیادی از خود ساطع کند و بتواند با انتشار توان کمتر از خود به پوشش مطلوب دست یابد و ظرفیت مشترکین را نیز تأمین کند، چرا که با کم بودن تعداد آنتن ها، اپراتورها ناگزیر از افزایش توان آنتن ها هستند تا کل شهر برای استفاده همه شهروندان از سرویس‌های موبایل، پوشش داده شود.
از طرف دیگر، کم بودن تعداد سایتهای موبایل در اطراف کاربران، برای دریافت و ارسال اطلاعات با کیفیت بالا در حد استانداردهای 3GPP و 5GPP، لازم است تا توان ساطع شونده از گوشی های کاربران توسط پیام‌های الکترونیکی بین سایت و موبایل، از طریق کانال‌های کنترلی و سیگنالینگ، افزایش داده شود.
بنابراین کم بودن تعداد سایت‌ها هم باعث می شود تا توان سایتهای موبایل روی مقادیر بیشتر تنظیم شود و هم باعث می شود پرتوگیری شهروندان از گوشی‌های موبایل به دلیل گفته شده بیشتر باشد. با توجه به این، افزایش تعداد سایت ها سلامت شهروندان را تضمین می کند، نه آنکه به خطر بیندازد.
تأثیر دکل‌های مخابراتی بر زیبایی شهری
همگی می دانیم که زیبایی بصری خیابان ها و کوچه های پایتخت به دلیل ساخت و سازهای غیر هم شکل به هم ریخته است. با توسعه اپراتورهای موبایل همچون همراه اول، ایرانسل و رایتل که نیاز توسعه فناوری دیجیتال بی سیم در کشور است، به هرحال دکل های موبایل روی پشت بام خانه ها نیز اضافه شده اند که زیبایی بصری شهری را بیشتر تحت الشعاع قرار می دهند. آیا نصب آنتن ها روی پشت بام منازل امری اصولی و صحیح است؟ آیا اپراتورها راه حلی برای کاهش این تأثیرگذاری داشته اند یا آنکه این وضعیت را به حال خود رها کرده اند؟
سید موسوی: با توجه به وزن مناسب سیستم‌های موبایل، این تنها دکل‌های موبایل هستند که روی پشت بام ها قابل نصب هستند و سایر دکل های گفته شده مخابراتی این امکان را ندارند.
دکل‌های مخابراتی بیش از ۱۰۰ سال قدمت داشته و نوع موبایل این دکل‌ها، از ۲۹ سال پیش در جهان و از ۲۵ سال قبل در ایران قدمت دارند و یکی از دلایل کم بودن شکاف فناوری بین ایران با جهان از منظر توسعه شبکه های سلولار موبایل، این بوده است که مشابه با سایر کشورهای جهان و با هدف توسعه سریع شبکه دسترسی رادیویی، از پشت بام های منازل نیز برای نصب دکل های موبایل استفاده شده است.
زیبایی بصری کوچه و خیابان‌های پایتخت از دغدغه های اپراتورهای موبایل نیز هست و در این راستا، اپراتورها مبادرت به تأسیس شرکت‌های مشترک با شهرداری‌ها کردند که با زیباسازی های هنری روی دکل‌ها، این امر را محقق کنند. سه نمونه از زیباسازی‌های اجرا شده در شهر مشهد در زیر نشان داده می شود.
نظارت بر نصب دکل‌های موبایل
آیا هیچ نظارتی بر نصب دکل‌های موبایل در حیاط یا پشت بام منازل وجود ندارد؟ آیا اپراتورها و پیمانکاران آنها با دورزدن قانون و بدون گرفتن مجوز از وزارت بهداشت و با پرداخت مبالغ هنگفت مالکان ساختمان ها را برای اجاره دادن پشت بام برای نصب سایت، تطمیع می‌کنند؟
سید موسوی: طبق قانون حفاظت در برابر اشعه مصوب سال ۱۳۶۸ مجلس شورای اسلامی، دستورالعمل اجرایی این قانون مصوب ۱۳۸۶ هیئت وزیران و استاندارد ملی ایران با عنوان حدود پرتوگیری غیر یونیزان - کد ۸۵۶۷، تهیه شده توسط سازمان ملی استاندارد ایران، دفتر حفاظت در برابر اشعه سازمان انرژی اتمی ایران به عنوان واحد قانونی نظارت بر ایمنی تشعشع ناشی از تمام منابع و آنتن های تولید کننده امواج الکترومغناطیسی، تعیین شده است نه وزارت بهداشت یا هر دستگاه دیگر.
اپراتورهای ارائه دهنده خدمات ارتباطات بدون سیم همچون اپراتورهای موبایل همراه اول، ایرانسل، رایتل، مبین نت، شاتل، افرانت برای فعالیت و نصب و راه اندازی و بهره برداری از دکل های لازم برای ایجاد شبکه دسترسی بدون سیم مشترکین خود، بایستی با رعایت موازین و اصول قانونی مرتبط، پروانه اشتغال به کار و خدمات خود را از واحد قانونی دریافت کنند که به صورت دوره ای پس از احراز بقای شرایط عمومی و اختصاصی مربوطه، تمدید می شود.
سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی که طبق قانون به عنوان رگولاتوری مخابراتی کشور بر کسب و کار اپراتورها نظارت دارد، یک سامانه الکترونیکی در نشانی www.195.cra.ir ایجاد کرده است که همه شهروندان هر گونه نظر و شکایات خود را در این سایت منعکس می‌کنند و اپراتور ها موظف به انجام اقدام‌های فنی و پرتوسنجی‌های قانونی تحت امر و نظارت رگولاتور امور حفاظت در برابر اشعه سازمان انرژی اتمی ایران برای اطمینان از سطح امن تابش الکترومغناطیسی ناشی از سایت‌ها هستند. سایت‌ها و دکل‌های موبایل عموماً در پشت بام منازل یا واحدهای اداری و تجاری شهری، در پارک ها ، دیوارها، خیابان‌ها، چهارراه ها، جاده‌ها و نزدیک به جاده‌ها و قطارهای بین شهری نصب می شوند و نصب سایت روی پشت بام منازل، با توجه به اینکه هیچ گونه خطر پرتوگیری برای ساکنین در بر ندارد، یکی از روش های متداول در جهان است که برای توسعه سریع شبکه ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
انتخاب مکان نصب دکل ها و اتصال آن با شبکه، تحت یک فرآیند استاندارد جهانی با نام Site Acquisition صورت می‌گیرد که در قالب یک قرارداد قانونی بین اپراتور با مالک منازل یا ادارات یا واحدهای تجاری صورت می‌گیرد و پس از احراز ایمنی پشت بام و سازه از منظر مقاومت مصالح و غیره، و در خصوص سایتهایی که پس از تأسیس شرکت ارتباط مشترک شهر توسط شهرداری، نصب می شوند، پرداخت عوارض و اخذ مجوزهای مربوطه از شرکت مذکور مبادرت به انجام فعالیت های بعدی برای نصب و متصل ساختن آن به شبکه و در نهایت بهره برداری می شود.
