به گزارش حلقه وصل، دندان عقل آخرین دندانی است که در میان دندان‌های دائمی فرد رشد می‌کند. معمولا دندان‌های عقل دو عدد در فک بالا و دو عدد در فک پایین رشد می‌کند، اما گاهی مشاهده می‌شود که فردی دارای دو یا سه دندان عقل بیشتر نیست.
در موارد نادری هم دیده می‌شود که فرد دندان عقل ندارد و تا پایان عمر هم بدون این دندان‌ها زندگی می‌کند. دندان عقل آخرین دندان دائمی است که معمولا در سنین نوجوانی رشد آن آغاز می‌شود و به همین دلیل به آن دندان عقل می‌گویند.وقتی دندانپزشک به شما می‌گوید باید دندان عقلتان را بکشید، چون نهفته یا نیمه نهفته است و چنین دندانی نباید به هزار و یک دلیل در دهانتان باقی بماند، این سوال به ذهنتان می‌آید که اصلا دندانی که جای رویش در فک ندارد چرا وجود دارد؟ پاسخ تمام این سوالات را دکتر منصوره بدیعی دندانپزشک در مطلب زیر تشریح کردند.
بی‌دلیل دندان‌های عقل را نکشید
دندان عقل را نباید بی‌دلیل کشید، مگر این‌که موجب بروز مشکل و ناراحتی شود.
اگر دندان عقل شما در بروز مشکلات خاص دهان و دندان نقش دارد، حتما باید برای کشیدن آن به موقع به دندانپزشک مراجعه کنید، چون بیشتر نگه داشتن آن کار عاقلانه‌ای نیست.
در دهان یک انسان بالغ ۳۲ دندان وجود دارد، چهار عدد از آن‌ها که بعد از بقیه دندان‌ها در آخر قوس‌های دندانی رویش می‌یابند، دندان‌های عقل نامیده می‌شوند، سن تقریبی شروع تشکیل آن‌ها در استخوان فک ۹ تا ده سالگی است. تاج در ۱۴ سالگی کامل شده و در سال‌های آخر دوره نوجوانی شروع به رویش در داخل استخوان نموده و بعد از ۱۶ سالگی در دهان ظاهر می‌گردند. وجه مشترک این دندان زمان رویش آن‌ها به داخل حفره دهان است که مصادف با بلوغ فکری است. در زمان رشد و تکامل فکین معمولا جا برای رویش این دندان‌ها فراهم می‌گردد. دندان عقل اگر درست و بجا رویش یابد، مثل بقیه دندان‌ها مفید و مؤثر در سیستم جونده بوده و با وجود تصور غلط عامیانه در این موارد نباید کشیده شوند.
بهترین سن برای جراحی دندان عقل
دندانپزشکان می‌گویند بهترین سن برای جراحی دندان عقل زیر سن ۲۰ سالگی است، چراکه عوارض و درد کمتری دارد. این دندان کمی دیرتر از دندان‌های دیگر رشد می‌کند و در سنین ۱۷ تا ۲۱ سالگی تازه می‌روید. با رشد انسان و کوچک شدن فک، فضا برای رشد دندان عقل محدود شده و در نتیجه دندان عقل خود را به شکل نهفته و نیمه نهفته نشان می‌دهد.
این دندان‌ها در بسیاری از موارد، مشکل‌ساز بوده و به جراحی ختم شده‌اند. دندان‌های عقل بعد از پوسیدگی، موجب پوسیدگی دندان‌های مجاور و عفونت در اطراف می‌شوند.
خارج کردن دندان عقل نهفته می‌تواند با موفقیت برای بیماران در تمام گروه‌های سنی انجام شود و شرایط سنی خاصی ندارد. با این حال از نقطه نظر آمار، تحقیقات نشان داده است که افراد نسبتا مسن‌تر در معرض خطر بیشتری از نظر عوارض وجود دارد.
دندان نهفته و مشکلات آن
دندان نهفته دندانی است که از زمان رویش آن گذشته و به دلایل متعدد قادر نیست که در ردیف مناسب سایر دندان‌ها قرار گیرد. چنین دندان عقلی ممکن است در بافت نرم یا سخت گیر کرده باشد. مشکلاتی که دندان‌های نهفته عقل می‌توانند ایجاد کنند، عبارت است از التهاب بافت نرم پوشاننده این دندان‌ها که در اغلب موارد در ارتباط با دندان‌های نیمه رویش یافته اتفاق می‌افتد، پوسیدگی دندان عقل یا پوسیدگی در ناحیه مجاور دندان عقل و خطر صدمه رسیدن به دندان مجاور.
دردسرهای کشیدن دندان‌های عقل در سنین سالمندی
با افزایش سن، ریشه‌ها قطورتر شده و ممکن است کشیدن دندان را سخت‌تر کند.
التیام ضعیف‌تر بعد از کشیدن دندان
پوسیدگی دندان‌های مجاور
احتمال فک‌جوش شدن دندان
احتمال شکسته شدن استخوان در افراد پیر در حین جراحی و درآوردن دندان، کاهش تحمل بیمار به دلیل شرایط سنی و درمان‌های پزشکی از قبیل: مصرف داروهای قلبی، ریوی و...
