به گزارش سرویس دفاع و امنیت حلقه وصل، بسیاری از ایرانیان، 8 سال دفاع مقدس زمانی بود که با واژه های مختلف و اصطلاحات متنوعی در حوزه سلاح ها و تجهیزات رزمی از جمله مین به عنوان یک تجربه خطرناک و تلخ آشنا شوند. مرزهای کشورمان با عراق به دلیل تجاوز ارتش بعثی، علی رغم تلاش های فراوان صورت گرفته، هنوز هم یکی از مناطق آلوده از نظر وجود مین ها و مهمات عمل نکرده به حساب می آید.
چه در زمان جنگ برای اجرای عملیات های رزمی و چه پس از پایان آن دوران، برای پاکسازی مناطق مختلف، نبردی خونین بین تخریب چی های ایرانی و این قاتلان خاموش به جا مانده از روزگار تجاوز ادامه دارد که البته به نسبت سالهای اول پس از پایان جنگ، به شدت محدوده این مقابله کاهش یافته است.
در موضوع مقابله با مین ها دو بحث همیشگی وجود دارد؛ یکی شناسایی و دیگری خنثی سازی و یا نابود کردن مین ها. در بحث شناسایی در مواردی که نیروی تخریب چی مین یا مهمات عمل نکرده را به صورت بصری مشاهده کند کار در این بخش آسان بوده و به دنبال پروسه خنثی سازی می رود اما متاسفانه در مناطق مرزی کشور و عراق، شرایط جغرافیایی کار را برای تخریب چی های ایرانی بسیار سخت تر کرده است.
با وجود این که پس از پایان جنگ تحمیلی طرف عراقی حاضر شد نقشه مناطق مین گذاری شده توسط ارتش این کشور را ارائه دهد اما به دلیل بارش های سنگین در غرب و سایر تحولات جغرافیایی، در بسیاری از موارد اصطلاحا مین ها شسته شده و از مکان اولیه به نقاطی دیگر منتقل شده اند. به عبارت دیگر منطقه جستجوی تخریب چی های ایرانی گسترش پیدا کرده و کار از نظر زمانی و هزینه ای بسیار افزایش پیدا می کند.
مسئله پاکسازی مناطق آلوده برای کشور ما از اهمیت خاصی برخوردار بوده و از زمان پایان جنگ تا به امروز افراد زیادی در این مسیر شهید یا به شدت مجروح شدند. در این سالها فناوری هایی مثل لباس ها و پوتین های ضد انفجار، خودروهای کوبنده ضد مین و سیستم های انفرادی کاشف مین در اختیار یگان های پاکسازی قرار گرفته که فعالیت را بسیار سریع تر و البته امن تر کرده است. حالا جهاد خودکفایی نیروی زمینی سپاه با سیستمی جدید برای کشف مین ها به میدان آمده است.
رادارها به جنگ مین می روند
با شنیدن اسم رادار، بسیاری به یاد بحث کشف هواپیماها یا شناورها می افتند اما باید بگوییم که کلاسی از رادارها نیز وجود دارد که می تواند به درون زمین نفوذ کرده و اشیاء زیر زمین مثل مین ها را نیز شناسایی کند. رادارهای نفوذگر در زمین که در عرف کار به اختصار GPR نیز از آنها یاد می شود سیستم های راداری هستند که معمولا امواجی رادیویی در مقایس 10 مگا هرتز تا 2.6 گیگاهرتز را به سمت زمین ارسال می کنند. این انرژی الکترومغناطیسی وقتی به اجسامی مثل مین ها برخورد می کنند امواجی را به بیرون از زیر زمین ارسال می کنند که این بازتابش توسط گیرنده ها کسب شده و روی نمایشگرها نقطه مورد نظر مشخص می شود. البته امکان کشف برخی از تونل های زیر زمینی نیز برای این سیستم ها تعریف شده است.