در خصوص سایتهایی که از قبل از تأسیس شرکت ارتباط مشترک شهر توسط شهرداری، قراردادهای مربوطه بسته شده و سایت‌ها نصب شدند، نظر به اینکه طبق قانون، مصوبات و اصول شرکت مذکور قابل عطف به ماسبق نمی‌تواند باشد، بین اپراتورها و این شرکت، اختلاف وجود دارد و شرکت مذکور برای دریافت عوارض نامشروع ۸۰ میلیارد ریال برای هر سایت در سال دست به اقدامات غیرقانونی توسط شهرداری می زند، مثلاً مکان را به ماده ۱۰۰ می برد که، این هم غیر قانونی است چرا که احداث سایت، احداثِ بنای جدید یا تغییر بنا در مکان نیست، لیکن شهرداری با فشار و زور، این کار را کرده و اقدام به تحصیل مال غیرمنصفانه می‌کند، اگرچه مصوبات مربوطه بارها توسط دیوان عدالت اداری ملغی و حق به اپراتور داده شده است، مع الوصف اپراتور برای تداوم کسب و کار و عدم قطع سرویس و ارائه خدمات با کیفیت به مشترکین، از این شرایط غیر قانونی و غیر منصفانه تمکین کرده است.
بدیهی است که قرارداد قانونی بین اپراتور و مالکین منازل، دارای چارچوب و حدود مربوطه است و هیچ مسأله غیرقانونی و زشتی همچون دور زدن قانون و تطمیع در این کار وجود ندارد.
نتیجه می‌گیریم که هیچ گونه بی نظارتی، یا عدم دریافت مجوز قانونی، یا دور زدن قانون یا تطمیع مالکان در نصب سایتهای پشت بامی مطرح نبوده و سؤال فوق در اثر اشاعه دروغ‌ها و سیاه نمایی‌های مختلف ایجاد می‌شود که عموماً هم در فضای مجازی روی می‌دهد.
آیا فضای اطراف دکل‌ها، محیطی آلوده است که برای همسایگان انواع بیماری‌ها و عوارض به ارمغان می‌آورد؟
سید موسوی: طبق استاندارد ملی ایران با کد ISIRI-8567 ، برای ایمنی پرتو گیری عموم از امواج منابع تابش کننده امواج الکترومغناطیس در نقاط اندازه گیری در فضای آزاد، چگالیِ سطحیِ توان موج نباید از ۴۴۰ میکرو وات بر سانتیمتر مربع تجاوز کند. دو سازمان نظارتی، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی از یک سو و سازمان انرژی اتمی ایران از سوی دیگر، بر مقادیر پرتوگیری نظارت دارند.
با توجه به این دو مورد، فضای اطراف دکل‌ها اگرچه دارای امواج مخابراتی است، اما با توجه به اینکه مقدار پرتوگیری آن در حد استاندارد بوده و از آستانه‌ها و خطوط قرمز استاندارد فاصله بسیار زیادی دارد، به هیچ وجه آلوده نبوده و باعث بیماری و عوارض برای شهروندان نیست.
اگر در اینترنت جستجو کنیم، در مورد عوارض امواج موبایل مطالبی از قبیل تغییر در انرژی ارتعاشی و گردشی مولکول‌های بیولوژیک، تغییر در نوار مغزی و رفتارهای رفلکسی، تغییر در ترکیبات شیمیایی و سلولی خون، تغییر در سیستم هورمون‌های درون‌ریز و سیستم‌های ایمنی بدن، ناباروری، آب ریزش چشم، سرگیجه، پیدایش ناهنجاری‌های مادرزادی در جنین، سوزن سوزن شدن بدن، اختلالات عصبی و رشد سلول‌های سرطانی مطرح می‌شود، آیا این موضوعات صحت دارند؟
سید موسوی: برخی از این عناوین همچون هورمون های درون ریز، اصولاً بی معنی و مضحک بوده و حتی در ادبیات بیولوژی و پزشکی نیز وجود خارجی ندارند. بسیاری از عوارضِ نوشته شده، در حد شایعات مطرح هستند که اکثراً در سایتهای نامطمئن و غیر تخصصی اینترنتی و به وفور یافت می شوند.
آنچه که از نظر علمی دارای اعتبار بوده و می توان به آن یقین داشت، شایعات نیستند بلکه این است که هنوز هیچ نوع پیوند و ارتباط معنی داری بین تابش الکترومغناطیس با موارد گفته شده به اثبات نرسیده است.
از نظر علمی و در قالب پژوهش‌های بالینی، بروز برخی علائم خاص به دلیل استفاده بیش از حد از گوشی‌های هوشمند و موبایل و مودم های وای فای که در مجاورت قطعی کاربران قرار دارند، گزارش شده است، حتی این موارد نیز قابل اثبات به عاملیت تابش الکترومغناطیس نیستند، چرا که این وزن پژوهش‌های اپیدمیولوژیک است که دارای بیشترین حد اعتبار است و مطالعات از این دسته هنوز به کفایت تعداد، اتحاد موضوعی و تداوم ۳۰ ساله پژوهش ها، نرسیده است.
آیا نصب دکل‌های موبایل و سایتهای BTS در پشت بام خانه‌ها و ادارات، فقط خاص ایران است یا در جهان نیز انجام می‌شود؟ آیا خطری متوجه ساکنین درون این خانه ها نیست؟
سید موسوی: نصب دکل های موبایل بر روی پشت بام ها یکی از روش‌های توسعه سریع شبکه دسترسی موبایل است که تقریباً در همه کشورهای جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد.با توجه به اینکه تنها تابش ناشی از لوب های فرعی آنتن های نصب شده، پشت بام را تحت تأثیر قرار داده و پس از تضعیف بسیار زیاد سقف بین پشت بام تا سقف درون اتاق ها، به درون ساختمان می رسند، چگالی توان انتقالی به شدت ناچیز می شود و عملاً زیر دکل آنتن، یک ناحیه کاملاً سفید محسوب می شود و هرجای دیگر در اطراف همین نقطه، از نظر علمی، که بر اساس اندازه گیری های به عمل آمده نیز مورد تأیید قرار می‌گیرد، دارای پرتوگیری بیشتری خواهد بود.
در شکل های زیر پنج نمونه از مصادیق نصب سایت‌ها روی پشت بام منازل در کشورهای خارجی نشان داده می شود:
همه چیز درباره برج میلاد
درباره برج میلاد به عنوان ششمین برج بلند مخابراتی جهان توضیح دهید؟
سید موسوی: یکی از فلسفه‌های پیدایش شبکه های موبایل سلولار، این بوده است که با توجه به ماهیت لزوم دید مستقیم بین آنتن شبکه با آنتن گوشی کاربر و تنوع و تراکم ساخت و سازهای شهری و ارتفاع های متفاوت ساختمان‌ها و با هدف از بین بردن نقاط کور و افزایش کیفیت ارتباطات، جغرافیای شهر به یک تعداد شش ضلعی فرضی با شعاع متوسط ۳۰۰ تا ۵۰۰ متر تقسیم شده و هر سلول توسط یک سایت BTS با آنتن های سکتورال ۱۲۰ درجه افقی پوشش داده شده است.
