به گزارش حلقه وصل، میلیون‌ها نفر در طول روز مسافر مترو در پایتخت هستند و حجم قابل توجهی از جابجایی شهروندان و رفت و آمد آنها در تهران با این قطار زیر زمینی صورت می‌گیرد. قطاری که این روزها شاهد مسافران زیادی در اعماق زمین است و علیرغم رضایت برخی شهروندان از فعالیت آن، گلایه‌مندی‌ها نیز اندک نیست.
کمبود واگن، وجود دستفروشان، اذحام جمعیت در ایستگاه و پله‌ها، تأخیر در حرکت قطارها و خرابی برخی از پله‌های برقی، بدحجابی برخی مسافران ... از جمله دغدغه‌هایی است که اگر مترو سوار باشید حتما با آن مواجه شده‌اید.
برای بررسی این مشکلات و رساندن صدای مردم به گوش مسؤولان صبح یک روز تابستانی را برای تهیه گزارش انتخاب کردیم و راهی برخی از خطوط و ایستگاه‌های پرتردد شدیم. البته بدون هماهنگی با مدیران شرکت بهره‌برداری مترو امکان تهیه گزارش نبود و پس از اخذ مجوز و همراهی دو نفر از همکاران آنها برای تهیه گزارش ابتدا ایستگاه فردوسی از خط 4 را انتخاب کردیم.
خط چهار مترو تهران از ایستگاه ارم سبز(ایستگاه پارک ارم) در بلوار فردوس آغاز، خیابان شقایق در غرب تهران را به ایستگاه شهید کلاهدوز انتهای خیابان پیروزی وصل می‌کند. همچنین خط 4 مترو در دروازه دولت با خط 1، در دروازه شمیران و شادمان با خط 2، در تئاتر شهر با خط 3، در میدان شهدا با خط 6، در توحید با خط 7 برخورد می‌کند و این خط از زیر خیابان انقلاب و آزادی می‌گذرد. همه این عوامل از دلایل شلوغی خط 4 است که ما آن را برای تهیه گزارش انتخاب کردیم.
ساعت 7:45 صبح است. پس از قرار دادن دوربین و سه پایه در محل مورد نظر، به سراغ مسافران رفتیم. همه عجله برای رسیدن به مقصد دارند. قدم‌های تند آنها حکایت از تعجیل برای رسیدن به محل کار دارد. به صورت تصادفی از میان مسافران، گزینه‌هایی انتخاب می‌کنیم و در مورد مشکلشان در مترو سؤال می‌پرسیم. می‌گوییم قرار است مشکلات را به گوش مدیران مترو برسانیم و گامی در جهت رفع آن داشته باشیم.
خانمی حدود 30 تا 35 سال به عنوان اولین مخاطب انتخاب می‌شود. میگوید به محل کار می‌روم و هر روز مسافر مترو هستم. از شلوغی مترو گلایه‌مندم؛ میگوید واگن کم است و صبح‌ها باید رفتن چند قطار را شاهد باشد تا بلاخره بتواند، مسافر یکی از قطارها باشد. درخواست می کند چرایی اضافه نشدن واگن ها را برایشان پیگیری کنیم.
مردی حدود 60 سال دومین مخاطب ما در این ایستگاه است که تمایل به صحبت دارد. هرچند کندتر از جوانان در مترو راه می‌رود ولی بیانش تند است. میگوید چند روز پیش در حال افتادن از پله برقی به دلیل اذحام جمعیت بود و اگر جوانی دستش را نگرفته بود به زمین می‌خورد. درخواست او اضافه کردن قطار و ایستگاه برای کاهش جمعیت است.
خانمی میانسال با کودکی 4 ساله که همراهش است، میگوید نوه‌اش را به بیمارستان می‌برم. او از دستفروشان گلایه دارد و میگوید سَرم رفت از بس در واگن‌ها شلوغ می‌کنند. در عالم خودم هستم که صدا می‌زنند و اصرار به خرید دارند. درخواست ساماندهی دستفروشان را دارد و می خواهد از مسؤل مربوطه پیگیری کنیم.
مردی جوان از دیگر افرادی است که برای مصاحبه اعلام آمادگی می‌کند. دستی به سرش می‌کشید برای نظم موهایش؛ میگوید می‌خواهم در مورد نرخ بلیت‌ها صحبت کنم و مصاحبه‌اش را آغاز می‌کند. میگوید نرخ بلیت‌ها از اردیبهشت حدود 20 درصد افزایش یافته است ولی اخیرا متوجه شده که بیش از 20 درصد از حسابش کسر می‌شود و از مسؤولان مترو درخواست پاسخ دارد.
