عوامل آسیب زننده به کبد

به گزارش حلقه وصل، کبد بیش از ۵۰۰ عملکرد مهم را برای بدن انجام می دهد، از سنتز پروتئین گرفته تا متابولیسم چربی. کبد محل واکنش های مختلف بیوشیمیایی و سم زدایی بدن است، در کبد ویتامین ها و مواد معدنی ذخیره می شوند.

از آنجایی که این اندام برای عملکرد روزانه بدن مهم است، می تواند تحت تأثیر بسیاری از فعالیت هایی باشد که ما انجام می دهیم، بنابراین غذایی که می خوریم، چیزهایی که می نوشیم، عاداتی که دنبال می کنیم، همگی بر سلامت کبد تأثیر می گذارند.

نوشیدن آب ناکافی

نوشیدن آب به سم زدایی بدن کمک می کند و کم آبی بدن را تحت تأثیر قرار می دهد زیرا بدن از ۷۵ درصد آب تشکیل شده است و کبد برای عملکرد بهتر به مقادیر کافی مایعات نیاز دارد و نوشیدن کمتر از حد نیاز منجر به مشکلات کبدی می شود. نوشیدن آب به حفظ ذخایر کبد کمک می کند و کم آبی منجر به افزایش خطر بیماری می شود.

کشیدن سیگار

نه تنها سرطان ریه حتی سرطان کبد نیز با سیگار کشیدن مرتبط است. مواد شیمیایی سمی در تنباکوی سیگار می توانند باعث التهاب و در نهایت سیروز شوند. سیگار کشیدن سبب افزایش تولید سیتوکین، ماده شیمیایی که التهاب و آسیب وارد شده با کبد را افزایش می دهد، می شود.

استرس اکسیداتیو که دود سیگار ایجاد می کند بسیار زیاد است و کبد را برای سم زدایی خون تحت فشار قرار می دهد و مواد شیمیایی مضر را در بدن آزاد می کند و در نهایت منجر به سرطان کبد می شود. سیگار کشیدن در افراد مبتلا به هپاتیت B و C کارسینوم هپاتوسلولار(یک نوع سرطان کبد) را افزایش می دهد.

وزن بیش از حد

چاقی و وزن بیش از حد به این معنی است که بافت یا سلول های چربی بیش از حد وجود دارد. اینها پروتئین های سمی را آزاد می کنند که به بافت کبد آسیب می زند. چاقی می تواند به کبد آسیب برساند و حتی منجر به سرطان کبد شود.

رژیم غذایی حاوی قند بالا

قند زیاد برای بدن مضر است. قند بیش از حد باعث تجمع چربی در کبد می شود. در حالی که تمام سلول های بدن می توانند از مولکول های گلوکز مراقبت کننداما فقط سلول های کبد می توانند فروکتوز را مدیریت کنند.

نوشابه ها و بیشتر مواد غذایی ناسالم و فرآوری شده حاوی فروکتوز زیادی هستند و مصرف مکرر و مداوم فروکتوز می تواند منجر به آسیب جبران ناپذیر کبدی شود. برای میل به شیرینی جات به قندهای طبیعی روی آورید و از غذاهای فرآوری شده اجتناب کنید.

خوردن شام سنگین

کبد اکثریت کار خود را در شب انجام می دهد. خوردن غذای غنی و سنگین درست قبل از خواب فشار مضاعفی بر کبد وارد می کند که در طی یک دوره زمانی معین آسیب می بیند. بنابراین وعده های غذایی سرشار از روغن کانولا، شیرین کننده ها و مارگارین برای بدن مضر هستند. برای محافظت از کبد، می توانید هویج و چغندر را شب ها بخورید که خاصیت پاک کنندگی چشمگیر کبد را دارند. آنها اندام را تمیز و حتی به بازسازی آن کمک می کنند.

غذاهای حاوی چربی ترانس

تقریباً تمام غذاهای بسته بندی و فرآوری شده دارای چربی ترانس هستند و باعث افزایش سطح کلسترول بد در بدن و منجر به ناراحتی قلبی می شوند. یکی دیگر از اثرات مضر چربی های ترانس کاهش سطح کلسترول خوب است.بنابراین تا حد ممکن از مصرف چربی های ترانس که در محصولات پخته شده، ذرت بو داده مایکروویو و غذاهای از پیش بسته بندی شده و سرخ شده یافت می شوند اجتناب کنید.

داروها

داروهای بدون نسخه یا داروهای تجویز شده یا حتی مکمل های گیاهی، توسط کبد تجزیه می شود و بنابراین بر سلامت کبد تأثیر می گذارد. در بیشتر موارد، هیچ تاثیری روی کبد ندارد، اما اگر داروها در دوزهای بالا مصرف شوند یا داروهای زیادی با یکدیگر مخلوط شوند، می تواند به کبد آسیب برساند.

