به گزارش حلقه وصل، در هفته پیشگیری از سرطان قرار داریم. بیماری مخوفی که دومین عامل مرگ و میر در ایران و جهان بعد از بیماری‌های قلبی و عروقی است. تاکنون ۲۰۰ نوع سرطان شناسایی شده و کهولت سن، آلودگی هوا، تغذیه نادرست و استفاده زیاد از فست فودها، مواد دخانی و... از مهمترین علل ابتلا به این بیماری است.
این بیماری به عنوان پُر خرج ترین بیماری جهان شناخته می‌شود و بیماران مبتلا علاوه بر رنج آسیب‌های جسمی و روحی ان باید سختی تامین هزینه‌های آن را نیز متحمل شوند.
زنان به عنوان نیمی از جامعه همواره مورد تهاجم این بیماری قرار دارند و برخی سرطانها مختص این جنس بوده و میزان شیوع ان در بین زنان بیشتر است.
برای بررسی آخرین وضعیت بیماری سرطان در جامعه به ویژه آسیب‌های این بیماری در زنان با خانم دکتر «ناهید نفیسی، فلوشیب فوق تخصصی آنکوپلاستی پستان، استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران و معاون آموزشی و پژوهشی بیمارستان حضرت رسول (ص) و دبیر علمی «وبینار سرطان چالش‌ها و فرصتها»به گفت‌وگو نشستیم. آنچه در ادامه از نظر گرامیتان می‌گذرد، مشروح این گپ‌وگفت است.
خانم دکتر! شما به عنوان استاد جراحی عمومی و فلوشیب جراحی سینه درباره سرطان سینه به عنوان شایع ترین سرطان در زنان توضیح دهید.
سرطان سینه شایع ترین سرطان بین زنان و مردان در جهان است. البته نه اینکه این سرطان در مردان شایع است، بلکه از نظر نسبت جمعیتی اولین سرطان را در دنیا به خود اختصاص می‌دهد و یک چهارم کل سرطانها بین خانمها سرطان پستان است.
سرطان پستان شایع ترین نوع سرطان در جهان
در خصوص سرطان پستان آنچه مهم است اینکه شایع ترین سرطان در جهان است و ۲۵ درصد را در زنان اختصاص می‌دهد؛ به طوری که در کشورهای غربی از هر ۸ نفر خانم یک نفر به سرطان پستان مبتلاست و در ایران از هر ۱۲ نفر یک نفر مبتلا به آن است. تا ۲۰۳۰ حدود ۵۰ درصد در میزان ابتلا به سرطان پستان در کشور رشد را خواهیم داشت.
در ۲۰۴۰، حدود ۶۰ درصد؛ یعنی ۱۸ سال دیگر ۶۰ درصد به تعداد بیماران مبتلا به سرطان پستان در ایران افزوده می‌شود. در سرطان‌های دیگر نیز با رشد ۵۰ درصدی مواجه خواهیم شد؛ در این حوزه باید در پیشگیری و درمان اقدام مناسبی کنیم.
هر روز مبتلا به سرطان می‌شویم!
خانم دکتر! چطور افراد به سرطان مبتلا می‌شوند؟
ما انسانها هر روز به سرطان مبتلا می‌شویم اما بدنمان آن را دفع می‌کند؛ چراکه سرطان چیزی نیست جز اینکه سلولی که باید بمیرد نمی‌میرد؛ یعنی روی هم تلمبار می‌شود. بنابراین اگر بدن ما این سلولها را کُشت ما نمی‌فهیم و فرد سرطان گرفته و از بین رفته است. اگر بدن ما نتوانست مقابله کند این رشد فزاینده و غلط ادامه پیدا می‌کند و هجمه‌ای از سلولها را ایجاد می‌کند.
حالا ممکن است این در مری باشد که خود را با عدم توانایی قورت دادن غذا نشان می‌دهد؛ در معده با خون ریزی و درد معده، در روده بزرگ خود را با خون ریزی روده بزرگ نشان می‌دهد.
در پروستات در مردان با وجود اینکه فرد نمی‌تواند ادرار کند، ادرار تجمع پیدا می‌کند و بررسی که انجام می‌شود مشاهده می‌کنیم دهانه خروجی مثانه که غده پروستات است تنگی داده و پس از بررسی مشخص می‌شود سرطان پروستات است.
