به گزارش حلقه وصل، هفتم آذرماه در تاریخ رسمی کشور به عنوان روز نیروی دریایی ارتش نامگذاری شده است. این نامگذاری به مناسبت عملیات مروارید است که در هفتم آذر سال ۵۹ توسط نیروهای دریایی و هوایی ارتش اجرا شد و طی آن نیروهای دریایی ارتش عراق تنها دوماه بعد از آغاز جنگ تحمیلی نابود شد و توان تهاجمی خود را تا پایان جنگ از دست داد.
این موضوع بهانه ای شده است تا همه ساله از علاوه بر تجلیل از حماسه‌های نیروی دریایی ارتش، برنامه هایی برای بیان آخرین دستاوردها و فعالیت‌های نداجا برگزار شود و فرصتی برای گفتگو با فرماندهان این نیرو فراهم شود.
امسال هم فرصتی دست داد تا در آستانه هفتم آذرماه گفتگویی با امیر دریادار ایرانی فرمانده نیروی دریایی ارتش انجام دهیم.
امیر دریادار شهرام ایرانی در سال ۱۳۴۶ در شهرستان سنندج استان کردستان متولد شد و پس از طی مقاطع تحصیلی ابتدایی، راهنمایی در شهرستان سر پل ذهاب، پس از شروع جنگ تحمیلی مقطع متوسطه را در شهر سنندج سپری کرد.
فرمانده نیروی دریایی ارتش در سال ۱۳۶۴ وارد دانشگاه علوم دریایی امام خمینی(ره) نوشهر شد و پس از فارغ التحصیلی در رشته ناوبری و فرماندهی کشتی از این دانشگاه، فرماندهی انواع یگان‌های شناور سطحی کلاس سبک و سنگین را بر عهده گرفت.
معاونت عملیات منطقه یکم دریایی ارتش (بندرعباس)، رئیس ستاد و جانشین فرماندهی این منطقه، جانشینی معاونت عملیات نداجا، معاونت آموزش نیروی دریایی و جانشینی معاونت آموزش ارتش از جمله مسئولیت‌های پیشین وی است.
امیر دریادار ایرانی همچنین علاوه‌بر عضویت در هیئت رئیسه و سخنگویی چندین رزمایش مهم نیروی دریایی و مشترک ارتش، فرماندهی برخی از مهمترین مأموریت‌های ناوگروه‌های ارتش از جمله مأموریت عبور از کانال سوئز در سال ۹۱ و فرماندهی عملیات متعدد امداد و نجات دریایی را نیز برعهده داشته است.
آنچه در ادامه می‌خوانید مشروح گفتگو با فرمانده نیروی دریایی ارتش است:
* با عرض سلام خیر مقدم به عنوان سوال اول ابتدا یک بیو گرافی از خودتان ارائه بفرمایید و در صورت امکان توضیح دهید که چگونه وارد ارتش شدید و چرا نیروی دریایی را انتخاب کردید و آیا آن روزی که وارد نیروی دریایی شدید فکر می‌کردید که یک رو زبه فرماندهی این نیرو برسید؟
دریادار ایرانی: بنده هم خدمت حضرتعالی وهمه مخاطبان گرامی عزیر عرض سلام و روز بخیر و خدا قوت دارم. لازم می دانم که روز هفتم آذر را به همه مردم ایران بویژه همرزمانم در نیروی دریایی، خانواده شهدا، جانبازان و آزادگان و همینطور محضر فرمانده معظم کل قوا تبریک عرض کنم.
من اصالتا اهل کردستان هستم و مقطع ابتدایی را در شهرستان سنندج گذراندم اما بخاطر شرایط کاری پدر به سرپل ذهاب مهاجرت کردیم و دوران متوسطه را در این شهرستان بودیم. با آغاز دفاع مقدس و لزوم تخلیه خانواده‌ها از این شهر دوباره به سنندج بازگشتیم و در همین شهر ادامه تحصیل دادم تا اینکه در سال ۱۳۶۴ وارد نیروی دریایی ارتش شدم. اساسا خودم یک علاقه ای به دریا داشتم و تا حدودی هم روحیه کنجکاو دارم و دوست دارم محیط‌هایی را که تجربه نکرده ام را تجربه کنم. بالاخره در رشته ناوبری و فرماندهی شناور در دانشگاه دریایی نوشهر پذیرفته شدم و با پایان تحصیلات به بندرعباس منتقل شدم و به یگان های عملیاتی اعزام شدم.