با این کار، توان هر سایت نیز کاهش داده شده است، در صورتی که اگر از یک آنتن استفاده می شد، لازم بود توان بسیار زیادی برای آن در نظر گرفته شود تا بتواند تا طولانی‌ترین فاصله از آنتن را نیز پوشش دهد، ضمن اینکه با توجه به موانع گوناگون، امکان برقراری ارتباط مقدور نمی شد، همینطور ظرفیت مشترکین در حد کلان با بیش از ۱۲ میلیون نفر جمعیت، غیر ممکن است.این که برج میلاد می تواند راه حلی برای حذف این سایت‌ها باشد یک تصور ذهنی کودکانه و نادرست است و از نظر علمی، چنین کاری غیر ممکن است.
برج های مرتفع در جهان برای نصب سایتهای BTS موبایل کاربرد ندارند و غیر از کاربردهای امنیتی خاص، عموماً برای ۴ هدف کلی مورد استفاده قرار می گیرند. ایجاد شبکه های پخش رادیو و تلویزیون فقط در یک جهت، از برج به سمت ساختمان‌ها، باوجود اینکه اکثر این برج های بلند در جهان عموماً بعنوان برج تلویزیونی یا TV Tower معروف هستند؛برای نصب آنتن‌های فرستنده و گیرنده برای ایجاد نقاط تکرار کننده و لینک‌های رادیویی نقطه به نقطه مخابراتی بین شهری یا لینک‌های ماهواره ای، تحقیقات صاعقه، با نصب کویل های جریان معروف به Rogowski،نصب دوربین های دوربرد برای پایش های شهری دراز مدت مانند رصدخانه شهری از کاربردهای این برج هاست.
آیا طبق قانون نصب دکل‌های مخابراتی بدون اجازه شهرداری ممنوع بوده، اما پیمانکاران شرکت‌های مخابراتی با تطمیع صاحبخانه‌ها قانون را دور می زنند؟
سید موسوی: ممنوع بودن نصب دکل‌های مخابراتی بدون اجازه شهرداری یک قانون نیست، اماهماهنگی با شرکت ارتباط مشترک شهر که متعلق به شهرداری است، از تاریخ ایجاد این شرکت، برای نصب و پرداخت عوارض مربوطه روالی به وجود آمده است که گرچه ظالمانه و احجاف در حق سهامداران اپراتورهاست که همان مردم عادی هستند، اما اپراتورها برای آنکه کسب و کار متوقف نشود و با قطع سرویس موجبات نارضایتی شهروندان فراهم نشود، از این روال تمکین کرده و برای همه سایتهای جدید، سالیانه به ازای هر سایت ۸ میلیون تومان می پردازند.
اپراتورها در خصوص پرداخت عوارض به سایتهایی که قبل از تأسیس شرکت ارتباط مشترک شهر وجود داشته اند، با شهرداری اختلاف دارند، چرا که با آنکه هر مصوبه یا ابلاغیه و حتی قانون عطف به ماسبق نمی شود، ولی شهرداری اصرار به دریافت این عوارض نیز دارد، که منجر به شکایت اپراتورها به دیوان عدالت اداری شده و در اکثر موارد شکایت شده، رأی به نفع اپراتورها صادر شده و دیوان عدالت اداری در اکثر موارد، مصوبه یا ابلاغیه شورای شهر را ابطال کرده است.
اپراتور ها برای تسریع در هماهنگی های مربوطه، حتی یک شرکت ثالث مشترک با شهرداری‌ها نیز ایجاد کرده اند و هیچ بحث دورزدن قانون و غیره نیز مطرح نیست.
آیا با اجاره پشت بام منازل برای نصب سایتهای BTS و آنتن های آن، صاحب خانه ها سلامت و آرامش خود، خانواده و همسایگان و هم محلی‌هایشان را با دریافت چند میلیون تومان، به خطر انداخته اند؟
سید موسوی: همانطور که گفته شد، با ایجاد هر سایت BTS جدید، میزان پرتوگیری شهروندان، ناشی از کل سایت‌ها، با توجه به اینکه برای هر سایت جدید، سایتهای همسایه لازم است تا توان ساطع شده از خود را کاهش دهند و همین طور پرتوگیری ناشی از گوشی‌های هوشمند خودکاربران کاهش یافته، در مجموع کل پرتوگیری کاهش پیدا می کند.
با کاهش کل پرتوگیری جمع پرتوگیری از سایت‌ها و گوشی های هوشمند کاربران، ریسک سلامتی کاهش پیدا می‌کندو نه افزایش، لذا سلامت همه به خطر نمی افتد که هیچ، کیفیت پارامترهای سلامتی همگان، بهبود نیز پیدا می‌کند.
آیا استاندارد ملی ایران در موضوع نصب آنتن‌ها و دکل‌های مخابراتی، روی میزان انرژی ساطع شده از این دستگاه ها حد و مرزی قائل شده است؟
سید موسوی: استاندارد ملی ایران، در مورد انرژی ساطع شده از دستگاه ها صحبتی نمی‌کند،چرا که مهم انرژی دریافت شده توسط هر فرد است، که آن هم از فردی به فرد دیگر با توجه به درشتی یا کوچکی، سالمندی یا کودکی، سالم بودن یا بیمار بودن و زمان پرتوگیری فرق می‌کند، بنابراین استاندارد در مورد چگالی سطحیِ توان دریافت شده توسط عموم مردم نظر می‌دهد که نه انرژی ارسال شده، یا توان دریافت شده، چرا که توان دریافت شده به پارامترهای زیادی بستگی دارد. برخی از آنها مساحت مؤثر بدن فرد، میزان رطوبت بدن و نحوه قرار گیری فرد در برابر امواج هستند.
طبق استاندارد ملی ایران با عنوان حدود پرتوگیری غیریونیزان – کد ۸۵۶۷، چگالی سطحی توان اندازه گیری شده در محل در فرکانس ۹۰۰ مگاهرتز باید از ۴۴۰ میکرووات بر سانتی متر مربع کمتر باشد، که بعنوان یک معیار سختگیرانه، همین مقدار برای فرکانس‌های بالاتر نیز تعمیم داده شده است.
سازمان انرژی اتمی ایران طبق اصل ALARA (تا کمترین اندازه معقول و شدنی) اپراتورها را ملزم می‌کند که برای به حداقل رساندن میزان پرتوگیری عموم از سایتهای اپراتورها، بسته به مورد، اقداماتی را نیز روی پیکربندی شبکه سلولار خود انجام دهند، و به همین منظور حدود پرتوگیری کاهش یافته نیز تعریف کرده اند، و در این خصوص اپراتور ها نیز مطابق با اصل یاد شده، نهایت تلاش خود را می کنند.
تأثیر تشعشعات بر زنان باردار
بعضی از پزشکان متخصص اعلام کرده اند که تششعات سایتهای موبایل می تواند آسیب های جبران ناپذیری برای مردم به خصوص زنان باردار به همراه داشته باشد، این نظر تا چه حد صحیح است؟
سید موسوی: همانطور که گفته شد سطح پرتوگیری تجمعی عموم از سوی سایتهای BTS متعلق به اپراتورهای موبایل، تحت کنترل و نظارت مستمر دو سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی و سازمان انرژی اتمی ایران قرار دارد، به نحوی که سطوح اندازه گیری شده به طور میانگین کمتر از یک میکرو وات بر سانتی متر مربع است که فاصله بسیار زیاد از حد آستانه تعیین شده در استاندارد را نشان می‌دهد.
اینکه تشعشعات موبایل که از نوع غیر یونیزان است بتواند آسیب های جبران ناپذیر وارد کند، از نظر علمی نادرست است، اما اینکه خود متخصصان و پزشکان هرگز حاضر به این نیستند که گوشی‌های موبایل خود را کنار بگذارند.
