انتقال توله‌های یوز به "پردیسان" در روزهای اول میسر نبود/ بودجه احیای جمعیت یوزپلنگ ایرانی "بسیار ناچیز" است

به گزارش حلقه وصل، ظهر امروز نشست بررسی پروژه تکثیر یوزپلنگ آسیایی در سالن همایش‌های سازمان محیط زیست برگزار شد. دکتر حسن اکبری معاون تنوع زیستی سازمان محیط زیست در رابطه با نتایج پروژه تکثیر در اسارات اظهار کرد: در حال حاضر یک توله زنده و سالم داریم و ایران نیز قدرت باروری دارد و شرایط آن مرتباً چک می‌شود. همچنین این طرح برای ما تجربه جفت‌گیری، زایمان، نحوه شیر دادن و تغذیه را به همراه داشت. اصل ماجرا بسیار ارزشمند است چرا که چنین اقدامی برای نخستین بار در دنیا انجام شد بنابراین نباید خطاها را آنقدر بالا ببریم که ارزش کار پایین بیاید.

وی در رابطه با شانس زنده ماندن توله سوم گفت: به طور قطع نمی‌توان گفت که توله سوم زنده می‌ماند یا خیر اما در حال حاضر توله شرایط قابل قبولی دارد و به هر حال با شیر خشک تغذیه می‌شود هر چند که این شیر هرگز جای شیر مادر را نمی‌گیرد. تاکنون چندین بار سونوگرافی و رادیوگرافی بر روی توله سوم انجام شده و با کمک چندین دامپزشک و متخصص شرایط درمان و نگهداری پیش می‌رود.

معاون تنوع زیستی سازمان محیط‌ زیست در رابطه با تلف شدن توله دوم توضیح داد: چیزی که تاکنون از نمونه‌برداری‌ها مشخص شده این است که لخته شدن شیر غیر استاندارد در دستگاه گوارش باعث تلف شدن توله شده اما نتیجه پاتولوژی تا ۱۰ روز دیگر مشخص می‌شود و تلف شدن آن می‌تواند به نحوه شیر دادن، نوع شیر و حتی استرس مربوط شود. در آفریقا نیز از ۶ توله متولد شده در هر زایمان نهایتاً دو تا سه توله باقی می‌مانند.

اکبری در رابطه با در نظر گرفتن تمهیدات و تجهیزات برای زایمان یوزپلنگ, گفت: اگر تجهیزات کافی نداشتیم، اصلاً عمل سزارین انجام نمی‌شد, شاید انتظاری که مردم از این طرح داشتند, برآورده نشد اما پیش از انجام این کار سه یا چهار جلسه مشورتی برگزار کردیم و موضوعی باقی نمانده بود که بررسی نشده باشد.

وی به نقش تحریم‌ها در فراهم کردن امکانات برای توله‌های یوز اشاره کرد و ادامه داد: به دلیل وجود تحریم‌ها و محدودیت‌ها برای خرید واکسن و شیر مورد نیاز نمی‌توانیم از راه قانونی اقدام کنیم. این‌طور نیست که دست ما برای انجام همه کارها باز باشد و ما کوتاهی کرده باشیم.

معاون تنوع زیستی سازمان محیط‌ زیست با بیان اینکه اعتبارات کافی برای استفاده از اکیپ متخصصان وجود ندارد, تصریح کرد: در کشور ما تیمارگران و دامپزشکان یوز زیادی وجود ندارند و نباید اندک متخصصان باقی مانده را از پروژه‌ها حذف کنیم. ما اختیار استفاده از تمام ظرفیت‌ها را داریم و از توان علمی خارج از کشور نیز استفاده می‌کنیم.

اکبری در رابطه با طرح تکثیر در اسارت توضیح داد: هدف از طرح تکثیر در اسارت یوز این است که ژنوم یوز را حفظ کنیم و یوزهایی که در این شرایط نگهداری می‌شوند, نمی‌توانند به طبیعت برگردند. تجربه نشان داده که برخی علفخواران توانستند پس از تکثیر در اسارت به زیستگاه برگردند اما این اقدام درباره گوشتخواران بسیار سخت است. اولویت اول این است که سراغ طبیعت برویم و تکثیر نیمه طبیعی انجام دهیم و تکثیر در اسارت تنها به منظور حفظ ژنوم گونه انجام می‌شود.

وی در رابطه به انتقال یوزها از تهران به توران, اظهار کرد: انتقال یوزها از پردیسان به توران اشتباه نبود چراکه شرایط پارک در شهری مانند تهران برای تکثیر یوز مناسب نبود البته مرکز توران نیز برای اجرای این طرح انتخاب درستی نبود چرا که وجود این طرح سبب می‌شد تا توجه از حفاظت به تکثیر معطوف شود اما به این دلیل که برای این انتقال هزینه شده بود، تصمیم گرفته شد تا این طرح اجرا شود.