اگر در پوست باشد خال و لکی که غیر عادی تغییر رنگ داده را نشان می‌دهد. در پستان نیز با خون ریزی نوک پستان یا توده، فرورفتن پوست پستان یا ایجاد زخم روی سینه نشان داده می‌شود؛ بنابراین هر جا این رشد بی رویه باشد، سرطان اتفاق می‌افتد.
بسیاری دانشمندان معتقد هستند اگر انسان ۲۰۰ سال زنده بود و بیماری‌هایی مانند قلبی، از بین رفتن کلیه و...اتفاق نمی‌افتاد و قرار بود ما ۲۰۰ سال زنده می‌ماندیم قطعا با سرطان بود که از بین می‌رفتیم.
بنابراین استرس، آلودگی هوا، غذا و استفاده از مایکروویو و گذاشتن غذا با ظروف پلاستیکی در آن در ابتلا به سرطان موثر است؛ اینکه اینترنت گوشی ما روشن و کنارمان باشد موثر است؛ اینکه شب اینترنت خانه را قطع نکنیم یا در اتاقی که هستیم گوشی‌ها به اینترنت وصل باشد تاثیر دارد.
وجود سموم در میوه‌ها عامل سرطان است
همچنین امواجی که در جو وجود دارد، میوه‌ای که پوست نگیریم، به علت استفاده از سموم و مواد غذایی که از خاک در می‌آوریم مانند سیب زمینی، پیاز و... به علت نیترات زیادی که در کودهاست همه می‌توانند آلوده باشند و زمینه ابتلا به سرطان باشند.
بنابراین یک بخشی دست ما نبوده و بر عهده حاکمیت است و باید از سلامت مردم مراقبت کند.
راه‌های جلوگیری از سرطان سینه در زنان
اما وظیفه ما مراجعه به موقع و انجام چکاب است؛ یعنی در هر قسمت باید اقدام لازم را انجام دهیم و از سلامت خود با خبر شویم. اگر دچار سرطان شدیم زودتر بفهمیم. البته با اصلاح سبک زندگی و تغذیه خود و جلوگیری از چاقی، انجام ورزش، زایمان به موقع، شیردهی کامل و عدم استفاده طولانی مدت ۱۰ ساله و بیشتر از آن از قرص‌های ضد بارداری؛ روش‌هایی است که می‌توانیم خودمان آنها را انجام دهیم و از ابتلا جلوگیری کنیم.
اما برای تشخیص باید از شروع ۴۰ سالگی ماموگرافی توسط انجام شود. زمانی که خانمی که سرطانش ۵ میلیمتر است تشخیص بدهیم با خانمی که سرطانش را در ۵ سانتی متری تشخیص دهیم خیلی متفاوت است.
اگر بیماران دوست دارند از روش‌های طب سنتی استفاده کنند حتما نزد افراد متخصص با دانش این حوزه بروند
زنان دو سه سال یکبار ماموگرافی کنند/طب سنتی دانشگاهی قابل قبول است
آیا باید ماموگرافی در خانمها هر سال انجام شود؟
روی اینکه بعد از ۴۰ سالگی هر سال خانمها ماموگرافی کنند توافق نداریم اما هر دو سه سال باید ماموگرافی انجام شود. برای اینکه در خیلی اوقات زمانی ما می‌خواهیم بیمار را تشخیص دهیم که فرد اصلا علامت ندارد؛ نه اینکه زمانی که بیمار آمد و ما بارها بارها و متاسفانه به خصوص اکنون که خیلی از بیماران نزد همکارانی می‌روند که بدون داشتن علم واقعی به اسم طب سنتی بیماران را با یکسری عرقیجات و پماد مالیدن درمان می‌کنند؛ در حالی که متاسفانه ما با تومورهای بسیار پیشرفته مواجه می‌شویم.
خواهش می‌کنیم اگر بیماران دوست دارند از روش‌های طب سنتی استفاده کنند حتما نزد افراد متخصص با دانش این حوزه بروند؛ یعنی پزشکی که دوره‌های طب ایرانی و سنتی را خوانده است نه هر کس.
قطعا سرطانی که بیمار هنوز کشف نکرده و باید علامت در ماموگرافی مشخص شود مطمئنا درمانش با بیماری که با یک سینه متورم و زخم شده مواجه می‌شود، متفاوت است.