متأسفانه در قشر پزشکان متخصص، افراد اندکی وجود دارند که وقتی نمی‌توانند بیماری مراجعان خود را تشخیص دهند، از تأثیرات جسمی و روانی و اجتماعی استفاده بی حد و اندازه از گوشی هوشمند که در دست خودشان قرار دارد غافل شده، عبور کرده و بیماری‌ها را به سایتهای موبایل ربط می دهند که مبرهن است که با توجه به فاصله دور و نبود دید مستقیم بین افراد با سایت ها و مقایسه آن با گوشی هایی که عموماً در دست افراد قرار داشته و به سر و بدن مردم چسبیده است، نمی تواند صحیح باشد.
اصولاً، پرتوگیری موجود از سوی گوشی‌های هوشمند یا گوشی‌های قدیمی موبایل و مودم های وای فای یا هدفون های بلوتوثی، ساعت های هوشمند و غیره اصولاً غیر قابل کنترل و نظارت از سوی سازمان‌های نظارتی یاد شده یا اپراتور است و این تنها خود شهروندان هستند که قادر به کنترل این بخش هستند، بنابراین برای مثال در خصوص زنان باردار، لازم است از مکالمات طولانی مدت اجتناب کنند یا هندزفری استفاده کنند و گوشی ها را از بدن خود دور نگه دارند.
آیا مطالعات علمی پژوهشگران، واقعاً خبر از خطرات جبران ناپذیر تشعشعات الکترومغناطیس دکل‌های مخابرات می‌دهند؟
سید موسوی: این جمله درست نیست. برای مثال در یک بررسی انجام شده توسط یک تیم تحقیقاتی که می خواستند برای همین سؤال پاسخ درستی بیابند، تعداد ۶۶ مقاله پژوهشی از سه نوع پژوهش های سلولی، پژوهش‌های حیوانات آزمایشگاهی و پژوهش‌های بالینی که در سطح جهان و در ژورنال‌های معتبر منتشر شده بود و در اکثر قریب به اتفاق این پژوهش‌ها به منابع تابشی نزدیک به موجودات زنده تحت آزمایش پرداخته شده بود سایتهای BTS در دوردست، مورد کند و کاو قرار گرفت و از این تعداد مقاله و با کنارگذاشتن مقاله‌های دارای سوگیری، این نتیجه حاصل شد که تنها ۲۰ درصد از پژوهش‌ها به این نتیجه رسیده اند که پرتوگیری EMF دارای خطرات مشهود است و با توجه به اینکه وزن این پژوهش‌ها نسبت به وزین ترین پژوهش‌ها که همان پژوهش های اپیدمیولوژیک هستند بسیار ناچیز است و همچنین این پژوهش‌ها در مورد منابع تابشی نزدیک انجام شده بودند نه منابع دور مثل دکل های مخابراتی و BTS ها، می توان به یقین پاسخ داد که نتیجه گیری سؤال ناصحیح است.
اینکه برخی از متخصصان مغز و اعصاب بر این باورند که هر چند میزان تشعشعات ایستگاه‌های BTS اندک هم باشد، اما به مرور در معرض قرار گرفتن دایم در مقابل این تشعشعات می‌تواند تاثیرات بسیار منفی را بر بدن افراد بگذارد، تا چه حد صحت دارد؟
سید موسوی: با توجه به اینکه پرتوگیری از امواج غیر یونیزان ساطع شده از BTS ها که عموماً در ارتفاع های بالا و در فواصل زیاد و بیرون از ساختمان محل اقامت افراد واقع اند صورت می گیرد و باتوجه به اینکه موجودات زنده حتی در شرایط خواب نیز در واقع در حال حرکت هستند و در یک نقطه خاص ساکن نیستند و همچنین سیستم گردش خون مبادرت به انتقال حرارت تولید شده در هر نقطه از بدن به جاهای سردتر می‌کند که منجر به توقف افزایش دمای بدن می‌شود، عملاً مفهومی به عنوان در معرض قرار گرفتن دائم مصداق خارجی ندارد، پس نظر مذکور مردود است.
اما، در خصوص پرتوگیری از سایت های IBS داخل ساختمان که آنتن های آنها در ارتفاع حدود ۳ متری از کف طبقه به سقف نصب می شوند و همینطور در خصوص پرتوگیری از گوشی های هوشمند که نزد کاربران قرار داشته و به سر و دست و بدن آنها می چسبند، از حیث زمان استفاده و میزان برودت و سرمای هوای محیط لازم است یک سری ملاحظات احتیاطی از نظر کاهش زمان استفاده، نصب آنتن ها در راهروها و هال ها، عدم نصب آنتن ها در اتاق ها، رعایت فاصله مناسب گوشی‌های هوشمند و مودم های وای فای با بدن با بهره گیری از هندزفری، استفاده از حفاظ های طراحی شده خاص نیز لازم است در نظر گرفته شود.
آیا تشعشعات الکترومغناطیسی در همه طیف فرکانسی خود تأثیر سوء بر سلامت انسان می گذارد؟
سید موسوی: در تلاقی علوم فیزیک و بیولوژی، امواج الکترومغناطیس به دو طیف غیر یونیزان و یونیزان تقسیم می‌شوند، طیف غیر یونیزان به طیف با فرکانس کمتر از امواج مافوق بنفش اطلاق می شود که امواج رادیویی یا RF با فرکانس کمتر از ۳۰۰GHz ۳×۱۰۱۱Hz نیز در این زمره قرار دارند.
طیف یونیزان به امواج با فرکانس بیش از مافوق بنفش اطلاق می شود که دارای انرژی کافی برای درهم شکستن پیوند مولکولی بافت زنده که مورد تابش قرار گرفته است. به جای استفاده از ژول برای واحد انرژی تابشی امواج، از واحد الکترون- ولت استفاده می شود که واحد کوچک‌تری است و هر الکترون ولت برابر با انرژی لازم برای جابه جاکردن یک الکترون بین دو نقطه با اختلاف پتانسیل یک ولت تعریف می شود. بنابر این هر الکترون ولت یا eV، برابر با ۱.۶×۱۰-۱۹ ژول خواهد بود.
کمترین انرژی یونیزاسیون عناصر متعلق به اتم سزیوم با ۳.۸۹ eV است. معادل این عدد برای انرژی یونیزاسیون اکسیژن و همینطور هیدوژن برابر با ۱۴ eV است. در عین حال FCC یا رگولاتوری مخابراتی آمریکا که دارای جایگاهی معادل با جایگاه سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی ایران است، تشعشع یونیزان را برای انرژی فوتون‌هایی با بیش از ۱۰ eV تعریف می کند که معادل با طول موج دور مافوق بنفش با ۱۲۴ نانومتر است و مقداری سختگیرانه است.
در برخی از مراجع مرتبط با EPA یا آژانس حفاظت محیط زیست، مقدار انرژی یونیزاسیون مولکول آب معمولی در انرژی ۳۳ eV به عنوان مرجعی برای حد آستانه خاص بیولوژیکی تابش یونیزان انتخاب شده است.