ایستگاه بعدی برای تهیه گزارش، دروازه دولت است که در خط ۱ و ۴ مترو تهران قرار دارد و در تقاطع خیابان‌ها شهید مفتح و سعدی با خیابان انقلاب اسلامی است بنابراین این خط هم از خطوط شلوغ مترو محسوب می‌شود. از ایستگاه فردوسی سوار بر مترو می شویم و ایستگاه دروازه دولت پیاده؛ پس از قرار دادن دوربین و سه پایه در محل مورد نظر به دنبال علاقه‌مندان برای مصاحبه می‌رویم. سرعت رفت و آمد در این خط بسیار زیاد است. مسافران اکثر آنقدر عجله دارند که حتی منتظر برای شنیدن سوژه نمی‌شوند. کار در این ایستگاه سخت‌تر است و پس از دقایقی استقبال برای مصاحبه بیشتر می‌شود.
پسری جوان با قدی بلند و کوله‌ای به پشت در مورد تاخیر سرفاصله حرکت قطارها گلایه دارد. میگوید واگن کم است و گاهی قطار دیر می‌آید.خانمی حدود 25 سال در مورد ترمز ناگهانی قطار در میان خطوط میگوید و دوست همراهش هم از کمبود واگن گلایه دارد.
مردی میانسال از کم بودن صدای بلندگوهای داخل قطار گلایه مند است و میگوید برخی مواقع به دلیل این مشکل متوجه ایستگاه مورد نظرش نمی‌شود و مجبور به سفر طولانی‌تر در مترو می‌شود.
یکی از دستفروشان که بار و بساطش را در یک کوله و چمدان مسافرتی ریخته و یک پوز هم در دست دارد میگوید صدای مرا به آقای مسؤول برسانید. والا ما برای چرخاندن زندگی مجبور به دستفروشی هستیم. خودمان هم از اینکه محلی در مترو برای ما جهت فروش اجناس اختصاص دهند خوشحال می‌شویم. ساماندهی نه تنها بد نیست بلکه ما هم استقبال می‌کنیم ولی مشکل اینجاست که کلا میخواهند ما را حذف کنند.
ایستگاه بعدی 15 خرداد است البته نه ابتدای صبح بلکه ساعت 5 بعدازظهر؛ اینجا هم از خطوط پر تردد به شمار می رود. این ایستگاه در چهارراه گلوبندک، تقاطع خیابان پانزده خرداد و خیابان خیام و در خطر یک مترو واقع شده است.
در این خط کسبه و مشتریان بازار زیاد رفت و آمد می‌کنند. کمتر کسی است که بسته یا کیسه‌ای از خرید همراهش نباشد. همجمه و هیاهوی این خط بیشتر است. سفرهای چند نفره نیز بیشتر مشاهده می‌شود. مادری با دو فرزند جوان خود از خرید باز می‌گردد، میگوید به این خط باید بیشتر توجه شود. حرکت قطارها زیادتر باشد و اینطور نباشد که شاهد رفتن چند قطار باشیم تا موفق به سوار شدن شویم.برخی از پرسش‌ها در این خط تقریبات مشابه خطوط دیگر است. که کمبود قطار و اذحام جمعیت درصدر آن قرار دارد.
برای پاسخ به درخواست شهروندان در مترو به سراغ مدیر عامل شرکت بهره‌برداری مترو رفتیم. تمایل داشتیم که اقای رئیس به مترو آید و همانجا در مورد مشکلات مردم گفت‌وگو داشته باشیم ولی فرنوش نوبخت، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری مترو نسبت به این نوع مصاحبه استقبال نکرد و بیان داشت به دلیل گرفتاری کاری، برایش مقدور نیست. اقای رئیس در مصاحبه تلفنی به گلایه مندی مردم پاسخ داد.
ارشاد بدحجابان در مترو آغاز شده است
مدیر عامل شرکت بهره برداری مترو ابتدا در مورد بدحجابی گفت: همکاران ما در این زمینه برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام دادند و ارشاد بدحجابان و بی‌حجابان در مترو آغاز شده است. به‌زودی شاهد بهتر شدن روند حجاب در مترو خواهیم بود که البته فعالیت ماموران مترو ارشادی است و در راستای همکاری با پلیس انجام می‌گیرد. ماموران پلیس زن مترو همچون سطح جامعه اقدامات لازم را برای ارشاد بدحجابان و بی‌حجابان انجام می‌دهند.
