به گزارش حلقه وصل، بازار سرمایه این روزها به یک روند منطقی و متعادل رسیده است که بسیاری از سهامداران را به آینده امیدوار کرده است. اقدامات سازمان بورس در زمینه شفافیت اطلاعات و تصمیم گیری های درست در ماه های گذشته سبب ایجاد اطمینان در بازار سرمایه شده است. تصمیمات خلق الساعه در گذشته سبب ادامه دار شدن روند نزولی بورس شده بود. برگزاری انتخابات و کاهش التهابات سیاسی و بین المللی نیز باعث بهبود شرایط برای سهامداران شده است. این روند در صورتی که در ماه های آینده نیز ادامه داشته باشد، می توان امیدوار بود ضررهایی که سهامداران در سال گذشته متحمل شدند تا حدود قابل توجهی کاهش یافته یا جبران شود. در صورتی که دولت سیزدهم به وعده های خود در زمینه بورس جامه عمل بپوشاند، می توان باز هم امیدوار بود که بازار سرمایه به یک بازار مهم در زمینه کنترل نقدینگی و سرمایه گذاری تبدیل شود.
میرمعینی، کارشناس بازار سرمایه در خصوص وضعیت فعلی بورس می گوید: به نظر من در ماه های گذشته روند ورودی پول داشته ایم. برای این مساله می توان شاهد مثال نیز آورد. در ماه های گذشته ما شاهد ابطال واحدهای زیادی از صندوق های با درآمد ثابت بوده ایم که قطعا این پول ها به سمت سهام آورده شده است. حداقل در یک ماه اخیر وضعیت خروج از صندوق ها با درآمد ثابت به شدت افزایش یافته است. ورود پول حقیقی بیشتر در این یک ماه اخیر رخ داده است. جریان صعودی که از خرداد در بازار سرمایه شکل گرفته عمدتا با حرکت حقیقی ها بوده است.
در ادامه گفت‌وگو با حمید میرمعینی را می خوانید:
به عنوان اولین سوال بفرمایید، وضعیت بازار سرمایه در حال چگونه است و تحلیل شما از وضعیت فعلی بازار بورس چیست؟
میرمعینی: بازار سرمایه این روزها بعد از یک ریزش حدودا ده ماهه که از اواسط مردادماه سال ۹۹ شروع شده و تا اواسط خردادماه سال ۱۴۰۰ طول کشید که یک ریزش شدیدی هم بود، به یک روند متعادل رسیده است. این افت در قیمت بسیاری از نمادها که در این مدت رخ داده است، جذابیت زیادی در قیمت بسیاری از شرکت‌ها ایجاد کرده است. با همه این شرایط و افتی که بازار در این مدت کرده بود، انتظار می‌رفت بازار دوباره در یک روند مقطعی، رشد پیدا کرده و شاخص کل نیز در این مدت توانسته است افزایش خوبی را تجربه کند. این روند که از اواسط خردادماه شروع شده است، به نظر می رسد تا چند ماه آینده نیز ادامه داشته باشد.
* انتخاب رئیس‌جمهور باعث ثبات بخشی به بازار شد
در این رشد بورس که در دو ماه گذشته شاهد آن بوده ایم، به غیر از اینکه قیمت بسیاری از نمادها به پایین‌ترین حد خود رسیده بودند و به اصطلاح ارزنده بودند، چه عواملی را می توان دخیل دانست که سبب رشد تقریبا ۳۵ درصدی بورس در این ۷۵ روز گذشته شده است؟
میرمعینی: البته برای رشد شاخص کل می توان عوامل مختلفی را نام برد. یکی از اصلی ترین موارد همانی است که گفته شد؛ یعنی رسیدن قیمت اکثر سهم ها به پایین ترین حد که در نیمه دوم سال ۹۹ و ماه های ابتدایی سال ۱۴۰۰ رخ داد. علاوه بر این عامل که جذابیت بالایی را برای بیشتر سهم ها ایجاد کرده بود، می توان از عوامل سیاسی نیز در سبزپوشی شاخص کل نیز نام برد. در نیمه خرداد ماه سال جاری تکلیف کاندیداهای ریاست جمهوری مشخص شده و برنامه های آنها برای بورس نیز تا حدودی بیان شده بود. این مساله هر چه به سمت روز انتخابات حرکت کردیم تاثیر بیشتری بر رشد شاخص کل و افزایش قیمت سهم ها گذاشت. با مشخص شدن رئیس دولت سیزدهم، بازار به یک اطمینان از آینده سیاسی و اقتصادی کشور رسید. همین موضوع نیز در ارامش بازار سرمایه نقش به سزایی داشت. به عبارت دیگر، با مشخص شدن نتیجه انتخابات، مقداری از التهاب و ریسک های سیاسی در بازارهای مالی داخلی از جمله بازار سرمایه کاهش یافت.
