چرا «راه رشد» آیت‌الله حائری شیرازی پرفروش شد؟

به گزارش حلقه وصل: مجموعه «راه رشد»، اثر مرحوم آیت‌الله محی‌الدین حائری شیرازی از سوی نشر معارف به چاپ ششم رسید. از این مجموعه که در چهار جلد منتشر شده، تاکنون بیش از 50 هزار  نسخه از آن به فروش رفته و در دسترس مخاطبان قرار گرفته است. مجموعه حاضر به عنوان پرفروش‌ترین اثر بخش مجازی نمایشگاه کتاب امسال نیز معرفی شده است.   

«راه رشد» از چه می‌گوید؟

در معرفی این اثر آمده است: تربیت یکی از مهمترین و بلکه پر اهمیت‌ترین امور زندگی بشر است. تربیت محصول و ثمره زندگی دنیایی و هدف از خلقت ماست که به معنای عام آن، نقش و وظیفه‌ای همگانی است‌. انسان در دوره‌های مختلف زندگی، هم در نقش مربی قرار دارد و هم در نقش متربی. به این معنی که انسان، نه صرفاً در مقام رفتار با فرزندش، بلکه در مقام رفتار با اطرافیان، دوستان، جامعه و حتی در مقام رفتار با (خودش) دائماً مشغول کار تربیتی است!  

هر بازخورد و کنشی از انسان در برابر محیط و انسان‌های پیرامونش، نوعی اثر تربیتی برای خود و آنها در پی دارد. بدین جهت مقوله تربیت را می‌توان یک مقوله و نقش همگانی برای بشر به حساب آورد. عالم متفکر و حکیم حضرت آیت الله حائری شیرازی (رحمةالله‌علیه) از معدود عالمانی بودند که با بهره‌گیری از تفکر عمیق در آیات و روایات ورودی تخصصی و اجتهادی در حوزه تربیت داشته‌ و مباحث گرانبهایی را از منابع اسلامی عرضه کرده‌اند.  

چرا «راه رشد» توانست نظر مخاطبان را جلب کند؟

کتاب «راه رشد» جامع‌ترین اثر تربیتی منتشر شده از مرحوم آیت الله حائری شیرازی است که محصول فیش‌برداری از متن مکتوب چندین هزار جلسات عمومی و تخصصی مرحوم حائری شیرازی است که در قالب یک ساختار موضوعی متناسب، با دوری از زبان خشک علمی و با استفاده از خاطرات، داستان‌ها و موعظه‌های استاد با بیانی شیرین و حکیمانه و اثرگذار و زبانی هدایتگر و تربیتی نوشته و تنظیم شده است.  

مخاطب این کتاب فقط کسانی نیستند که فرزند دارند یا مشغول کار تربیتی به معنای خاص آن هستند، بلکه هر کسی که به دنبال قواعد کار تربیتی است و می‌خواهد برای خودش و دیگران کار تربیتی کند؛ مخاطب این کتاب خواهد بود. انبوهی از نکات ریز اخلاقی و انسان‌شناسانه در لابلای مباحث کتاب وجود دارد که برای هر فردی قابل استفاده است.

4 گام تا رسیدن به «راه رشد»

مجموعه «راه رشد» در چهار جلد منتشر شده است. در جلد نخست، لازمه شروع کار تربیتی این است که فرد حقیقت انسانی را به شکل دقیق بشناسد و بداند مفهوم تربیت به چه معنا است. در ادامه اصولی که برای کار تربیتی باید رعایت شود بیان می‌شود.

نگارنده در جلد دوم، راهکارهای عملی برای تربیت فرزندان ارائه می‌کند. در ابتدا مراحل تربیت از منظر اسلام و اهل بیت تبیین و سپس ویژگی‌هایی که هر مربی باید خود داشته باشد ذکر می‌شود.