زمانیکه ما وارد نیروی دریایی شدیم در بحبوحه جنگ تحمیلی بود و خوب می‌دانید که شرایط رزم در دریا کاملا متقاوت با رزم زمینی است. در این بازه زمانی تقیربا تجربه حضور و فرماندهی انواع شناورهای از رده سبک تا سنگین را طی کردم و چون دیگه شناوری نبود که بخواهم فرماندهی آن را به عهده بگیریم وارد ستاد منطقه دریایی، ستاد نیرو و ستاد ارتش و در آخر هم بنا بر حکمی فرمانده معظم کل قوا به بنده ابلاغ فرمودند فرماندهی نیرو را پذیرفتم و مشغول به خدمت شدم.
اما اینکه فکر می کردم یک روزی فرمانده نیروی دریایی می شوم، در حقیقت تمرکزی روی این حوزه نداشتم و بیشتر تلاش می‌کردم تا وظیفه‌ای که به عهده من گذاشته می شود را به نحو احسن اجرا کنم.
* نیروی در یایی از بخش ای مختلفی تشکیل شده است و در سال های اخیر هم تلاش‌های خوبی برای ساخت تجهیزات در نیروی دریایی ارتش شده است. از سال ۱۳۸۸ که اولین محصول پروژه موج افتتاح شد، ناو شکن‌های دماوند، سهند و دنا به نیروی دریایی ارتش الحاق شدند. برنامه شما برای گسترش یگان‌های شناوری نیروی دریایی چیست و آیا قرار است تمرکز شما روی ساخت شناورهای رزمی باشد یا اینکه شاهد ساخت سایر شناورها مانند شناورهای پشتیبان هم خواهیم بود؟
دریادار ایرانی: همانطور که اشاره کردید نیروی دریایی باید در سه حوزه اصلی زیر سطح، سطح و هوا فعالیت کند و به همین ترتیب تجهیزات ما در این سه دسته تقسیم بندی می‌شود. در کنار این خوب سامانه‌های دیگری هم داریم که در مجموعه بکارگیری می وشد مانند سامانه‌های موشکی و. جنگالی و غیره.
آن بخشی که عزیزان تکاور ما حضور دارند از همین ابزار برای جابجایی و انجام ماموریت استفاده می‌کنند. ما سال ۸۸ ناو شکن جماران را ساختیم اما این مسیر از سال ۸۶ و با ساخت اواین ناو موشک انداز کلاس پیکان در دریای خزر شروع شد به دست مبارک رهبر انقلاب در مراسم دانش آموختگی در دانشگاه نوشهر به آب انداخته شد و عملیاتی شد.
در سال ۸۸ هم بنا بر فرمانی که از فرمانده کل قوا مبنی بر ساخت شناور با توانایی حمل بالگرد و شلیک موشک دریافت شده بود، ناوشکن جماران ساخته شد. ویژگی این شناور چند منظوره بودن و توانایی حمل بالگرد توسط آن بود.
خوب این مسیر تا به امروز ادامه پیدا کرده و از امروز به بعد باید با تمرکز و فعالیت بیشتری ادامه پیدا کند و برنامه‌های این حقیر هم خارج از برنامه هایی که توسط ستادهای بالاتر تدوین شده است نیست. اما رکن اصلی کار ما اجرای فرامینی است که از سمت فرمانده کل قوا صادر می شود. نکته مهمی که اینجا وجود دارد بروز بودم تجهیزات ما است. ما امروز این ظرفیت را د اخل کشور به خوبی داریم و حوزه ای نیست که ما تعریف مرده باشیم و به نتجیه نرسیده باشیم.
