ازدواج سفید بلای جان زندگی‌های مشترک

به گزارش حلقه وصل، اجتماعات جهانی در ادوار مختلف تاریخی با  فرازها و فرودهایی روبه‌رو شده است که انسانها با رسیدن به عواقب کردار و رفتار خود دست به تغییر در نحوه زندگی  زده و قوانینی را برای سهولت در مسیر زندگی به تصویب رسانده‌اند؛ در این مطلب به یکی از بحرانهای جوامع امروزی در زمینه ازدواج و تشکیل خانواده می‌پردازیم.

امروزه نوع جدیدی از تشکیل خانواده دربرخی از جوامع باب شده که به ازدواج سفید یا سپید  معروف است البته اینگونه ازدواج‌ها، مخالفین و موافقینی داشته که به نقد مختصر آن می‌پردازیم.

ازدواج و تشکیل خانواده یکی ازموضوعاتی بوده که بخش زیادی از قوانین اجتماعی را از گذشته تا به امروز به خود اختصاص داده است اما در حال حاظر ازدواج و تشکیل خانواده در کل جهان با چالش‌های جدی مواجه شده و میزان آن به شدت کاهش یافته یا نحوه شروع یک رابطه تغییر کرده است؛ می‌توان دلیل اصلی این مسئله را تغییرات اجتماعی در کشورهای مختلف جهان و گرایش به سمت فرهنگ غربی دانست.

بسیاری از جوامع به نوعی با دور شدن  از فرهنگ و آیین ملی خود و در مورد کشوری مانند ایران با دوری از سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی و گرایش به سبک زندگی غربی، مسئله ازدواج دچار تغییرات ناخوشایند زیادی شده است؛ آمریکا با در دست داشتن ابزار قدرتمند "سینما و رسانه" توانسته فرهنگ سخیف خود در جهان مسلط کند و با تبلیغ زندگی مدرن، انقلاب‌های فرهنگی نامبارکی را در بسیاری از جوامع ایجاد کرده و باعث تغییر در رویکرد زندگی بسیاری از کشورهای سنتی شده است البته خود جامعه آمریکا نیز با بحرانهای اجتماعی بسیاری روبه‌رو شده که بر این اساس قوانین مختلفی نیز برای کاهش میزان این بحران‌های اجتماعی در آن کشور به تصویب رسیده است.

امروزه شهرهای بزرگ تاثیرات بیشتری از دنیای مدرن گرفته‌اند، ازدواج‌های بدون ثبت گسترش یافته و جامعه ایران نیز از این گزند بدور نبوده است؛ در میان جوانان پایبندی به سنتها رو به کاهش بوده و متاسفانه تعداد زوج‌هایی که بدون ثبت قانونی تشکیل زندگی می‌دهند، رو به افزایش بوده است.

برخی از جوانان با تاثیر از این تاثیرات فرهنگی مخرب برای مهمترین رویداد زندگی خود بدون مشورت و پنهانی، برای ازدواج سفید اقدام می‌کنند؛ در گذشته برای تشکیل یک زندگی مشترک، اقوام و بزرگان یک خانواده حضور می‌یافتند و در جهت  ساخت یک زندگی ایده‌ال، تجارب و اندوخته‌های خود را با جوانان به اشتراک می‌گذاشتند که این موضوع به ساخت یک زیربنای محکم برای شروع زندگی کمک می‌کرد اما امروزه ارتباط و شروع روابط در درون اجتماع صورت می‌گیرد و بسیاری از مادران و پدران از روابط فرزندان خود بی‌اطلاع هستند.

همین موضوع باعث شکل‌گیری زندگیهای مخفی توسط برخی از جوانان شده است؛ داشتن خانه‌های مجردی و روابط آسان دختران و پسران مهمترین نیاز سنین جوانی و علت اصلی برای شروع یک زندگی مشترک را از بین برده است.

