حجاریان تنهاتر از همیشه

به گزارش حلقه وصل، تنهاتر از گذشته؛ سرنوشت مغز متفکر و تئوریسین جریان اصلاحات است. سعید حجاریان غریب میان حلقه یاران در قامت ستیزه‌جو وارد کارزار سیاست شده است. او خواهان تحریم انتخابات در چارچوب ایده نافرمانی مدنی است ولی اصلاح‌طلبان بر او شوریدند.جریان سیاسی اصلاحات برای پیشبرد اهداف و ارتقای ضریب قدرت در انتخابات آتی چگونه رفتار می‌کند؟ انتظار تحلیلگران سیاسی پاسخ به این پرسش است؛ اما سعید حجاریان از امکان تحریم انتخابات آتی از سوی اصلاح‌طلبان خبر می‌دهد.

از نرمالیزاسیون تا تحریم انتخابات

آقای سعید حجاریان، هدف دولت یازدهم را عبور از شرایط استثنایی پیشین و تکاپو برای بازگشت دوران طبیعی نامید. او در تلاش برای احیای اصلاح‌طلبی در بستر نرمالیزاسیون-‌دولت یازدهم- از تعامل با حاکمیت سخن می‌گفت، اما در دولت دوازدهم خواهان تغییر مناسبات اصلاحات با حاکمیت است و از جدال سخن می‌گوید. سعید حجاریان در جدیدترین راهبرد سیاسی برای جریان اصلاحات، خواهان تحریم انتخابات آتی شد و در همین راستا اظهار داشت: «پروژه اصلاحات به انتخابات گره نخورده است، زیرا انتخابات به‌معنای کنونی آن، مصداق گدایی قدرت است. اصلاحات صدقه‌بگیر نیست و اگر مکنت دارد باید با اتکا بر آن به بازار سیاست برود. اگر پول بازار سیاست را نداشتیم باید تلاش کنیم آن را کسب کنیم نه آنکه به هر جنس بُنجلی تن دهیم.» این ایده سیاسی تنش‌زا از منظر پروژه نافرمانی مدنی جدید وی قابلیت تحلیلی پیدا می‌کند؛ سعید حجاریان به خوبی آگاه است که مشارکت در انتخابات به‌مثابه سنجش مشروعیت حاکمیت است و تلاش برای کاهش آن گامی در مسیر نافرمانی مدنی خواهد بود، هرچند بارها این رخداد شکست خورده است.

مجاهدین انقلاب در برابر مشارکت

عباس عبدی، از اعضای برجسته حزب منحله مشارکت، از عدم حضور جناح مؤثر اصلاح‌طلبان در انتخابات آتی خبر می‌دهد. سخنان وی ترجمان محافظه‌کارانه از پروژه سیاسی سعید حجاریان است. وی در همین راستا اظهار داشت: «من به ۱۴۰۰ فکر نمی‌کنم. امروز اگر انتخابات باشد، با معیارهای گذشته، اصلاح‌طلبان نماینده‌ای نخواهند داشت، در این تردید ندارم. اصلاً بحث تحریم نیست. تحریم در گذشته ممکن نبود، چون رسانه نداشتند، اما الان دیگر حکومت هم رسانه ندارد؛ چون همه آزاد هستند. اصلاً داستان این نیست. من تا سال ‌۹۶ از انتخابات دفاع می‌کردم، چون خود انتخابات برایم موضوعیت داشت، اما اکنون این موضوع به نهایت خود رسیده است.» عباس عبدی بدون اشاره به ناکارآمدی پاستور و بهارستان همسو با اصلاحات نسبت به مطالبات مردمی و هراس از شکست سخت در انتخابات آتی، از عدم حضور اصلاح‌طلبان خبر داد و اظهار داشت: «تاکنون به انتخابات بیشتر به‌عنوان یک کنش سیاسی نگاه می‌کردم که سرجمعش برای جامعه خوب است و البته در ادامه راهگشا هم خواهد بود، اما در کشورهای غربی به این عنوان به انتخابات نگاه نمی‌کنند بلکه به این عنوان نگاه می‌کنند که چه کسی بهترین است و می‌تواند برای کشور کاری کند؛ بنابراین معتقدم از حالا انتخابات دیگر فی‌النفسه اهمیت گذشته را ندارد بلکه باید طریقت داشته باشد و راه را برای شما باز کند». او در نهایت تأکید کرده که «فکر نمی‌کنم شیوه انتخابات گذشته درحال‌حاضر دیگر این‌طور باشد؛ به همین دلیل اگر همین الان انتخابات شود، با همان شیوه رد و تأیید گذشته، قطعاً شرکت نمی‌کنم. جناح مؤثرشان شرکت نمی‌کنند».

