«سرزمین مجاهدت‌های خاموش» را بیشتر بشناسیم

حلقه وصل: چند سالی است که به همت ستاد مرکزی راهیان نور کشور امکان سفر به مناطق عملیاتی غرب و شمالغرب کشور برای عموم مردم فراهم شده و حتی زائران این مناطق، در انتخاب نحوه سفر خود، بازه انتخاب دارند و هرگز اجباری به حضور آنها همراه با کاروان نیست و خانواده‌ها می‌توانند مستقلا برای سفر به مناطق عملیاتی غرب و شمالغرب کشور برنامه‌ریزی کرده و علاوه بر آن از تسهیلاتی که ستاد مرکزی راهیان نور برای آنها تدارک دیده است، استفاده نمایند.

* نحوه ثبت‌نام راهیان نور غرب و شمالغرب کشور
ثبت‌نام اردوی راهیان نور غرب و شمالغرب کشور از روز دوشنبه ۱۰ تیرماه آغاز شده و تا روز سه‌شنبه ۱۵ مرداد ماه ادامه خواهد داشت و در این مدت زائران می‌توانند با توجه به نحوه اعزام خود، در یکی از ستادهای شهید حسن باقری، شهید علی صیاد شیرازی و یا شهید برونسی اقدام به ثبت‌نام نمایند.

لازم به ذکر است، ثبت‌نام اردوی راهیان نور صرفا به صورت اینترنتی انجام می‌شود و متقاضیان می‌توانند با مراجعه به پایگاه اینترنتی ستاد مرکزی راهیان نور کشور به آدرس rahiyannoor.ir برای اعزام به این رویداد مذهبی ثبت‌نام نمایند.

اطلاعات بیشتر درباره ثبت‌نام راهیان نور غرب و شمالغرب کشور +جدول

* جزئیات اعزام زائران به راهیان نور غرب و شمال غرب کشور
طبق اعلام ستاد مرکزی راهیان نور کشور، اعزام ستادهای شهید صیاد شیرازی(گروهی) و شهید باقری(خودروی شخصی) به اردوی راهیان نور غرب و شمالغرب کشور از روز چهارشنبه ۱۶ مردادماه آغاز خواهد شد و اعزام‌ها تا روز سه‌شنبه ۲۲ مردادماه ادامه خواهد داشت و زائران طبق برنامه‌ریزی اعلام‌شده به مدت ۴ روز را در این مناطق سپری خواهند کرد. در این بین اما اعزام زائرانی که قصد دارند از طریق ستاد شهید برونسی(اعزام انفرادی) به مناطق عملیاتی غرب و شمالغرب کشور اعزام شوند با ۲ روز تاخیر نسبت به سایر ستادها آغاز خواهد شد و این زائران از روز جمعه ۱۸ مرداد به مناطق عملیاتی اعزام می‌شوند.

بد نیست حالا که فرصت چندانی تا آغاز اعزام‌های اردوهای راهیان نور غرب و شمالغرب کشور نمانده است، کمی به معرفی یادمان‌های شاخص مناطق عملیاتی غرب و شمالغرب کشور بپردازیم تا زائران با سرزمین مجاهدت‌های خاموش بیشتر آشنا شوند.

یادمان‌های دفاع مقدس استان کرمانشاه از جمله یادمان‌های شهدای پاوه، عملیات مرصاد، بازی دراز، شهید شیرودی، پادگان ابوذر، مطلع الفجر، مسلم بن عقیل و یادمان‌های دفاع مقدس استان کردستان از جمله یادمان‌های باشگاه افسران، والفجر 10، والفجر 4، شهدای گمنام زریوار، شهید غریب سیرانبند، شهدای بوالحسن، یادمان‌های دفاع مقدس استان آذربایجان غربی از جمله یادمان‌های تمرچین، بلفت و دوپازا و شهید بروجردی و یادمان‌های دفاع مقدس استان ایلام از جمله یادمان شهدای قلاویزان در اینفوگرافی زیر آمده است.

