دانش‌آموزان "مدارس غیردولتی" فرزندان چه کسانی هستند؟

به گزارش حلقه وصل، با انتشار اسامی نفرات برتر کنکور و مشخص شدن این واقعیت که نفرات برتر فارغ‌التحصیلان مدارس خاص از سمپاد و نمونه دولتی تا غیردولتی هستند و دانش‌آموزان مدارس دولتی در میان آنها جایی ندارند! بحث عدالت آموزشی یکبار دیگر به چالش کشیده شد و مسئله نظام طبقاتی آموزش در کشور مورد اعتراض قرار گرفت.

تحلیل نتایج کنکور 98 نشان می‌دهد که بیش از 70 درصد رتبه‌های برتر کنکور امسال در رشته‌های ریاضی، تجربی و انسانی دانش‌آموزان مدارس سمپاد هستند، سهم غیردولتی‌ها 14 درصد و نمونه دولتی‌ها 13 درصد است؛ در میان 40 نفر اول کنکور سراسری، 19 دانش‌آموز اهل تهران‌اند که 66 درصدشان در مدارس غیردولتی و نمونه دولتی و 33 درصد در مدارس سمپاد درس خوانده‌اند.

در کنار واقعیت‌هایی که این آمار از نظام آموزشی کشور افشا کرد، این پرسش به صورت جدی مطرح است که آیا نوع مدرسه بر کسب نتیجه در کنکور تأثیر دارد؟ البته یکی از مواردی که در این رابطه می‌توان مورد توجه قرار داد ترکیب ناهمگون جمعیتیِ انواع مدارس است که عمدتاً حاصل جداسازی دانش آموزان و تفکیک‌ آنها بر اساس پایگاه اجتماعی و درآمدی خانواده است.

در همین رابطه، علی عبدالعالی استاد دانشگاه علم و صنعت معتقد است که کشور چه بخواهد و چه نخواهد دارد طبقه‌ای می‌سازد که در آن ابرثروتمندانی زندگی می‌کنند که دسترسی بیشتری به فرصت‌ها دارند و آینده از آن برج عاج نشینان ثروتمندی است که دارند بهترین‌ها را کسب می‌کنند که با عدالت آموزشی تضاد فوق العاده‌ای دارد.

او حتی پیشنهاد  داد تا لیستی تهیه شود که مسئولین اسم فرزندان و مدرسه محل تحصیل خود را وارد آن کنند و گفت: حدس می‌زنم بالغ بر 80 درصدشان در مدارس لاکچری تحصیل کنند.

در کنار این موضوع هزینه‌های بالای مدارس غیردولتی و اینکه کدام گروه از طبقات جامعه توانایی تأمین هزینه‌ها و تحصیل در این مدارس را دارند، موضوع مهم دیگری است که دسترسی گروهی از جامعه به آموزش‌های ویژه‌تر را روایت می‌کند و طبیعی است که نتایج بهتر و موفقیت‌ها در ورود به دانشگاه‌ها و رشته‌های برتر هم سهم آنها خواهد شد.

در همین رابطه مجتبی زینی‌وند؛ رئیس سازمان مدارس غیردولتی درباره شهریه‌های کلان دریافت شده توسط برخی مدارس غیردولتی گفت: شهریه مدارس براساس الگوی مشخص و مبتنی بر یک معیار استاندارد و مشخص متناسب با کیفیتی که مدرسه ارائه می‌دهد، مشخص می‌شود؛ محاسبه شهریه مدارس بر اساس 10 مرحله فرایندی و 13 شاخص است و متناسب با هزینه تمام شده شهریه مشخص می‌شود.

وی افزود: شهریه متناسب با برنامه‌هایی است که مدارس غیردولتی ارائه می‌کنند همچنین 15 درصد شهریه بابت کیفیت‌بخشی به امور آموزشی و پرورشی مدارس غیردولتی است، براساس 13 شاخصی که مدرسه باید رعایت کند میزان شهریه‌ها در مناطق مختلف متفاوت است یعنی مدرسه‌ای که در منطقه بالای شهر تهران قرار دارد از نظر اجاره‌بها متفاوت با مدرسه‌ای است که در پایین شهر قرار دارد و به همین دلیل میزان شهریه این مدارس متفاوت خواهد بود اما این تفاوت نباید خیلی محرز باشد و یکی از آیتم‌های شهریه اجاره بها است و بحث کیفیت آموزشی و پرورشی نیز در میزان شهریه کاملاً تأثیرگذار است.

