آسمان امن با پرنده‌های دست‌پرتاب ایرانی

به گزارش حلقه وصل: پهپاد‌ها یکی از تجهیزات و تسلیحات پرکاربرد در عرصه نظامی هستند؛ تجهیزاتی که انواع و کلاس‌های مختلفی دارند. در این میان، پهپاد‌های دست پرتاب یکی از کاربردی‌ترین انواع پهپاد‌ها به شمار می‌روند که در کلاس پهپاد‌های کوچک دسته‌بندی می‌شوند. ماموریت این پهپاد‌ها در جایی  اهمیت پیدا می‌کند که شرایطی همچون باند‌های پروازی مناسب وجود نداشته باشد. آنجاست که یگان‌های پیاده نظام و نیرو‌های ویژه عملیاتی از این پهپاد‌ها استفاده می‌کنند.

مهم‌ترین ماموریت این پهپاد‌ها را باید جمع آوری اطلاعات، کنترل تاسیسات دریایی، گشت‌های مرزی، مراقبت مرزی، کنترل ترافیک و کمک به اطفاء حریق دانست.  

این کلاس از پهپاد‌ها امروزه در برخی کشور‌های دنیا تولید شده و در اختیار نیرو‌های مسلح آن‌ها قرار گرفته است. نیرو‌های مسلح ایران نیز در سال‌ها اخیر توانسته اند نمونه‌هایی از این پهپاد‌ها را تولید کنند. در ادامه با برخی از دستاورد‌های این حوزه آشنا می‌شویم.

پهپاد نصیر

این پهپاد دست پرتاب محصول سازمان صنایع هوایی نیرو‌های مسلح وابسته به وزارت دفاع است. وزن پهپاد نصیر با محموله ۶ کیلوگرم و سرعت آن نیز ۶۰ کیلوتر بر ساعت تخمین زده می‌شود. نصیر می‌تواند به مدت ۳۰ دقیقه تا شعاع ۱۰ کیلومتری عملیات اجرا کند. طول پهپاد نصیر ۶/۱ متر و دهانه بال آن ۵/۲ متر اعلام شده است. موتور این پهپاد نیز یک موتور الکترونیکی  است که مهم‌ترین مزیت آن، کم‌صدا بودنش و قابلیت اجرای عملیات به صورت مخفی را فراهم می‌کند.

این پهپاد‌ها به علت اندازه کوچک خود قابلیت جداشدن سریع بخش‌های مختلف را پس از اجرای عملیات دارند. یعنی پس از اجرای ماموریت این امگان وجود دارد تا کاربر پهپلذ را جمع آوری کرده و بسرعت از منطقه خارج شود. یکی از قابلیت‌های این پهپاد را باید رصد لحظه‌ای میدان نبرد و ارسال اطلاعات آن به فرماندهان در کمترین زمان ممکن عنوان کرد.

نحوه و فرآیند فرود پهپاد نصیر نیز اعلام نشده اما، فرآیند فرود پهپاد‌های این کلاس یا با استفاده از بالشتک‌های هواست و یا بر روی سینه آن‌ها انجام می‌شود. شاید این مورد به ذهن برسد که پس از فرود بر روی زمین قطعات آن از یکدیگر جدا شود. اما این امکان هست تا پس از این دوباره سر هم شود.

جمع آوری اطلاعات، کنترل تاسیسات دریایی، گشت‌های مرزی، مراقبت مرزی، کنترل ترافیک، کمک به اطفاء، جنگلبانی و مبارزه با قاچاقچیان  از مهم‌ترین وظایف پهپاد نصیر اعلام شده است.

پهپاد فرپاد

این پهپاد از دستاوردهای سازمان تحقیقات و جهاد خودکفایی نیروی زمینی ارتش است که سال ۱۳۹۸ رونمایی شد. آخرین رونمایی که مربوط به نمونه عملیاتی آن بود در ۱۱ مهر همان سال انجام شد. به گفته فرمانده نیروی زمینی ارتش «این پهپاد دست‌پرتاب در حوزه شناسایی و مراقبت از خطوط مرزی و سایر عملیات‌های مرتبط مورد استفاده قرار می‌گیرد.»

امیر سرتیپ حیدری ۸ آبان ۱۳۹۸ گفت: تست‌های میدانی این پهپاد انجام شده است و در حوزه عملیاتی در اختیار یگان‌های نیروی زمینی ارتش قرار گرفته است. از پهپاد فرپاد در راستای تجهیز تیپ‌های متحرک هجومی و واکنش سریع و یگان‌های اطلاعاتی استفاده می‌شود.