نشانه‌های خاص سرطان سینه در زنان
خانم دکتر! غیر از اینکه خانمها باید بعد از ۴۰ سالگی ماموگرافی انجام دهند به چه نشانه‌هایی باید توجه کرده و به ابتلا به سرطان مشکوک شوند؟
سازمان جهانی بهداشت در کشورهایی که غربالگری منظمی ندارند و با آنها در خصوص بیماری سرطان تماس نمی‌گیرند همچنان معاینه توسط خود فرد را توصیه می‌کند.
توصیه می‌کنیم خانمها هر چند یکبار ماه معاینه سینه را انجام دهند و این نحو معاینه را در مراکز بهداشتی یا نزد پزشکان عمومی یاد گیرند؛ یعنی هر سال حداقل یکبار برای معاینه سینه به پزشک جراح مراجعه کنند.
همچنین مهمترین علامت، توده است. دستان خود را پشت سر ببرند و اگر هر نوع فرورفتگی در پوست پستان دیدند؛ مثلا وقتی دستشان پایین است این فرورفتگی را ندارند اما وقتی دستشان بالاست این پیدا می‌شود. هر نوع زخمی که نوک پستان دیده شود، هر نوع ترشح خونی که از سینه خارج شود و هر نوع تورمی که پوست پستان داشته باشد، اینها تورم غیر عادی است.
توصیه می‌کنیم خانمها هر چند یکبار ماه معاینه سینه را انجام دهند و این نحو معاینه را در مراکز بهداشتی یا نزد پزشکان عمومی یاد گیرند
ممکن است بیمار قبل از اینکه سرطان در سینه‌اش مشاهده شود غددلنفاوی زیر بغلش بزرگ شود و بیمار این غدد را حس نکند؛ اما تورم پوست را ببیند. این علائم غیر عادی را اگر دیدند یا اگر سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان را داشتند؛ مثلاابتلای خواهر یا مادرشان؛ این افراد باید خیلی زودتر برای معاینه ادواری مراجعه کنند.
چند درصد سرطان سینه قابل درمان است؟
بیمارانی که در مراحل زودرس می‌آیند صد درصد درمان می‌شوند. با توجه به اینکه خوشبختانه داروهای جدید با شیمی درمانی بسیار متفاوت است و بسیاری داروهای جدید در کشورمان ساخته می‌شود و با مذاکراتی که با شرکت‌های بیمه می‌شود بسیاری از این داروها تحت پوشش قرار می‌گیرند.
امیدواریم بیمار پیشرفته را نیز درمان کرده و طول عمر بیمار را از شش ماه یا یکسال بیشتر کرد. خانمی که یک توده پیدا کرد باید فوری اقدام کرده و دیر مراجعه نکند.
این افراد نباید کرونا را بهانه کرده و به پزشک مراجعه نکنند. این تاخیر خیلی بد است. بسیاری می‌گویند من توده را لمس کردم اما با من کاری نداشت و مراجعه نکردم. باید بدانید شما با آن کاری ندارید اما این توده با شما کار داردغ بزرگ و بزرگتر می‌شود، سر باز می‌کند؛ دو سینه تخلیه می‌شود یا قبل از آن روی ریه و کبد شما می‌نشیند.
در نتیجه باید به علائم توجه کرد. اکنون در دانشگاه‌ها هر سال ۶ تا ۷ نفر به فلوشیب جراحی سینه اضافه می‌شود.
در درمان سرطان همپای دنیا هستیم
درمان را با علم جهان پیش می‌بریم و از آن عقب نیستیم بلکه ما از جهت فرهنگ سازی در باره این بیماری مشکل داریم؛ مانندمراجعه به موقع و ... بیماری که دیر می‌آید مشکل متخصص نیست بلکه مشکل عدم مراجعه بیمار است و باید این درست شود.
۷۰ درصد بیماران سرطانی زود مراجعه می‌کنند
زمانی ۷۰ درصد بیماران سرطانی ما در مرحله پیشرفته بیماری بودند، اما اکنون ۷۰ درصد بیماران ما در مرحله زودرس سرطان هستند. تعداد زیادی از عمل‌های جراحی را که می‌کنیم غدد لنفاوی بیمار درگیر نشده و به موقع مراجعه کرده است؛ بنابراین به طور میانگین حدود ۳۰ درصد بیماران ما در مرحله پیشرفته سرطان به پزشک مراجعه می‌کنند. ما می‌خواهیم همین میزان را هم کم کنیم.
