عوارض مرگ‌بار دارویی که مهناز افشار تبلیغ کرد

به گزارش حلقه وصل، علاقه به علم پزشکی از کودکی در بسیاری از افراد وجود دارد، زمانی که این علاقه در حد یک بازی کودکانه باشد دردسر خاصی به همراه ندارد اما اگر این علاقه در بزرگسالی جای خود را به منطق ندهد ابتدا فرد و سپس اطرافیان وی را با تجویزهای اشتباهی که از علم سرچشمه نمی‌گیرد دچار مشکلاتی بزرگ‌تر می‌کند.

امروزه برخی افراد معروف یا به اصطلاح سلبریتی بدون در نظر گرفتن مشکلاتی که مخاطبانشان را تهدید می‌کند، دارویی را برای جامعه‌ای تجویز می‌کنند که تا به امروز به اندازه کافی آسیب دیده‌اند؛ شاید اندکی تفکر و تعقل قبل از اظهار نظر، انتظار زیادی از فردی که در تفکر خویش همه چیز دان است خیلی هم بزرگ نباشد.

این روزها ویدئویی در فضای مجازی دست به دست می‌شود که در آن مهناز افشار یکی از بازیگرانی که به برکت فضای مجازی و اظهار نظر در هر حوزه‌ای به شهرت دست یافته، از این تریبون بی در و پیکر سوء استفاده مجدد کرده و این بار در قالب جدیدی ظاهر شده است و نسخه تجویز می‌کند.

وی در این پیام ویدئویی با استناد به آماری با منبعی نامعلوم مردم را به تزریق آمپولی به نام نالوکسان برای جلوگیری از آثار سوء مصرف مواد مخدر و نجات جان معتادان تشویق می‌کند؛ در واقع تزریق این دارو را راهکاری می‌داند که می‌تواند معتادانی که دچار اوردوز شده‌اند را از مرگ حتمی نجات دهد.

عوارض استفاده خودسرانه نالوکسان

محمدعلی خادمیان متخصص بیهوشی و عضو انجمن درد ایران اظهار کرد: نالوکسان از زیرمجموعه‌های گروه بیهوشی محسوب می‌شود، این دارو جزو داروهای ضد مخدر در پزشکی به حساب می‌آید.

وی ادامه داد: داروی نالوکسان در اصل برای ترک اعتیاد نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد ولی واقعیت این است که فروش این دارو بدون تجویز پزشک اصلا توصیه نمی‌شود و ممکن است خطراتی را برای فرد مصرف کننده به همراه داشته باشد.

این متخصص بیهوشی گفت:‌ برخی از افراد بعد از مصرف مواد مخدر برای  پاکسازی بدن و  پنهان کردن استعمال مواد مخدر اقدام به تزریق داروی نالوکسان می‌کنند اما این دارو عوارضی مانند اختلالات عضلانی، بروز سکته قلبی و کما به همراه دارد.

خادمیان افزود: داروی نالوکسان برای افرادی که به اورژانس و کما منتقل می‌شوند و بعد از معاینه نشانه‌های مصرف مواد مخدر دارند، استفاده می‌شود.

این متخصص بیهوشی گفت: عوارض داروی نالوکسان در افرادی که مواد مخدر مصرف کرده‌اند بیشتر از افراد سالم و حتی ممکن است باعث بروز سکته‌های قلبی و دیگر مشکلات جسمانی در فرد مصرف کننده شود.

این بازیگر با اتکا به گفته یک خواننده لس‌آنجلسی می‌گوید که تزریق نالوکسان می‌تواند معتادانی که دچار اوردوز شده‌اند را از مرگ حتمی نجات دهد؛ قطعا بسیاری از مردم نیز با چشم وگوش بسته به این خیال که افشار حتما این مطلب را با پزشکان هماهنگ کرده است به حرف‌های او گوش می‌دهند، غافل از اینکه منبع این پرفالور مجازی تنها یک خواننده لس‌آنجلسی بوده است و هیچ ریشه علمی و پزشکی ندارد.

بسیاری از این مردم صحبت‌های این گونه افراد را مستند به منابعی مطمئن می‌دانند در حالی که تمامی پزشکان متخصص، اعضای انجمن داروسازان، سخنگوی اورژانس ، سخنگوی سازمان غذا و دارو و... نه تنها این موضوع را رد می‌کنند بلکه مصرف آن را بسیار خطر ناک می‌دانند.

کیانوش جهانپور سخنگوی سازمان غذا و دارو در این باره گفت: هرچند آمپول نالوکسان برای اوردوز مواد مخدر کاربرد دارد، اما استفاده آن عموما بیمارستانی و به تجویز پزشک است، چرا که ممکن است حین تزریق عوارض خطرناک و حتی مرگ آوری برای بیمار در پی داشته باشد، چنانکه بسیاری از داروها برای مشکلات مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد اما خود درمانی و خود تجویزی آنها ممکن است فاجعه آفرین باشد.

وی افزود: کاربرد اصلی این دارو در موقعیت‌های اورژانسی است که در اورژانس‌های بیمارستانی و پیش بیمارستانی و اتاق عمل و ریکاوری استفاده می‌شود، در کیف و ترالی‌های احیای پیشرفته وجود دارد، یکی از موارد مصرف آن احیای افرادی است که مواد مخدر مصرف کرده‌اند اما بدون عوارض نبوده و مصرف آن تحت نظر پزشک و با امکانات اورژانس است و به هیچ وجه تجویز و مصرف خودسرانه ندارد.