علاوه بر این دو موردی که گفتید، آیا مواردی از جمله ثبات در بازار ارز و ... در این رشد نقش داشته است؟
میرمعینی: بله. یکی دیگر از عواملی که در ثبات در بازار سرمایه نقش موثری داشته است، نوسان جزیی در بازار ارز در این دو ماه بوده است. تقریبا انتظار کاهش قیمت دلار در بازار از بین رفته بود و بازار ارز نیز در یک ثبات نسبی قرار گرفته بود. همین مساله در رشد شاخص بورس نیز تاثیر زیادی داشته است. به عبارت دیگر، وعده های دولتمردان دولت دوازدهم مبنی بر کاهش قیمت دلار تا ۱۵ هزار تومان یکی از دلایل افت یا در جا زدن شاخص در ماه پایانی سال ۹۹ و دو ماه ابتدایی سال ۱۴۰۰ بود. با برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، این وعده ها تا حدودی از بین رفت و یک ثبات نسبی به بازار ارز و سکه و طلا وارد شد. همین ثبات باعث شد بخشی از سرمایه های بیرون مانده از همه بازارها، وارد بورس شود. البته وعده کاهش قیمت دلار بیشتر بر شرکت های صادرات محور تاثیر منفی گذاشته بود.
اگر دولت می توانست قیمت دلار را کاهش دهد، شرکت های صادرات محور مقداری از سود خود را از دست می دادند؛ ولی این اتفاق با نزدیک شدن به پایان دولت دوازدهم رخ نداد و این مساله در بازار سرمایه یک سیگنال مثبت بود تا واکنش مثبت نشان دهد. بحث دیگر قیمت های جهانی است. در یک سال گذشته تقریبا قیمت همه کامودیتی ها و قیمت همه فلزات در بازارهای جهانی رشد قابل توجهی داشته است. این مساله نیز در رشد بازار سرمایه در کنار سایر عوامل نقش موثر و قابل توجهی داشته است.
* سهامداران به شدت منطقی تر از گذشته معامله می کنند
در کنار این عوامل که گفته شد، برخی از کارشناسان رشد سودآوری شرکت ها و گزارشات بسیار خوب شرکت ها در زمان برگزاری مجامع را نیز از عوامل مهم در رشد بورس می دانند. نظر شما در این زمینه چیست؟
میرمعینی: یکی از موضوعاتی که در ماه های ابتدایی سال توجه سهامداران را به خود جلب کرده است، گزارشات بسیار خوب شرکت ها از میزان فروش و سودآوری آنها بوده است. این مساله در ماه های ابتدایی سال نیز ادامه داشته است. البته باید به تشکیل مجامع در خرداد و تیر ماه نیز اشاره کرد که اکثر شرکت ها اخبار خوبی برای سهامداران داشتند. مجموع این دلایل از اواسط خرداد ماه سبب شد، بازار سرمایه گارد صعودی به خود بگیرد و شاهد رشد شاخص کل در دو ماه گذشته بوده ایم. هم اکنون نیز شاخص کل بالای ۱ میلیون و ۵۰۰ هزار واحد در حال نوسان است.
در ماه های آینده باز هم می توانیم شاهد این رشد در بورس باشیم و یا یک روند نوسانی را شاهد خواهیم بود؟
میرمعینی: در ماه های آینده با توجه به رشد و افزایش نرخ دلار که در روزهای گذشته شاهد آن بوده ایم و هم به دلیل انتظارات تورمی که در اقتصاد ما شکل گرفته است که حتما شامل حال محصولات شرکت های بورسی نیز خواهد شد، به نظر می‌رسد با یک روند افزایشی در بورس همراه باشیم. این افزایش قیمت دلار و تورم هم بر روی قیمت محصولات شرکت ها و هم بر روی افزایش قیمت دارایی شرکت ها اثرگذار خواهد بود. این اتفاق را در یک سال و نیم قبل نیز شاهد آن بوده ایم. این اتفاقات دقیقا مشابه رخدادهای زمانی است که بورس شروع به رکورد زنی در زمینه شاخص کل کرد و هم اکنون نیز شاهد همان اتفاقات هستیم. البته فکر نمی‌کنم دیگر بازار به آن حالت بی مهابا رشد داشته باشد.
ولی فکر می‌کنم در این دو ماه، بازار و سهامداران روند پخته ای را در پیش گرفته و حرکت ها و معاملات به شدت منطقی تر از گذشته بوده است. رشد نمادها متناسب با اتفاقات و اخبار بوده و برایند خطرپذیری سهامداران نیز از مولفه های جدی بازار بوده و از رخدادهای پیرامون بورس بسیار تاثیر گرفته است. در این دو ماه گذشته خیلی روند هیجانی را شاهد نبودیم و این رشد نیز به نظر معقول می باشد. از این به بعد هم فکر می‌کنم در صورتی که اتفاق خاصی نیفتد، بازار به همین روند ادامه دهد. مگر اینکه التهاب سیاسی خاصی را در کشور شاهد باشیم.