**افزایش تعدا زیردریایی‌ها و ساخت ناو پشتیبان در دستور کار نداجا
لذا برنامه بنده شامل دوبخش است که یکی شامل بروز رسانی تجهیزات و یکی هم ساخت شناور در کلاس‌های مختلف است که حتما در برنامه بنده ساخت و الحاق شناورهای پشتیبان هم وجود دارد. همینطور در حوزه زیرسطحی تعداد زیردریایی‌ها را افزایش خواهیم داد. در حوزه عملیات آبخاکی هم یک عملیات پیچیده است و تمام تجهیزات نیرو در آن بکارگیری می‌شود، وقتی تجهیزات ما در سه حوزه سطح زیر سطح و هوا تقویت شود در این حوزه هم شاهد رشد و تقویت خواهیم بود.
* چند سالی است که حول محور ساخت چند شناور در نیروی دریایی ارتش صحبت هایی می شود. یکی شناورهای تری ماران یا سه بدنه است. یکی دیگر ساخت شناورهای تناژ بالا در قالب پروژه نگین، موضوع بعد ساخت شناور آموزشی خلیج فارس در پروژه لقمان و شناور بعدی هم ناو اطلاعاتی طلاییه است. آخرین وضعیت این پروژه ها چیست؟
دریادار ایرانی: ناوشکن سنگین یکی از تجهیزات مورد نیاز ما است. علتش هم این است که ما باید در عمق دریاها حضور جدی داشته باشیم. تا به امروز شناورهای مانند سهند این ماموریت را انجام داده‌اند. اما بخاطر کلاس کاری نیروی دریایی و فرامان رهبر انقلاب مبنی بر ساخت نیروی دریایی در شان ملت ایران، نیازمند این نوع شناور هستیم. کار مطالعاتی ناوشکن نگین انجام شده و به زودی قرار داد ساخت آن منعقد خواهد شد.
تصویر ماکت ناو آموزشی خلیج فارس
یک سکشن(بخش) ناو آموزشی لقمان در کارخانجات نداجا ساخته شده است اما چون بنای ما این است که از تمام ظرفیت کشور استفاده کنیم، تلاش داریم تا تمامی کسانی که در حوزه کشتی سازی در کشور فعال هستند را پای کار بیاوریم که این موضوع هم قراردادش منعقد شده و به زودی کار آن آغاز خواهد شد. شناور طلاییه را هم فکر کنم که بتوانیم در حد اکثر یک سال آینده شاهد الحاقش باشیم.
تلاش ما این است که هرچه زودتر ناو دماوند ۲ راهم به نداجا الحاق کنیم که فکر کنم که به زودی این اتفاق مبارک خواهد افتاد ولی اجازه بدهید فعلا درباره زمان آن چیزی نگوییم.
**موشک‌های پدافند هوایی جدید تحویل نیروی دریایی ارتش شد
* یکی از تجهیزاتی که مورد نیاز شناورهای رزمی نیروی دریایی است موشک‌های پدافندی است. با توجه به اینکه برخی کشورهای اطراف ما خریدهای قابل توجهی در حوزه تجهیزات هوایی داشته اند و این می‌تواند به عنوان یک تهدید برای ما تلقی شود. چند وقتی هست که تجهیز شناورهای ارتش به موشک های ورتیکال لانچ مطرح است. آیا شناورهای جدید ارتش و شناورهای موجود به این سامانه ها تجهیز خواهند شد.
دریادار ایرانی: الزاما سامانه‌های ورتیکال( عمود پرتاب) برای پدافند هوایی نیستند و یک شیوه پرتاب موشک هستند و توانمندی که به ما اضافه می‌کند در تعداد تیر موشک‌هایی است که می‌تواند برای موشک‌های ضد سطحی و موشک‌های پدافندی پرتاب کند.
سامانه پدافند هوایی عمود پرتاب زوبین/ گمانه‌زنی‌هایی درباره ساخت نمونه دریاپایه این سامانه بر نصب در شناورهای ارتش مطرح است
ما در حوزه موشک‌های ضد هوایی سامانه‌های خودمان را در خدمت داریم و در حال دنبال کردن ارتقا این سامانه‌ها هستیم که موشک‌های جدید آن هم در اختیار قرار گرفته است. تمام تلاش ما این است که در حوزه پدافندی تنوع سامانه‌ای داشته باشیم چون در پدافند هوایی بردهای مختلف برای درگیری مطرح است. یکی از ویژگی‌های شناورهای کلاس موج چند منظوره بودن آنها است که به آنها اجازه می‌دهد با دشمن در سطح، زیر سطح و هوا درگیر شوند.
