ابتدا باید مردم خودمان را قانع کنیم

به گزارش حلقه وصل: اتحادیه بین‌‎المللی امت واحده پس از جنگ ۲۲ روزه رژیم صهیونیستی علیه مردم غزه در سال ۱۳۸۷ شکل گرفت. موسسان این اتحادیه اعتقاد دارند مسئله فلسطین نیاز به گفتمان‌‏سازی مستمر و سنجیده دارد. آسیبی که موسسان اتحادیه بین‌‎المللی امت واحده بعد از جنگ ۲۲ روزه رژیم صهیونیستی علیه مردم غزه به آن رسیدند این بود که حرکت های دانشجویی و مردمی شکل گرفته در حمایت از مردم فلسطین؛ انفعالی، موقتی و احساسی بودند، درصورتی که گفتمان‌‏سازی و تبدیل مسئله فلسطین به مسئله مردم ایران و جهان نیاز به فعالیت‌‎های مستمر و سنجیده دارد. این اتحادیه در سال ۱۳۸۹ توانست کاروان آسیایی شکست حصر غزه و سال ۱۳۹۱ کاروان جهانی الی بیت المقدس را در حمایت از مردم فلسطین راه‌‎اندازی کند. کارگاه تولید پوستر بین‌‎المللی با حضور گرافیست‌‎های ۱۰ کشور، تولید اولین موسیقی مشترک بین خواننده ایرانی و فلسطینی از دیگر فعالیت‌‏های اتحادیه بین‌‎المللی امت واحده است. در ادامه با علیرضا کمیلی، دبیر این اتحادیه با محوریت اوضاع این روزهای غزه و فلسطین گفت وگو کردیم. آقای کمیلی معتقد است اتفاقات بعد از طوفان الاقصی نشان داد که مردم ما در حمایت از آرمان فلسطین از مردم کشورهای دیگر عقب‌‎تر هستند.

حلقه‌وصل: مقام معظم رهبری از آن چه تحت عنوان عملیات طوفان الاقصی رخ داد، به عنوان یک شکست برای رژیم صهیونیستی یاد کردند. ارزیابی شما از این شکست چیست؟ به نظر شما این شکست چه بازتابی در بین ملت های منطقه بر جای می گذارد و پیروزی نهایی چه زمانی و از چه طریقی به دست خواهد آمد؟ 
علیرضا کمیلی: برای پاسخ به این سوال باید کمی به عقب برگردیم. شما می‌دانید از ۷ اکتبر ۱۹۷۳ و جنگ رمضان، نیم قرن گذشته است و در این مدت اسرائیل هیچ مشکل امنیتی جدی نداشت و با هیچ ارتش کلاسیکی درگیری پیدا نکرده است. درگیری‎ها با حزب الله و حماس، جنگ نیست. در تعریف کلی به این درگیری‌‎ها جنگ نامتقارن می‎گویند. علت این نامگذاری این است که دو طرف توان یکسانی ندارند و جنگ به شدت نابرابر است. این واقعیت را کشته‌‎های جنگ هم به نشان می دهد. در جنگ ۲۲ روزه ۱۵۰۰ شهید فلسطینی در مقابل ۲۰ کشته است. در جنگ ۵۱ روزه ۲۵۰۰ شهید فلسطینی در مقابل ۸۸ کشته است.

اگر امروز کشورهایی مثل اردن، مصر، ترکیه، عربستان و... جدی تر وسط میدان بودند، سفیر اسرائیل را اخراج می‎کردند، راه کمک به مردم غزه را باز می‎کردند، کم‌‎کم در کنار غزه قدرت مهمی در کرانه باختری شکل می‎گرفت، محاصره رژیم صهیونیستی تکمیل می‎شد و اینها از درون و بالاجبار دچار فروپاشی می شدند و فرار می‎کردند به مناطقی که بتوانند در آنها زندگی کنند. تا رسیدن به این نقطه راه دراز و سختی وجود وجود دارد.

درک این پیشینه و گذشته است که به ما می‎گوید عملیات طوفان‌‎الاقصی یک شکست جدی برای اسرائیل بود. اسرائیل در این جنگ این همه کشته دادند و صدمه امنیتی بدی هم خوردند. ساختار امنیتی تعریف شده این کشور ادعای این را دارد که تامین کننده‏‌ی امنیت قوم یهود به صورت تمام و کمال است. عملیات طوفان‌‎الاقصی یک ضربه خیلی تکان دهنده به این ساختار بود. این شکست در تمام جهان، نه فقط در امت‌‎های اسلامی بازتاب گسترده‎ای داشت. در امت‎های اسلامی اثر مثبتی گذاشت و روحیه خوبی ایجاد کرد. 

