اگر می‌توانستند جلوی ساخت فیلمی مثل «به وقت شام» را می‌گرفتند/ روایت متفاوت افخمی از «هفت»

سرویس دریچه: بهروز افخمی عصر روز چهارشنبه ۱۲ دی در حاشیه نهمین جشنواره سینمایی فیلم «عمار» که در سینما فلسطین برگزار می شود به سخنرانی پرداخت. وی در این نشست که با موضوع تاثیر جشنواره‌های خارجی بر سینمای ایران برگزار شد، گفت: تاثیر جشنواره های خارجی را باید طی دوره های ۱۰ ساله بررسی کرد به طور مثال دهه اول انقلاب را بین سال ۶۰ تا ۷۰ حساب کنیم که در آن دهه جشنواره های خارجی برای ما خوب بود و حتی در سیاستگذاری ما هم نقش داشت. در آن زمان حضور فیلم های ایرانی در این جشنواره ها نشان می داد که فیلم های ما علیرغم انقلابی که در کشور رخ داده است سفارشی نیست و می توانست ویترینی برای وزارت خارجه باشد تا تصویر دیگر کشورها را از ما تصحیح کند.

به گفته وی، این فیلم ها توانست تصویر یک کشور وحشت زده از جنگ را به شکلی آبرومند نمایش دهد.

وی با اشاره به تاثیر این جشنواره ها در دهه های بعد عنوان کرد: به تدریج فیلمسازان فهمیدند چه انتظاراتی از آنها در جشنواره های خارجی وجود دارد و فرش قرمز و شهرت در خارج به چه معناست. در دهه های بعد فیلمسازان با پولدار شدن و آشنا شدن با صحنه های موفقیت جهانی به تدریج برای پیچیدن به راست، چپ می کردند.

این کارگردان سینما با بیان اینکه در دهه های بعد مسایل فیلمسازان تغییر کرد، گفت: بعدها فیلم هایی ساخته شد درباره آدم هایی که معلوم نیست کجا زندگی می کنند و از کدام طبقه هستند. گاهی این مدل از فیلم به صورت دستورالعمل و پروتکل از طرف جشنواره خارجی گفته می شد و به طور مثال فیلمساز را به حاشیه جشنواره کن می بردند و به او می گفتند در چه صورت فیلمش می تواند جازه بگیرد.

وی با تاکید بر اینکه در سال های اخیر جشنواره های خارجی کمتر تاثیرگذار بوده اند و فیلمسازان ما راه خود را پیدا کرده اند، تاکید کرد: به تازگی جشنواره های خارجی دست از سر سینمای ایران برداشته اند و برای همین است که مردم هم بیشتر سینما می روند.

افخمی برخورد جشنواره های داخلی با فیلم ها را نیز اینگونه توصیف کرد: فیلمی مثل لاتاری با تهدید برای تولید مواجه شد و حتی به تهیه کننده و کارگردان گفتند در جشنواره فجر توجهی به شما نمی شود و همینطور هم شد. اگر می توانستند جلوی ساخت فیلمی مثل به وقت شام را می گرفتند از سوی دیگر فیلمی مثل مغزهای کوچک زنگ زده با یک پایان تحمیلی ابتر شده است و با این حال باز هم روند قصه و پرداخت آن جذاب است.

وی در بخش دیگر این نشست درباره جشنواره فیلم عمار تصریح کرد: امیدوارم عمار شبیه جشنواره های دیگر نباشد و به وضعیت واقعی و موجود سینما در دنیا توجه کند. وضعیت موجود این است که سینمای هالیوود که توسط اسراییل حمایت می شود در حال نابودی است. باید بین سینمای هالیوود و سینمای آمریکا تفکیک قایل شد و با در نظر گرفتن این تفکیک باید گفت
موضوعات در سینمای آمریکا به شدت سانسور می شود و آمریکا نمی تواند سراغ فیلم های ضدجنگی برود که در دهه ۷۰ می ساخت.

افخمی درباره توجه شورای پروانه ساخت به فیلم های سینمایی عنوان کرد: در حال حاضر شورای پروانه ساخت با فیلم هایی که انقلابی تر هستند بیشتر مخالفت می کند و فیلم های اجتماعی متعلق به مردم بالاتر از ونک راحت تر ساخته می شود.

وی با اشاره به اینکه اعتبار برخی جشنواره های خارجی در حال کاهش است، عنوان کرد: مشخص بود که اسکار دوم که به فیلم «فروشنده» تعلق گرفت از لج ترامپ بود. با این حال اگر در خلوت فکر کنید این سوال طرح می شود که واقعا این فیلم در حد اسکار بود یا خیر؟

این کارگردان در پاسخ به پرسشی درباره نرفتنش به «هفت» بیان کرد: من در همان زمان می خواستم هفت را به صورت تولیدی و آموزشی اجرا کنم اما به دلیل افزایش تماشاگران سراغ برنامه زنده رفتم. بعد از آن موقعیت هایی پیش آمد که همه فکر کردند من فردی جنجالی هستم ولی اینگونه نیست و دیگران کاری می کنند که من عصبانی شوم و حرفی بزنم که جنجال شود. حتی در شرایطی که همه فکر می کردند من باید با مخاطب ۱۵ یا ۲۰ میلیون خیلی خوشحال باشم ولی احساس پوچی می کردم و وقتی سر برنامه می رفتم احساس می کردم برنامه به فیلمی تبدیل شده که زیادی کش آمده است و در این شرایط می خواهید خودکشی کنید.

کارگردان فیلم «عروس» در بخشی دیگر با اشاره به اینکه در «هفت» چه نگاهی نسبت به کمدی داشته است، یادآور شد: شوخی تند زننده چه اشکالی دارد؟ برخی می گویند بچه این شوخی ها را یاد می گیرد، اما بچه ها اگر فحش ناموسی را از پدر و مادر یاد نگرفته باشند سال اول دبستان حتما یاد می گیرند.

وی با اشاره به سخن و هشدار فراستی در برنامه شبکه شما نسبت به فیلم های کمدی گفت: به نظرم حرف خود فراستی و هشدار وی بی معنا بود، سینمای کمدی مبتذل چه ایرادی دارد. فراستی فکر می کرد این فیلم ها با نوعی توطئه در حال ساخت است تا ارزش های انقلاب را نابود کند اما مردم می فهمند و فیلم جدی را جدی می گیرند و فیلم کمدی را کمدی می بینند. مردم ایران فرهنگ دارند و اینگونه نیست که با فیلم کمدی بتوان ارزش های مردم سست کرد.

وی تاکید کرد: ممنوعیتی و حتی هشدار در حدی که مسعود فراستی در آن برنامه مطرح کرد، وجود ندارد. هشدار فراستی درباره فیلم های کمدی مبتذل به دستگاه ها بود نه مردم چون آنها که می خواهند ببینند همچنان می بینند و آنها هم که نمی بینند به این هشدارها نیاز ندارند. فراستی حتی یک بار درباره «ابد و یک روز» گفت برای امنیت ملی خطرناک است؛ این لحن اغراق آمیز است و به آدمی مربوط می شود که سینما را زیادی جدی می گیرد.

این مجری برنامه های سینمایی تلویزیون در پایان بیان کرد: تشویق سانسور چه برای فیلم های کمدی باشد و چه برای فیلم های عبوس فیلسوف نما در هر دو صورت اشتباه است.