زینی‌وند در پاسخ به این پرسش که "آیا در استان‌های دیگر هم شاخص‌های تعیین شهریه بدین شیوه است؟" گفت: الگویی که برای تعیین میزان شهریه در نظر گرفتیم در سراسر کشور یکسان است یعنی آیتم‌ها، معیارها و شاخص‌ها برای تعیین شهریه مشخص است.

رئیس سازمان مدارس غیردولتی در پاسخ به این پرسش که "آیا مسئولان اداره کل استان‌ها می‌توانند در تعیین شهریه دخل و تصرف داشته باشند؟" مطرح کرد: امسال برای نخستین بار الگوی شهریه به صورت رسمی اعلام شد و براساس قانون باید کارگروه تعیین شهریه در استان‌ها تشکیل شود و نظارت بر میزان شهریه‌ها و رقمی که هر مدرسه باید دریافت کند توسط کارگروه شهریه استان مشخص و پیگیری می‌شود یعنی کارگروه شهریه در ادارات آموزش و پرورش مناطق تشکیل و موسسان مدارس غیردولتی اطلاعاتی که نیاز است در سامانه وارد و کارگروه تعیین شهریه منطقه آن را بررسی و تأیید و پس از آن کارگروه شهریه استان که زیرنظر شورای نظارت استان است آن را تأیید نهایی می‌کند در حقیقت میزان شهریه مبتنی بر تأیید اطلاعاتی است که توسط کارگروه شهریه منطقه و استان انجام شده است.

زینی‌وند با تأکید بر اینکه افرادی که درباره مدارس غیردولتی صحبت می‌کنند باید اطلاعات صحیح را از ما بگیرند که متولی مدارس غیردولتی در آموزش و پرورش هستیم، ادامه‌داد: هم اکنون 11 درصد دانش‌آموزان در مدارس غیردولتی تحصیل می‌کنند و در قانون برنامه ششم توسعه آمده است که این رقم باید به 15 درصد برسد.

رئیس سازمان مدارس غیردولتی بیان‌کرد: عادلانه نیست که با برخی الفاظ و عبارات به مصاف خدمتی برویم که مدارس غیردولتی به کشور می‌کنند، تأسیس مدارس غیردولتی که با موافقت امام خمینی "ره" شروع به کار کردند به دلیل کمک به نظام تعلیم و تربیت کشور بود و همان زمان امام می‌دانستند در آینده مخالفت‌های جدی می‌شود و گفتند کارشکنی نکنید و اجازه بدهید فردی که می‌خواهد در فرهنگ شرکت و مدارس را دایر کند این کار را انجام دهد اما انتقاد کنید و نظارت هم لازم است.

وی با اشاره به اینکه یکی از ویژگی‌های مدارس غیردولتی کمک به نظام تعلیم و تربیت و پاسخگویی به تقاضای کیفی آموزشی خانواده‌ها برای انتخاب مدرسه است، گفت: مدارس غیردولتی از لحاظ فضا به مدارس دولتی کمک می‌کنند، مدارس دولتی در مقطعی از زمان دو شیفته و حتی سه شیفته بودند و مدارس غیردولتی به کمک آمدند و به نظام تعلیم و تربیت خدمت کردند.

زینی‌وند در ادامه درباره کیفیت مدارس غیردولتی عنوان‌کرد: امتحانات نهایی بهترین معیار برای قضاوت درباره کیفیت‌بخشی مدارس غیردولتی است، دو سال قبل توانستیم مقایسه‌ای را انجام دهیم که براین اساس از رتبه یک تا 10 امتحانات نهایی 7 رتبه برای مدارس غیردولتی و سه رتبه برای مدارس تیزهوشان بود و از رتبه یک تا 100 امتحانات نهایی 76 رتبه برای مدارس غیردولتی بود.

رئیس سازمان مدارس غیردولتی با اشاره به اینکه هم اکنون آمار موفقیت دانش‌آموزان در المپیادهای جهانی را بررسی کنید تا مشخص شود چند درصد برای مدارس غیردولتی هستند، درباره ادعاهایی که مطرح می‌کند، مدارس غیردولتی برای قشر خاصی از جامعه است، گفت: براساس تحقیق خاصی که در شهر تهران انجام و 90 مدرسه غیردولتی را از مناطق بالا و پایین شهر بررسی کردند مشخص شد 76 درصد دانش‌آموزان مدارس غیردولتی کارمندان دولت، 4 درصد فرزندان اساتید دانشگاه و مدیران و مابقی مشاغل آزاد هستند بنابراین حضور دانش‌آموزان قشر متوسط در این مدارس پررنگ است.

