نگاهی دقیق‌تر به فناوری ماشین برقی +عکس

به گزارش حلقه وصل، هفته گذشته «یوز»، وارد خیابان‌های تهران شد و این ماشین برقی ایرانی که به تازگی موفق به دریافت مجوز شماره‌گذاری شده، در مرکز توجه مردم و رسانه‌ها قرار گرفت. مشاهده وسیله‌ نقلیه‌ای جدید با شکل و ساختار جالب خود در سطح شهر، بحث داغی پیرامون آن شکل داد از جمله اینکه این ماشین کوچک برقی چه مشخصات و ویژگی‌هایی دارد و حالا این سوال در مرکز توجهات قرار گرفته که «یوز» خودرو محسوب می‌شود یا موتور سیکلت؟ 

طبق استانداردهای جهانی، این محصول چهار چرخ ۲ نفره در کلاس «کوادری سایکل» یا «چهارچرخه» (quadricycle) دسته بندی می‌شود که در این گزارش بیشتر با آن آشنا می‌شویم. 

«کوادری  سایکل» چیست و شامل کدام وسایل نقلیه می‌شود؟

در دسته‌بندی اتحادیه اروپا به یک دسته از وسایل نقلیه کوچک چهار چرخ «quadricycle» می‌گویند که در مقایسه با خودروهای معمولی شرایط سخت گیرانه‌تری  برای طراحی دارند و با محدودیت‌هایی از نظر وزن، قدرت و سرعت موتور مواجه هستند. به صورت کلی دو دسته چهار چرخ وجود دارد: چهار چرخه سبک (L۶e) و چهار چرخه سنگین (L۷e)

سال ۱۳۹۲ بودکه اتحادیه اروپا در دستورالعمل (۹۲/۶۱/EEC) خود به طور رسمی اعلام کرد که چهار چرخه‌ها در دسته موتور سیکلت‌ها  قرار می‌گیرند.  تا اینکه بعد از گذشت ۱۰ سال و در سال ۲۰۰۲،  در دستورالعمل «۲۰۰۲/۲۴/EC» بین چهار چرخه‌های سبک و سنگین (دسته‌های L۶e و L۷e) تمایز قائل شد و تعریفی جدید درباره آن ارائه کرد. همچنین در سومین دستورالعمل گواهینامه رانندگی خود که در سال ۲۰۰۶ منتشر شد برای رانندگی چهار چرخه‌های سبک در اتحادیه اروپا قوانینی را وضع کرد.

چهارچرخه‌های سبک چه ویژگی‌هایی دارند؟

چهار چرخه سبک (L۶e) توسط دستورالعمل (۲۰۰۲/۲۴/EC) به وسایل نقلیه موتوری با چهار چرخ گفته می‌شود که جرم بدون بار آنها بیش از ۴۲۵ کیلوگرم نیست.( بدون احتساب جرم باتری‌ها در مورد وسایل نقلیه الکتریکی) و حداکثر سرعتی که می‌تواند طی کند بیش از ۴۵ کیلومتر در ساعت نیست.

حجم سیلندر موتور آن‌ برای موتورهای احتراقی از ۵۰ سانتی‌متر مکعب تجاوز نمی‌کند، یا حداکثر توان خالص خروجی آن‌ها در مورد موتورهای احتراق داخلی ( سوخت دیزل) از ۴ کیلووات بیشتر نیست. در مورد خودروهای الکترونیکی نیز حداکثر توان اسمی آن  ۴ کیلووات است.

چهارچرخه‌های سنگین چه ویژگی‌هایی دارند؟

چهار چرخه (L۷e) که به عنوان چهار چرخه سنگین نیز شناخته می‌شود،بدون در نظر گرفتن  جرم بار و باتری نباید بیشتر از ۴۵۰ کیلوگرم وزن داشته باشد. (۶۰۰ کیلوگرم برای وسایل نقلیه حمل بار). چهارچرخه های سنگین می‌توانند تا ۲۰۰ کیلوگرم سرنشین و ۱۰۰۰ کیلوگرم بار را حمل کنند و حداکثر توان خالص موتور آنها  ۱۵ کیلو وات است.

«یوز» موتورسیکلت است یا خودرو؟

همانطور که گفته شد یوز چهار چرخ ۲ نفره در کلاس «quadricycle»‌ها دسته بندی می‌شود که در ایران معادل مشخصی برای آن وجود ندارد. درواقع این وسیله نقلیه  یک خودرو چهارچرخ با کاربری  بین خودرو و موتورسیکلت است که در کشورهای اروپایی قوانین راهنمایی و رانندگی مشابه موتور سیکلت‌ها دارد.

این موضوع باعث شد که یوز برای دریافت مجوز پلاک گذاری دچار مشکل شود و حدود ۵ سال به تاخیر بیافتد. به همین‌علت که این محصول در کشورما منحصر به فرد بود و وسیله نقلیه‌ای شبیه آن وجود نداشت. این باعث شد که یوز برای استاندارد سازی محصول  گواهی انطباق دریافت کند تا بتواند تست‌های فنی مربوط به سرعت، ایمنی و... را پشت سر بگذارد.

