هدف بایدن از پیشبرد همزمان سیاست‌ عادی‌سازی روابط و راهکار دودولتی چیست؟

به گزارش حلقه وصل، به‌رغم سعی دولت پیشین آمریکا برای اجرای طرح موسوم به «معامله قرن» و همزمان تلاش برای کشاندن کشورهای عربی به عادی‌سازی روابط با تل‌آویو، دولت جدید آمریکا شیوه‌ای مشابه؛ اما تعدیل‌شده‌ای را در این مسیر در پیش گرفته است.

پایگاه خبری «المیادین»، امروز (پنجشنبه)، در گزارشی به قلم «شرحبیل الغریب» نویسنده و تحلیلگر سیاسی فلسطین در این خصوص می‌نویسد به رغم‌ صحبت‌های مکرر و اولیه درباره عدم شوق دولت «جو بایدن» رئیس‌جمهور آمریکا برای حمایت از روند عادی‌سازی روابط با اسرائیل، «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه آمریکا در جریان دیدار با «یائیر لاپید» همتای اسرائیلی خود در رُم در حاشیه سفرهای اروپایی‌اش در اظهاراتی علنا حمایت دولت آمریکا از توافق عادی‌سازی روابط را اعلام کرد.

المیادین اضافه می‌کند دولت جدید آمریکا تمایل دارد توافق‌های عادی‌سازی روابط را گسترش دهد؛ اما به‌شرطی که این توافق‌ها جایگزینی برای ورود به روند مذاکرات سیاسی فلسطین نباشد. این موضعی است که کاملا با اظهارات پیشین «جو بایدن» رئیس‌جمهور آمریکا سازگاری دارد؛ سخنانی که بایدن در اولین تماس تلفنی با «محمد بن زاید» ولی‌عهد ابوظبی آن را بر زبان آورد عنوان کرد و در این خصوص گفت:‌ «روابط اسرائیل و امارات اهمیت راهبردی دارد. من از تقویت و توسعه این توافق‌ها حمایت می‌کنم».

بر اساس این گزارش، این موضع آمریکا برای اولین بار بر پایه نگرشی جدید و البته متفاوت از رویکرد دوره «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور پیشین آمریکا مطرح می‌شود چراکه دولت بایدن طرحی را برای بازگرداندن روابط با تشکیلات خودگردان فلسطین آماده کرده است حال آنکه در دوره دونالد ترامپ این تشکیلات از هم پاشید.

«ریچارد میلز» کاردار فرستاده آمریکا در سازمان ملل متحد در اظهاراتش به این موضوع اشاره کرده و در این خصوص گفته است که آمریکا روابط با خود را با تشکیلات خودگردان فلسطین از سر خواهد گرفت و از راهکار دودولتی مبتنی بر توافق متقابل حمایت خواهد کرد تا به جنگ اسرائیل و فلسطین پایان داده شود.

المیادین یادآور می‌شود که امارات اولین کشور عربی حاشیه خلیج فارس و سومین کشور عربی است که توافق عادی‌سازی روابط با تل‌آویو را امضاء کرد و پس از این کشور، بحرین، سودان و به تازگی مغرب به توافق پیوستند آن پس از اردن و مصر که به ترتیب در سال‌های ۱۹۹۴ و ۱۹۷۹ به توافق عادی‌سازی روابط با تل‌آویو ملحق شده بودند.

این وبگاه لبنانی در ادامه با طرح پرسشی در این خصوص می‌نویسد: «شفاف بودن موضع دولت بایدن در قبال مسئله عادی‌سازی روابط و تشویق برای گسترش‌ دادن آن، سؤالی مهم پیرامون این مسئله مطرح می‌کند و آن اینکه آیا این اظهارات باعث خواهد شد که دیگر کشورها گامی به سمت عادی‌سازی روابط بردارند؟ اهداف و پیام‌های ورای این اظهارات چیست؟»

در ادامه این گزارش آمده است: «هدف از حمایت علنی واشنگتن از روند عادی‌سازی روابط در دوره دولت بایدن در وهله نخست محلق کردن کشورهای عربی بیشتر به باتلاق عادی‌سازی روابط و همچنین دوست کردن این کشورها با رژیم اشغالگر اسرائیل و در عین حال، دشمن کردن آن‌ها با کشورهایی است که این روند را نمی‌پذیرند و از سوی دیگر، تقویت یک صف‌بندی دومحوره در منطقه  [از دیگر اهداف این موضع‌گیری] است که یکی از این محورها عادی‌سازی روابط را باور دارد و قادر به همزیستی و پیوستن به کشورهای عادی‌ساز پس از ادغام اسرائیل در آن‌ها است و دیگری عادی‌سازی را نمی‌پذیرند و به عدالت حقوق و آرمان فلسطین باور دارد که این در محور مقاومت نمود می‌یابد؛ محوری که از مردم فلسطین در رویارویی با طرح اسرائیل حمایت می‌کند».