برای مشاهده اندازه اصلی روی تصویر کلیک کنید

* یادمان‌های غرب کشور(ایلام و کرمانشاه)
مناطق عملیاتی و یادمان های غرب کشور در طول هشت سال دفاع مقدس شاهد مجاهدت‌ها و فداکاری‌های ملت ایران بوده است و آن دوره آزمایش بزرگی برای استان کرمانشاه بود. در اینجا به تشریح مناطق عملیاتی جبهه غرب و معرفی یادمان‌های استان کرمانشاه می‌پردازیم.

در اینفوگرافی زیر یادمان‌های مناطق عملیاتی غرب کشور(شامل استان‌های کرمانشاه و ایلام) به همراه نقشه کامل این مناطق آمده است:

برای مشاهده اندازه اصلی روی تصویر کلیک کنید

یادمان مرصاد
تنگه چهارزبر در 35 کيلومتري غرب کرمانشاه و در جاده اصلی کرمانشاه – اسلام آباد معروف به راه کربلا قرار دارد. این تنگه، دروازه‌ای اصلی ورود به شهر کرمانشاه از سمت غرب است که جاده ترانزيتي کرمانشاه - خسروي، از اين تنگه مي‌گذرد.

در سوم مرداد 1367 نيروهای سازمان مجاهدين(منافقين) با پشتیبانی ارتش بعث عراق، پس از عبور از مرزهای ايران در محور قصرشيرين-سرپل ذهاب، بدون درگيري جدی تا اسلام آباد پيشروی کردند و سپس به طرف کرمانشاه ادامه حرکت دادند. در شرق تنگه چهارزبر رزمندگان اسلام راه را بر آنان مسدود ساخته و درگيری را آغاز نمودند.

به اين ترتيب عمليات مرصاد در تاريخ 1367/5/5 آغاز گرديد. با حملات نيروهاي خودي، نيروهاي منافقين که به آن نقطه دست يافته بودند به هلاکت رسيده يا تار و مار شدند. در تنگه چهارزبر بنايي به يادبود عمليات مرصاد احداث گرديده است، نمای بیرونی یادمان حالتی گنبدی شکل مانند مسجد و داخل آن به صورت یک موزه ساخته شده است که مزار 5 شهید گمنام در این یادمان زیارتگاه عاشقان است.

- ارتفاعات قراویز
پس از عقب راندن دشمن از سرپل ذهاب، نيروهای عراقی در ارتفاعات قراويز در غرب سرپل ذهاب مستقر شدند. دوازده روز پس از استقرار دشمن روی قراويز، تعدادي از نيروهای سپاه به فرماندهی اصغر وصالی به دشمن يورش بردند.

با تلاش اين رزمندگان که کمتر از يک دسته بودند بخشي از قراويز(تپه مجاهد) آزاد شد. اين تپه در جريان عمليات‌های بازی دراز 1 و 2 شاهد تلاش فوق‌العاده و جانبازی جمعی از رزمندگان سپاه و ارتش بود.

- یادمان بازی دراز
این ارتفاعات که در جنوب غربی سرپل ذهاب قرار دارد، يکي از ارتفاعات مهم و استراتژيک منطقه است که بر شهرهای سرپل ذهاب، قصرشيرين و نفت شهر در داخل خاک ايران و شهرهای نفت خانه و خانقين در داخل خاک عراق ديد و تسلط خوبي دارد.

ارتش عراق در تاريخ 1359/7/15 اين ارتفاع را بدون درگيری اشغال و سپس جاده‌ای به طول 6 کيلومتر روی آن احداث و آسفالت کرد. براي آزادسازی بازی دراز عملياتی در عاشورای 1359 اجرا شد که موفقيتی در پی نداشت. پس از آن برادران سپاه طی دو ماه شناسایی، عمليات ديگری را طراحی کردند که با اجرای آن در تاريخ 1360/2/2 بخش مهمی از ارتفاعات بازی دراز از جمله قله‌های 1000، 1050 و 1100 گچی آزاد شد.

- پادگان ابوذر
از پادگان ابوذر با نام «دوکوهه غرب» یاد می‌شود. این پادگان که در 20 کیلومتری جنوب شرقی شهر سرپل ذهاب قرار دارد، مقر تيپ سه ابوذر از لشکر 81 زرهی بوده است. پادگان ابوذر که مرکز تجمع نيرو و پشتيباني يگان‌های خودی بود، بارها هدف بمباران و موشک باران ارتش عراق قرار گرفت.