نیروی محرکه فرپاد از طریق یک موتور الکتریکی به وزن ۴ کیلوگرم تامین می‌شود. توان عملیاتی این پهپاد برای اجرای عملیات‌های شناسایی - رزمی ۲۰ کیلومتری برآورد شده است. طبق اعلام کارشناسان، فرپاد نسبت به نمونه‌های خارجی توان پیمایش مسیر بیشتری را دارد.  

پهپاد قائم

این پهپاد جزو پهپادهای ساخت نخبگان بسیجی در تیپ ۱۲ قائم سپاه پاسداران سمنان است. طبق اعلام مسئولان، پهپاد قائم قادر است با سرعت ۷۵ کیلومتر بر ساعت تا شعاع ۲۵ کیلومتری عملیات انجام دهد. مدوامت پروازی این پهپاد نیز ۱ ساعت و ۳۰ دقیقه اعلام شده است. این پهپاد به دو روش دست‌پرتاب و از روی لانچر پرتاب می‌شود. نحوه فرود یا بازیابی این پهپاد نیز از ۳ طریق چتر، تور زیر بدنه و فرود بر روی زمین قابل اجراست.

خانواده پهپادی فراز

خانواده پهپادی فراز یکی از پهپادهای ساخت شرکت دانش بنیان هستند. اعضای این خانواده عبارتند از؛ فراز ۲ و فراز ۱۰۲. البته فراز ۳ دیگر عضو این خانواده است.

فراز ۲

این پهپاد را باید نخستین عضو این خانواده دانست، پهپادی که فرآیند طراحی تا ساخت آن به شکل دانش بنیان انجام شده است.

طول فراز ۲؛ ۱/۷ متر، ارتفاع ۰/۳ متر و دهانه بال آن نیز ۲/۳ متر اعلام شده. جرم این پهپاد ۲/۵ کیلوگرم است که بیشینه جرم آن در هنگام برخاست به ۴/۸ کیلوگرم نیز می‌رسد. کمینه سرعت پرواز آن ۳۰، سرعت کروز ۵۵ و سرعت بیشینه نیز ۹۰ کیلومتر بر ساعت است. دمای فعالیت نیز ۲۵- تا ۶۵+ درجه سانتیگراد است. 

پهپاد فراز ۲، قادر است دوربین دید در روز و دوربین حرارتی را با مدوامت پروازی ۴۰ دقیقه تا محدوده ۱۰ کیلومتری حمل کند. موتور این پهپاد از انواع پره‌ای است که می‌تواند فراز ۲ را تا ارتفاع ۴۵۰۰ پا معادل یک هزار و ۳۷۲ متر پرواز بدهد. 

قابلیت تحرک عملیاتی، شعاع پرواز عملیاتی منطقه‌ای، آماده سازی و به کارگیری سریع، وزن و حجم کم برای سهولت حمل و نقل، قابلیت ارسال سریع تصاویر از ویژگی‌های این پهپاد به شمار می‌رود.

فراز ۱۰۲

مکانیزم پرواز پهپاد فراز ۱۰۲ به صورت خلبان خودکار برنامه‌ریزی شده و براساس مسیر و اهداف از پیش تعیین شده پرواز می‌کند. این پهپاد همچنین می‌تواند در صورت قطع ارتباط با ایستگاه زمینی به صورت غیر فعال (Offline) و طبق برنامه از پیش تغیین شده پرواز کند.

طول این پهپاد ۱/۵ متر و جرم آن نیز در حدود ۵ کیلوگرم اعلام شده که بر این اساس جزو دسته پهپاد‌های کوچک محسوب می‌شود. فراز ۱۰۲ می‌تواند در هر نوع از باند فرود نشست و برخاست کند. کاربران این پهپاد می‌توانند با جداسازی قطعات آن، این پهپاد را در کوله پشتی حمل کنند.

فراز ۱۰۲ قادر است تا با بیشینه سرعت ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت تا ارتفاع ۳ هزار و ۵۰۰ متری اوج بگیرد. البته سرعت گشت‌زنی این پهپاد ۶۰ کیلومتر بر ساعت و سرعت پیمایشی در حدود ۷۵ کیلومتر بر ساعت اعلام شده است.

ضبط و ارسال تصاویر و اطلاعات در مأموریت شناسایی، گشت زنی و کنترل منطقه تا شعاع عملیاتی ۱۰ کیلومتر و در مدت ۷۰ دقیقه را می‌توان از سایر ویژگی‌های این پهپاد دانست.