وی  در ادامه درباره اصل 30 قانون  اساسی و ضرورت تحصیل رایگان در مدارس دولتی تا پایان دوره متوسطه عنوان‌کرد: اصل 30 قانون اساسی اشاره دارد دولت موظف است هزینه تحصیل رایگان در مدارس دولتی را تأمین کند اما در هیچ جای قانون نیامده است اگر فردی تمایل داشت در مدرسه‌ای هزینه کند و از میان هزینه‌های سبد زندگی خود بخشی را برای تعلیم و تربیت فرزندش اختصاص دهد ما آن را ممنوع کنیم.

زینی‌وند با اشاره به اینکه نخستین بار سال 62 مرحوم پرورش از شورای نگهبان استعلام کرد که آیا اصل 30 قانون اساس مغایر با تأسیس مدارس غیردولتی است، گفت: آیت‌الله صافی پاسخ داد که مستفاد از اصل 30 قانون اساسی، ممنوعیت مدارس و دانشگاه‌های غیردولتی نیست، مجدد سال 63 شورای عالی انقلاب فرهنگی از شورای نگهبان سؤال کرد و این جواب را دادند که از اصل 30 قانون اساسی ممنوعیت تأسیس مدارس غیردولتی برداشت نمی‌شود بنابراین تأسیس این مدارس مبتنی بر قانون و معیارهایی بود که جمهوری اسلامی برای آن تعریف کرده است.

یکی از مشکلاتم واسطه شدن برای ثبت‌نام فرزندان آقایان در مدارس غیردولتی است

رئیس سازمان مدارس غیردولتی عنوان‌کرد: در این مدارس بیش از 200 هزار معلم تدریس می‌کنند و همه معلمانی هستند که رسمی نیستند و اگر کیفیت نداشتند این همه استقبال از مدارس غیردولتی وجود نداشت. یکی از مشکلات بنده به عنوان رئیس سازمان مدارس غیردولتی این است که واسطه شوم تا بتوانم فرزندان آقایان را در مدارس غیردولتی ثبت‌نام کنم.

وی افزود: مدارس غیردولتی را  داریم که 100 دانش آموز می‌خواهند اما سه هزار دانش‌آموز برای ثبت‌نام داوطلب می‌شوند و این نشانگر آن است که مدرسه کیفیت دارد. از سوی دیگر مدارس غیردولتی معلمان خوب کشور را نبرده‌اند که در آنجا تدریس کنند و این معلمان خوب در مدارس دولتی تدریس می‌کنند.

زینی‌وند در ادامه با اشاره مجدد به الگوی تعیین شهریه مدارس غیردولتی مطرح کرد: این الگو براساس 13 شاخص تعیین می‌شود به طور مثال میزان اجاره بها و میزان پرداخت حق‌التدریس معلمان ملاک است البته برای حق‌التدریس معلمان کف و سقف تعیین و امسال اعلام کردیم مدارس غیردولتی اجازه ندارند با هر مبلغی با معلم قرارداد ببندند و آن را مستمسکی برای بالا بردن شهریه قرار دهند بنابراین برای دستمزد معلمان و عوامل اجرایی کف و سقف درنظر گرفتیم.

رئیس سازمان مدارس غیردولتی بیان‌کرد: میزان پرداختی نیروهای بیمه شده نیز یکی دیگر از شاخص‌های تعیین شهریه است ومدارس غیردولتی موظفند تمام نیروهای آزاد را بیمه کنند، یکی از مشکلات این است که میزان پرداختی موسسان مدارس برای بیمه همکاران بالا است و حدود 500 هزار تومان برای معلمان بیمه پرداخت می‌کنند و همین باعث بالا رفتن میزان شهریه می‌شود. 

وی با اشاره به اینکه 15 درصد میزان شهریه برای کیفیت‌بخشی است، گفت: اداره آموزش و پرورش منطقه باید برنامه‌های آموزشی، پرورشی و اردویی مدارس را تأیید کند. ساعات آموزش در هفته و کلاس‌های فوق برنامه نیز از شاخص‌های تعیین شهریه است البته دو نوع فوق برنامه داریم، فوق برنامه نخست مصوب شورای عالی آموزش و پرورش است و فوق برنامه دوم خارج از برنامه درسی. فوق برنامه مصوب جزو شهریه مصوب در نظر گرفته‌ می‌شود یعنی از ساعت 7:5 صبح تا 14:30 به عنوان برنامه درسی مدارس غیردولتی تعیین شده است که در این ساعات فوق برنامه‌های مصوب هم ارائه می‌شود و میزان ساعات آن برای دوره ابتدایی 6 ساعت، ساعت متوسطه اول 8 ساعت و متوسطه دوم 7 ساعت تعیین شده است و در متن برنامه درسی قرار دارد.

