چه‌ کسانی کتاب‌های "عین.صاد" را می‌خوانند / بیشتر مخاطبان او دنبال "رشد" اند

حلقه وصل:یکی از نویسندگانی که در بخش فروش مجازی نمایشگاه کتاب سال 1401، بین مخاطبان بسیار محبوب بوده و کتاب‌هایش با اقبال گسترده مردم مواجه شده، مرحوم آیت الله علی صفایی حائری است.

این روحانی نویسنده پرکار و البته بسیار مردمی، با اینکه تقریباً عمرکوتاهی داشت، اما آثار متعدد و تأثیرگذاری از خود به جای گذاشته است که در این گزارش به آن‌ها می‌پردازیم.

بعد از فوت ناگهانی استاد صفایی حائری در سال 1378، عده از دوستان و شاگردان او گرد هم آمدند تا نوشته‌ها و سخنرانی‌های زیادی را سرو سامان دهند و منتشر کنند که از وی به جا مانده است. این تلاش‌ها سرانجام در سال 1380 نتیجه داد و انتشاراتی با نام لیلة القدر جان گرفت و راه افتاد که با تلاش شاگردان او و زیر نظر خانواده مرحوم حائری فعالیت می‌کند و نتیجه این فعالیت‌ها در این 21 سال، انتشار 67 جلد کتاب است.

بعد از رحلت حجت‌الاسلام صفایی حائری در ابتدای کار تمام همّ و غمّ شاگردان استاد جمع‌آوری تمام نوشته‌ها و سخنرانی وی و تدوین آن‌ها و انتشار به صورت کتاب بود، اما با این وجود حجم سخنرانی‌ها و مطالب به‌جا مانده از او به قدری زیاد است که تاکنون هم تعداد قابل توجهی از نوشته ها و سخنرانی‌ها باقی مانده و منتشر نشده است.

حجت‌الاسلام حامد یزدی مدیر اجرایی انتشارات لیلة القدر در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم میزان فروش کتاب‌های مرحوم حائری صفایی را بیش از یک میلیون نسخه خواند و گفت: با توجه به اینکه انتشارات ما به هیچ نهاد دولتی وابستگی ندارد و از وجوهات نیز استفاده نمی‌کنیم و صرفاً با پول خرید کتاب‌ها توسط مردم اداره می‌شود، به خوبی توانسته است در این سال‌ها به خاطر اقبال مردم از کتاب‌های استاد به راه خود ادامه دهد.

وی افزود: ما توانسته‌ایم با در نظر گرفتن قیمتی مناسب برای کتاب‌ها، کتاب‌های استاد را به دست مخاطبانشان برسانیم و تمام تلاشمان این است که مردم بتوانند کتاب‌ها را بخوانند و در کنار فروش معمولی کتاب‌ها، سالانه چند جشنواره تخفیفی برگزار می‌کنیم که طلاب و دانشجویان بتوانند از کتاب‌ها بهره بیشتری ببرند.

یزدی درباره مخاطبان کتاب‌های آیت الله صفایی حائری هم اظهار داشت: عمده مخاطبان ما بین 18 تا 40 سال سن دارند و غالباً جوان‌اند یعنی افرادی که هنوز به رونق اقتصادی در زندگی شخصی خود نرسیده‌اند اما با اشتیاق کتاب‌ها را تهیه می‌کنند. حتی از کسبه هم مشتریان زیادی داریم که عمدتاً جوان‌اند. مخاطبان بسیاری هم از سراسر کشور و حتی روستاهای دورافتاده داریم که این استقبال برای ما حیرت‌انگیز است. به نظر می‌رسد خوشفکری مسئولان انتشارت در کنار نفس حق این نویسنده که از کلام قرآن و اهل بیت علیهم السلام نشات گرفته، باعث شده، کتاب‌های حجت‌الاسلام صفائی حائری به سهولت به دست مردم برسد. در سال‌های اخیر با توجه به گسترش پیام‌رسان‌ها و استفاده بیشتر مردم از فضای مجازی انتشارات لیلة القدر هم برای آشنایی بیشتر مردم با اندیشه‌های استاد صفایی حائری اقدام به فعالیت در فضای مجازی و حضور در انواع پیام‌رسان‌ها و در همه قالب‌ها کرده است و این فعالیت هم باعث اقبال بیشتر مخاطبان و آشنایی آنها با اندیشه‌های این اندیشمند مسلمان و در نتیجه استقبال کم‌نظیر آنها از کتاب‌های استاد صفایی حائری شده است.

به گفته مسئولان انتشارات لیلة القدر کتابی که با بیشترین استقبال از سوی مخاطبان مواجه شده است کتاب «رشد» با 29 بار تجدید چاپ است. کتاب‌های «صراط»، «مسئولیت و سازندگی»، «نامه‌های بلوغ» و «حرکت» از دیگر کتاب‌های بسیار پرمخاطب استادند که تاکنون بیش از 20 بار تجدید چاپ شده‌اند.