در ازدواج‌ سفید، دو طرف برخی مسؤلیت‌های یک زندگی مشترک مانند تامین مخارج زندگی به‌صورت اشتراکی را می‌پذیرند و فقط ثبت قانونی و سند مکتوبی برای آنها وجود ندارد و البته محرمیتی نیز بین دو طرف وجود ندارد؛ در برخی از جوامع غربی، این سبک از زندگی در نهایت به زندگی مشترک ثبت شده می‌انجامد و جوانان برای سنجش آمادگی خود برای شروع یک زندگی مشترک اینگونه راهها را برمی‌گزینند اما آمارهای جهانی نشان می‌دهد که بیشتر اینگونه ازدواجها در نهایت به جدایی ختم شده است پس اینگونه ازدواج‌ها می‌تواند امنیت و بقای یک زندگی مشترک را به‌شدت کاهش دهد.

یکی از خطراتی که در ازدواجهای سفید وجود دارد، از بین رفتن رابطه و تنهایی هریک از طرفین است؛ باید به این نکته توجه داشته باشیم که بسیاری از انسانها پس از مدتی نسبت به یکدیگر سرد و کم‌انگیزه می‌شوند و "گذشت" میان هر دو طرف به‌شدت کاهش می‌یابد؛ با عادی شدن روابط جنسی، هیجانات عشقی نیز کمرنگ می‌شود و تعهدات هر یک از طرفین نسبت به هم کاهش می‌یابد؛ امکان دارد با بروز کوچکترین لغزشی در چنین زندگی‌های مشترکی چون هیچگونه تعهد مکتوبی در میان نیست، به راحتی از یکدیگر عبور می‌کنند؛ برخی موافقین این نوع ازدواج مدعی هستند که صرفاً تعهدات قلبی می‌تواند سند محکمی برای بقاء یک زندگی مشترک باشد اما گذر زمان، خلاف این ادعا را به اثبات رسانده است.

انسانها در گذر زمان در بسیاری از موارد، تعهدات خود را به گردن نمی‌گیرند و این قوانین مکتوب است که می‌تواند ضامن اجرای بخشی از عدالت باشد؛ در جوامعی که از بنیه دینی و الهی برخوردار نیستند، تنها راه التزام افراد به تعهدات خود، ترس از قوانین و مجازات بوده دانست و این موضوع، عاملی بازدارنده برای هر یک از طرفین در زندگی مشترک محسوب می‌شود؛ زمانیکه عقد مکتوب و قانونی وجود داشته باشد، می‌توان انتظار اجرای سطحی از عدالت برای تامین بخشی از حقوق زوجین را داشت.

با گسترش فرهنگ ازدواجهای سفید، بخش زیادی از حقوق دور طرف، پایمال می‌شود و در این میان، زنان بازنده اصلی این کارزار خواهند بود؛ در صورت فوت هر یک از طرفین، زوج یا زوجه از هیچ حق و حقوقی برخوردار نخواهد بود.

یکی دیگر از معضلات ازدواجهای ثبت نشده، کودکان بی‌سرپرست است؛ آمارهای جهانی نشان می‌دهد درصد کودکان بدون سرپرست هر روزه در سطح جهان افزیش می‌یابد و روند رو به رشد این موضوع بحرانهای روحی و روانی بیشتری را برای نسلهای آینده بوجود خواهد آورد؛ هر روزه بر تعداد کودکان تک‌سرپرست افزوده می‌شود زیرا بسیاری از مردان و زنان پس از مدتی از زندگی بدون ثبت، خانواده را ترک کرده و بسیاری از آنان به دنبال اثبات  پدر یا مادر بودن فرزندان خود هستند.

یکی از دلایل تن ندادن به تعهدات قانونی ازدواج، دستیابی آسان و سریع جوانان به یکدیگر است؛ نیازهای جنسی جوانان در پی ارتباطات آسان از طریق شبکه‌های مختلف اینترنتی و اجتماعی براحتی میسر می‌شود که این موضوع از نظر روانشناسی اهمیت روابط و تعهدات طرفین را به شدت کاهش داده است.

با گسترش ازدواجهای سفید، جمعیت جوامع درگیر این فرهنگ منحط، رو به کاهش خواهد رفت و یکی از عوامل پایین آمدن نرخ زاد و ولد در کشورهای غربی، همین مسئله است.

علیرضا گودرزی