* الان سه کلاس زیردریایی در نیروی دریایی ارتش مورد بهره برداری قرار می گیرد که شامل زیردریایی های کلاس کیلو، غدیر و فاتح است. کلاس دیگری در باره آن صحیت می شد زیردریایی بعثت بود که برای ما بفرمایید کار ساخت آن در چه مرحله‌ای است و چه ویژگی متمایزی نسبت به زیردریایی فاتح دارد.
دریادار ایرانی: زیردریایی بعثت یک زیردریایی کلاس سنگین است. قطع به یقین مانند دنبال آن هستیم که تا مانند ناوشکن سنگین زیردریایی سنگین را هم بکار بگیریم. زیردریایی‌های کلاس طارق سن و سالی از آنها گذشته است و تجهیزات ما باید حتما بروز و ساخت داخل باشد. اساسا زیردریایی‌ها غیر از تناژ ویژگی برتر دیگری که دارند توانایی شلیک موشک از زیر دریا است که این موشک می تواند علیه اهداف سطحی و یا هوایی باشد. اما خدا را شکر چیزی که امروز جوانان ما می سازند چند منظوره است و ما هم این نوع آوری‌های دانشمندان را در اختیار می‌گیریم.
* در حوزه هوادریا ما اولین کشوری هستیم که هواناوهای خودمان را به موشک‌های کروز ضد کشتی مجهز کردیم. در این زمینه هم نیروی دریایی ارتش ساخت هواناو پیروزان را در دستور کار قرار داد. برای ما بفرمایید که کار ساخت این هواناو در چه مرحله‌ای است؟
دریادار ایرانی: دو فروندن از این هواناو مراحل آخر ساخت خود را طی می‌کند.تفاوت‌های هواناو پیروزان در حوزه پیشران؛ ماندگاری در دریا و سامانه ناوبری است. هواناوها یک تجهیزات ویژه و خاصی هستند ولی یک نگرانی که در همه هواناو ها در دنیا وجود دارد این است که اگر هواناو قدرت تحرک خود را از دست بدهد غرق می‌شود. اما این مشکل در هواناو پیروزان بسیار زیبا حل شده است. همچنین در پیروزان برای نصب موشک نیاز به تغییر در بدنه این هواناو نبوده است و پیروزان قادر خواهد بود تا انواع موشک‌ها را شلیک کند.
تصویر بخشی از بدنه هواناو پیروزان
در تلاش هستیم تا در حوزه هوایی خودمان را تقویت کنیم که یکی از ابزارهای آن پهپاد است. ما امروز روی این موضوع تمرکز داریم تا پهپادی که در اختیار می گیریم با ماندگاری بالا در دریا فعالیت کند و در همان دریا هم بازیابی شود. علاوه بر آن باید پهپادها را در حوزه‌های مختلف عملیاتی تجهیز و مورد بهره برداری قرار داد. پهپادها باید بتوانند در عملیات آبخاکی هم موثر باشند و تلاش ما این است تا پهپادهایی دریاپایه و با توان عملیاتی مناسب را در اختیار بگیریم تا شعاع عملیاتی و اشراف اطلاعاتی خودمان را افزایش دهیم.
* نیروی دریایی یک نیروی بین المللی است و با وقوع دزدی های دریایی خلیج عدن نیروی دریایی ما وارد آبهای دور دست شد از یک نیروی دریایی ساحلی به یک نیروی دریایی بین المللی بدل شد. اخیرا شاهد حضور نیروی دریایی در روسیه بودیم. مقداری در باره فعالیت بین المللی نداجا و سفر اخیری که به فرانسه داشتید صحبت کنید.