این بار مردم امیدوارنه در اعتراض به کشتار بی گناهان به میدان آمدند. البته این به معنای پیروزی نهایی نیست. تحلیل پیروزی نهایی خیلی مفصل است، ولی این را بدانید که پیروزی نهایی یک امر نظامی نیست. اگر امروز کشورهایی مثل اردن، مصر، ترکیه، عربستان و... جدی تر وسط میدان بودند، سفیر اسرائیل را اخراج می‎کردند، راه کمک به مردم غزه را باز می‎کردند، کم‎کم در کنار غزه قدرت مهمی در کرانه باختری شکل می‎گرفت، محاصره رژیم صهیونیستی تکمیل می‎شد و اینها از درون و بالاجبار دچار فروپاشی می شدند و فرار می‎کردند به مناطقی که بتوانند در آنها زندگی کنند. تا رسیدن به این نقطه راه دراز و سختی وجود وجود دارد.

حلقه‌وصل: این روزها طولانی شدن موضوع تجاوز صهیونیست ها به غزه نوعی رخوت در بین فعالان فرهنگی در این موضوع به وجود آورده است. چگونه می‎توان به این موضوع پرداخت که هم مخاطب و هم فعالان فرهنگی را خسته و دچار رخوت و دلزدگی نکند؟ 
علیرضا کمیلی: اعتقاد قلبی من این است که اگر ما اهمیت مسئله فلسطین را بدانیم، هیچ وقت دچار رخوت نمی‎شویم. برای همین، اول باید مسئله را در درون خودمان حل کنیم، باید برای بچه‌‏های خودمان تبیین کنیم که مسئله فلسطین جایگاه تمدنی دارد. چون غزه امروز نقطه زورآزمایی تمدن اسلام و غرب است. سرنوشت این جنگ می‎تواند در کل منطقه موثر باشد. باید برای مردم توضیح بدهیم تا بدانند مسئله اصلا پناه دادن به یهودی‌‎ها نبوده است، مسئله ایجاد قدرتی در منطقه است که بتواند مانع از شکل‌‎گیری و تکرار قدرت اسلام شود. اثر این جنگ در منطقه و جهان امروز قابل مشاهد است. از آفریقای مسیحی تا کلمبیای کمونیست سفیر اسرائیل را اخراج می‎کنند، ولی کشورهای مسلمان چسبیده به اسرائیل نمی‎توانند این کار را بکنند. بی تعارف از قدرت رژیم صهیونیستی می‎ترسند. 

مسئله فلسطین هنوز هم برای مردم و مخاطب ایرانی زیاد حل نشده است. در بلندمدت نیاز است با تعریف کارهای رسانه‌‏ای جدی‏تر مردم و مخاطب خودمان را توجیح کنیم.

از آفریقای مسیحی تا کلمبیای کمونیست سفیر اسرائیل را اخراج می‎کنند، ولی کشورهای مسلمان چسبیده به اسرائیل نمی‎توانند این کار را بکنند. بی تعارف از قدرت رژیم صهیونیستی می‎ترسند. 
مسئله فلسطین هنوز هم برای مردم و مخاطب ایرانی زیاد حل نشده است. در بلندمدت نیاز است با تعریف کارهای رسانه‌‏ای جدی‏تر مردم و مخاطب خودمان را توجیح کنیم. مشکل الان این است که مردم ما حاکمیت را منشا مشکلات اقتصادی می دانند و این موضوع بر روی مطالبه فلسطین هم اثر منفی گذاشته است. باید کنشگران مردمی، دینی و اجتماعی وارد میدان شوند و مسئله را تبیین کنند، کمک کنند به اینکه روایت درستی از مسئله در عموم مردم شکل بگیرد.