سرطان دستگاه تناسلی در کشور ما در حال بالا رفتن است و علت آن رفتارهای غلط جنسی است
پزشکان عمومی و ماماها اولین مرجع برای تشخیص سرطان سینه
خانم دکتر! اولین مکان برای مراجعه خانمها در خصوص پیشگیری از سرطان کجاست؟
پزشک عمومی‌و ماما می‌توانند اولین مرجع برای ارجاع بیمار برای انجام ماموگرافی و غیره باشند.
سرطان دستگاه تناسلی در ایران در حال افزایش است
غیر از سرطان پستان کدام سرطان زنان باید مورد توجه آنها قرار گیرد؟
سرطان دستگاه تناسلی در کشور ما در حال بالا رفتن است و علت آن رفتارهای غلط جنسی است. رحم، تخمدان و دهانه رحم مختص زنان است اما در راس اینها سوء رفتارهای جنسی است.
زنان سالی یکبار سونوگرافی رحم و تخمدان دهند
خون ریزی‌های غیر عادی که ممکن است زنان داشته باشند. تومور تخمدان که تنها روش تشخیصی آن سونوگرافی است. یک خانم باید سالیانه سونوگرافی رحم و تخمدانش را انجام دهد.
درباره روده بزرگ به همه افراد چه مرد و زن بالای ۵۰ سال سن توصیه می‌شود ۵ سال یکبار کلونوسکوپی انجام دهند
چون تومور تخمدان تا زمانی که یک تومور بزرگ نشود و حجمی را در شکم اشغال نکند آن را نمی‌بینیم. گاهی تا ۱۰ سانت دیده نمی‌شود و تنها راه تشخیصی سونوگرافی سالیانه است تا متوجه شود و به متخصصان زنان مراجعه شود.
مردان و زنان ۵ سال یکبار کلونوسکوپی بدهند
درباره روده بزرگ به همه افراد چه مرد و زن بالای ۵۰ سال سن توصیه می‌شود ۵ سال یکبار کلونوسکوپی انجام دهند؛ البته قبل از آن آزمایش مدفوع است؛ یعنی حداقل دو سه سال یکبار تست مدفوع بدهیم و ببینیم خون مخفی در مدفوع وجود دارد یا خیر؟ این کار سختی نیست. اگر خون مخفی در مدفوع باشد بیمار را برای کلونوسکوپی می‌فرستند.
سرطان چالش جهان و ایران
متاسفانه آسیا ۵۰ درصد سرطان‌های دنیا را به خود اختصاص داده است؛ در ۱۸ سال آینده سرطان یکی از چالش‌های جهانی است؛ به ویژه در آسیا و کشور ما. دهه شصتی‌ها میانسال می‌شوند و جمعیت ما وارد سن سرطان می‌شود؛ چراکه افزایش سن عامل ابتلا به سرطان است؛ در نتیجه خانمها فکر نکنند اگر به سن ۷۰ تا ۸۰ سال رسیدند دیگر نیاز به ماموگرافی نیست.
سرطانی بودن داروهای ناباروری اثبات نشده است
خانم دکتر! آیا داروهای هورمونی که برای درمان ناباروری مورد استفاده قرار می‌گیرد باعث ابتلا به سرطان می‌شود؟
این موضوع هیچ جا اثبات نشده است. البته بنده نمی‌گویم بیمار کمی دارم که بعد از «آی وی اف» دچار سرطان شده است اما هنوز هیچ اطلاعاتی در جهان نیامده که اثبات کند مصرف دارو برای درمان ناباروی می‌تواند باعث ابتلا به سرطان شود؛ چون یکسری از داروهایی که همکاران ما در بخش ناباروی استفاده می‌کنند اتفاقا داروهای ضد سرطان پستان است.
افزایش سن عامل ابتلا به سرطان است؛ در نتیجه خانمها فکر نکنند اگر به سن ۷۰ تا ۸۰ سال رسیدند دیگر نیاز به ماموگرافی نیست
بنابراین ما حتی در زنان جوانی که دچار سرطان پستان می‌شوند؛ به خصوص آنها که ازدواج کرده‌اند حتما قبل از شروع شیمی درمان سرطان پستان آنها را نزد همکاران نازایی می‌فرستیم تا به وسیله داروهای هورمونی سریعا تخمک بگیرند، جنین درست کنند تا اگر در اثر شیمی درمانی تخمکشان ضعیف شد دچار ناباروی نشوند و جنین و تخمک داشته باشند تا بعدا باروری داشته باشند؛ چراکه در حال ثابت شدن است که بعد از چند سال که سرطان این افراد خوب شد باروری در این خانم تازه اثر حفاظتی نیز دارد؛ در نتیجه خطر سرطانی شدن هیچ کدام از این داروها اثبات نشده است.