دریادار ایرانی: ما یک فرمان زیبایی از آقا داریم که می فرمایند نیروی دریایی یک نیروی نظامی، سیاسی؛ بین المللی و علمی است. ماز سال ۸۸ و با وقوع دزدی دریایی که امروز به عنوان ترورسیم دریایی آن را می شناسیم، برای حفاظت از کاروانهای تجاری کشور ناوگروها شکل گرفتند و به منطقه اعزام شدند و امروز که من خدمت شما هستم ۷۹ امین ناوگروه ما ددر حال انجام ماموریت است و امنیت خطوط کشتیرانی با اولویت کشتیرانی کشور خودمان شروع کردیم اما این حضور ما موجب افزایش امنیت در منطقه برای سایر کشورها هم شده است.
انجام عملیات اسکورت در نیروی دریایی به سال‌های دفاع مقدس بر می گردد و کماکان ادامه دارد. ما در حوزه حضور بین المللی شرکت در رزمایش‌ها و همایش‌ها و تمرینات مشترک و مرکب و آموزش ها حضور جدی داریم و می خواهیم این حضور را گسترش دهیم.
در مقطعی که نا امنی‌ها در منطقه اقیانوس هند گسترش یافت، کشورهای حاشیه اقاینوس هند به این نتیجه رسیدند تا کشورهایی که در صحنه عملیاتی حاضر هستند دور هم جمع بشوند و بر این اصل که همیشه روی آن ایستاده‌ایم تاکید می‌کنیم که امنیت هر منطقه توسط کشورهای همان منطقه قابل برقراری است. ما تنها کشوری هستیم که به صورت مستقل ماموریت انجام می‌دهیم و بقیه کشورها در قالب ائتلاف ماموریت اسکورت را انجام می‌دهند.
بر این اساس اجلاس آیونز شکل گرفت. مهمترین بخش این اجلاس نشست فرماندهان است که هر چه در این جلسه جمع بندی و نهایی و مصوب می‌شود و در مرحله اجرا قرار می‌گیرد.
حضور نیروی دریایی ارتش در دریا بسیار فعالانه و در چارچوب قوانین بین المللی و اثرگذار بوده است. همه این موضوع را به زبان آورده‌اند که ما تعجب می‌کنیم که با توجه به شرایطی که کشور شما دارد شما چطور این ماموریت را اجرا می‌کنید. خوب این ناشی از آن است که اخلاق و ادب ایرانی و اسلامی به ما یاد داده است که چطور بحران را مدیریت کنیم.
نقطه قوت ما در این اجلاس این بود که در طول دوره ای که ایران مسئولین آیونز را داشته است بیشترین فعالیت را داشته‌ایم و محور بوده‌ایم. یکی از کارهایی که ما کردیم این بود که یک کتاب تعریف کردیم که زبان مشترکی است بین نیروهای دریایی و فضای آیونز را بگونه‌ای را جلو بردیم که مشارکت همگانی باشد. کشورهای اروپایی و آمریکایی به عنوان ناظر در این اجلاس هستند و حق رای و دخالت در مباحث اجلاس را ندارند.
آمریکایی ها در گذشته خودشان را عضو اجلاس می دانستند ولی با توجه به منشوری که تدوین شد کسی نتوانست با حذف کشورهایی بود که منابعی در اقیانوس هند دارند مخالف کند و آمریکا حذف شد. خوب امسال هم زمزمه‌هایی بود که آمریکایی‌ها به عنوان عضو ناظر در این اجلاس حضور داشته باشند هرچند آنها این جایگاه برا برای خود کم می‌دانند و فکر می‌کنند همه جا باید اظهار فضل کنند.
چون ما قبل از اجلاس با حضور آمریکا مخالف جدی کردیم در این اجلاس این موضوع مطرح نشد. در این اجلاس چند دستاورد جدید داشتیم. در کمیته تبادل اطلاعات آنجا مسئولیتی گرفتیم علت آن هم شکل گیری مرکز امنیت دریانوردی در کسور ما است. دوم تین که ما پیشنها دادیم نشریه‌ای با عنوان آیونز شکل بگیرد و در گام اول مسئولیت آن را خودمان قبول کردیم و چار چوب مشخصی برای کمیته امنیت فراهم کردیم که آن هم مصوب شد و با این اقدامات فعالیت ما در آیونز چشمگیرتر خواهد شد.