جدول زیر ارتباط بین فرکانس، طول موج و انرژی تابشی امواج گوناگون را نشان می‌دهد. با مراجعه به این جدول و مقایسه سطر چهارم مربوط به طیف امواج به‌کار رفته در ارتباطات موبایل، که غیر یونیزان هستند و سطر هفتم مربوط به طیف امواج یونیزان و مخرب بافت زنده) می فهمیم که انرژی امواج ساطع شده با فرکانس‌های کار موبایل، یک میلیونیم ضعیف‌ترین موج غیر یونیزان است که مافوق بنفش یا UV نام داشته و در انتهای طیف نور مرئی قرار داشته و در تابش خورشید، به وفور یافت می شود.
این بدان معنی است که ریسک قرار گرفتن در معرض نور خورشید، یک میلیون بار بیشتر از سایت های BTS است. باورکنید این یک شعبده بازی نیست بلکه تشریح عین یک حقیقت علمی است و بس.
امواج یونیزان مانند اشعه آلفا، گاما، رادون، اشعه ایکس با توجه به انرژی بسیار زیاد و فرکانس بسیار زیاد و طول موج خیلی کم در شرایط کنترل نشده و چنانچه به طور مستمر و ممتد تابانده شوند باعث تخریب بافت های زنده می شوند. ولی حتی همین طیف یونیزان نیز در شرایط کنترل شده قابل استفاده به عنوان عکس برداری (رادیولوژی) و پرتودرمانی (رادیوتراپی) هستند. بنابراین تشعشع الکترومغناطیسی، حتی از نوع یونیزان نیز، با بهره گیری مناسب و کنترل شده، قادر به تأثیرگذاری مثبت روی سلامتی انسان است.
درباره پرتوگیری از سایت های IBS داخل ساختمان که آنتن های آنها در ارتفاع حدود ۳ متری از کف طبقه به سقف نصب می شوند و همینطور در خصوص پرتوگیری از گوشی‌های هوشمند که نزد کاربران قرار داشته و به سر و دست و بدن آنها می چسبند، از حیث زمان استفاده و میزان برودت و سرمای هوای محیط لازم است یک سری ملاحظات احتیاطی از نظر کاهش زمان استفاده، نصب آنتن ها در راهروها و هال ها، عدم نصب آنتن ها در اتاق ها، رعایت فاصله مناسب گوشی‌های هوشمند و مودم های وای فای با بدن با بهره گیری از هندزفری، استفاده از حفاظ های طراحی شده خاص، نیز لازم است در نظر گرفته شود.
آیا همانطور که برخی از پزشکان متخصص اعلام می کنند، هر چقدر به امواجی که از آنتن‌های BTS تلفن‌همراه ساطع می‌شود مثل آنتن‌هایی که در پشت بام یا حیاط منزل قرار می‌گیرد نزدیکتر باشیم برایمان خطرناک‌تر خواهد بود؟
سید موسوی: اصطلاح «هرچه‌قدر به امواجی که از هرچیزی ساطع می شود نزدیکتر باشیم»، یک اصطلاح غلط است و نزدیک بودن و دور بودن به موج، بی معنی است، بلکه در جهت دریافت، موج با سرعتی نزدیک به سرعت نور از منبع تولید کننده موج که آنتن نامیده می شود، جدا شده و منتشر می شود و توسط افراد و همچنین آنتن هایی که در گوشی های هوشمند آنها قرار دارد، دریافت می شود و بالعکس در جهت ارسال، از آنتن های گوشی های هوشمند جدا می شود و با سرعت نور منتشر شده و توسط بدن افراد و همچنین آنتن هایی که روی دکل های سایتهای موبایل قرار دارد دریافت می‌شود.
به خاطر اینکه آنتن در یک ارتفاع تقریبا ۲۰ متری از سطح زمین و روی دکل نصب می شود، در اصطلاح مخابراتی اینطور متداول است که می گویند لوپ اصلی از پترن تشعشعی آنتن در یک فاصله ۵۰ تا ۳۰۰ متری از آن به زمین می رسد، بنابراین در زیر آنتن، اصولاً لوپ اصلی از پترن تشعشعی وجود ندارد و زیر آنتن، تنها تحت تابش لوپ‌های فرعی از پترن قرار دارد که دارای توان بسیار ناچیزی است، بنابر این، جمله هرچه که به آنتن هایی که در پشت بام یا حیاط نصب می شوند نزدیک تر باشیم خطرناک‌تر است، ۱۰۰% غلط و فاقد ارزش علمی است. اصولاً انتظار نمی رود مردم عادی و حتی پزشکان عمومی یا متخصص مغز و اعصاب قادر باشد یک مفهوم پیچیده مخابرات میدانهای الکترومغناطیسی را درک کند و بدانند، و این اشتباه صد درصدی، چیزی از ارزش های مردم عادی یا پزشکان محترم کم نمی‌کند، ولی انتظار می رود پزشکان درباره چیزی که تخصص اصلی آنان نیست اظهار نظر نکنند، چرا که از منظر علم و دانش، اظهار نظر در زمینه ای که فاقد تخصص در آن هستیم، گناه بزرگی است، چرا که اظهارات نادرست از سوی پزشکان، به باورهای گمراه کننده توسط مردم عادی تبدیل می شود.
آنتن‌های BTS خطرناکند؟
اینکه می گویند تا فاصله ۵۰ متر از آنتن‌های BTS برای انسان خطرناک است تا چه حد می تواند صحیح باشد؟
سید موسوی: هر عددی که به عنوان معیار فاصله برای آستانه سلامت در پرتوگیری از دکل های BTS در محیط های شهری با تراکم ساخت و ساز بالا اعلام شود، مبنای علمی نمی تواند داشته باشد و قطعاً غلط و نادرست است.
از نظر علمی، در شرایط خاص در یک محیط روستایی که فاقد هر گونه ساخت و ساز باشد، با دور شدن از یک آنتن ساده دوقطبی که در ارتفاع ۱۵ تا ۵۰ متری از سطح زمین نصب شده باشد، یک نقطه ۵۰ تا ۳۰۰ متری از پای دکل، وجود دارد که تا آن نقطه، میزان پرتوگیری بتدریج افزایش می یابد، و سپس با دورشدن از آن نقطه، چگالی سطحی توانِ موج ساطعه از آنتن، با نسبت عکس مجذور فاصله از دکل ۱/r۲ کاهش پیدا می کند.
توجه کنید که ذکر هیچ رقم قطعی به عنوان معیار فاصله خطر یا امنیت، صحیح نیست و حتی در مورد خاصی که ذکر شد نیز فقط یک بازه داده شده است نه یک عدد.
از نظر علمی، در شرایط واقعی در یک محیط شهری با ساخت و ساز پرتراکم و جمعیت بالا، معیار علمی برای احراز ایمنی پرتو گیری طبق استاندارد، تنها اندازه گیری چگالی سطحی توان موج دریافتی در محل قرار گیری انسان، و مقایسه با سطوح آستانه اعلام شده در استاندارد ملی ISIRI-۸۵۶۷ خواهد بود و لاغیر.
آیا تشعشعات در فاصله نزدیک بدن، قلب یا سیستم اعصاب مرکزی یا گوش و چشم را تحت تاثیر قرار داده و باعث ایجاد اختلال در عملکرد این اعضاء می شود؟
سید موسوی: تشعشعات در فاصله نزدیک بدن ، یک اصطلاح غیر علمی غیر رایج و نادرست است ولی اگر بجای تشعشعات ، ترکیب منبع تشعشع استفاده شود، مصطلح است.