مشکل الان این است که مردم ما حاکمیت را منشا مشکلات اقتصادی می دانند و این موضوع بر روی مطالبه فلسطین هم اثر منفی گذاشته است. باید کنشگران مردمی، دینی و اجتماعی وارد میدان شوند و مسئله را تبیین کنند، کمک کنند به اینکه روایت درستی از مسئله در عموم مردم شکل بگیرد. هنوز سوالات زیادی در ذهن مردم است، برخی می‎گویند خودشان زمین‎هایشان را فروختند، برخی می‎گویند ناصبی هستند، برخی می‎گویند سنی هستند... این نقطه ضعف بزرگی از نظر گفتمان‌‏سازی است. در بلندمدت باید مسئله فلسطین پیوست ثابت همه تشکل‎ها در هر موضوعی که کار می‎کنند باشد. در کوتاه مدت هم برای جلوگیری از تکرار و بی اثر شدن روایت نیاز به خلاقیت است. این را درک کنیم که فرصت خوبی برای تبیین درست مسئله فلسطین به وجود آمده است. نباید این فرصت را از دست بدهیم.

حلقه‌وصل: تحلیل شما از چگونگی استفاده از این فرصت چیست؟ بالاخره چند ماه از عملیات طوفان الاقصی می‎گذرد و تولیدات رسانه‌‏ای مختلفی با هدف تبیین و روشنگری صورت گرفته است؟
علیرضا کمیلی: کارهایی شده است، ولی این کارها کافی نیست. در چند ماه گذشته، اتفاقات خیلی خوبی در تلویزیون افتاد. برنامه «به افق فلسطین» (چه افق فلسطین سری اول و چه افق فلسطین سری دوم) کار خوبی است. در شبکه‌‎های یک، دو و چهار تلویزیون هم کارهای خوبی پخش شد و در حال پخش است که ماهیت خبری ندارند، اما توانسته اند کمک کنند به اینکه مخاطب از وضعیت منطقه شناخت بهتری داشته باشد. این‌ها کافی نیست، در بلندمدت نیاز به روایت‌‎سازی و کار هنری تمیز داریم، نه کارهای هنری ضعیف و به دردنخوری که در دوره‌‎های گذشته هم ساخته شد و وجه مشترک همه آنها دیده نشدن بود. کسی نمی‏دید و طبیعتا اثری هم نداشت. برای تبیین مسئله فلسطین، سریال ها و فیلم های سینمایی قوی لازم است. در کوتاه مدت تولیدات رسانه‌‎ای با ماهیت خبری خوبی تولید شده است. این اتفاق در همه خبرگزاری‌‎های دنیا هم رخ می‎دهد و همه سعی در روایت ماجرا دارند، اما از اینجا به بعد باید به سمت قصه و درام و بیان ماهیت اجتماعی رویداد رفت. 

حلقه‌وصل: اگر بخواهیم یک نگاه واقع‏‌بینانه داشته باشیم، بسیاری از فعالان فرهنگی در موسسات و مجموعه ها با شنیدن خبرهای مربوط به غزه متاثر شدند، ولی شرایط طوری نیست که بتوان به صورت فیزیکی در منطقه حضور داشت و به مظلومان فلسطینی کمک کرد. در این شرایط وظیفه چیست؟ آیا برگزاری گردهمایی‌‎ها، راهپیمایی و حرکات اعتراضی می تواند کمکی به فلسطین محسوب شود؟ 
علیرضا کمیلی: این راهپیمایی ها قطعا موثر است. وقتی قدرت‎ ها می‎بینند که مردم اعتراض می‎کنند نگران می‎شوند، اما من هم می‎دانم اعتراض کافی نیست، باید گام های بعدی مثل تحریم اتفاق بیفتد. نیاز به اقدام عملی است تا همه بدانند مردم عزمشان برای حمایت از فلسطین جزم است و ادامه این کشتار و... جریمه و توبیخ و هزینه‌‎زا خواهد بود. این اراده باید نشان داده شود که فقط صرف حضور در راهپیمایی نیست، با برداشتن گام‎های بعدی است که تاثیر حضور مردم بیشتر خواهد شد. البته این بار محکوم کردن‎های خیلی جدی بود و ابعاد گسترده‎تری در کشورهای مختلف جهان داشت. مخصوصا بعد از ماجرای تلخ بیمارستان المعمدانی، افکار عمومی به شدت این موضوع را محکوم کرد.

این واقعیت را نباید انکار کرد که مسئله کشته شدن مردم است و هنوز هم رژیم صهیونیستی در غزه مردم عادی را می‏کشد و نمی‎توان به گفتن اینکه «نکنید یا صلاح نیست و نسل‎کشی است و...» اکتفا کرد، باید دست ظالم را گرفت و فشار داد. بعضی از مردم کشورهای مختلف جدی‎‌تر از مردم ما از فلسطین حمایت کردند و این واقعیت هم خودش را نشان داد که مردم ما از مردم کشورهای دیگر عقب‌تر هستند و در حوزه مردمی، کم‎کاری وجود دارد.