بمباران رزمندگان مستقر در اين پادگان در تاريخ‌های 6 و 1363/12/18 که آماده اجرای عملياتی در جنوب سومار بودند، ورق ديگري از تاريخ سراسر مظلوميت رزمندگان اسلام را ورق زد. اين عمليات قرار بود همزمان با عمليات بدر در جنوب انجام شود که به دلايلي منتفی شد. در روزهای اول در روزهای اول جنگ شهيد خلبان اکبر شيرودی و شهيد پاسدار وصالی از تخليه و سقوط اين پادگان جلوگيری کردند. در حال حاضر تعدادی از ساختمان‌های این پادگان به حالت دست نخورده باقی مانده است که یکی از نقاط مورد بازدید کاروان‌های راهیان نور است.

- تنگه حاجيان
این تنگه در مسیر گیلانغرب به سرپل ذهاب قرار دارد و نزديکترين تنگه به گيلان غرب است که دشت گيلان غرب را به دشت ديره در جنوب سر پل ذهاب متصل مي سازد. رزمندگان برای آزادسازی اين تنگه دو عمليات اجرا کردند که در دومين عمليات (14/9/1359) اين تنگه آزاد شد. اصغر وصالی از فرماندهان سپاه تهران در جريان اولين عمليات آزادسازی اين تنگه به شهادت رسيد.

- یادمان مطلع الفجر
این تپه در غرب جاده گیلان غرب – سرپل ذهاب و در 13 کیلومتری شمال غرب شهر گیلانغرب واقع است. در نزدیکی این یادمان مزار یکی از شهدای گیلان غرب به نام شهید خوش روان نیز قرار دارد. عملیات مطلع الفجر در 1360/9/20 با رمز یا مهدی(عج) ادرکنی با هدف جلوگیری از تحرکات دشمن و فراهم نمودن امکان آزادسازی قصرشیرین و نفت شهر در محور گیلانغرب- سرپل ذهاب انجام شد که در پی این عملیات حدود 2000 نفر از قوای دشمن کشته شدند.

- قصر شیرین
قصرشيرين در منطقه‌ای کوهستانی از نوار مرزی طوری واقع شده است که از شمال و غرب با عراق هم مرز مي باشد و توسط دو جاده آسفالت از گيلان غرب و سرپل ذهاب به شبکه جاده اي کشور مرتبط است. قصر شیرین قبل از شروع جنگ تحميلي، هواپيماها و توپخانه ارتش عراق بارها اين شهر را مورد تهاجم قرار دادند. ارتش عراق ، با دو لشگر به قصرشيرين حمله کرد و در روز پنجم مهر 1359 شهر را به طور کامل اشغال کرد در حالي که عده اي از مردم موفق به ترک شهر نشدند و در خانه هاي خود محبوس بودند. ارتش عراق پس از اشغال قصرشيرين مردم شهر را در مسجد مهديه شهر جمع کرد. نيروهاي عراقي در اقدام بعدي جوانان و مدافعان باقي مانده در شهر را شناسايي کردند و به اسارت گرفتند.

* یادمان‌های شمالغرب کشور(آذربایجان غربی و کردستان)
در اینفوگرافی زیر یادمان‌های مناطق عملیاتی شمالغرب کشور(شامل استان‌های آذربایجان غربی و کردستان) به همراه نقشه کامل این مناطق آمده است:

برای مشاهده اندازه اصلی روی تصویر کلیک کنید

- سنندج
سنندج مرکز استان کردستان ایران است.این شهر از شمال با دیوان دره، از شرق با قروه، از جنوب با کامیاران و از غرب با سروآباد و مریوان همسایه است. در اردیبهشت سال 1359 «باشگاه افسران» سنندج در محاصره ضد انقلاب قرار گرفت.بعد از تحمل 22 روز اسارت و گرسنگی از سوی 40 تا 50 نفر از رزمندگان اسلام، بالاخره عملیات پاکسازی سنندج در پنج محور انجام شد و محاصره ی باشگاه افسران در هم شکست.مزار مطهر پنج شهید این واقعه در این مکان مقدس قرار دارد. ضمنا «بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس کردستان» هم، در این مکان مستقر است.