تا به این لحظه، هیچ رابطه معنی دار علمی بین بروز اختلال در عملکرد قلب، سیستم اعصاب مرکزی، گوش و چشم در قالب تحقیقات اپیدمیولوژیک وزین گزارش نشده است، و جمله فوق، در حد یک شایعه قابل تصور است و نه بیشتر.
آیا اصولا آنتن‌های تلفن‌همراه دکل‌های مخابراتی و همچنین امواج ناشی از دکل‌های برق فشار قوی هر یک به نوبه خود اثرگذاری خفیف تا شدیدی را روی افراد دارند، این خبر تا چه اندازه می تواند صحیح باشد؟
سید موسوی: یک اشتباه بسیار بزرگ در این اظهار نظر وجود دارد، و آن نسبت دادن امواج به دکل های برق فشار قوی است، چرا که حتی طبق اصول مقدماتی مهندسی برق، دکل های برق فشارقوی، تنها قادر به القای میدان الکتریکی و میدان مغناطیسی بطور جداگانه هستند، و با توجه به فرکانس ناچیز ۵۰Hz جریان و ولتاژ این خطوط، هیچ موجی از این خطوط قادر به انتشار نیست.
بنابراین، خطوط فشار قوی تنها می توانند میدانهای الکتریکی و مغناطیسی با فرکانس بسیار کم القاء کنند که ELF فرکانس‌های بسیار کم نام دارد، ولی به خاطر همین فرکانس بسیار کم، نسبت به امواج فرکانس رادیویی ساطعه از آنتن های تلفن همراه RF، میدانهای القایی دارای عمق نفوذ بسیار زیادی هستند، که باعث می شود القای میدان در بدن را شدیدتر کند، در حالی که امواج فرکانس رادیویی در حد ۲۰۰۰MHz برای بافت زنده با ضریب هدایت الکتریکی متداول (نه خیس، نه خشک)، دارای عمق نفوذ حدود میلی‌متر بوده، و بنابراین اثر آنها خفیف است.
با توجه به توضیحات فوق، مبرهن است که اصولاً طبقه بندی امواج RF و میدانهای ELF متفاوت از یکدیگر می باشند، بنابر این در کنار هم قراردادن این دو نوع کلی از پرتو گیری، از نظر علمی پذیرفتنی نیست.
اخیراً گفته شده که به عقیده رئیس مرکز تحقیقات سرطان در زندگی امروزی اکثر افراد تحت تاثیر این امواج قرار دارند که در مورد امواج پر فرکانس و حتی سایر امواج توصیه می‌کنیم که این دکل‌ها تا شعاع معینی دور از مناطق مسکونی نصب شوند و چنانچه این آنتن‌ها یا دکل‌ها در مناطق مسکونی نصب شده‌اند، حتما باید جابه‌جا شوند؛ چون زندگی طولانی مدت افراد و خصوصا کودکان در مجاورت این دکل‌ها بسیار خطرناک است، این خبر تا چه اندازه می تواند صحیح باشد؟
سید موسوی: همانطور که پیشتر نیز گفته شد، قابل پیش بینی است اگر یک فرد غیر متخصص در طراحی شبکه‌های سلولار موبایل بخواهد اظهارنظر کند، احتمال به خطا رفتن وی بسیار بسیار بالا خواهد بود، و در این خصوص نیز این اتفاق نامبارک رخ داده است.
از نظر من توصیه های ایشان نادرست هستند چرا که ایشان دانش کافی از طرز کار این نوع شبکه ها نداشته است،لذا از این امر که با دور شدن دکل ها از مناطق مسکونی، گوشی های هوشمند توان خود را برای برقراری امکان تماس با کیفیت مناسب بیشتر خواهند کرد، و لذا پرتوگیری افراد از گوشی های خودشان که بدلیل چسبیدن به دست و بدن ایشان به مراتب دارای ریسک بیشتری است افزایش خواهد یافت، غافل مانده است.
اشتباه دوم اینکه همانطور که قبلاً نیز تشریح شده است، مفهومی به صورت زندگی طولانی مدت، غیر قابل تصور است، چرا که انسان‌ها همواره در حال حرکت هستند، حتی در حال خواب، و سیستم گردش خون افراد همواره برقرار است، و گرمای موضعی تولید شده ناشی از گوشی‌های هوشمند را توزیع کرده و جلوی افزایش بیش از نیم درجه سلسیوس دمای بافت‌های زنده را می گیرند.
آیا دکل های نصب شده مخابراتی در ایران، غیر استاندارد بوده و دارای عوارض سلامتی هستند؟
سید موسوی: دکل ها و آنتن های نصب شده روی آن و همینطور BTS هایی که به آنتن ها متصل می شوند، همگی ساخت کشورهای معتبر از حیث فناوری های پیشرفته همچون اروپا و چین بوده، دارای استانداردهای ایمنی و حفاظت در برابر انسان هستند، و اصولاً بدون رعایت استانداردهای مذکور، واردات این تجهیزات و ترخیص آنها از مبادی گمرک، غیر ممکن است.
در این راستا، کلیه اپراتورهای موبایل طبق قانون حفاظت در برابر اشعه، لازم است پروانه اشتغال (واردات) از واحد قانونی داشته باشند که یک پروانه جداگانه از پروانه اشتغال (خدمات) است، و الزام اپراتورها بر اخذ چنین پروانه ای بیانگر میزان حساسیت قانونی به مسئله رعایت استانداردها است.
بنابر این، ادعای غیراستاندارد بودن ذکر شده، در درجه اول یک توهم است که با توجه به عدم آگاهی عموم از فضای قانون و علم و فناوری، طبیعی است و از عدم تخصص و شناخت علمی و فنی ناشی می شود.
گفته شده که چمران، رئیس شورای شهر در سال 90 نسبت به نصب دکل های مخابراتی در حیاط های ۶ متری خانه ها انتقاد کرده بود.نظر شما چیست؟
سید موسوی: این جمله آقای چمران، یک اظهارنظر رسمی نبوده بلکه در حاشیه جلسه شورای شهر و در گفتگوها و گله گذاری‌ها چنین صحبتی مطرح شده است و اصولاً نمی تواند صحیح باشد، چرا که هر سایت BTS نیاز به یک سیستم Grounding در زیر زمین دارد که عموماً به صورت یک حلقه دایره ای از جنس آرماتور فولادی با قطر ۶ متر است که خود دارای تعداد زیادی میله های آرماتور عمودی است که از یک طرف به حلقه دایره ای جوش داده شده و از طرف دیگر در زمین پر شده از الکترولیت که اصطلاحاً زمین الکتریکی نامیده می شود فرو برده می شوند و یک شبکه توری یا Grid فلزی ایجاد می کنند تا در نهایت دارای یک امپدانس ۲ تا ۳ اهمی بوجود بیاورند، تا سیم Earth تجهیزات و کیت صاعقه دکل همگی به این زمین متصل شوند. بنابراین اجرای چنین سیستم گراندینگ ای در یک حیاط ۲ در ۳ (۶ متر مربع) اصولاً غیر ممکن است چرا که در عمل و عموماً در یک مساحت ۲۵ متر مربعی صورت می گیرد نه کمتر.
