روایت نکنیم، روایتمان می‌کنند

به گزارش حلقه وصل، در اواخر سال 97 کتابی با عنوان «نقاشی قهوه‌خانه» منتشر شد که حاوی خاطرات کاظم دارابی بود. دارابی پس از حادثه‌ای که در قهوه‌خانه میکونوس آلمان در سال 1371 اتفاق می‌افتد، به دست داشتن در این ترور متهم می‌شود، اما هیچ‌گاه این اتهام ثابت نمی‌شود.

دارابی در این کتاب به تفصیل خاطرات 15 سال زندان خود را بازگو کرده و محسن کاظمی این خاطرات و اسناد را تنظیم و تدوین کرده است. یکی از نکاتی که در مقدمه کتاب از سوی کاظمی مطرح شده است، معرفی پژوهش‌ها و آثاری است که در ایران و دیگر کشورها به این حادثه پرداخته‌اند؛ همان‌گونه که قابل پیش‌بینی است در ایران به‌جز چند اشاره محدود در دو کتاب و چند مقاله، هیچ اثر دیگری درباره این اتفاق منتشر نشده است، اما در کشورهای اروپایی و بخصوص آلمان، جدای از اخبار، یادداشت‌ها و گزارش‌های به‌روز کتاب‌ها ، مقالات، سخنرانی‌ها و فیلم‌های مستند متعددی درباره این حادثه منتشر شده است که نویسنده بیش از 10 کتاب را در این باره معرفی و نقد کرده است.

قصه پرغصه‌ی نپرداختن به اتفاقات تاریخی مرتبط با ایران، تنها محدود به موضوع میکونوس نمی‌شود. از اتفاقاتی که در سال‌های اخیر رخ داده تا اتفاقات مربوط به سال‌های ابتدایی انقلاب و دهه شصت، هنوز که هنوز است توسط عناصر غیرانقلابی و ضدانقلاب روایت می‌شود، اما از سوی انقلابیون تلاش زیادی برای تبیین اتفاقات انقلاب صورت نمی‌گیرد. به عنوان مثال، با اینکه هنوز از «غائله دروایش» در خیابان پاسداران کمتر از یک سال و نیم گذشته است، اما عناصر ضدانقلاب روایت‌های عجیب و غریب خود را از مظلومیت عامل کشتار این فاجعه بارها در رسانه‌ها و از طریق کتب و مقالات مطرح کرده‌اند، اما هنوز این اتفاق از سوی انقلابیون به صورت دقیق و کامل روایت نشده است.

یکی دیگر از نمونه‌ها، انتشار کتب خاطرات مسئولین آمریکایی و عناصر مرتبط با آنان در جریان مذاکرات هسته‌ای سال‌های گذشته است. طی چند ماه اخیر، کتب خاطرات ویلیام برنز، مذاکره‌کننده هسته‌ای در دولت اوباما و تریتا پارسی‌، نویسنده و تحلیل‌گر ایرانی-سوئدی، به صورت جداگانه منتشر شد. کتاب پارسی به صورت مفصل درباره مسئله هسته‌ای در ایران بحث کرده و یک فصل از کتاب برنز نیز به مسئله هسته‌ای در ایران اختصاص دارد. انتشار این کتب در حالی صورت می‌گیرد که تنها چند سال از مذاکرات هسته‌ای ایران و 5+1 می‌گذرد و این امر نشان می‌دهد که غربی‌ها تلاش زیادی دارند تا «اولین روایت» را از یک مسئله مطرح کنند.

نکته تاسف‌بار دیگر این است که بسیاری از مؤسساتی که در حوزه تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی فعالیت می‌کنند، تمام همت و تلاش خود را مصروف حوادث قبل از انقلاب می‌کنند و به محض ورود به حوادث انقلاب خود را کنار می‌کشند. این نکته باعث شده است که بسیاری از اتفاقات پس از انقلاب برای نسل سوم انقلاب تبیین نشود.

البته وضع ما به لحاظ تاریخ‌نگاری آنچنان هم نامناسب نیست. در سال‌های اخیر، کتب، مقالات، فیلم‌ها و مستندهای زیادی از سوی جریان‌های انقلابی منتشر شده است که نشان می‌دهد این جریان به اهمیت این مسئله پی برده‌اند. از سوی دیگر کتب خاطرات بسیاری از مسئولان، بخصوص در بخش سیاست خارجی منتشر شده است. از خاطرات آقای ظریف و صالحی گرفته تا تاریخ شفاهی سیاست خارجی جمهوری اسلامی.  در حوزه داخلی نیز برخی از اتفاقات با استقبال تاریخ‌نگاران جوان و انقلابی روبرو شده است. در صدر این اتفاقات می‌توان به «فتنه 88» اشاره کرد که طی 10 سال اخیر، ده‌ها کتاب درباره جزییات و اهداف و پیامدهای این اتفاق مهم در کشور منتشر شده است.