- جاده سنندج – مریوان
در طول جاده 125 کیلومتری سنندج – مریوان چند نقطه زیارتی و حماسی وجود دارد. روستای «نگل» در 60 كيلومتري غرب سنندج،به دليل وجود يك جلد كلام الله مجيد بسيار زيبا كه با خط كوفي و تزيينات آب طلا بر روي پوست آهو نوشته شده و متعلق به صدر اسلام است، در منطقه شهره شده است. روستای «قلعه جی» در 22 کیلومتری شهر مریوان، طی دو مرتبه در اسفند سال 66 و بهار سال 67 هدف بمباران شیمیایی دشمن بعثی قرار گرفته است و در نهایت «سه راه حزب الله» در 15 کیلومتری مریوان که پس از آزادسازی از دست دموکرات ها در سال 59، به این نام معروف شد،همگی در این جاده قرار دارند.

- دزلی
روستای دزلی در فاصلة 29 کیلومتری شهر مریوان و 120 بعد از پاکسازی مریوان، ضدانقلاب پایگاه اصلی خود را به دزلی منتقل کرد. در اواخر آذر ماه 1359، 200 نفر از نیروهای تحت امر«حاج احمد متوسلیان»، شبانه به مواضع ضد انقلاب در این نقطه هجوم بردند و روستا را پاکسازی کردند. مقام معظم رهبری در سال 59 به همراه گروهی عازم این روستا شدند؛ به محض خروج ایشان از روستا به واسطه ی گزارش جاسوسان، دزلی آماج بمباران هوایی عراق قرار گرفت و افراد زیادی در این واقعه به شهادت رسیدند. برای گرامیداشت یاد شهدای دزلی و حضور مقام معظم رهبری در این روستا، یادمانی احداث گردیده است.

- دالانی
دالانی ارتفاعاتی است مرزی در 35 کیلومتری جنوب مریوان و 6 کیلومتری جنوب غربی روستای دزلی. نزدیکترین شهرعراق به این ناحیه یعنی شهر خرمال، در 10 کیلومتری این ارتفاعات واقع شده است. این منطقه در تاریخ 6 دی 1359 به همت نیروها ی ارتش، سپاه و پیشمرگان کرد از دست ضد انقلاب خارج شد. ارتفاعات دالانی یکی از محور های مهم عملیات های «والفجر 10» و «محمد رسول الله (ص)» بود.

- مریوان
مریوان مرکز شهرستانی است به همین نام در غرب استان کردستان. این شهر از شمال و غرب با عراق و از جنوب با شهر سروآباد ایران همسایه است. در تیر ماه سال 58، «شهید چمران» به همراه «شهید فلاحی» در این شهر حضور یافتند و پادگان ارتش مریوان را از محاصره ضد انقلاب خارج کردند.همچنین این شهر در تاریخ 3 تیر 1359، با حضور «جاج احمد متوسلیان» و نیرو های سپاه مریوان از حضور ضد انقلاب پالایش شد. دریاچه زریوار در فاصله ۳ کیلومتری غرب این شهر قرار دارد. مزار مطهر «4 شهید گمنام دفاع مقدس» در جانب شرقی این درياچه و درنزدیکی سنگرهاي رزمندگان اسلام؛ از دیگر اماکن زیارتی زائرین جبهه های شمالغرب است.

- باشماق(خانم شیخان)
باشماق نام منطقه ای است مرزی بین ایران و عراق. ارتفاع خانم شیخان در این منطقه، در جنوب دره شیلر، در 22 کیلومتری شمالغرب مریوان و در ناحیه ی شمالی ارتفاعات قوچ سلطان واقع شده است و دید مناسبی نسبت به شهر پنجوین عراق (در فاصله 5 کیلومتری) و ارتفاعات کانی مانگا در خاک عراق دارد. «خانم شیخان» ، یکی از محور های اصلی عملیات «والفجر 4» بود. این محدوده در اوایل دوران دفاع مقدس چندین بار مورد هجمه ی عراق قرار گرفت و شاهد چندین عملیات آفندی و پدافندی بوده است.رزمندگان اسلام برای دسترسی به مناطق عملیاتی «والفجر 9» از این منطقه استفاده می کردند.