زینی‌وند افزود: مبلغی که خانواده‌ها باید به مدرسه پرداخت کنند، رقم شهریه مصوب است یعنی شهریه برنامه درسی و فوق برنامه مصوب که در بطن برنامه درسی تعیین شده است و مابقی هزینه‌ها اختیاری است مثلاً برای بعدازظهر المپیاد رباتیک برگزار می‌کنند البته گفته‌ایم هزینه فعالیت‌های فوق برنامه اختیاری بیش از 10 درصد شهریه مصوب نباشد، مدارس در سال‌های گذشته برای فعالیت‌های تابستانی مبلغ گزافی می‌گرفتند و امسال اعلام کردیم که فقط می‌توانند 10 درصد شهریه مصوب را برای فعالیت‌های تابستانی دریافت کنند و حق ندارند برنامه سال آینده را  در تابستان تدریس کنند یکی از مشکلات این بود که خانواده‌ها را موظف به شرکت در فعالیت‌های تابستانی می‌کردند و بخشی از کتاب درسی سال آینده را تدریس می‌کردند.

رئیس سازمان مدارس غیردولتی درباره کف و سقف شهریه مدارس غیردولتی عنوان کرد: قبلاً کف و سقف شهریه را اعلام کرده بودم اما با توجه به اعتراضاتی که موسسان داشتند تعدیل‌هایی صورت گرفت و هم اکنون سقف شهریه مدارس غیردولتی در دوره متوسطه 15 میلیون و در دوره ابتدایی 9 میلیون تومان است که البته این شهریه مصوب است، خانواده‌ها برای مشاهده رقم شهریه مدارس باید به سامانه http://mosharekatha.ir/ مراجعه کنند و در بخش شهریه میزان شهریه هر مدرسه را مشاهده کنند.

وی درباره نظارت بر مدارس غیردولتی گفت: امسال چند لایه نظارتی قرار دادیم البته مدعی نیستیم که مدارس تخلف نمی‌کنند؛ هم‌اکنون باید برای تأیید لغو ابلاغ 7 مدیر مدرسه غیردولتی شهر تهران در شورای نظارت تصمیم گیری خواهیم کرد همچنین برای تأیید توبیخ کتبی 9 موسس مدرسه غیردولتی و لغو مجوز سه مدرسه غیردولتی باید تصمیم گیری شود. 16 پرونده را به شورای نظارت تهران ارجاع دادیم تا برای اجرای تبصره ذیل ماده 18 مبنی بر استرداد شهریه‌ها اقدام کنند.سال گذشته بیش از چند میلیارد برگشت شهریه داشتیم که تا پایان سال یک میلیارد تومان بود و آن را ادامه دادیم و هم اکنون نیز در حال پیگیری است.

زینی‌وند که در یک برنامه رادیویی سخن می‌گفت، با اشاره به اینکه بیشترین شکایات از مدارس غیردولتی برای مناطق یک تا 6 شهر تهران است، اظهار کرد: ناظران سازمان مدارس غیردولتی هر روز از ساعت 8 تا 14 در این مناطق مستقر هستند و در مناطق 6 تا 12 هفته‌ای یک روز مستقر هستند همچنین روزانه 12 تیم نظارتی از سازمان و اداره کل شهر تهران متناسب با شکایت‌ها از مناطق بازدید می‌کنند.

وی تصریح کرد: دو روش برای ثبت شکایات از مدارس وجود دارد که خانواده‌ها می‌توانند اقدام کنند؛ نخست تماس تلفنی با سامانه 4317 که روزانه 5 نفر از ساعت 8 صبح تا 14 شکایات مردمی را ثبت و در پایان روز این شکایات را به مناطق و استانها ارجاع داده وبه آنها 10 روز فرصت می‌دهند و دوباره فرآیند را پیگیری می‌کنند؛ روش دوم ثبت شکایات به صورت الکترونیک و از طریق سامانه http://mosharekatha.ir/ است.