حلقه وصل: هرچند در سالیان نهچندان دور برخی حواشی همچون استفاده از سبکهای غیرمتعارف توسط مداحان و یا برهنه شدن در مراسمات و... گریبانگیر هیئات مذهبی شده بود و بسیاری درباره برنامهریزی گسترده دشمن در قالب جنگ نرم خبر داده بودند اما در سالهای اخیر رواج برخی اقدامات توسط هیئات، باعث شده امید به استفاده صحیح و بجا از ظرفیتهای هیئات زنده شود. این موضوع تا جایی موردتوجه قرار گرفته است که مخاطبین هیئات دیگر به حضور در هیئتی با یک سخنرانی و مدیحهسرایی پرمحتوا بسنده نمیکنند و انتظار اقدامی فراتر از هیئات دارند.
از همین رو مشاهده میشود که هیئتهای مذهبی در سراسر کشور سعی دارند برنامههای خود را با دقت و تامل بیشتری اجرا کنند و به موضوعاتی همچون آسیبهای اجتماعی، فعالیت جهادی در مناطق محروم، حضور فعالانه در رویدادهای ملی-مذهبی همچون راهیپیماییها و غیره توجه بیشتری داشته باشند و با استفاده از ظرفیتهای هیئت، مخاطبان خود را درگیر این موضوعات کنند.
یکی دیگر از اقدامات هیئات که در سالیان اخیر توجه بیشتری به آن میشود، موضوع ترویج کتاب و کتابخوانی و معرفی کتابهای مفید به شرکتکنندگان در مراسمات است. در ادامه به چند نمونه آن اشاره شده است.
* معرفی کتاب در هیئت میثاق با شهدا
یکی از رسمهای خوبی که در هیئت دانشجویی میثاق با شهدا وجود دارد، معرفی کتاب در هر جلسه برگزاری هیئت است. خادمان این هیئت با توجه به مناسبتهای پیش رو و همچنین سایر رویدادها، اقدام به معرفی و فروش با تخفیف کتاب به مخاطبان هیئت میکنند و نکته جالب اینکه کتابهای معرفیشده، عموما رنگ و بوی دفاع مقدس دارند و یا به سبک زندگی مدافعان حرم پرداختهاند.
علاوه بر این، در برخی از مراسمات خاص همچون محرم، کتابی انتخاب شده و در طول دهه محرم، هرشب فرازهایی از این کتاب منتخب توسط مداح خوانده میشود. در ادامه صوت فرازهایی از کتاب «سفر شهادت» اثر امام موسی صدر (حفظه الله) آمده است:
فراتر از این، بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق(ع) که متولی برگزاری هیئتهای این دانشگاه است، با تاسیس انتشارات «سدید»، اقدام به انتشار کتاب میکنند و تاکنون چندین کتاب در حوزه اقتصاد مقاومتی از سوی این انتشارات منتشر شده است.
* ترویج خاص کتابخوانی در رایه العباس(ع)
در هیات رایه العباس(ع) چیذر که حاج محمود کریمی در آن به مداحی میپردازد و از جمله پرمخاطبترین هیئات سطح کشور است، به موضوع کتابخوانی توجه ویژهای میشود و مداح این هیئت در برخی جلسات، به معرفی کتاب پرداخته و حتی بخشهایی از آن را قرائت میکند. این موضوع فقط به معرفی کتاب منتهی نمیشود و علاقهمندان میتوانند بلافاصله بعد از پایان جلسه هیئت، کتاب موردنظر را با تخفیف خوبی از غرفهای که در امامزاده علیاکبر چیذر برپا شده، کتاب را تهیه نمایند.
حسین پنجهشاهی مدیر آستان امامزاده علیاکبر(ع) چیذر و از مسوولان هیأت رایتالعباس در گفتگو با صبح نو درباره انگیزه و ایده اولیه معرفی کتاب در هیأت گفت: «از حدود دو سال قبل، آقای محمود کریمی تصمیم گرفتند بهدلیل ظرفیت ویژه هیأت، در حوزه کودک و نوجوان متمرکز شد و فعالیت بیشتری کرد و از همان موقع، کارگروهی مشخص با نظارت خودش از دوستان خبره و آگاه در حوزههای مختلف فرهنگی، تربیتی و آموزشی تشکیل شد که خروجی آن چندینهزار صفحه تحقیق شد تا بهترین شیوه برای کار فرهنگی با کودکان 8 تا 14 سال داشته باشیم. شاید برخی فعالیتها در مدارس بهدلیل اجبار نتوان انجام داد؛ اما در هیأتها بهدلیل حضور داوطلبانه افراد، این زمینه فعالتر است و با تحقیق میدانی متوجه شدیم این طیف علاقهمند حضور هستند».
پنجهشاهی درباره انتخاب مخاطب این کار در هیأت هم میگوید: «شاخههای متعددی بررسی شد که یکی از آن معرفی کتاب بود که اگر نوجوانی کتاب بخواند، از خیلی از حواشی دیگر و آفات دور خواهد ماند. کتابهایی که برای نوجوانان مناسب باشد، کارگروه انتخاب میکند و محمود کریمی حتما خودش کتاب را میخواند و درنهایت معرفی میکند. این معرفی مستقیم کتاب تأثیر مستقیمی میگذارد و شاید خانوادهای دهها کتاب داشته باشد که نوجوان رغبتی برای مطالعه آن نداشته باشد؛ ولی وقتی این کتاب معرفی میشود، بهتر رغبت پیدا میکند. شاید با این کار سنت فراموششدهای احیا شود که الحمدلله بازخوردهای خوبی هم داشته باشد». این مسوول هیأت رایتالعباس افزود: «بخشهای معرفی کتاب هم در فضای مجازی بهصورت مستقل، اما با تأخیر منتشر میشود تا درکنار مطالب اصلی گم نشود».
نکته دیگر درباره فروش آثاری بود که مداح معرفی میکرد؛ امری که مسوولان هیأت درباره آن تمهیداتی اندیشیدهاند: «کتابهای معرفیشده در هیأت موجود است. قبلا ما 400 کتاب میخریدیم که در مردانه و زنانه هدیه داده میشد. البته وقتی کار وسعت پیدا کرد، با ناشران صحبت میکردیم و تعداد 500 نسخه را با تخفیف مناسب میخریدیم». درباره تأثیر این فعالیت در میان مخاطبان هیأت پرسیدیم که اینطور جواب دادند: «از موقعی که این حرکت شروع شد، تراکم سنی هیأت در حال عوضشدن است. قبلا نوجوانان در هیأت بودند؛ اما در دوره اخیر بسیار بیشتر است که در هیأت هم مشهود است. اینکه هیأتی میتواند در حوزههای دیگر فرهنگی مؤثر باشد، نباید دریغ شود». پنجهشاهی البته میگوید این حرکت فرهنگی بر معرفی کتاب محدود نیست و قرار است فعالیتهای دیگری هم در این هیأت انجام شود: «قرار شده راهکارهایی پیدا شود برای اینکه فضای اصلی هیأت تحتتأثیر قرار نگیرد؛ اما نگاه ما متمرکز بر نوجوان است؛ چون در این سن، هرچه نوجوان یاد بگیرد، ماندگار میشود. یکی از فعالیتها کتابخوانی است که در حال انجام است و بازخوردهای خوبی هم گرفته شد. محورهای دیگر بحثهای اخلاقی و اعتقادی است که باید انجام شود و البته مؤثر و ماندگار باشد. تمرکز روی رفتارهای فردی در فرهنگ عمومی میتواند از همین الگو آموزشهای اخلاقی را یاد داد».