موضوع دیگر این بود که راهنمایی و رانندگی معتقد بود این وسیله نقلیه موتور نیست بلکه خودرو است و باید استانداردهای خودرو از جمله ایربگ و... را داشته باشد در حالی که در کشورهای دیگر طبق استانداردهای این گونه محصولات در دسته موتورها قرار می‌گیرند و به راحتی شماره‌گذاری می‌شوند.

پس از گذشت ۵ سال، بالاخره هفته پیش یوز توانست مجوز لازم برای شماره‌گذاری را دریافت کند و با پلاک موتورسیکلت راهی خیابان‌ها شود؛ اما همانطور که بالا توضیح داده شد، این پلاک‌گذاری به‌عنوان موتور سیکلت،  برای تسهیل شماره‌گذاری این وسیله نقلیه‌ها صورت گرفته و به‌این دلیل است که هنوز دسته مخصوصی برای خودروی برقی -به‌عنوان وسیله‌ای با کاربری بین موتور سیکلت و خودروی معمولی- تعریف نشده است.

طبیعتا این فرایند سبب می‌شود قوانین رانندگی که برای ماشین‌های برقی در نظر گرفته می‌شود، بر اساس قوانین موتورسیکلت‌ها باشد و به همین خاطر روز گذشته نیز رئیس پلیس راهور ناجا در واکنش به اخبار روزهای گذشته گفت: «هیچ خودروی برقی در کشور پلاک نشده و آنچه که مجوز شماره گذاری گرفته اولین موتور سیکلت برقی مسقف بوده است.»  و در خصوص قوانین مرتبط به آن اینطور توضیح داد که « بنابر این کسی که این وسیله را می‌خرد باید دارای گواهینامه موتور سیکلت بوده و برابر قانون هم این موتور سیکلت حق حضور در جاده و یا بزرگراه‌ها را ندارد.»

علت شباهت یوز به رنو توئیزی چیست؟

طراحی بسیار نزدیک و شباهت ظاهری یوز و رنو توئیزی یکی از مسائلی بود که در رسانه‌ها و فضای مجازی سر و صدای زیادی به پا کرد. اما ماجرا از این قرار است که شرکت خودروسازی رنو در سال ۲۰۰۹ میلادی در نمایشگاه خودرویی فرانکفورت به رونمایی محصولی با ترکیب طراحی از موتورسیکلت و میکروکار پرداخت، محصولی که آن را با نام رنو توئیزی می‌شناسیم. شرکت خودروسازی رنو این محصول را در سال ۲۰۱۳ میلادی به بازار عرضه کرد، محصولی که با ۲.۳ متر طول و ۱.۲ متر عرض قابلیت حمل دو سرنشین را دارد. این خودرو  ۱۷ اسب بخار قدرت و ۴۵۰ کیلوگرم وزن دارد و نهایتا می‌تواند با سرعت ۸۰ کیلومتر در ساعت حرکت کند و با یک بار شارژ مسافت ۹۰ کیلومتری را می‌تواند پیمایش کند. رنو پس از ۳ سال عرضه این محصول توانست ۱۳ هزار دستگاه از آن  را بفروش برساند.

شرکت رنو به منظور آشنایی  بیشتر مردم با چنین وسایل نقلیه هوشمند برقی که به داشتن هوایی پاک کمک می‌کنند و  ابعاد کوچک و مناسبی برای استفاده در کلان شهرهای شلوغ دارند، پلتفرم سخت افزاری و نرم افزاری رنو توئیزی را به صورت متن باز (open source)در اختیار استارتاپ ها، محققان مستقل  و خریداران شخصی قرار داد  تا تحقیق و توسعه خودروهای الکتریکی را گسترش دهند.

طبق همین فرایند فناورانه، شرکت دانش‌بنیان پاراکس موتورز با الهام از نمونه فرانسوی توانستند اولین وسیله نقلیه برقی را وارد خیابان‌های کلان شهر تهران کنند. براساس اظهارات حسین زیارتی مدیرعامل این شرکت تمام قطعات فنی  یوز براساس پلتفرم اصلی رنو توییزی و با استانداردهای اروپایی و مشترک با محصول اصلی رنو انتخاب شده و در خصوص مواردی نظیر جنس کامپوزیتی بدنه و استفاده از چرم در تریم داخلی، یوز به عنوان یک خودرو تولید محدود نسبت به نسخه اصلی رنو توییزی برتری دارد.

در مجموع آنکه بنظر می‌رسد خودروی برقی به‌عنوان یک فناوری جدید در کشورمان، هنوز نیاز به معرفی دقیق‌تر دارد و اظهارات غیرفنی عموما به‌علت عدم شناخت کافی نسبت به این فناوری صورت می‌گیرد. با توجه به حرکت پرشتاب جهان به سمت خودروهای برقی، قدم گذاشتن فناوران ایرانی در این مسیر یک اتفاق امیدبخش است و در صورت برنامه‌ریزی دقیق می‌تواند مانع از عقب‌افتادگی کشور در این حوزه مهم در سال‌های آتی گردد.