ماجرای نذری‌های متفاوت

به گزارش حلقه وصل، امیر عباس صادقی، فعال رسانه ای در یادداشتی نوشت:

یکی دو سالی است که نذورات جدیدی نظیر نذر خون، نهال و کتاب در میان مردم رایج شده است. این نذورات ماندگار نیاز به حمایت بیش‌تری دارد.

قیام امام حسین علیه‌السلام علیه حکومت فاسد اموی و حاکم ظالم آن، یزید، عبرت‌های زیادی را برای تمام مردم جهان در دل خود جای داده است و خط به خط آن تذکر ارزش‌های اصیل اسلامی به همگان است؛ مساله که بعد از ۱۴۰۰ سال نه تنها رنگ و بوی خود را از دست نداده است بلکه روز به روز، روشن‌تر و واضح‌تر، نکاتی را به ما یادآوری می‌کند. سیدالشهدا یکی از مهم‌ترین هدف‌های خود از قیام کربلا را اصلاح امت جدش رسول الله (ص) می‌دانند چرا که ارزش‌های اصیل اسلامی در این زمان در حال کمرنگ شدن بود. البته این قیام، انگیزه دومی نیز دارد که می‌توان تحت عنوان «امر به معروف و نهی از منکر» نامید. موضوع بسیار مهمی که از سنت‌های پیامبر بوده و در زمان خلفای اموی رنگ باخته بود. حضرت، یکی از اهداف اصلی خود را همین مساله می‌دانند و می‌فرمایند: «هدفم از این قیام، زنده کردن امر به معروف و نهی از منکر است».

در کنار این موارد، یکی دیگر از علل و انگیزه‌های اصلی قیام امام حسین (ع) که مابقی اهداف به منزله شاخه‌ها و زیر مجموعه‌های آن علت اصلی می‌باشند، «پاسداری از آیین اسلام و ترویج و گسترش آن در جامعه و تبیین و توضیح معارف آن برای مردم» است. از آن‌جا که دین، بازنمود فطرت و سرشت انسان است، پس می‌توان از این هدف مهم امام تعبیر به «بیداری و آگاهی‌دهی به مردم» کرد. چنان که در زیارت اربعین امام حسین(ع) می‌خوانیم: «(خدایا من شهادت می دهم که امام حسین) خون پاکش را در راه تو به خاک ریخت تا بندگانت را از جهالت و گمراهی نجات دهد».

با توجه به موارد ذکر شده یک سوال اساسی وجود دارد و آن هم این است که بعد از گذشت ۱۴۰۰سال از قیام کربلا، ما چگونه قدم برمی‌داریم و عزاداری ما در چه مسیری انجام می‌شود .در این میان، یک نگرانی از سوی عده‌ای از افراد مطرح می‌شود و آن هم «عزاداری مدرنیته» است که ممکن است در جایی با ارزش‌های اصیل اسلامی دچار تعارض شود. اگر قیامی توسط امام حسین صورت پذیرفت فقط و فقط برای زدودن فقر و همسان کردن بندگان در یک جامعه دینی بود.

برای مثال، شاید بهتر باشد در کنار نذری دادن در مناطق بالای شهر، توجه بیش‌تری از سوی افراد دارای تمکن مالی به مناطق پایین شهر برای توزیع نذری صورت بگیرد. البته همه ما معترف هستیم که هرگونه عزاداری برای اباعبدالله در هر شکل و قالبی دارای ارزش و احترام است اما به نظر می‌رسد که بهتر است به جای نذری دادن در مناطق بالای شهر به مناطق محروم سری زد و هر آن‌چه در توان هست را بدون هیچ برداشتی در طبق اخلاص قرار داد.

بسیاری از هم‌شهریان عزیز ما در مناطق محروم به دلیل مشکل مالی برای تامین وعده‌های غذایی خود در مضیفه هستند اما چند منطقه بالاتر، غذاهای نذری با هزینه‌های بسیار بالا و گاها بدون رسیدن به افراد نیازمند، توزیع می‌شود. این موضوع ممکن است باعث ایجاد تعارضاتی شود. به عنوان نمونه دیگر، در همین ایام عزاداری محرم، شاید سلبریتی‌هایی را در شبکه‌های مجازی دیده باشید که عکس‌هایی از خود در حالت پخت یا پخش غذا منتشر می‌کنند. نفس توزیع عزاداری خوب است ولی مردم ما با توجه به سواد رسانه‌ای خود می‌دانند که قصد از این کارچیست اما چه بهتر است که این کار به صورت ناشناس و بدون هیچ نمایشی باشد که مبادا موضوع ریاکاری و دیدن شدن مطرح شود. البته نباید فراموش کنیم که سلبریتی‌ها به دلیل این که طرفداران زیادی دارند، می‌توانند فرهنگ‌های دیگری را در زمینه کمک کردن به محرومان کشور نهادینه وجایگزین نمایند.

البته نباید از بعضی سنت‌های مثبت که در چند سال اخیر در عزاداری اباعبدالله الحسین به وجود آمده است، غافل شد و آن را فراموش کرد. نذر کتاب، یکی از سنت‌های بسیار خوبی است که در بین مردم ایجاد شده است و باید بیش از پیش گسترده‌تر شود. مطمئنا قیام امام حسین، قیام تفکر و خودشناسی بوده است و چه وسیله‌ای بهتر از کتاب برای خودشناسی وجود دارد. در حقیقت همان قدر که به غذای جسم (نذری) احتیاج داریم، به غذای روح نیز محتاجیم. این سنت زیبا و نذر کتاب، یک نذر پایدار نیز می‌باشد که تا سال‌های سال قابل استفاده است. علاوه بر این، این روزها نذر خون نیز تبدیل به دیگر سنت زیبایی شده است که به یاد امام حسین علیه‌السلام توسط مردم صورت می‌گیرد. همه ما به اهمیت این نذر زیبا معترفیم و چه خوب است که این گونه نذورات گسترده‌تر شود.

در پایان به این نکته اشاره می‌شود که تنها خواسته و انتظار از سازمان صدا و سیما به عنوان بکی از ثاثیرگذارترین نهادهای متولی فرهنگی کشور تبلیغ این سنت‌های حسنه عزاداری است که در سال‌های اخیر ایجاد شده است. فرهنگ‌سازی در خصوص پخش نذری‌های متفاوت مثل کتاب و نهال در مناطق محروم که امسال شاهد آن بودیم از جمله نذوراتی است که ماندگار است. اینکه مجری‌های تلویزیون در قالب طرحی ملی از مردم بخواهند نذری‌های خود را به مناطق کم برخوردار جامعه هدیه نمایند، یکی از وظایفی است که از عهده دستگاه بزرگ صدا و سیما برمی‌آید. ای کاش میتوانستیم در محرم و صفر امسال که به روزهای ابتدایی سال تحصیلی نزدیک می‌شویم نذری متفاوتی برای کودکان کار و محصلان مناطق محروم کشور داشته باشیم تا شاید بتوانیم لبخند را به لبان یک دانش‌آموز محروم هدیه بدهیم.