در جلد سوم، مسئله تنبیه و تشویق و نحوه به کار بردن این امور در کار تربیتی تبیین و در ادامه، چگونگی امر و نهی کودکان توضیح داده می‌شود. در ادامه افراد، اعمال و محیط‌هایی که در تربیت فرزند موثر هستند واکاوی می‌شوند.

در بخش پایانی این مجموعه یعنی چهارمین جلد نیز مباحث رشد نحوه انتقال و تثبیت آموزه‌های دینی و صفات اخلاقی ارزنده در کودکان و اجرای احکام شرعی همچون نماز و روزه به کودکان بحث می‌گردد. در انتها نیز روش‌های غلط تربیت برشمرده می‌شوند.

در بخشی از جلد نخست این مجموعه می‌خوانیم: 

«شرق و غرب در حل معمای روابط بین اشیاء، کار کرده‌اند و نتیجه‌اش رشدشان در علوم تجربی است؛ اما در حل معمای انسان کار نکرده‌اند و انسان برایشان بزرگ‌ترین معماست، انسان را نشناخته‌اند، کمترین مسئله انسان را نمی‌توانند حل کنند. الآن اینها نمی‌توانند مسئله تصادم شرق و غرب را حل کنند؛ یعنی عاجزند از اینکه کاری کنند که این دو تا به جان هم نیفتند. دو نیروی اتمی را روز به روز تقویت کرده‌اند و چاشنی‌اش این است که اینها به جان هم بیفتند و این در هر ساعتی امکان‌پذیر است؛ چون نتوانسته‌اند مسألهٔ انسان را حل کنند و انسان برایشان بزرگ‌ترین معماست.

باید معمای انسان حل شود تا حل معماهای دیگر نافع باشد. اگر قبل از اینکه معمای انسان را حل کنی، معمای نیروی اتمی را حل کردی، کشفش کردی، مهارش کردی و از آن بمب درست کردی و این بمب در دست خودت منفجر شد، چه می‌شود؟! اگر تو در سر او زدی و او در سر تو زد، چه می‌شود؟!

فرض کنید بچه‌ای فهمید که بابایش کلتش را کجا می‌گذارد و کلت مسلح است و ضامنش هم کشیده نشده و فشنگ‌گذاری هم شده و همه چیز آمادهٔ آماده است. اگر این بچه هم جای کلت را کشف کرد و هم نحوه آتش کردنش را، این خوب است یا بد است؟! اگر نحوه آتش کردنش را کشف کرد و آن را برداشت، شما می‌گویید: بهتر است؟! اگر همه این کارها را کرد و دستش را روی ماشه گذاشت و مقابل بابایش ایستاد، این چطور است؟! یا اگر گرفت روی خودش، این چطور است؟! اگر همه اینها را یاد گرفت و نشانه‌گیری را هم خوب یاد گرفت و توانست از 200 متری خال را بزند، این بهتر است؟! کنترل اسلحه را خوب بلد است؛ اما کنترل خودش را ندارد. معمای اسلحه برایش حل شده؛ اما معمای خودش حل نشده است. اگر قبلاً پدرش به او می‌گفت: چرا این کار را کردی، این بچه از ضعفش فرار می‌کرد؛ اما حالا که دیگر ضعیف نیست و کلت در دست دارد، اگر او را جلوی بابایش بیاورند، چه کار می‌کند؟! بابایش خوشحال می‌شود؟! چقدر ناراحت می‌شود!»

از جمله ویژگی‌های مجموعه حاضر زبان و بیانی ساده برای طرح مهمترین مسائل تربیتی است؛ ویژگی‌ای که مخاطبان از سنین و با سطح تحصیلات مختلف را با خود همراه می‌کند. بنا بر اطلاعات منتشر شده از سوی خانه کتاب و ادبیات ایران، مجموعه حاضر پرفروش‌ترین کتاب بخش مجازی نمایشگاه اعلام شد. طی مدت برگزاری این نمایشگاه، تعداد سه هزار و 455 نسخه از این اثر از سوی هزار و 109 نفر از مخاطبان خریداری شده است.