- بانه
بانه شهرستانی در شمال غربی استان کردستان می باشد. این شهر از شمال شرق با شهر سقز، از شمال غرب با شهر سردشت و در غرب با شهرهای استان سلیمانیه عراق از جمله «ماووت» همسایه است. این شهرستان از جنوب (دره شیلر) و غرب با کشور عراق هم مرز است و دارای حدود 73 کیلومتر مرز با این کشور می باشد. بعد از آزاد سازی جاده سقز- بانه، شهر بانه نیز توسط یک گروه رزمی از ارتش و سپاه به فرماندهی شهید صیاد شیرازی در تاریخ 6 /3/59 ، از حضور ضد انقلاب پاکسازی شد.
بمباران 15 خرداد: در 15 خرداد سال 1363، مردم بانه به همراه تعدادي از رزمندگان اسلام، بعد از برگزاری راهپیمایی به مناسبت سالگرد 15 خرداد سال 1342، در پارک شهر آن روز و «پارک 15 خرداد» امروز بانه، اجتماع کردند. مراسم به نیمه نرسیده بود که بمباران شروع شد. در پی این جنایت وحشتناک نزدیک به 590 نفراز شهروندان بانه و رزمندگان حاضر در راهپیمایی، شهید و حدود 400 نفر مجروح شدند.

- شهدای غریب سیرانبند
سیران بند نام روستایی است مرزی در 24 کیلومتری جنوب شرقی بانه. گروهک های ضد انقلاب ،10 نفر از رزمندگان اسلام را به اسارت گرفته بودند و قصد داشتند آنها را از مرز این روستا عبور دهند ؛ در هنگام گذر از مرز به دلایلی نا معلوم از ادامه راه باز ماندند و اسرا را در نزدیکی همین روستا به شهادت رساندند. مزار این شهدای غریب، در سیران بند، از جمله نقاط زیارتی مناطق عملیاتی شمالغرب کشور است.

- بوالحسن
بوالحسن نام روستایی است در 27 کیلومتری غرب شهر بانه و 12 کیلومتری رودخانه ی مرزی چومان. این منطقه یکی از محورهای اصلی عملیات «کربلای 10» بوده است. در اغلب عملیات های برون مرزی انجام گرفته در ارتفاعات ماووت عراق (نصر4 و8- بیت المقدس2 و3)، رزمندگان اسلام با عبور از این ناحیه و گذر از رودخانه «چومان»، توانستند به نقاط هدف خود، دسترسی پیدا کنند.گذر از این مناطق صعب العبور و رودخانه چومان، فقط به اراده خداوندی و به واسطه حضور توانمند عزیزان جهاد سازندگی(با ساخت پل و جاده) میسر بود.

- دارساوین
دارساوین نام روستایی است در 22 کیلومتری شهر سردشت (در جاده بانه – سردشت) ؛ در مرز استان های کردستان و آذربایجان غربی.این منطقه به خاطر موقعیت خاص اقلیمی و جغرافیایی خود، محل بسیار مناسبی برای کمین عناصر ضد انقلاب بود.52 نفر از پاسداران انقلاب اسلامی در سال 58 و همچنین برادران شهید، زین الدین در سال 63،در همین مکان گرفتار کمین ضد انقلاب شده و به فیض شهادت نائل آمدند.در این همین نقطه ستون نظامی شهید صیاد شیرازی که برای پاکسازی جاده بانه-سردشت به این منطقه گسیل شده بود، برای چندمین بار گرفتار کمین ضد انقلاب شد و در نهایت عملیات با پیروزی رزمندگان اسلام به پایان رسید.

- سردشت
شهرستان سردشت در جنوب غربی استان آذربایجان غربی از شهرهای کردنشین این استان می باشد. این شهردر هفتم تیرماه سال ۱۳۶۶ مورد حمله شیمیایی جنگنده های عراقی قرار گرفت. عراق قبل از این بارها جبهه های جنگ را بمباران شیمیایی کرده بود؛ اما سردشت اولین شهر مسکونی ایران بود که مورد حمله شیمیایی هواپیما های عراقی قرار می گرفت.در این فاجعه 108 نفر از ساکنان شهر در دم شهید ، و صدها نفر مجروح و مصدوم شدند.