*شما فرمانده ناوگروهی بودید که بعد از گذر از کانال سوئز واکنشی به در خواست نیروی دریایی رژیم صهیونیستی داشت. اخیرا هم نخست وزیر این رژیم صحبت هایی کرده است که ایران از منطقه چابهار ما را تهدید می کند. واکنش شما به این صحبت ها چیست؟
دریادار ایرانی: اینها یک توهمی داشتند و از این رو ما را صدا می زدند که پاسخی که باید را گرفتند. ایشان یک جوری می خواهد به خودش عمق دهد. آنها ممکن است پایشان به توپ بخورد و توپ چند متری هم جلو برود اما می‌گویند ما توپ را به سمت دروازه زدیم خوب این دو بسیار متفاوت است. خوب من واکنشی نسبت به حرف‌های آنان ندارم. اما برای هیچ کسی که روی زمین موجودیتی دارد تهدید نیسیتم و بعد از انقلاب هم همواره در کنار ملت‌ها بودیم و سعی کردیم برای درد های آنان تسکینی باشیم.
**هرچه آمریکایی‌ها گفته بودند را سه برابر انجام دادیم
* اخیرا شاهد حضور ناوگروه ۷۵ در روسیه بودیم. خوب درباره این ناوگروه شبهاتی مطرح شد که چرا این ناوگروه از میسر کانال سوئز عبور نکرد و مسیر دیگری را انتخاب کرد و همینطور درباره مقصد این ناوگروه هم مسائلی مطرح شد. درباره انتخاب مسیر عبور ناوگروه و مسائلی که احیانا برای آن در مسیر حرکت به سمت روسیه پیش آمد بفرمایید.
دریادار ایرانی: زمانی آمریکایی‌ها روی نقشه نشان دادند که اگر نیروی دریایی ایران بخواهد به سواحل ونزوئلا بیاید باید عرض اقیانوس اطلس را طی کند و حدودا ۹۵۰۰ مایل دریایی را بپیماید. تحلیلگران آقایان می‌گفتند که ایران هیچ وقت این توان را ندارد.
در مقطعی خود من با یک ناوگروه تا تنگه جبل الطارق آمدم و ناوگروه دیگری هم تا دماغه امید نیک آمد.در حقیقت ما با یک منطقی پیش رفتیم تا در زمان مقتضی پاسخ دندان شکنی به آنها بدهیم. علت اینکه در این مقطع ماموریت اقیانوس اطلس را انجام دادیم این بود که بتوانیم ناوشکن سهند را در اختیار داشته باشیم.
خوب تفکر آنها این بود که اگر نمی‌توانیم از جبل الطارق این کار را نجام دهیم از دماغه امید نیک هم نمی‌توانیم این ماموریت را انجام دهیم. در اصل ما با این حرکت می‌خواستیم تمام تحلیل های غلط اینها از مردم ایران را بشکنیم.
شما وقتی از دماغه امید نیک تغییر مسیر می‌دهید سه مسیر پیش روی شما است. یکی از این مسیرها به سمت قاره آمریکا است. ما این مسیر رادر پیش گرفتیم اما در ادامه به مسیر اصلی خودومان بازگشیتم و به سن پترزبورگ روسیه رفتیم و در مسیر بازگشت با اقتدار از کانال سوئز عبور کردیم. ما در این ماموریت ۴۵۰۰۰ کیلومتر یا حدودا ۲۲ هزار مایل دریایی را طی کردیم. تقریبا هرچه آمریکایی‌ها گفتند را سه برابر انجام دادیم.
در دریا تنها با یک دلیل می‌توانند برای شما ایجاد مشکل کنند آنهم زیر پا گذاشتن قوانین بین المللی است. اما ما کاملا مسلط به قوانین بین المللی بودیم و حتی قوانین محلی را هم می‌دانستیم. اساسا خلیج هایی که از آنها عبور کردیم آبهای ساحلی برخی کشورها بود اما چون قوانین بین المللی را رعایت کردیم کسی نتوانست برای ما مزاحمتی ایجاد کند و اگر برخی کشورها در مسیر ما حضور داشتند برای این بود که مطمئن شوند این پرچم ایران است که در حال عبور است.