سخنگوی سازمان غذا و دارو گفت: مصرف نالوکسان می تواند عوارض قلبی در پی داشته باشد و تجویز آن توسط افراد غیرپزشک و غیرمتخصص تخلف است.

جهانپور بیان کرد: تبلیغ و فروش این دارو در فضای مجازی نیز تخلف است، بهتر است این سلبریتی دارو و درمان را به اهلش بسپارد، این دارو به هیچ عنوان بدون نسخه قابل عرضه نیست.

نالوکسان چیست؟

نالوکسان برای تشخیص و درمان مسمومیت‌ها با مواد مخدر یا کمای ناشی از آن مصرف می‌شود و بر درمان مهار تنفسی بعد از جراحی، خارش ناشی از انسداد صفراوی هم اثر دارد.

این دارو مسدد گیرنده میکرواپیوئیدی است و از این طریق، از اثر بخشی داروهای شبه تریاک که از طریق تحریک این گیرنده اعمال می‌شود؛ ممانعت می‌کند؛ زمان شروع اثر دارو از تزریق عضلانی 5-2 دقیقه و پس از تزریق وریدی 2-1 دقیقه است،  طول مدت اثر این دارو بعد از تزریق 2-1 ساعت است.

توجه داشته باشید تجویز این دارو در بیماران وابسته به داروهای شبه تریاک موجب بروز علایم قطع مصرف می‌شود، همچنین از آنجایی که این دارو دارای طول اثر کوتاهی است، هنگام تجویز بعد از جراحی، مقدار دارو در هر بیمار باید به طور جداگانه تنظیم شود تا ضمن حفظ اثر ضد دردی کافی داروی شبه تریاک، ضعف تنفسی نیز برطرف شود.

با توجه به اینکه امکان نشر و سوءاستفاده از این داروها وجود دارد، ستاد مبارزه با مواد مخدر در رایزنی‌های خود با وزارت بهداشت طی چهار جلسه در نهایت موضوع را به کمیته درمان ستاد محول کرد، در کمیته درمان، تصمیم درباره این دو دارو اتخاذ و مقرر شد از آنجا که داروی اوکسی کدون اثر درمانی اعتیاد ندارد، صرفاً در داروخانه‌های منتخب بیمارستان‌های دولتی و مورد تایید وزارت بهداشت توزیع شود.

داروی بوپرنورفین نالوکسان به عنوان دارویی با تاثیر ضد دردی در هیچ کجای جهان استفاده نمی‌شود اما اثر درمانی اعتیاد دارد؛ مراکز اقامتی که اغلب از بهزیستی مجوز دارند بیشتر از بوپرنورفین نالوکسان استفاده می‌کنند و این دارو در اختیار این مراکز قرار گرفته و در اختیار داروخانه‌ها نیست.

کولیوند سرپرست اورژانس کشور اظهار کرد: داروی نالوکسان حتما باید با تجویز پزشک استفاده شود زیرا تداخل این داروی حساس در بدن ممکن است منجر به مرگ افراد شود، فروش نالوکسان در داروخانه‌ها ممنوع است.

نالوکسان دارویی است که باعث بلوکه شدن یا معکوس شدن اثرات مواد مخدرمی‌شود اما مصرف غیر صحیح آن می‌تواند بسیار خطرناک باشد؛ برای مثال اگر فرد بیمار الکل یا نوشیدنی‌های الکلی مصرف کرده باشد ممکن است اثرات جانبی خاص این دارو را افزایش یابد، همچنین ممکن است فرد به این دارو حساسیت داشته باشد و نشانه‌هایی شامل تهوع، استفراغ، اسهال، لرز،ضربان قلب سریع، تپش، افزایش فشار خون و حتی تشنج در وی ظاهر شود.

این دارو ممکن است عوارض قلبی عروقی مثل تاکی‌کاردی، افزایش فشار خون، ارست قلبی، کاهش فشار خون، فیبریلاسیون بطنی را به همراه داشته باشد که در صورت کنترل نشدن به قیمت جان بیمار تمام می‌شود؛  یکی از اصلی ترین موارد احتیاط مصرف نالوکسان برای  افراد وابستگی‌ فیزیکی به داروهای شبه تریاک است، تداخل این دارو ممکن است منجر به مرگ افراد شود.

نالوکسان دارویی بیمارستانی است و در داروخانه‌ها توزیع نمی‌شود

حمید خیری عضو هیئت مدیره انجمن داروسازان ایران در این باره گفت:‌  تعجب می‌کنم که چنین چیزی توسط افراد غیر متخصص در فضای مجازی تبلیغ می‌شود. اگر کسانی که مردم را به تزریق نالوکسان تشویق می‌کنند کوچکترین اطلاعی از دارو و داروسازی و پزشکی داشتند، می‌دانستند که این دارو اصلا در داروخانه‌ها به فروش نمی‌رسد و یک داروی بیمارستانی است.

وی ادامه داد: تنها تعداد محدودی از داروخانه‌های شهری این دارو را دارند و البته با توجه به حساسیت‌های موجود، تحت نظارت بالایی فروخته می‌شود و علاوه بر نسخه باید تاییدیه‌های لازم را داشته باشد.

در ضمن به یاد داشته باشید عوارض مصرف خودسرانه و ریسک خطرات به خصوص برای بیماران قلبی باعث شده است تا فروش این دارو در داروخانه‌ها ممنوع باشد و در لیست داروهای otc نباشد.

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان