اصفهان: انتظار تأمین حقآبه گاوخونی ۲۰ ساله شد

به گزارش حلقه وصل، به نقل از روابط عمومی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان، تغییر اقلیم یکی از اتفاقات محیط زیستی است که در کشور ما تبعات نامناسب به دلیل عدم توجه مسؤولان به این امر را به دنبال داشته است.

کشور ایران با طبیعت گرم خشک و کم آب نیازمند اقدامات به هنگام برای مهار پدیده‌های ناشی از خشکسالی در سراسر کشور است اما این مهم در حالی مورد کم توجهی قرار گرفته می‌شود که حقآبه گاو خونی  سال‌هاست پرداخت نشده و همین اتفاق باعث بروز مشکلات زیست محیطی متعدد از جمله افزایش کانون‌های ریزگردها در استان اصفهان و دیگر استان‌های همجوار شده است. البته عوامل طبیعی و انسانی متعدد در بروز این نارسایی محیط زیستی دخیل هستند که نیازمند بررسی‌ها و رسیدگی‌های به هنگام است.

وجود یک میلیون و ۳۰۰ هزار هکتار کانون بحرانی در اصفهان

حسین اکبری در این باره اظهار: استان اصفهان بیش از ۱۰۷ هزار کیلومتر مربع وسعت دارد. از لحاظ جغرافیا در مجاورت کویر مرکزی ایران واقع شده است. استان اصفهان در مناطق بیابانی و فراخشک در ۸ شهرستان اقلیم بیابانی و نیمه بیابانی قرار دارد.

معاون نظارت و پایش حفاظت محیط زیست استان اصفهان ادامه داد: سه میلیون هکتار عرصه‌ها ظرفیت فرسایش بالایی را دارند و به عنوان کانون گرد و غبار محسوب می‌شوند. از این سه میلیون هکتار حدود یک میلیون ۳۰۰ هزار هکتار کانون بحرانی است.

وی با بیان اینکه ۸ شهرستان این استان درگیر کانون‌های گرد و غبار هستند، افزود: جغرافیا و ظرفیت‌های طبیعی، عوامل انسانی، فعالیت‌های بشر و اقدامات انسانی منجر به تشدید پدیده گرد و غبار سبب ناپایداری سرزمین و ایجاد کانون گرد و غبار  شده است.

اکبری گفت: عوامل طبیعی همچون اقلیم، کویر، تپه‌های ماسه‌ای را می‌توان تغییرات اساسی داد تا گرد و غبار را مدیریت کرد. باید اقدامات بر مداخلات انسانی متمرکز شده و فعالیت‌های انسانی باعث نشود تا محیط‌های طبیعی دچار خیزش و ناپایدار شود. همین که عوامل انسانی باعث ایجاد گرد و غبار و کانون‌های انسان ساخت نشود از اهمیت برخوردار است.

عوامل انسانی و تشدید گرد و غبار

 معاون نظارت و پایش حفاظت محیط زیست استان اصفهان درباره روند کاهش عوامل انسانی گفت: عوامل انسانی در زمینه گرد و غبار متعدد و پیچیده هستند؛ بسیاری از عوامل انسانی به صورت مستقیم و غیرمستقیم در کاربری‌های مختلف می‌توانند به شکل مستقیم و غیرمستقیم از سوی عرصه‌های طبیعی مستعد گرد و غبار منجر به تشدید غبار خیزی این مناطق شوند.

وی افزود: فعالیت‌های معدنی با اصول توسعه پایدار، ملاحظات زیست محیطی  و منابع طبیعی نیست و روند رو به رشد و گسترده‌ای دارد. هیچ یک از مراحل صدور پروانه کسب و  بهره‌برداری به غیر از مناطق حفاظت شده در صورت فعالیت معادن، لحاظ نمی‌شود.

اکبری گفت: کارخانجات و کانی‌های غیرفلزی با رعایت اصول زیست محیطی برای خروجی هوا و غبارگیر، فیلترها و کوره‌های گچ و خاک رس از دیگر فعالیت‌های استان  است.

سفره آب‌های زیر زمینی تخلیه شده است

معاون نظارت و پایش حفاظت محیط زیست استان اصفهان افزود: فعالیت‌های کشاورزی در بسیاری از عرصه‌ها فشار آورده و عوامل انسانی در ادوار مختلف بر منابع آبی وارد شده است. برداشت بیش از ظرفیت و منابع باعث بروز فشار به آب‌های زیرزمینی شده است. آب‌های زیر زمینی و سفره‌های زیر زمینی تخلیه شده و اراضی کشاورزی بی‌آب مانده و به کانون‌های گرد و غبار تبدیل شده است.