وقتی عقل راهش را گم می‌کند
گاهی دندان عقل شما کاملا به صورت افقی در استخوان فک قرار گرفته است و به‌جای این‌که عمودی بالا بیاید به سمت جلو، حرکت می‌کند. در این شرایط ریشه دندان آسیای دوم را قربانی حرکت نادرست خود می‌کند.
اگر شما در این شرایط برای جراحی دندان عقلتان اقدام نکنید، پس از مدتی ریشه دندان آسیای دومتان تحلیل می‌رود و باید ریشه این دندانتان را نیز درمان کنید؛ بنابراین با گرفتن یک عکس رادیوگرافی، از رویش صحیح دندان عقلتان مطمئن شوید.
عوارض کشیدن دندان عقل و اختلالات ناشی از آن
از میان اختلالات ناشی از کشیدن دندان عقل، دو اختلال وجود دارد که اهمیت بیشتری دارند:
حفرهٔ خشک: این اختلال زمانی رخ می‌دهد که بر روی محل کشیده شدن دندان لخته ایجاد نمی‌شود؛ یا زمانی که لختهٔ ایجادشده جابه‌جا می‌شود و بر روی محل دیگری در دهان قرار می‌گیرد. این مسئله می‌تواند زمان بهبودی را به تأخیر بیندازد. حفرهٔ خشک معمولا ۳ تا ۴ روز بعد از کشیدن دندان عقل بروز پیدا می‌کند و همراه با درد(کم، متوسط یا شدید) و بوی بد دهان خواهد بود. برای درمان آن به دارو نیاز است و باید به متخصص مراجعه کنید.
خواب‌رفتگی یا پارستزی: این اختلال نسبتا نادر است. دندان عقل اگر زیر استخوان فک قرار گرفته باشد، اغلب به اعصاب دهان نزدیک خواهد بود. ممکن است این عصب‌ها در حین کشیدن دندان آسیب ببینند. نتیجهٔ این آسیب‌دیدگی نوعی بی‌حسی (به‌اصطلاح خواب‌رفتگی) در زبان، لب، یا چانه خواهد بود که ممکن است بین چند روز تا چند ماه تداوم پیدا کند. حتی امکان دائمی شدن این بی‌حسی هم وجود دارد.
علت دردسرساز شدن دندان عقل چیست؟
در طول تاریخ چگونگی ساختار بدن انسان دستخوش تغییرات متعدد شده است. یکی از این تغییرات در انسان امروزی کوچک‌تر شدن استخوان فک بود که باعث شد تا امکان جای گرفتن مناسب هر ۳۲ دندان در دهان از او سلب بشود. به همین خاطر زمانی که دندان عقل درمی‌آید، ممکن است به‌خاطر نداشتن فضای کافی به دندان‌های مجاورش فشار وارد کند و مشکل‌ساز بشود. مشکل دیگر مربوط به زمانی است که دندان‌های دیگر امکان پدیدار شدن کامل دندان عقل را به آن نمی‌دهند و نصف‌ونیمه سر بر می‌آورد. این مسئله باعث می‌شود تا منفذ کوچکی در اطراف دندان عقل به وجود بیاید و باکتری‌ها از طریق آن به قسمت داخل لثه راه پیدا کنند. عفونت ناشی از ورود باکتری‌ها می‌تواند منجر به درد، ورم کردن، خشکی فک و برخی اختلالات دیگر بشود. به‌علاوه زمانی که دندان کامل بیرون نمی‌آید، احتمال خراب شدن آن یا آسیب رساندنش به لثه بیشتر می‌شود، چراکه معمولا در تماس با برس مسواک قرار نمی‌گیرد و مانند دیگر دندان‌ها از آلودگی پاک نمی‌شود.
البته کسانی هم هستند که دندان عقل در دهان‌شان پدیدار نمی‌شود. یا آنکه حداقل زیر لثه باقی می‌ماند و امکان آن را پیدا نمی‌کند. به‌باور محققان این مسئله می‌تواند چند علت مختلف داشته باشد: وضعیت ریشهٔ دندان عقل، زاویهٔ قرارگیری آن، اندازهٔ آن و فضای خالی موجود در استخوان فک از جمله علل تأثیرگذار بر این مسئله هستند.
حتی اگر دندان عقل سالم و در موقعیت مناسب پدیدار شده باشد، باز هم به توصیهٔ افراد متخصص بهتر است اقدام به کشیدن آن کنید و به این طریق، از بیماری‌ها و اختلالات احتمالی آتی پیشگیری کنید. دندان عقل در قسمت انتهایی دهان قرار دارد و در بسیاری از مواقع به‌مانند سایر دندان‌ها تمیز نمی‌شود. به‌همین خاطر است که دندانپزشکان به بسیاری از مراجعان خود توصیه می‌کنند دندان‌های عقل‌شان را بکشند.
منبع:ایسکانیوز