برای تبیین مسئله فلسطین، سریال ها و فیلم های سینمایی قوی لازم است. در کوتاه مدت تولیدات رسانه‌‎ای با ماهیت خبری خوبی تولید شده است. این اتفاق در همه خبرگزاری‌‎های دنیا هم رخ می‎دهد و همه سعی در روایت ماجرا دارند، اما از اینجا به بعد باید به سمت قصه و درام و بیان ماهیت اجتماعی رویداد رفت. 

حلقه‌وصل: در حوزه مسئولان هم واکنش‌‎ها و کارهایی که صورت گرفته است. تحلیل شما چیست؟ آیا در این حوزه شاهد حضور موثر بودیم یا نه؟
علیرضا کمیلی: در مجموع دولت‎ها از حیث سیاسی واکنش‎های خوبی داشتند، ولی باز تکرار می‎کنم نقطه ضعف اصلی این است که وارد میدان نشدند. دولت ما هم از حیث دیپلماسی نشست جده، نشست قاهره و نشست ریاض را شرکت کرد و تحرکات خوبی داشت. در این نشست‎ها هم حرف‌‏های خوبی زده شد، اما متاسفانه در عمل نتوانست به همراهی بیشتر دولت‏ها منتهی شود. 

حلقه‌وصل: همان‏طور که می‎دانید مسئله فلسطین یک موضوع چند بعدی است و هم از نظر انسانی، هم از نظر سیاسی و هم از نظر دینی وظایفی پیش روی همه ما قرار داده است. به عنوان جمع‎بندی، شما الزامات مربوط به فعالیت های فعالان فرهنگی و موسسات و مجموعه‌‎های مردمی در این حوزه را چه می دانید؟
علیرضا کمیلی: در اینجا باید چند نکته را در نظر گرفت. می‎دانید که اثربخشی کارها و فعالیت‏‌های فرهنگی و... تابع ابزارهایی است که از قبل باید پیش‏‌بینی و زمینه‌‏سازی شده باشد. یک شبه نمی‎توان از ایران بر کل منطقه و بعضا جهان اثر گذاشت. این در شرایطی است که اثرگذاری بر روی مخاطب داخلی هم کار چندان ساده‏ای نیست. مخاطب در دسترس و مستقیم ما امروز نیاز به اطلاع‌‎رسانی دقیق و اقناع دارد. به این سوال فکر کنیم که اگر یک روزی جمهوری اسلامی بخواهد تصمیم بگیرد در لحظات خطیر، زمانی که بخش نظامی حماس هم اعلام وضعیت قرمز می کند وارد میدان جنگ شود... آیا مردم ما تبعات وارد شدن به یک جنگ منطقه‌‎ای را می پذیرند؟ اینجاست که نشان می‎دهد مجموعه ها باید بر روی مردم ایران؛ یعنی مخاطب مستقیم و در دسترس ما کار کنند. یکسری کارهای نمادین و رسانه‌‎ای در حال انجام است یا می توان انجام داد که اثرگذاری آن محدود است و کافی نیست. باید عزم جدی برای جبران کوتاهی گذشته داشته باشیم. سوال الان است که چرا ما پیچ تاریخی بیداری اسلامی را از دست دادیم؟ به این دلیل که نفوذ اجتماعی خوبی در کشورهایی که بیداری اسلامی رخ داده است نداشتیم، جریان‌‏سازی نشده بود.

چرا امروز نمی توانیم موضع محکم‌تری در ترکیه، پاکستان، اردن، مصر و... داشته باشیم؟ چون با بدنه نخبگانی این‌ها ارتباط نداشتیم، جریان فکری درستی خلق نکردیم. چرا در اروپا و آمریکا موثر و میدان دار نیستیم و از ظرفیت موجود نمی‎توانیم استفاده کنیم؟ چون کار نکردیم. برای رسیدن به نتایج درست و یافتن پاسخ مناسب به این سوال‌‎ها، کارهای تخصصی بلندمدت نیاز است. این برنامه‌‎ریزی هم نیاز به عزم بلندمدت دارد.

این گزارش در شماره 117 نشریه فرهنگی تشکیلاتی «حلقه‌وصل» در صفحه 36 این شماره به چاپ و انتشار رسیده است.

پایان/