به گزارش حلقه وصل، هرچند این ویتامین در بسیاری از منابع غذایی یافت می‌شود اما کمبود آن هم نسبتاً شایع است. چنین مشکلی در اغلب موارد به دلیل مصرف محدود مواد غذایی حاوی این ویتامین، سوء جذب، برخی شرایط پزشکی یا استفاده از داروهایی است که سبب کاهش سطح سرمی B۱۲ می‌شوند.
در واقع بر اساس مقاله‌ای که توسط مرکز ملی اطلاعات زیست‌فناوری آمریکا در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است، نزدیک به ۲۰ درصد از افراد بالای ۶۰ سال در آمریکا و بریتانیا دچار کمبود این ویتامین هستند.
طبق منابع علمی، B۱۲ با سطح ۳۰۰ پیکوگرم بر میلی لیتر نرمال، سطوح ۲۰۰ تا ۳۰۰ مرزی و زیر ۲۰۰ کمبود در نظر گرفته می‌شود.
از آنجا که توانایی جذب ویتامین B۱۲ از غذا با افزایش سن کاهش می‌یابد، کمبود آن در افراد مسن شایع‌تر است. البته این موضوع بدان معنا نیست که کودکان و بزرگسالان جوان‌تر از جمله بانوانی که باردار و شیرده هستند، به هیچ عنوان دچار کمبود B۱۲ نمی‌شوند.
متاسفانه کمبود B۱۲ اغلب نادیده گرفته و گاها هم به اشتباه تشخیص داده می‌شود. بخش بزرگی از این مشکل به دلیل بررسی‌های آزمایشگاهی ناکافی است. علاوه بر این معمولا علائمی که تظاهر می‌یابند منحصرا مختص کمبود ویتامین B۱۲ نیستند.
اگر مشکوک به کمبود B۱۲ هستید، ضروری است که به یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مراجعه کنید تا با شرح علائم در صورت نیاز آزمایش‌های لازم را انجام دهید.
در ادامه چندین مورد از شایع‌ترین علائم گزارش‌شده مربوط به کمبود B۱۲ را توضیح خواهیم داد:
احساس خستگی
اگر شما هم دچار کمبود B۱۲ باشید، به احتمال زیاد به عنوان اولین نشانه‌های این مشکل احساس خستگی خواهید کرد.
سلول‌های بدن به منظور عملکرد صحیح به B۱۲ نیاز دارند. به این ترتیب سطوح ناکافی از این ویتامین می‌تواند تولید طبیعی گلبول‌های قرمز خون را کاهش دهد و در ادامه تحویل اکسیژن به بافت‌ها را مختل کند.
از طرفی دیگر کمبود B۱۲ یا فولات می‌تواند سبب کم‌خونی مگالوبلاستیک شود. این وضعیت خود منجر به تشکیل گلبول‌های قرمز بزرگ، غیرطبیعی و نابالغ و همینطور اختلال در سنتز DNA می‌شود. هنگامی که بدن گلبول‌های قرمز سالم و به تعداد کافی برای حمل اکسیژن به بافت‌ها در اختیار نداشته باشد، احتمال تجربه احساس ضعف و خستگی افزایش می‌یابد.
پوست رنگ‌پریده یا زرد
یکی دیگر از علائمی که می‌تواند نشان‌دهنده کمبود B۱۲ باشد، رنگ‌پریدگی یا زردی پوست است.
مانند کم‌خونی فقر آهن، کم‌خونی مرتبط با کمبود B۱۲ نیز ممکن است به دلیل عدم وجود گلبول‌های قرمز کاملا بالغ و سالم در بدن پوست شما را رنگ‌پریده نشان دهد.
یکی دیگر از عوارض کمبود B۱۲ بیماری یرقان است که این اختلال هم باعث می‌شود پوست و سفیدی چشم‌ها رنگ زرد به خود بگیرند. این رنگ به دلیل سطوح بالای بیلی روبین ایجاد می‌شود؛ یک محصول جانبی زائد که در اثر شکسته‌شدن گلبول های قرمز توسط بدن شکل می‌گیرد.
سردرد
کمبود B۱۲ می‌تواند منجر به عوارض عصبی از جمله سردرد شود.
در واقع سردرد یکی از شایع‌ترین علائم گزارش‌شده مربوط به کمبود B۱۲ در بزرگسالان و کودکان است. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که تجربه انواع خاصی از سردردها، به احتمال زیاد با سطح پایین B۱۲ در ارتباط است.
بر اساس یک مطالعه در سال ۲۰۱۹ با ۱۴۰ نفر شرکت‌کننده که نیمی از آنها تجربه میگرن را داشتند، سطح B۱۲ خون در شرکت‌کنندگان مبتلا به میگرن در مقایسه با شرکت‌کنندگانی که سابقه میگرن نداشتند، به طور قابل توجهی کمتر بود.
این مطالعه همچنین نشان داد افرادی که بالاترین سطح B۱۲ را داشتند در مقایسه با شرکت‌کنندگانی که سطح B۱۲ آنها در پایین‌ترین میزان ممکن بود، ۸۰ درصد کمتر در معرض ابتلا به میگرن بودند. تحقیقات در این زمینه که آیا درمان با B۱۲ علائم سردرد میگرنی را بهبود خواهد بخشید، همچنان ادامه دارد.
افسردگی
در راستای عملکرد صحیح سیستم عصبی مرکزی، ویتامین B۱۲ یکی از مهم‌ترین فاکتورها محسوب می‌شود. به همین دلیل کمبود این ماده مغذی می‌تواند بر سلامت روان ما تأثیر بگذارد.
به طور خاص، کمبود B۱۲ با خطر بالاتر ابتلا به افسردگی در ارتباط است.
سطوح پایین B۱۲ می‌تواند باعث افزایش سطح اسید آمینه حاوی گوگرد به نام هموسیستئین شود. این تغییر ممکن است با افزایش استرس اکسیداتیو، آسیب DNA و مرگ سلولی در بدن به ایجاد و پیشرفت افسردگی منتهی شود.
مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۰ با ۱۳۲ داوطلب کودک و نوجوان که ۸۹ نفر از آنها مبتلا به افسردگی و ۴۳ نفر نیز سالم بودند، انجام شد. مشخص شد که شرکت‌کنندگان مبتلا به افسردگی در مقایسه با افراد بدون افسردگی، سطح B۱۲ کمتر و سطوح بالاتری از هموسیستئین داشتند.
از جمله دیگر نشانه‌های شایع می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مشکلات گوارشی
- مشکل در تمرکز و اختلالات ذهنی
- درد و التهاب در قسمت دهان و زبان
- بی‌حسی در دست و پا
- گرفتگی عضلانی
- عدم هماهنگی اندام‌ها
- اختلال نعوظ
اگر هر یک از علائم ذکرشده را تجربه می‌کنید، ضروری است که آنها را با پزشک یا داروساز خود در میان بگذارید. به خصوص اگر:
- از یک رژیم غذایی محدود مانند رژیم گیاهخواری پیروی می‌کنید
- بالای ۶۰ سال سن دارید
- باردار یا شیرده هستید
- بیماری خاصی دارید که می‌تواند سطح B۱۲ را کاهش دهد
- از داروهای کاهش‌دهنده B۱۲ مانند متفورمین یا مهارکننده‌های پمپ پروتون استفاده می‌کنید.
منبع:سلامت نیوز