برد این رادار بسته به جنس خاک و سنگی که در زیر سطح منطقه مورد نظر قرار دارد، فرق می کند اما برد بیشینه برای این رادارها در بهترین حال حدود 15 متر است و در شرایط سخت مثل وجود سنگهای گرانیت در زیر سطح مورد جستجو شاید این عدد به چند سانتی متر نیز محدود شود. البته این رادارها دارای قابلیت های غیر نظامی زیادی نیز هستند. در مهندسی ساختمان و ساز، علوم فضایی مثل جستجو و رسیدن به تصویری از زیر سطح کرات دیگر، مباحث کشف عتیقه جات و اشیاء باستانی و همچین کشف رگه هایی از مواد معندی و سنگ های ارزشمند نیز به کار می رود.
در ارتش های جهان سیستم های کشف مین و تله های انفجاری در سالهای اخیر با توجه به تجربیات در جنگ های عراق و افغانستان و سوریه توسعه بسیار زیادی پیدا کرده و در حال حاضر در بحث رادارهای سری GPR در ارتش آمریکا، سیستمی ساخت شرکت DCD GROUP وارد خدمت شده است. این سیستم قابلیت نصب بر روی انواع خودروهای مهندسی و رزمی را دارد که هاسکی نامگذاری شده است.
سامانه هاسکی ساخت آمریکا
شرکت انگلیسی cobham از دیگر تولیدکنندگان این نوع سیستم ها در مدل های نظامی و غیر نظامی است. اگر بخواهیم به تولیدکننده دیگری در این بخش اشاره کنیم می توان به شرکت کانادایی sensoft نیز اشاره کرد.
سیستم راداری ساخت cobham انگلیس
درباره سیستم ایرانی که در جهاد خودکفایی سپاه ساخته شده اطلاعاتی در رژه 31 شهریورماه امسال (به عنوان اولین رونمایی رسمی از این سامانه) ارائه نشده است اما روی خودروی مورد نظر شاهد نصب شدن یک سری آنتن روی یک واحد مکعبی هستیم. واحد پشت آنتن ها به نظر نوعی بخش تامین قدرت و کنترل برای این سیستم به نظر می رسد.
با توجه به ظاهر این سیستم، به نظر می رسد کل مجموعه ایجاد توان – کنترل و آنتن ها قابلیت نصب روی انواع خودروها را داشته و می توان از آن در شرایط مختلف بهره برد. در جلوی سیستم نیز به نظر یک سامانه اپتیکی نصب شده که تصویری از وضعیت جلوی خودرو را در اختیار کاربران قرار می دهد و مجموعه این ابزارها حاکی از طراحی مناسب و حرفه ای برای تامین نیازهای نیروهای مسلح کشورمان را دارد.
سیستم کاشف مین ساخت جهاد خودکفایی نیروی زمینی سپاه
این سیستم به صورت خاص می تواند برای عملیات های پاکسازی مین ها و مواد منفجره به جا مانده از جنگ تحمیلی در دشت های استان خوزستان یا مناطق غرب کشور در کردستان، ایلام و کرمانشاه مورد استفاده قرار بگیرد و عملیات کشف و شناسایی را با سرعت و دقت بیشتر و در عین حال ریسک بسیار کم تر به انجام برساند. زوج شدن این سامانه با وسیله ای مثل مین کوب تفتان می تواند کل پروسه شناسایی و نابودی مین ها را سرعت بیشتری ببخشد.
البته همانطور که در بالاتر اشاره شد این سامانه قابلیت هایی در بحث کشف تونل ها نیز دارد و می توان از آن به عنوان یک گزینه خوب در معدود نبردهای در حال انجام در عراق و سوریه برای کشف برخی پناهگاه های زیرزمینی تروریست های تکفیری که ممکن است در آینده تبدیل به تهدیدات جدید علیه امنیت این دو کشور شوند نیز استفاده کرد.