در ادامه نگاهی به این کتاب‌ها خواهیم داشت:

رشد

این کتاب حاوی نگاهی نو در برخورد با قرآن است و دیداری تازه با سوره عصر دارد. بخش اول کتاب، درباره آسیب‌شناسی روش مطالعه واژگان قرآنی و نحوه مواجهه با آنها است و در بخش دوم آن از رهگذر فهم آیات سوره عصر، به این سؤال اساسی پاسخ داده می‌شود که هدف انسان در زندگی چیست و برای چه آفریده شده است؟

صراط

این کتاب نگاهی نو در برخورد با قرآن و دیداری تازه با سوره حمد است. هنگامی که دانسته شد هدف نهایی زندگی انسان «رشد» است، نوبت پاسخ‌گویی به این سؤال خواهد بود که مراحل و مقدمات رسیدن به رشد چیست؟ صراط پاسخی است به این سؤال. در این کتاب، 9 گام تا رسیدن به رشد بیان شده که یک طرح سلوکی بر اساس مبانی قرآنی است. این طرح، برگرفته از آیات قرآن و منطبق بر سوره حمد به‌عنوان ام‌الکتاب است.

نامه‌های بلوغ

 شامل پنج نامه از استاد علی صفایی حائری به فرزندانش است که هنگام بلوغ آنها نگاشته است. مخاطب در این نامه‌ها ظاهراً فرزندان استاد بوده‌اند، اما مسائل طرح‌شده، راه‌گشای هر انسان در هنگامه انتخاب اوست. بلوغ که با تحولات و بحران‌ها همراه است، سرآغاز تحولات روحی بسیار بزرگ است. در این مرحله از رشد است که انسان با اختیار و آزادی، بر اساس شناخت و معرفت باید هدف خویش را مشخص کند.

مسئولیت و سازندگی

در این کتاب که اولین کتاب منتشرشده از استاد علی صفایی حائری است، روش تربیتی اسلام تبیین شده است. در بخش اول ، مسئولیت انسان در برابر خود و دیگران، سازندگی و تربیت دانسته شده و پس از تبیین مفهوم تربیت و مشخصات مربی، به‌تفصیل از روش تربیتی اسلام و لوازم آن بحث شده است. در بخش دوم، پس از تحلیل روحیه‌های گوناگون افراد، روش برخورد با هر روحیه توضیح داده شده است.

حرکت

این کتاب، مجموعه سخنرانی‌های استاد تحت عنوان حرکت است که در میان جمعی از دانشجویان ایراد شده است. در این کتاب، در سه بخش «ضرورت حرکت»، «جهت حرکت» و «نیازهای حرکت» جریان فکری و تربیتی انسان تحلیل، و نیازهای انسان در این جریان تبیین می‌شود.

روابط متکامل زن و مرد

این کتاب شامل دو نوشتار و یک سخنرانی است. در این کتاب ابتدا ارزش و آثار ازدواج و وظایف همسران در قبال یکدیگر، سپس شبهاتی درباره تساوی حقوق مرد و زن و مسئله حجاب، و در نهایت، چگونگی روابط همسران برای رسیدن ایشان به هدف نهایی خویش طرح شده است.

تربیت کودک

این کتاب به یکی از مباحث بسیار مهم در حوزه روان‌شناسی و تربیت، یعنی بحث تربیت کودک می‌پردازد و مؤلف توضیح می‌دهد که چه خصوصیاتی باید پیش از بلوغ در انسان شکل گیرد تا تربیت و سعادت وی در زندگی تضمین شود.

«جمع‌ها و حاصل جمع‌ها»، «عوامل رشد، رکود و انحطاط»، « انسان در دو فصل»، « اندیشه من»، «تطهیر با جاری قرآن»، «شرح دعای مکارم الاخلاق»، «عاشورا»، «غدیر»، « روزهای فاطمه»، «از معرفت دینی تا حکومت دینی»، «مشکلات حکومت دینی»، «جنگ یا صلح»، «مجموعه اشعار» و «نگاهی به تاریخ معاصر» از دیگر کتاب‌های پر مخاطب حجت‌الاسلام صفایی حائری است.

با اینکه کتاب‌های تفسیری این اندیشمند اسلامی در حوزه قرآن بسیار قابل تأمل است، اما نگاه ویژه‌ای که وی به تربیت انسان داشت، باعث شد بیشتر کتاب‌هایش رنگ و بوی تربیتی بگیرد و حتی وقتی به قرآن می‌پردازد به نکات تربیتی قرآن نگاه دارد و این نگاه درباره تربیت کودک و در تربیت انسان و حتی در کتاب‌های حکومتی وی دیده می‌شود و این نویسنده حکومت را برای تربیت انسان‌ها می‌بیند. این نگاه ویژه و منحصر به فرد وی باعث شده کتاب‌های تربیتی مرحوم حائری بین مخاطبان جامعه امروز ما پرمخاطب شوند و نیازی که جامعه امروز ما به مسائل تربیتی دارد، مردم را جذب اندیشه‌های این نویسنده کرده است./ تسنیم