سبک زندگی پر استرس

استرس برای مدت طولانی در طول سال ها می تواند منجر به آسیب کبدی شود. تحقیقات نشان داده اند که این اندام با احساس خشم مرتبط می باشد و احساس استرس یا عصبانیت بیش از حد می تواند منجر به آسیب دائمی شود.

سبک زندگی کم تحرک

ورزش با سلامت کلی بدن در ارتباط است، سوزاندن کالری منجر به تعریق و سم زدایی بدن شده و در نتیجه به کبد کمک می کند. برای حفظ فرم بدن حداقل سه تا چهار بار در هفته ورزش کنید و یا نیم ساعت پیاده روی انجام دهید.

نادیده گرفتن معاینه پزشکی منظم

در حالی که اکثر مردم چکاپ های منظمی را برای کلسترول، فشار خون و قلب خود انجام می دهند، اما بسیاری از آنها آزمایش عملکرد کبد را که سلامت کبد را بررسی می کند، نادیده می گیرند.

دیابت

دیابت خطر ابتلا به بیماری های کبدی را تا ۵۰ درصد افزایش می دهد. افراد مبتلا به دیابت به دلیل مقاومت به انسولین دارای سطوح بالایی از انسولین در خون خود هستند که باعث چاقی شکمی می شود و این امر منجر به ذخیره چربی در داخل کبد و بیماری کبد چرب می شود.

بیماری های خود ایمنی

برخی از بیماری های خودایمنی روی سلامت کبد اثر می گذارند. زمانی که سیستم ایمنی خود بدن، به اشتباه کبد را مورد حمله قرار می دهد، فرد مبتلا به هپاتیت خودایمنی است. سیروز صفرای اولیه، دیگر بیماری خودایمنی است که معمولا خانم ها دچارش می شوند. هر دو مشکل در صورت عدم درمان منجر به سیروز و نارسایی کبدی می شوند.

بیماری های ژنتیکی

بسیاری از مشکلات ارثی مانند هموکروماتوزو بیماری ویلسون و... در سلامت کبد تاثیر دارند. مثلا بیماری ویلسون مس در بدن انباشته شده و باعث سیروز و نهایتا نارسایی کبد می شود. در بیماری ارثی هموکروماتوز نیز آهن در بدن انباشته شده و به کبد و سایر ارگان ها آسیب می رساند. این دو بیماری قابل درمان هستند.

هپاتیت

هپاتیت های مزمن B و C از عوامل اصلی سرطان کبد هستند. هپاتیت C از طریق خون آلوده، استفاده از سوزن مشترک، نزدیکی بدون استفاده از محافظت و ... منتقل می شود. هپاتیت مزمن C در صورت تشخیص سریع قابل درمان است اما اکثر افراد نمی دانند مبتلا به هپاتیت هستند، به همین دلیل بیماری پیشرفت کرده و تبدیل به سیروز یا سرطان کبد و نارسایی کبد می شود. هپاتیت B به دلیل وجود داشتن واکسن آن کمتر دیده می شود اما این بیماری نیز می تواند از طریق خون آلوده پخش شود.

مصرف زیاد نمک

مصرف زیاد نمک برای افزایش فشار خون شناخته شده است، اما نمک تنها سبب افزایش فشارخون نمی شود بلکه می تواند با تجمع مایع در کبد (احتباس آب) و تورم آن، باعث بیماری کبد چرب شود. کاهش مصرف نمک فرآوری شده یکی از راه های کاهش مصرف نمک است.

نوشابه

مصرف نوشابه های سرشار از قند، سبب چاقی شده و برای سلامت کبد مناسب نیست. افرادی که روزانه چند لیوان نوشابه می نوشند، بیشتر در خطر کبد چرب قرار دارند.

مکمل های غذایی

تحقیقات نشان می دهد که مکمل های غذایی می توانند تولید آنزیم های کبدی خاص را در صورت مصرف بیش از حد افزایش دهند و باعث آسیب شوند. یکی از علل شناخته شده مسمومیت کبد، مصرف بیش از حد ویتامین آ است.

شیمی درمانی

افرادی که برای درمان سرطان تحت شیمی درمانی قرار می گیرند، به دلیل عوارض جانبی داروها، در خطر آسیب کبدی هستند.

عفونت و بیماری

هپاتیت ویروسی آ، ب و ث به سلول های کبد حمله می کنند و مستقیماً باعث التهاب می شوند. بدون درمان مناسب، هپاتیت می تواند باعث سیروز کبدی (سخت شدن و زخم شدن بافت کبد) و به تدریج منجر به نارسایی کبد شود.

منبع:ایسکانیوز