انتقال ژن واکسن به گیاهان صنعتی برای تولید دارو

به گزارش حلقه وصل، عصمت میراب زاده اردکانی عضو هیئت علمی انستیتو پاستور ایران درباره واکسن های گیاهی در حال تولید اظهار کرد: در حال حاضر واکسن های گیاهی در حال تولید است اما روش های کنونی تولید واکسن در میزبان های مختلف از نظر فناوری پیچیده و در نتیجه گران است. البته بسته بندی، نگهداری و فراهم کردن شرایط حمل و نقل آن ها موجب این افزایش قیمت ها شده است که خود دلیلی بر عدم دسترسی جمعیت کشورهای در حال توسعه و فقیر به واکسیناسیون می شود.همچنین با تأکید بر استفاده از روش های پیشگیری به جای درمان در راهکارهای جدید ایمن سازی بدن در ارتباط با بیماری های واگیردار تقاضا برای واکسن های ارزان قیمت افزایش یافته است.

میراب زاده اردکانی در ادامه گفت: تولید پروتئین های کاندید واکسن در گیاهان را باید از فناوری های دهه های اخیر بدانیم که در گذشته توسط ایجاد گیاهان ترانس ژنیک انجام می شد. البته این کار با مشکلاتی همچون تولید کم وتخلیص گران و مقاومت جامعه برای تولید گیاه ترانس ژن همراه بود و این امر باعث شد شرکت ها نتوانند تولید آن را تجاری کنند.

به گفته وی، اما در دو دهه اخیر تولید به روش بیان موقت در برگ گیاه تنباکو بدلیل پروسه کوتاه تولید، تولید میزان فراوان پروتئین و امکان تولید پارتیکل یا اچزای شبه ویروسی (Virus Like Particle)با موفقیت انجام شد و در حال حاضرتولید شبه ویروس آنفولانزا توسط شرکت مدیکاگو MEDICAGO در آمریکا با حمایت های دولتی فاز سه آزمایشات بالینی را می گذراند. بدین معنی که در حال حاضر این محصول بدست آمده از تنباکو برروی 10000 نفر ازمایش شده و پس از این مرحله تجاری سازی می شود.

میراب زاده اردکانی همچنین بیان کرد: تولید سریع واکسن در اپیدمی ها به خصوص در بیماری آنفولانزا بسیار حاثز اهمیت است این در حالی است که کشت تخم مرغ یا کشت سلول 6 ماه طول می کشد اما به کمک بیان موقت در گیاه تنباکو طی 6 هفته محصول به میزان فراوان در دسترس خواهد بود.

وی درباره تعداد واکسن های تولید شده از گیاهان نیز بیان کرد: تا کنون تعدادی از داروها و واکسن ها مربوط به بیماری نیوکاسل در ماکیان، واکسن H5N1 ( انفلوانزا)، داروی Locteron، (انترفرون گاما) Caror x و VEN100 در سیستم گیاهی (تنباکو، سیب زمینی، ذرت،برنج و....) تولید شده است. همچنین داروی حاصله جهت درمان بیماری های Gaucher دارای تاییدیه FDA است . البته تولید واکسن برای درمان ویروس ابولا ، سیاه زخم، مالاریا و آنفلوانزا ساب تایپ H5N1 A در فاز کلینیکال ترایال است.

این فعال حوزه گیاهان دارویی با شاره به اینکه در بخش تولید دارو از گیاهان نیاز به حمایت بیشتر از تحقیقات در این حوزه است گفت: تولید مواد دارویی از گیاهان در سایر کشورها در حال انجام است یا در فاز های پیشرفته ای قرار دارد. بنابراین در ایران نیز با توجه به اینکه از لحاظ علمی و امکانات پتانسیل خوبی وجود دارد پس هرگونه حمایت از مجموعه های جدید تولید دارو بسیار با اهمیت است.

وی با اشاره به تعبیر از گیاهان دارویی در گذشته گفت: در آن دوران تعبیر این بود که گیاهان دارویی حتما باید قرن ها ژن تولید دارو را به همراه داشته باشند اما تجربیات و تحقیقات فراوان در سال های اخیر نشان داد می توان ژن واکسن، آنتی بادی یا دارو ها را به گیاهان صنعتی انتقال داد و از آنها برای اهداف تولید دارو استفاده کرد و در نتیجه این دسته از گیاهان را در جرگه گیاهان دارویی آموزش داد. در این صورت دست محققان جوان نیز در این زمینه تحقیقاتی باز می شود و شاهد انجام پژوهش های جدید علمی در این رشته مهم می شویم. بنابراین برگزاری جشنواره ای همچون گیاهان دارویی، فرآورده‌های طبیعی و طب ایرانی (سنتی) می تواند در این زمینه تاثیرگذار باشد. همچنین جشنواره می تواند تحقیقات صورت گرفته در این حوزه را به اشکال های مختلف در اختیار شرکت کنندگان قرار دهد تا محققان جوان و مبتکر به این حوزه آشنا و نیز علاقمند شوند.

چهارمین جشنواره و نمایشگاه ملی گیاهان دارویی، فرآورده‌های طبیعی و طب ایرانی (سنتی) به همت ستاد توسعه فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی معاونت علمی، 21 تا ۲۴ آبان ماه 97 در مصلی بزرگ امام خمینی (ره) تهران برگزار می‌شود.