به گزارش حلقه وصل، «محمد معین» از مفاخر گیلان زمین و یکی از محققان برجسته و پدید آورنده یکی از مهمترین لغتنامههای فارسی یعنی "فرهنگ معین" در روز 9 اردیبهشت 1297 در محله زرجوب رشت به دنیا آمد.
پدرش شیخ ابوالقاسم از روحانیان شهر رشت بود؛ او که نخستین فرزند خانواده بود در سن 6 سالگی مادرش را بر اثر بیماری حصبه از دست داد و 5 روز بعد از فوت مادر، پدرش نیز به سبب همین بیماری درگذشت؛ بیماری حصبه در رشت شیوع یافته و در آن سال 28 هزار نفر را از بین برده بود.
پس از فوت والدین، جد پدری او شیخ محمدتقی معینالعلما که از علمای روحانی بود به تربیت وی همت گذاشت و محمد معین پیشرفت علمی و معنوی خود را مدیون او میدانست؛ جد مادری او شیخ محمد سعیر نیز از علما و مدرسان علوم قدیمه بود.
وی پس از پایان تحصیلات مقدماتی برای ادامه تحصیل به دارالفنون تهران رفت و به تحصیل در دانشکده ادبیات پرداخت و دانشنامه دکترای خود را که نخستین دکترای زبان و ادبیا فارسی بود در سال 1321 دریافت کرد و رساله خود را به زبان فرانسه نوشت.
دکتر معین از چند دانشگاه خارجی درجه دکترای افتخاری داشت و عضو فرهنگستان ایران شد؛ وی ریاست کمیسیون ادبیات سمینار جهانی تاریخ و فرهنگ ایران را بر عهده داشت.
دکتر معین حدود 23 جلد کتاب تالیف کرد؛ از فعالیتهای پر اهمیت وی همکاری با علامه دهخدا و تنظیم فیشهای چاپ نشده بعد از فوت دهخدا است.
وی همچنین طبق وصیت نیما یوشیج بررسی آثار او را برعهده گرفت و از جمله تالیفات با ارزش وی فرهنگ معین در 6 جلد است که از منابع معتبر واژگان زبان فارسی است.
دکتر معین به زبانهای فرانسه، انگلیسی، عربی و آلمانی تسلط کامل داشت و زبانهای پهلوی اوستایی و فارسی باستان و برخی لهجههای محلی را خوب میدانست.
دکتر معین بهعلت کارهای زیاد مطالعاتی و تحقیقی در سال 1345 در یکی از اتاقهای دانشکده ادبیات بیهوش شد و به حال اغماء فرو رفت.
برای معالجه او اقدامات زیادی شد و او را به کشورهای مختلف بردند اما سرانجام پس از 4 سال و 5 ماه که در حالت اغماء بود در 13 تیرماه 1350 در 57 سالگی از دنیا رفت.
پیکر "استاد دکتر محمد معین" با وصیت خود وی در ملک شخصیاش در شهرستان آستانه اشرفیه استان گیلان به خاک سپرده شد که آرامگاه وی بر آن بنا شد.