ماجرای کسر مبلغ بیشتر از اعتبار کارت بلیت
وی در مورد انتقاداتی درباره کسرمبلغ بیشتر از اعتبار کارت بلیت مترو اظهارداشت: شهروندان در زمان ورود به ایستگاه و ثبت کارت بلیت خود در گیت مبلغ 4038 ریال به عنوان حداقل هزینه سفر و یا ورودی از کارت هایشان کسر و پس از طی مسیر مورد نظر با ثبت کارت خود در گیت های خروج از ایستگاه مبلغ مربوطه کاسته می‌شود.
وی افزود: برخی از شهروندان در زمان خروج بر اثر فراموشی لحظه خروج خود را ثبت نمی‌کنند که موجب کسر شدن مبلغ 7269ریال و در زمان ثبت ورود مجدد به ایستگاه به صورت اتوماتیک از کارت بلیت ایشان کسر و به‌علاوه حداقل هزینه ورودی مجدد 4038ریال که در نهایت جمع آن به مبلغ 12000 ریال کسر می‌شود. این روند به دلیل عدم توجه به روند استفاده از کارت بلیت و یا فراموشی شهروندان گرامی باعث ایجاد ضن در افکار آنان شده است. بنابراین تأکید داریم که شهروندان حتماً در خصوص ثبت خروج خود از ایستگاه اقدام کنند تا هزینه های اضافی برایشان لحاظ نشود.
شلوغی‌های این روزهای واگن‌ها و سرفاصله حرکت قطارها
نوبخت در مورد شلوغی واگن‌های مترو بیان داشت: آمار مسافران به‌صورت روزانه کنترل می‌شود و درحال حاضر شرایط مناسبی در این خصوص داریم البته شلوغی‌های این روزها در حد عجیب و غریب نیست و هر زمانی که لازم باشد همکاران من حرکت‌های فوق‌العاده قطارها را اضافه می‌کنند. با توجه به قول‌های مساعدکه از سوی شهردار و دولت به شرکت بهره برداری داده شده با ورود واگن‌های جدید در آینده به خطوط مترو شاهد کاهش ازدحام و شلوغی در واگن‌های مترو خواهیم بود.
مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران و حومه افزود: در خطوط ۱، ۲ و ۴ سرفاصله حرکت قطارها ۴ دقیقه است و در خط سه با سرفاصله 8 دقیقه خدمات رسانی می کنیم در این خصوص ظرفیت‌های ما خوب و مناسب است و در صورت لزوم قطارفوق‌العاده به خط تزریق خواهد شد.
وی با بیان اینکه وظیفه ما در شرکت بهره‌برداری مترو این است که شهروندان را با آسایش جابه‌جا کنیم و الان هم در حال انجام وظیفه‌مان هستیم گفت: ما به‌طور لحظه‌ای آمار مسافران و ظرفیت قطارها را کنترل می‌کنیم لازم به توضیح است در ساعات پیک در خطوط مترو، شرکت از نهایت ظرفیت خود برای تسهیل در روند جا به جایی شهروندان استفاده نموده و روزانه دو نیم میلیون مسافر جابجا می کند.
طرح جمع آوری دستفروشان اجرایی می‌شود
نوبخت در مورد دستفروشان گفت: دستفروش نیز یک مسافر مترو است و با تهیه بلیت وارد این سیستم حمل و نقل می‌شود البته روزانه تعداد زیادی از این افراد توسط پرسنل شرکت بهره برداری مترو به بیرون از ایستگاه‌ها هدایت می‌شوند و یا از تردد این افراد توسط پلیس در سکوها جلوگیری می‌شود.
وی بیان داشت: وظیفه اصلی کارکنان این شرکت خدمات حمل و نقلی مناسب به شهروندان است و در زمینه جمع آوری کامل دستفروشان نه نیرو و نه بودجه کافی داریم. بنابراین بهترین راهکار برای جمع آوری دستفروشان این است که مردم از این افراد خرید نکنند.
مدیرعامل شرکت بهره‌برداری مترو تصریح کرد: البته همواره طرح جمع آوری دستفروشان در دستور کار شرکت بهره برداری مترو بوده است و پلیس مترو مستقر در ایستگاه ها به محض ورود دستفروشان نسبت به جمع آوری این افراد اقدام می‌کنند اما بیشتر این دستفروشان بصورت پنهانی وارد ایستگاه های مترو می شوند و بیشتر افراد دستفروش در زمینه فروش کالاهای ریز و کوچک اقدام کرده که همین امر منجر می‌شود کنترل و ساماندهی این افراد سخت باشد.