وی گفت: رطوبت از دست رفته و سرزمین به سمت بیابانی شدن پیش می‌رود و الگوهای کشت تقویت شود. باید منابع طبیعی در الگوهای مصرف تغییر و افزایش راندمان کاری مدنظر قرار بگیرد.

 اکبری ادامه داد: بسیاری از جاده‌سازی‌ها بر مبنای آمایش سرزمین نباشد و می‌تواند کانون محلی گرد و غبار باشد. از سوی دیگر فشار دام بر مراتع باعث شده پوشش مرتعی یک سد در برابر گرد و غبار باشد و پوشش گیاهی با تضعیف را به سمت بیابانی و تجدید نظر اساسی و عرصه‌های طبیعی در این زمینه می‌شود.

هشدار؛ لزوم ممانعت از شکل‌گیری کانون جدید گرد و غبار

معاون نظارت و پایش حفاظت محیط زیست استان اصفهان تاکید کرد: موضوعات مختلفی همچون موضوعات زیست محیطی، کشاورزی، منابع طبیعی، حوزه آب، صنایع  و معادن را باید در نظر گرفت تا بتوان کانون‌های گرد و غبار را کنترل و مدیریت کرده و از شکل‌گیری کانون جدید  جلوگیری کرد.

وی گفت: پسماندها هم می‌تواند در تشدید گرد و غبار تاثیرگذار باشد. در این شرایط باید از سوزاندن پسماندها جلوگیری کنند.

اکبری درباره وضعیت آینده محیط زیستی اصفهان افزود: آنچه که مسلم است کشور و غرب آسیا تحت تاثیر تغییرات اقلیم است و تغییرات اقلیم تاثیرات بیشتری را در اقلیم بیابانی به دنبال دارد.

تغییر اقلیم و تشدید مناطق خشک و بیابانی/ لزوم تجدید نظر در طراحی پروژه‌های عمرانی

معاون نظارت و پایش حفاظت محیط زیست استان اصفهان گفت: تغییرات اقلیم تاثیرات متعدد در اقلیم بیابانی و گرم و خشک را دارد. باید در کاربری‌ها و فعالیت‌های مختلف انسانی در حوزه‌های کشاورزی، صنعت، منابع طبیعی، آب‌های زیرزمینی، پروژه‌های راه و شهرسازی تجدید نظر شود تا تمرکز بیشتری داشت تا مساله گرد و غبار را تشدید نکند.

خشکسالی کل استان اصفهان را در بر گرفته است

 به گفته او در سطح استان اصفهان و نیمه شرقی استان، شمال شرق، شمال اصفهان و مرکز وضعیت خشکسالی شدید است. هرچند خشکسالی‌ها کل کشور و استان اصفهان را در بر گرفته است.

کانون‌های گرد و غبار افزایش یافته است

اکبری افزود: بسیاری از پوشش گیاهی و مراتع در نیمه شرقی و شمالی استان دچار خسارت‌های جبران ناپذیر شده است.

معاون نظارت و پایش حفاظت محیط زیست استان اصفهان ادامه داد: کانون‌های گرد و غبار محلی هم افزایش یافته است. بدون اقدامات جدی کانون‌های گرد و غبار در کشور تشدید می‌شود.

 وی افزود: مدیریت کانون‌های گرد و غبار نیازمند فعالیت دستگاه‌های مختلف دارد و مردم هم مشارکت داشته باشند تا در عرصه‌های طبیعی بتوان کانون‌های گردو غبار را تثبت کرد.

گاوخونی خشک است

اکبری درباره آخرین وضعیت تامین حقآبه تالاب‌ها افزود: حقآبه تالاب‌ها به شدت پیگیری می‌شود. طی ۲۰ سال اخیر حقآبه را دریافت نکرده و بارگذاری بیش از حد و انتقال باعث شده گاوخونی خشکی صد درصدی را تجربه  کنند.

وی گفت: این مسأله خیزش گرد و غبار را به دنبال دارد و می‌تواند در کل کشور درگیر خشکسالی است و تالاب گاوخونی به شدت نیازمند حقآبه‌های تاریخی و متناسب با آورده‌ها است.