این جملات انتقادی در روزهایی به اوج خود رسیدند که شورای شهر با هدف حصول یک درآمد پایدار و باد آورده، در حال ایجاد شرکت ارتباط مشترک شهر و وضع مصوبه ها و صدور ابلاغیه هایی بودند تا برای نصب سایتهای موبایل، از اپراتورها عوارض دریافت کنند، چیزی که علی رغم ابطال بسیاری از آن مصوبات از سوی دیوان عدالت اداری، موفق نیز شدند و اینک، به ازای هر سایت جدید، از هر اپراتور ۸۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال (۸ میلیون تومان) دریافت می کنند.
همچنین اظهار نظری از معصومه ابتکار منتشر شده، که در دویست و هفتاد و یکمین جلسه شورای شهر تهران گفته بود استانداردها در نصب این آنتن ها و شعاع مجاز آنها رعایت نمی شود و اغلب این آنتن ها با اتاق خواب و منزل افراد فاصله ای کمتر از یک متر دارد، آیا این جملات واقعیت دارند؟
سید موسوی: این جمله خانم ابتکار نیز یک اظهار نظر رسمی نبوده، بلکه در آن زمان خاص بین سالهای ۸۹ تا ۹۰ با هدف حصول یک درآمد پایدار و باد آورده ، از راه وضع مصوبه‌ها و صدور ابلاغیه‌ها برای دریافت عوارض نصب سایتهای موبایل از اپراتورها، یک اظهارنظر انتقادی با درجه بالای بزرگنمایی و سیاه نمایی بوده است، و در این جمله توهم عدم رعایت استاندارد در نصب و شعاع مجاز آنتن ها به وضوح قابل مشاهده است.
همچنین با توجه به اینکه تخصص ایشان در ایمونولوژی بوده و دغدغه کاری وی نیز مطالعات و تحقیقات روی مسایل زنان و سازمان‌های غیر دولتی مربوطه است، لذا عدم تخصص مرتبط ایشان در علوم فیزیک و مخابرات میدان و سیستم محرز است، و هر اظهارنظری از ایشان در فضای خارج از تخصص خودشان، وارد و حتی مسموع نیز نبوده، ضمن اینکه یک گناه نابخشودنی در محضر علم و دانش به شمار می آید.
همچنین از مرتضی طلایی خبری منتشر شد که از نصب مخفیانه دکل های مخابراتی توسط پیمانکاران در پشت بام خانه ها خبر داده بود و در هشداری به شهروندان گفته بود شهروندان باید بدانند میزان عوارض منفی که از نصب دکل های موبایل نصیب آنها می شود در برابر درآمدی که کسب می کنند بسیار بالاتر است، آیا صحت این جملات را تأیید می کنید؟
سید موسوی: این جمله آقای طلایی نیز یک اظهار نظر رسمی نبوده، بلکه در آن زمان خاص بین سالهای ۸۹ تا ۹۰، این نوع اظهار نظرات انتقادی، و بزرگنمایی و سیاه نمایی، و اشاعه توهم وجود عوارض منفی پزشکی از نصب دکل های موبایل در پشت بام ها، برای مجبور کردن اپراتور ها به پرداخت عوارض بوده است.اصولاً نصب مخفیانه چه معنایی می تواند داشته باشد؟ اگر منظور نصب در ساعات شب است، که دلیل آن مخفی کاری نیست، بلکه بدلیل قوانین راهنمایی و رانندگی، ورود تریلرهایی که تجهیزات، آنتن ها و دکل ها بر روی آن حمل می شوند از ساعت حدود ۲۳:00 شب به بعد آزاد است نه قبل از آن، و نمی توان باور کرد که آقای طلایی که خود مدتها فرمانده نیروی انتظامی بوده، از این قانون بی اطلاع بوده باشد.
همانطور که در پاسخ های داده شده تشریح شد، بهترین نقطه از نظر کم بودن پرتو گیری، زیر دکل‌های موبایل است، بنابراین وجود عوارض منفی در پشت بام ها، از نظر علمی کاملا مردود و یک توهم بیش نیست.
در خبرها نقل شده بود که در سیصد و هشتادو یکمین جلسه رسمی‌شورای شهر در ۱۷ خرداد سال ۹۰ مصوبه ساماندهی دکل‌ها ، آنتن ها و ایستگاه های ارتباط رادیویی در شهر تهران به تصویب رسیده است، به نظر شما هدف این مصوبه چیست؟
سید موسوی:اخذ هرگونه عوارض در ازای نصب دکل ها، طبق قانون ممنوع بوده و به همین دلیل مصوبه یاد شده با طرح شکایت اپراتورها در دیوان عدالت اداری، توسط دیوان مذکور ابطال شده است. با این وجود، اپراتور ها به منظور پایین نیامدن کیفیت ارتباطات سیار در سطح شهرها و انجام تعهدات رگولاتوری سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، توسعه و بهینه سازی شبکه دسترسی رادیویی را معلق نگذاشته و زیر بار فشارهای شورای شهر که تنها برای اهداف مالی صورت می گیرد، رفته اند.
به نظر شما دلیل درج یک ماده بسیار طولانی با عنوان ماده ششم در مصوبه ساماندهی دکل‌های شهر تهران، چیست؟
سید موسوی: تمام مفاد اظهار شده ماده ششم، جزو الزامات پروانه کسب و کار اپراتورها از رگولاتوری سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، و همچنین جزو الزامات پروانه اشتغال خدمات و واردات از رگولاتوری سازمان انرژی اتمی ایران هستند و از تاریخ صدور پروانه اپراتور ها از سوی واحد قانونی، توسط اپراتورها رعایت می شود، بنابر این تکرار این اصول در ماده ششم، فقط برای سیاه نمایی و القای این مفهوم بوده است که این ها تا بحال رعایت نمی شده و این مصوبه رعایت این ها را الزامی ساخته است.
نصب بدون مجوز دکل‌ها
همچنین گفته شده که با وجود مصوبه ساماندهی دکل های شورای شهر تهران، سال‌هاست که برخی از پیمانکاران بدون مجوز اقدام به نصب این دکل‌ها آن هم تنها با پرداخت پول به مالکان می‌کنند، آیا این موضوع واقعیت دارد؟
سید موسوی: همانطور که گفته شد از صفر تا ۱۰۰ این جمله کذب است، چرا که اپراتورها اولاً با پرداخت عوارض به شهرداری به‌صورت سالیانه، اقدام به اخذ مجوز و سپس نصب دکل های جدید می کنند، و دوماً طبق قراردادهای کاملا قانونی، شفاف و حقوقی، اجاره بهای محل نصب را به مالکان پرداخت می کنند. در خصوص دکل‌های قدیمی که قبل از ایجاد شرکت ارتباط مشترک شهر وجود دارند، نیز دریافت عوارض غیرقانونی است، و بین اپراتورها و شهرداری اختلاف وجود دارد که معمولاً به محاکم قضایی و دیوان عدالت اداری ارجاع می گردد.