نوبخت عنوان کرد: بیشتر این دستفروشان به وسیله یک کیف دستی و وسایل کوچک قابل حمل به عنوان یک مسافر عادی وارد قطار مترو می شوند و در داخل قطار نسبت به فروش کالاهای خود اقدام می کنند. همچنین خرید از دستفروشان در فرهنگ ما جا افتاده و هرقدر ما به این موضوع دامن بزنیم و بیشتر از آنها خرید کنیم این پدیده بیشتر گسترش می‌یابد و بهترین راه حل این معضل در مترو عدم خرید مسافران دستفروش ها است.
وی افزود:موضوع بساط‌گستری و دستفروشی و خرید از آنها به فرهنگ ما بستگی دارد و بهتر است به کسب‌وکارهایی که از طریق پرداخت مالیات و عوارض فعالیت می‌کنند کمک کنیم؛ این موضوع سبب می‌شود خودبه‌خود این مشکل حل شود.
مدیر عامل شرکت بهره‌برداری مترو خاطرنشان کرد: اقدامات ما در راستای برخورد با این افراد از یک‌سو با برخورد مردم مواجه می‌شود و از سوی دیگر در پیام‌ها و شکایات مردم از مزاحمت دستفروشان مترو برای مسافران سخن به‌میان می‌آید، همین برخورد دوگانه مردم با این موضوع باعث شده تا ما بیش از پیش به اقدامات فرهنگی روی بیاوریم و از طریق پخش تیزرهای آموزشی در واگن‌ها، نصب بنر و اعلام در ایستگاه‌ها سعی داریم تا خرید نکردن از این افراد را در بین مردم فرهنگ‌سازی کنیم.
دردسرهای پله‌برقی‌های مترو
نوبخت در مورد مشکلات دغدغه مردم از پله‌های برقی اظهارداشت: در حال حاضر ما کمترین خرابی پله برقی‌ها را شاهد هستیم ولی برخی ایستگاه‌های خط دو و برخی ایستگاه‌های خط یک فاقد پله برقی است، چرا که طراحی در این ایستگاه‌ها قدیمی بوده و امکان تامین و نصب پله برقی ندارند، زیرا سازه اجازه نمی‌دهد.
وی افزود: اما در سازه‌های جدید تا نزدیکی خیابان با آسانسور و پله برقی تردد انجام می‌شود.ضمن اینکه در خصوص ازدحام و ازدیاد جمعیت در مواقع استفاده از پله‌های برقی همانگونه که در ایستگاه‌ها قابل رویت است این روند در ساعات پیک و در تعدادی از ایستگاه‌های تقاطعی و شلوغ رخ نمایان می‌کندکه با عنایت به حجم مسافری که از قطارها پیاده می‌شوند(حدود 400 تا 700) نفر که از پله برقی استفاده می‌کنند باید در صف انتظار 1 تا 2 دقیقه‌ای بایستند.
مدیرعامل شرکت بهره‌برداری مترو افزود: بنابراین در این خصوص از شهروندان تقاضا می‌شود با عنایت به ازدحام جمعیت صبر پیشه کرده تا بتوانند از پله‌های برقی به راحتی استفاده کنند. البته هندریل ۸۲۲ پله برقی در همین دوره توسط متخصیصن داخلی بومی‌سازی شده است و ما در حال حاضر کمترین خرابی پله برقی را در ایستگاهای مترو شاهد هستیم.
صدای ناهنجار ترمز قطارها
نوبخت در مورد صدای ناهنجار ترمز قطارها گفت: بومی سازی بخشی از ترمزهای قطار در حال انجام است و بومی سازی تجهیزات کمک بزرگی در کاهش هزینه‌های شرکت داشته است اگرچه شرایط موجود باعث بالا رفتن قیمت‌های تمام شده تامین تجهیزات می‌شود. بنابراین در آینده‌ای نزدیک شاهد رفع مشکل صدای ترمزها و صدای گوش خراش آن خواهیم بود.
با قول‌های مساعدی که فرنوش نوبخت، مدیر عامل شرکت بهره‌برداری مترو به شهروندان داد، امیدواریم بزودی شاهد کاهش هرچه بیشتر گلایه‌مندی و دغدغه مسافران پایتخت باشیم.