- بلفت و دوپازا
ارتفاعات مرزی بلفت و دوپازا در 15 کیلومتری غرب شهر سردشت و 20 کیلومتری شرق شهر قلعه دیزه عراق واقع شده اند. این منطقه محل اصلی انجام عملیات »نصر 7» در سال 66 بود.همزمان با عملیات والفجر 4 در دره شیلر،این منطقه از لوث ضد انقلاب پاکسازی شد. هواپیمای جنگی «شهید عباس بابایی» در آسمان همین منطقه مورد اصابت گلوله قرار گرفت و ایشان را برای همیشه آسمانی کرد.
جنگل آلواتان:جنگل و روستای مرزی آلواتان در شمالغربی سردشت و در 5 کیلومتری جنوب غربی شهر میرآباد از شهرستان سردشت واقع شده است. گروهک های ضد انقلاب از بدو استقرار در آنجا و مناطق اطراف، مخفیگاه‌های نسبتاً‌ امنی را در آن منطقه بر پا کرده بود. در نهایت در مرداد ماه سال 63 طی عملیاتی که در سه محور طراحی شده بود و با رشادت های سردار اسلام،« شهید کاوه»، این منطقه ی زیبا از زشتی ها پاک شد.

- روستای دوله تو
روستای دوله تو در شمال غربی سردشت و جنوب غربی منطقه ی آلواتان، واقع شده است. در این روستا زندانی وجود داشت با همین نام، که تحت کنترل حزب دموکرات کردستان ایران بود. در روز ۱۷ اردیبهشت ۱۳۶۰ و پس از آنکه نیروهای ارتش جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران بخش‌های عمده کردستان را از کنترل نیروهای حزب دموکرات خارج کرده بودند و پیشروی به سمت مرز ادامه داشت، نیروی هوایی عراق زندان را بمباران کرد. در نتیجه بیش از ۵۰ تن از زندانیان شهید و تعدادی نیز زخمی شدند. اسرای زندان دوله تو از نیروهای سپاه ، ارتش، ژاندارمری، جهاد سازندگی و پیشمرگان کرد مسلمان بودند.

- یادمان شهید کاظمی
شهید ناصر کاظمی در سال 59 همزمان مسئولیت فرمانداری شهرستان پاوه و فرماندهی سپاه این شهر را به عهده داشت و پس از آن به فرماندهی سپاه کردستان منصوب شد.ایشان در تاریخ 6/6/1361 در حالی که همزمان فرماندهی تیپ ویژه شهدا را نیز برعهده داشت، در محور پیرانشهر – سردشت در نزدیکی روستای بادین آباد در 8 کیلومتری پیرانشهر به شهادت رسید. از ویژگی های بارز شهید کاظمی، عشق و ارادت به مردم کرد و شجاعت و اخلاق حسنه در فرماندهی بوده است. یکی از جملات معروف ایشان در ارتباط با مردم مسلمان منطقه این است: باید صفوف ضدانقلاب از مردم جدا شود. با ضدانقلاب با قاطعیت و با مردم محروم و مستضعف كرد، با مهربانی هرچه تمامتر رفتار شود.

- حاج عمران (تمرچین)
حاج عمران نام پادگانی است در 12 کیلومتری مرز ایران و عراق (در کشور عراق)، که در جاده ی مواصلاتی پیرانشهر- رواندوز(عراق) واقع شده است. این پادگان در عملیات «والفجر 2» به تصرف رزمندگان اسلام درآمد. در ارتفاعات این منطقه عملیات های زیادی اجرا شد که از آن جمله می توان به عملیات های «کربلای 2»،«کربلای 7» و والفجر 2 اشاره کرد. در دامنه ی ارتفاعات مرزی این منطقه(قمطره) ،یادمان شهدای گمنام حاج عمران قرار گرفته است.شهیدان محمود کاوه، مصطفی ردانی پور و علیرضا موحد دانش در این منطقه به شهادت رسیده اند.