به گزارش حلقه وصل، در سال جاری وقوع جنگ روسیه و اوکراین و اعمال تحریم‌های نفتی غرب علیه روس‌ها باعث تغییر در آرایش نفتی کشورهای صادرکننده در بازار جهانی نفت شد.
صادرات نفت ایران با اتکا به بازارسازی انجام شده در دولت سیزدهم نه تنها آسیبی ندید بلکه روند افزایشی آن ادامه پیدا کرد و ایران به دنبال فتح یا ایجاد بازارهای جدید برای فروش نفت است.
حال یک سوال اساسی وجود دارد، اینکه در سال جاری صادرات نفت ایران چه میزان است؟ هر چند به دلیل شرایط تحریمی اعداد و ارقام دقیقی درباره صادرات نفت ایران اعلام نمی‌شود، اما بررسی منابع معتبر خارجی می‌تواند به تخمین حدودی این رقم کمک کند.
* صادرات نفت ایران در سال ۱۴۰۱ بیش از یک میلیون بشکه در روز است
طبق آمار رسمی اوپک، میزان تولید نفت ایران در ماه آوریل (فروردین و اردیبهشت‌ماه) ۲.۵۶۴ میلیون بشکه در روز بوده است و نسبت به سه ماه نخست سال ۲۰۲۲ به میزان ۳۶ هزار بشکه در روز افزایش داشته است.
طبق گزارش برنامه‌ریزی تلفیقی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، میزان مصرف نفت در پالایشگاه‌های داخلی در سال ۱۴۰۰، ۱.۷۱۵ میلیون بشکه در روز بوده است که این رقم در دو ماه گذشته تغییری نکرده است.
در نتیجه حاصل تفریق میزان مصرف داخلی نفت از میزان تولید برابر است با رقم صادرات نفت ایران در سال ۱۴۰۱. بدین ترتیب صادرات نفت ایران در سال ۱۴۰۱ حدود ۸۵۰ هزار بشکه در روز بوده است.
البته آمار اوپک، یک آمار برآوردی از میزان تولید نفت ایران است که همواره اعدادی کوچکتر یا مساوی تولید واقعی نفت ایران را عنوان می‌کند. به بیان دیگر رقم صادرات نفت ایران بیش از ۸۵۰ هزار بشکه در روز است.
به گفته جواد اوجی وزیر نفت، میزان صادرات میعانات گازی ایران در طول دولت سیزدهم حدود ۲۰۰ هزار بشکه در روز بوده است. بدین ترتیب مجموع صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران به بیش از یک میلیون بشکه در روز می‌رسد.
*مقایسه صادرات نفت در دولت دوازدهم و سیزدهم
در سال ۹۹ و در دولت دوازدهم، میزان تولید نفت طبق صورت مالی شرکت‌های نفتی، ۱.۹۱۲ میلیون بشکه در روز بوده است که از این مقدار ۱.۶۰۶ میلیون بشکه در پالایشگاه‌ها مصرف شده است و تنها رقمی معادل ۳۰۶ هزار بشکه صادرات نفت خام ایران بوده است.
صادرات میعانات گازی ایران نیز بین ۲۰ تا ۶۰ هزار بشکه در روز بوده است. در مجموع صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران در سال ۹۹ حدود ۳۵۰ هزار بشکه در روز بوده است.
*وصول ۸۰ درصد درآمدهای نفتی به صورت نقدی
افزایش چشمگیر صادرات نفت ایران در دولت سیزدهم درحالی رقم خورد که درآمدهای نفتی آن نیز به طور کامل وصول می‌شود و برخلاف دولت قبل هیچ پولی از محل صادرات نفت ایران بلوکه نشده است.
جواد اوجی وزیر نفت در برنامه صف اول درباره شیوه وصول درآمدهای نفتی ایران می‌گوید: تمامی درآمدهای نفتی در تاریخ مشخص آن وصول شده است. ۸۰ درصد از درآمدهای نفتی را به صورت نقدی دریافت کرده‌ایم و مابقی نیز با دارو و کالاهای اساسی تهاتر شده است. ما بازارهایی جدید و مشتریان جدیدی را برای فروش نفت ایران شناسایی کرده‌ایم.
*درآمدهای نفتی صرف پرداخت حقوق کارکنان دولت می‌شود
حال یک سوال باقی مانده است. اگر صادرات نفت ایران و وصول درآمدهای نفتی در دولت سیزدهم بیش از دو برابر شده است پس چرا این موضوع در افزایش رفاه عمومی و توسعه زیرساخت‌ها دیده نمی‌شود؟
در تصویر ۳، میزان مصارف بودجه و رشد سالانه آن آورده شده است. همانطور که مشاهده می‌کنید در سال ۱۴۰۰، دولت دوازدهم سقف مصارف بودجه را به میزان ۱۲۴ درصد افزایش داد که در مقایسه با سال‌های گذشته و سال ۱۴۰۱ یک افزایش بی‌سابقه است.
این میزان افزایش، صرف پرداخت حقوق و دستمزد کارکنان دولت شده است به طوری که حدود ۷۵ درصد از کل مصارف بودجه به پرداخت حقوق کارمندان دولت اختصاص یافته است.
هر چند در دولت سیزدهم مصارف بودجه تنها ۹ درصد افزایش یافته است اما این مشکل در یک سال قابل حل نیست و دولت همچنان درگیر پرداخت حقوق و دستمزدی است که در سال ۱۴۰۰ بدون پشتوانه مالی به میزان غیرمتعارفی افزایش یافت و خود یکی از عوامل اصلی ایجاد تورم بود.
در نتیجه حجم کسری بودجه دولت و مصارف حقوق و دستمزد کارکنان دولت به قدری بالاست که تمامی درآمدهای نفتی را می‌بلعد و دیگر سهمی برای ایجاد زیرساخت‌ها و افزایش رفاه عمومی باقی نمی‌ماند.