چرا نصب دکل های مخابراتی معمولاً با ناراحتی و اعتراض بسیاری از شهروندان پایتخت مواجه می شود؟
سید موسوی: متأسفانه وجود ممانعت های مردمی از نصب سایتهای موبایل با اینکه منجر به کاهش پرتو گیری هم از گوشی‌های هوشمند و همچنین از سایتهای موبایل می شود، به دلیل فقدان آگاهی بایسته در عموم مردم و همینطور به ۵ دلیل جامعه شناختی ، یک واقعیت تلخ و غیر قابل کتمان است. ترس عموم از کاهش قیمت منازل مسکونی که در مجاورت دکل های موبایل قرار دارند، یکی از دلایل ممانعت های مردمی از نصب سایتهای موبایل است.
همچنین، ناراحتی مردم نسبت به درآمد سالیانه حدود ۲۰ میلیون تومانی مالکانی که پشت بام خود را برای نصب دکل به اپراتور ها اجاره می دهند، یکی دیگر از ممانعت های مردمی از نصب سایتهای موبایل است.مسئله ممانعت مردمی از نصب دکل یک مسئله پیچیده است که در فلسفه به "جمع نقیضین" معروف است، به این معنی که شخص معترض، حاضر نیست گوشی هوشمند خود را کنار بگذارد، و نمی خواهد باور کند که گوشی هوشمند او با استفاده از همین دکل کار می کند، نه چیز دیگری، یعنی هم گوشی را می خواهد، و هم عامل آن را نمی خواهد، مثل خانمی که شوهرش را دوست داشته باشد ولی به پدرشوهرش احترام نگذارد.
فرهنگ برخورد عوام با مسئله دکل، درست شبیه به برخورد آنان با محل قرار گرفتن مخزن جمع آوری زباله در کوچه، و یا مدرسه ابتدایی در همسایگی آنها است، که اکثر مردم دوست ندارند اماکن با این دو نوع کاربری در کنار خانه آنان باشد، اگرچه نیاز آنها به هر دو نوع کاربری یاد شده، از نیازهای حیاتی و غیر قابل اجتناب است.
همزمان که عده ای به نصب دکل های موبایل اعتراض داشته و در سایت cra.195.ir ثبت شکایت کرده و مانع از نصب آن هستند، عده ای دیگر به عدم وجود پوشش در منطقه خود اعتراض داشته و در همان سایت نیز ثبت شکایت کرده و درخواست نصب سایت جدید در محل می کنند، و به استناد آمار، تعداد این اعتراض های دوم از تعداد اعتراض های قبلی بیشتر است.
فرهنگ برخورد عوام با مسئله دکل، درست شبیه به برخورد آنان با محل قرار گرفتن مخزن جمع آوری زباله در کوچه، و یا مدرسه ابتدایی در همسایگی آنها است، که اکثر مردم دوست ندارند اماکن با این دو نوع کاربری در کنار خانه آنان باشد، اگرچه نیاز آنها به هر دو نوع کاربری یاد شده، از نیازهای حیاتی و غیر قابل اجتناب است.
همچنین گفته شده که تعداد زیادی از اهالی انتهای خیابان جشنواره در منطقه تهرانپارس در نامه‌ای به محمد علیخانی رئیس کمیسیون عمران ، حمل و نقل شورای اسلامی نسبت به نصب اپراتور در پشت بام یکی از ساختمان‌ها اعتراض کردند و خواستار برچیده شدن این دکل مخابراتی که سلامت مردم منطقه را به خطر می اندازد شدند، حقایق علمی مربوط به این رویداد در چیست؟
سید موسوی: این موضوع هم به همان مسأله در خصوص اینکه مردم اصولا چرا اعتراض به نصب دکل ها دارند، برمی گردد. در باره این جمله که "نصب دکل سلامتی مردم منطقه را به خطر می اندازد"، همانطور که گفته شده و از نظر علمی و فنی اثبات شد، مسئله درست برعکس است، به این معنی که نصب یک دکل مخابراتی در محل، پارامترهای کیفیت سلامتی مردم منطقه را با کاهش پرتوگیری از سایت و گوشی هوشمند، بهبود می بخشد.
درباره عکس العمل آقای علیخانی و نوشتن نامه به شهردار و درخواست رعایت حقوق شهروندی، از آقای علیخانی باید پرسید، آیا افزایش کیفیت پارامتر های سلامتی عموم مردم، جزو حقوق شهروندی مدنظر ایشان نیست؟ ایشان به جای اینکه نامه مردم را مثل یک توپ در زمین شهردار بیندازد، باید با بهره مندی از مشاوره علمی و تخصصی از خبرگان امر، به این نکته ذی‌قیمت می رسید که افزودن یک دکل موبایل در یک منطقه، با توجه به کاهش شعاع سلولی، منجر به کاهش توان ارسالی سایت اضافه شده و سایتهای مجاور شده و به پیروی از آن، گوشی های هوشمند نیز که سایتهای موبایل را نزدیک تر به خود می بینند، توان خود را کم می کنند لذا در مجموع هم پرتوگیری از گوشی ها و هم پرتوگیری از سایت‌ها کم شده، و نتیجه افزایش کیفیت پارامترهای سلامتی عموم را در پی خواهد داشت، و این نتیجه حقوق شهروندی را بهتر می‌کند.
خداکرمی رئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران، نیز در رسانه ها عنوان کرده بود که وجود دکل‌ها و ساماندهی و استانداردسازی آنها هم یک ضرورت است که شورا به جد پیگیر این موضوع است، تاکنون اراده جدی در شورای پنجم برای ساماندهی و جمع آوری دکل‌های غیرقانونی که علاوه بر بهم زدن نظم آسمان پایتخت سلامت شهروندان را نیز به خطر می اندازد وجود ندارد، واقعیت‌های پشت پرده این جملات چیست؟
سید موسوی: همان طور که خود ایشان نیز اذعان داشته اند، اعتراض‌هایی که به نبود آنتن یا نبود دسترسی به اینترنت پر سرعت وجود دارد، بسیار بیشتر از شکایت‌هایی است که برای احداث دکل‌ها وجود دارد.
با توجه به جمیع مفاد ذکر شده در کلیه پاسخ های این FAQ ، مبرهن است که مسئله استاندارد و سامان داشتن در خصوص دکل های موبایل اپراتور ها از قبل جاری و ساری است، و اظهار همیشگی این چهار کلمه کلیدی استاندارد نبودن سایت‌ها،سامان نداشتن سایت‌ها،برهم زدن نظم آسمان پایتخت، به خطر انداختن سلامت شهروندان ، بهانه است برای اینکه دست شورا باز باشد برای دریافت عوارض ۸ میلیون تومانی.
وسخن پایانی...
سید موسوی: با توجه به جمیع پاسخ های داده شده در این FAQ، و اگر انصاف را رعایت کنیم در می یابیم که طبق الزامات رگولاتوری های دوگانه یعنی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی و سازمان انرژی اتمی ایران، اصولاً مفهومی به اسم سایت غیر قانونی نمی تواند وجود خارجی داشته باشد.
مشخص است که از منظر شورای شهر، چیزی که باعث می شود یک سایت غیر قانونی یا قانونی باشد، همان پرداخت عوارض است، و طرح مسئله سلامتی و غیره بهانه است ولاغیر.
اگرچه اپراتور های موبایل تا کنون برای تداوم کسب و کار و همچنین عدم تضییع حق مردم از حیث داشتن پوشش ارتباطی و ظرفیتی و با کیفیت بالا، از این اعمال زور غیر منصفانه و فی الواقع غیرقانونی تمکین کردند.