دیر فرزندار شدن ریسک ابتلا به سرطان را بالا می‌برد
خانم دکتر! آیا کسی که دیر فرزندار شود ریسک ابتلا به سرطان سینه را دارد؟
بله، اولین باروری بالای ۳۰ -۳۵ سال خودش ریسک فاکتور برای ابتلا به سرطان سینه است.
امواج مغناطیسی و اینترنت سرطانزا هستند؟
خانم دکتر! آیا امواج مغناطیسی و اینترنت نقش موثری در ابتلا به سرطان دارند؟
تاثیرات منفی امواج وجود دارد. مثلا افرادی که منزلشان نزدیک دکل برق است اینها قطعا از افرادی که نسبت به این دکلها دور هستند بیشتر در معرض امواج هستند؛ همچنین افرادی که مدام اینترنت گوشی‌شان روشن است و این اثبات شده است.
هرچه تکنولوژی کشوری بالا رود میزان ابتلا به سرطان بالاتر می‌رود. البته نه می‌توان جلوی پیشرفت علم را گرفت. همان طور که گفته می‌شود با ساخت رباتها در ۵۰ سال آینده ما در تسخیر آنها قرار می‌گیریم.
نمی‌توان جلوی علم را گرفت و نمی‌توانید بدون اینترنت کار کنید؛ اما می‌توانیم حداقل در ساعت‌هایی که به اینترنت نیاز نداریم اینترنت را از دسترس خارج کنیم تا مغز و بدنمان در معرض امواج قرار نداشته باشد.
نقش موثر طب ایرانی در درمان سرطان
خانم دکتر! بحث درمان سرطان با طب سنتی مطرح است؛ به عنوان یک فوق تخصص جراحی سرطان چقدر به طب ایرانی به عنوان طب مکمل در درمان سرطان اعتقاد دارید؟
به عنوان مکمل همه علوم باید دست به دست هم داده و به یک بیمار کمک کنند. ممکن است بنده از مزاج گرم و سرد و ...سردر نیاورم اما اگر فردی همراه با علم پزشکی خود همزمان یکسری مطالب را اضافه بخواند و به بنده بگوید خانم دکتر داروهای شیمی درمانی گرم است و در کنار آن، آب هندوانه یا عرق کاسنی به بیمار بدهید تا گرمای بدنش کم شود اثر گذار است.
ممکن است این موضوع را با علم خودم نفهمم اما وقتی می‌بینم بیمارم با خوردن این مواد آرام می‌شود چرا باید مخالفت کنم؟ خودم به بیمار می‌گویم آب هندوانه را درست کن و یخ فراوان بریز و هنگام شیمی درمانی مصرف کن.
اما اگر به بیمار بگویم که من تو را با همین عرقیجات درمان می‌کنم و اصلا داروی شیمی درمانی استفاده نکن، ممکن است در برخی بیماران اثر کند اما باید این دو مکمل و همراه هم باشند؛ یعنی نه اینکه تومور را عمل نکنیم و رادیوتراپی انجام ندهیم و مثلا فقط خام خواری کنیم.
حتما باید کنار من، متخصص تغذیه باشد. این متخصص می‌گوید زردچوبه سیستم ایمنی را قوی می‌کند، حالا آیا من باید با این مخالفت کنم؟ نه؛ بلکه اثبات شده زردچوبه سیستم ایمنی را قوی می‌کند. بسیاری بیماری‌های قلبی داریم که با همین طب ایرانی در کنار مصرف دارو منجر به باز شدن رگ‌های قلب و... شده است.
بنده معتقدم باید پزشکی باشد که این دوره‌ها را در کنار علم خود به صورت آکادمیک گذرانده باشد. بنابراین اگر به طور آکادمیک خواص گیاهان را بدانیم می‌توانیم از این استفاده کنیم.
خانم دکتر! آیا ارتباط کرونا با بروز سرطان اثبات شده است؟
همه دنیا در حال تحقیق هستند اما هنوز به طور قطعی مشخص نشده که کرونا سرطانزاست یا استفاده از واکسن سرطانزاست. البته این ویروس بالاخره سیستم ایمنی بدن را به هم می‌ریزد و باید ارتباطی بین این دو باشد، اما هنوز به طور دقیق تایید نشده است.