* بازار سرمایه شاهد ورود پول بوده است
شما روند حرکتی سهامداران حقیقی را در ماه های گذشته چگونه ارزیابی می کنید. در برخی روزها شاهد خروج پول بوده ایم و در برخی روزها شاهد ورود پول به بازار. ولی در مجموع روند خروج بسیار بیشتر از روند ورودی بوده است.
میرمعینی: من این مساله را که پول از بازار خارج شده است را باور ندارم. به نظر من در ماه های گذشته روند ورودی پول داشته ایم. برای این مساله می توان شاهد مثال نیز آورد. در ماه های گذشته ما شاهد ابطال واحدهای زیادی از صندوق های با درآمد ثابت بوده ایم که قطعا این پول ها به سمت سهام آورده شده است. حداقل در یک ماه اخیر وضعیت خروج از صندوق ها با درآمد ثابت به شدت افزایش یافته است. ورود پول حقیقی بیشتر در این یک ماه اخیر رخ داده است. جریان صعودی که از خرداد در بازار سرمایه شکل گرفته عمدتا با حرکت حقیقی ها بوده است.
طبق آن چیزی که شما گفتید، یعنی اعتماد حقیقی‌ها به بازار برگشته است؟
میرمعنی: هم سهامداران کمتر حرفه ای و هم حرفه ای های بازار، سازوکارکف بازار را شناخته اند و هم عوامل تاثیرگذار توانسته اند به خوبی برآورد کنند که بازار دیگر به پایین ترین حد خود رسیده است. این مساله خود را در این موضوع نشان داده است که نهایتا شاهد این هستیم که بازار روند منطقی و پخته ای را در پیش گرفته است. عمدتا اشخاص حقیقی و حرفه ای بازار تقریبا بازار را به خوبی مدیریت می‌کنند و جهت می دهند.
البته از رفتارهای درست مدیریت جدید سازمان بورس را هم نباید غافل شد. برخی از این کارهایی که رخ داد در سطح بازار و پیگیری هایی که انجام شد، از بحث کاهش نشر اطلاعاتی و افشای اطلاعات و پیگیری هایی در خصوص کاهش قیمت گذاری های دستوری و بحث هماهنگی با وزارتخانه های مختلف و بورس کالا و عرضه کالاها در بورس کالاها این خودش خیلی توانست در ماه های گذشته بر بازار سرمایه تاثیر زیادی داشته است.
* نامه سازمان بورس به بانک ها و بیمه ها از توزیع رانت جلوگیری می کند
نامه هایی که سازمان بورس به بانک‌ها و بیمه ها جهت افشای افرادی که دسترسی به اطلاعات این شرکت ها دارند، در این مساله چقدر نقش داشته است؟
میرمعینی: این نامه ها در صورتی که بتواند از نشر اطلاعاتی جلوگیری کند و باعث افزایش تقارن اطلاعاتی شود، می تواند برای بازار سرمایه بسیار مفید باشد. در صورتی که از افشای اطلاعات برای عده ای خاص جلوگیری شود و همه اهالی بازار به یک میزان از اطلاعات بهره مند شوند، این مساله در میان مدت نوید این موضوع را می‌دهد که دسترسی به اطلاعات نهانی و محرمانه به صورت یکسان در دسترس عموم قرار بگیرد و تقارن اطلاعاتی به شکل یکسان رخ دهد که به رشد بازار و منفعت همه اهالی بازار کمک قابل توجهی می کند.
در شرایطی که این اطلاعات تنها در اختیار عده ای خاص قرار داشت، فقط این افراد می توانستند از این اطلاعات استفاده کنند که خود این موضوع تاثیر زیادی بر ایجاد فساد و رانت در بازار سرمایه می گذاشت. افرادی که می توانستند از این اطلاعات سریعتر از بقیه استفاده کنند، تقریبا کاهش پیدا کرده است و با این نامه می توان از ایجاد رانت برای عده ای خاص جلوگیری کرد. البته در دنیا این مسئله با ضریب پایین رخ می دهد ولی در کشور ما خیلی این مساله حادتر و بیشتر بود و رانت های اطلاعاتی باعث می شد که یک سری افراد خاص که دسترسی به اطلاعات دارند، می توانستند از این رانت استفاده کرده و زودتر از این اطلاعات سوء استفاده کنند و از بقیه جلوتر باشند. به نظر می رسد که نامه هایی که زده شد می تواند مشخص کند که سازمان بورس می خواهد سطح نظارت خود را افزایش دهد و از طرفی برای درج نشر اطلاعات نیز باید برنامه خاصی داشته باشد.