معاون تنوع زیستی سازمان محیط‌ زیست در رابطه با بودجه بسیار ناچیز سازمان برای احیای جمعیت یوز بیان کرد: ما برای احیای یوز مجموعاً ۳ میلیارد تومان اعتبار برای پنج استان مدنظر در اختیار داشتیم و پروژه تکثیر در اسارت در کل ۶۰۰ میلیون تومان اعتبار داشت که این اعتبار در مقابل فرآیندهای هزینه‌بری مانند رادیوگرافی و سونوگرافی توله‌ها بسیار ناچیز بود.

اکبری ادامه داد: از آذرماه که ما در سازمان محیط زیست مستقر شددم بارها به سازمان برنامه و بودجه اعلام کردم که فقط دوسال برای نجات یوزپلنگ زمان داریم و نیز به اعتبارات بیشتری است، اما پاسخی که به ما داده شد این بود که بودجه شما مشخص است و آن را مدیریت کنید. ما برای احیای جمعیت یوزپلنگ پروژه‌ای تعیین کردیم که فردا عصر نهایی می‌شود و آن را منتشر می‌کنیم. مرحله اول این پروژه به ۵ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد.

وی به کمبود نیروی متخصص برای نگهداری توله‌های یوزپلنگ اشاره کرد و گفت: تیمارگری یک کار تجربی است و اکنون فقط یک گروه در حال تیمار توله هستند و نمی‌توانیم فرد دیگری را برای این کار پیدا کنیم باید از همان ابتدا که یوزها به توران منتقل شدند تعدادی برای آموزش به خارج از کشور فرستاده می‌شدند که این کار انجام نشد. البته ما هم انتظار داشتیم یوزپلنگ مادر توله‌ها را بپذیرد و بزرگ کند که اینطور نشد.

معاون تنوع زیستی سازمان محیط‌ زیست به اقدامات انجام شده در راستای حفظ زیستگاه یوزپلنگ در ایران اشاره کرد و گفت: حفظ زیستگاه همواره اولویت ما بوده و در این مدت ۱۰ موتورسیکلت و تعدادی نیرو به منطقه توران اضافه شده است همچنین کمیته پیگیری دام تشکیل شده است. ناوگان حمل و نقل محیط‌بانان ما بسیار بی‌کیفیت و ناکارآمد است که در این مورد شخص رئیس سازمان محیط زیست با جدیت به دنبال نوسازی این ناوگان است.

اکبری در پاسخ به سؤال تسنیم در رابطه با علت منتقل نشدن توله یوزها به پردیسان در همان روزهای ابتدایی توضیح داد: توله‌ها تا روز سوم هم به مادر معرفی می‌شدند و کارشناس آفریقایی که با او در تماس بودیم معتقد بود که باید تا یک هفته توله‌ها به مادر معرفی شوند. حتی عده‌ای از کارشناسان در آفریقا معتقد بودند که اگر مادر توله‌ها را نپذیرد شما نمی‌توانید آن‌ها را بزرگ کنید. توله‌ها روزهای اول خیلی آسیب‌پذیر بودند بنابراین به صورت دستی تغذیه شدند حتی انتقال آن‌ها به تهران هم کار سختی بود.

وی با بیان اینکه حتی اگر توله‌ها به به تهران انتقال می‌دادیم باز هم به ما انتقاد می‌شد, بیان کرد: متأسفانه در روند اجرای طرح با بدشانسی نیز روبه‌رو شدیم و هوا در روزهای تولد توله‌ها بارانی و سرد بود و امکان معرفی توله‌ها به مادر زیاد نبود. در جریان انتقال توله به تهران نیز نیاز به اتفاق نظر بود که در ابتدا وجود نداشت و زمانی این کار انجام شد که توله با مشکل مواجه شده و برای درمان نیازمند انتقال به تهران بود.

معاون تنوع زیستی سازمان محیط‌ زیست تأکید کرد: جمعیت یوز را جاده و فعالیت‌های معدنی نابود کرده است چون این فعالیت‌ها زیستگاه یوز را از بین برده‌اند. وقتی تمام جاده‌های کشور بدون اصول احداث می‌شوند و هیچ ابزاری دست سازمان محیط زیست نیست تا جلوی این کار وزارت راه را بگیرد چه انتظاری داریم، در این زمینه قانونی را تهیه و به مجلس ارسال کردیم و منتظریم ببینیم تصویب می‌شود یا خیر؟

اکبری با اشاره به اینکه سازمان محیط زیست از نهادهای استعلامی برای درخواست معدن‌کاوی حذف شده است, گفت: مطالبه‌گری‌ها باید به سمتی برود که کمک‌کننده سازمان محیط زیست باشد و نه فقط در جهت تضعیف آن. زمانی که همه حمله‌ها به سمت سازمان محیط‌ زیست است, این‌طور تصور می‌شود که سازمان می‌تواند همه کارها را انجام شود اما این عزم را ندارد, در حالی که این طور نیست و حفاظت از محیط زیست اعتبار سنگینی می‌خواهد.