آن سوی میدان کنشگران سیاسی اصلاحات، یاران قدیمی حزب مشارکت قرار گرفته‌اند. سازمان منحله مجاهدین انقلاب برای حضور در عرصه سیاسی تکاپوی جدی دارد، آنان در قالب احزاب پوششی توسعه ملی و راه ملت خواهان حضور در کارزار رقابت بهارستان هستند. محسن آرمین، از اعضای برجسته مجاهدین انقلاب، هرگونه نسخه سیاسی مبتنی‌بر تحریم انتخابات را نامناسب می‌داند و در همین راستا اظهار می‌کند: «بنابراین برای اصلاح‌طلبان اصل این است که این فرصت مغتنم را از دست ندهند و در حفظ حساسیت جامعه نسبت به آن بکوشند. حتی اگر ابهاماتی در برگزاری منصفانه و قانونی انتخابات وجود داشته باشد، باید برای تأمین شرایط مناسب و برگزاری انتخاباتی با حداقل استانداردهای لازم تلاش کنند. با توجه به آنچه عرض کردم، ضمن احترام به نظر عزیزانی که اشاره کردید (حجاریان و عبدی)، فکر می‌کنم شاید اتخاذ موضع در مورد شرایط عدم شرکت در انتخابات سال آینده بهنگام نباشد. به گمانم درحال‌حاضر باید تمام تلاش‌های اصلاح‌طلبان معطوف به فراهم‌آوردن شرایط لازم برای برگزاری یک انتخابات واقعی و دارای حداقل استانداردهای لازم باشد و حساسیت جامعه را نسبت به ضرورت تداوم و استمرار راهبرد اصلاحی و اهمیت انتخابات و نقش آن در این مسیر
تقویت کنند.»

حجاریان در اقلیت

پس از انتقاد جدی یاران قدیمی سعید حجاریان، نوبت به شکوه عبدالواحد موسوی‌لاری، نایب‌رییس کنونی شورای سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان، رسید. موسوی لاری، در گفت‌وگوی خود با ارگان حزب کارگزاران در واکنش به اظهارات حجاریان گفته است: «برخی معتقدند جامعه مخاطب اصلاح‌طلبان به‌سمتی که آقای سعید حجاریان و طرفداران عقیده ایشان هستند، گرایش دارند، یعنی گذر از انتخابات و گذر از شکل اصلاح‌طلبی انتخابات؟ من این را قبول ندارم. آن‌ها نگاه اکثریت نیستند.»

در برهه زمانی فعلی پروژه‌های سیاسی سعید حجاریان برای پیشبرد اهداف تنش‌زا با کنش‌جمعی اصلاحات مورد پذیرش قرار نمی‌گیرد. سعید حجاریان که همواره به‌عنوان اصلی‌ترین تحلیلگر جریان اصلاحات از قدرت کلام و اثرگذاری راهبردی برخوردار بود؛ اما در مقطع کنونی در وضعیت اقلیت قرار گرفته است؛ این شرایط برآیند دو سطح از تغییرات در جبهه اصلاحات است. در سطح خرد، حضور در قدرت سیاسی و مواهب خاص اقتصادی آن نیروهای سیاسی اصلاحات را در وضعیت کسب غنیمت قرار داده است، بنابراین جدایی از مسیرهای دستیابی آن در دستگاه تحلیلی آنان نامشروع است. در سطح کلان، نیروهای سیاسی اصلاحات امکان تحمل تبعات پروژه‌های رادیکال سعید حجاریان را ندارند؛ آنان در دوران اصلاحات و انتخابات ریاست جمهوری دهم در سطح منازعات با ملت و حاکمیت قرار گرفتند و با پیامد قریب‌الوقوع حذف از سپهر سیاست کشور مواجه شدند.

منبع: صبح نو