المیادین می‌افزاید ادغام اسرائیل در خاورمیانه جدید و بازگشت راهبردی واشنگتن بر پایه تأمین امنیت و منافع اشغالگران اسرائیلی در منطقه به عنوان یکی از اصول ثابت سیاست خارجه آمریکاست. تأیید این روند به مثابه پیامی حمایتی و در راستای تأیید کابینه «نفتالی بنت» نخست‌وزیر جدید تل‌آویو و سیاست‌های آن در منطقه است.

بر اساس این گزارش، دولت بایدن می‌خواهد قطار عادی‌سازی روابط با کشورهای جدید به حرکت در آید و همزمان با آن، طرحی برای حل‌وفصل سیاس به نام راهکار دو دولتی مطرح کند. بر خلاف آنچه در دولت دونالد ترامپ رئیس‌جمهور پیشین آمریکا تحت عنوان عادی‌سازی روابط و اجرای طرح «معامله قرن» صورت گرفت؛ طرحی که ترامپ آن‌ را بدون هیچ گونه مذاکرات صلحی بر فلسطینیان تحمیل کرد.

المیادین با اشاره به اظهارات دوپهلوی کشورهای عربی که هنوز با تل‌آویو روابط خود را عادی‌سازی نکرده‌اند و همچنین پیام کابینه «نفتالی بنت» نخست‌وزیر جدید رژیم صهیونیستی مبنی بر اینکه تل‌آویو در مرحله آتی باید در مقابل حمایت آمریکا از این روند، امتیازاتی بدهد، می‌افزاید این گام نهادینه کردن شکل جدیدی از روابط میان تل‌آویو و متحدان آن در تمامی عرصه‌هاست.

این وبگاه لبنانی ادامه می‌دهد بسیاری از محافل در فلسطین اشغالی به این مسئله تکیه‌ کرده‌اند که کشورهای عربی جدیدی به روند عادی‌سازی خواهند پیوست چنانکه چهارکشور یادشده در دوره ترامپ به توافق مذکور پیوستند.

المیادین در ادامه می‌گوید: «در صورتی که این کشورها تصمیم به عادی‌سازی روابط بگیرند، محاسباتشان پیچیده‌تر خواهد بود همانند عربستان سعودی که یک شیوه حساب‌شده را در پیش گرفت به جای آنکه سراسیمه و شتاب‌زده در این راستا گامی بردارد. سکوت این کشور در آن زمان و عادی‌سازی روابط بحرین به عنوان حیاط خلوت عربستان همچون موافقت آشکار با روند عادی‌سازی روابط با اسرائیل بود. از طرفی، ورود این کشور به روابط محرمانه [با تل‌آویو]‌ به جای برقراری روابط دیپلماتیک علنی در دوره گذشته نشانه‌ای مبنی بر قصد انجام این کار است».

طبق این گزارش، زمزمه‌های بسیاری وجود دارد که سناریوی آغاز طرح‌ریزی عربستان سعودی برای پیوستن به توافق عادی‌سازی روابط در آینده نزدیک را نشان می‌دهد که توسعه یافته‌اند به‌طوریکه «محمد بن سلمان» ولی‌عهد سعودی اخیرا متعهد شد گفت‌وگوی ادیان را در قالب اصلاحات داخلی این کشور تقویت کند و این امکان وجود دارد که هدف از این گام، توجیه توافق عادی‌سازی قریب‌الوقوع با تل‌آویو باشد.

در ادامه این گزارش المیادین یادآور می‌شود که چنین اقدامی زمان‌بر خواهد بود البته پس از ایجاد تحولات مختلف در سطح داخلی عربستان و سپس در سطح سیاسی کشورهای عربی.

در این گزارش با اشاره به اینکه «سلمان بن عبدالعزیز» شاه سعودی یکی از موانع داخلی بر سر عادی‌سازی روابط است، آمده است: «اما در سطح [کشورهای] عربی و فلسطین، عربستان سعودی به رهبری محمد بن سلمان نه‌تنها اکنون نمی‌تواند به سوی عادی‌سازی علنی و مستقیم با اسرائیل برود یا  بدون هیچ گونه مقدماتی همچون امارات، بحرین و دیگر کشورها یک جهش داشته باشد بلکه باید در مرحله آتی به افکار عمومی عربی و فلسطینی امتیازات یا چیزی از قبیل مطرح کردن مجدد ابتکار صلح عربی و احیای این برگه بدهد تا این‌گونه گام آتی برای توجیه عادی‌سازی روابط را- در صورت فراهم بودن شرایط- بردارد به‌ویژه در شرایطی که دولت آمریکا درگیر پرونده‌های منطقه‌ای بزرگتری است».

نویسنده گزارش برآورد می‌کند که گزینه راهکار دودولتی که اکنون چند طرف آن را تبلیغ می‌کنند، نه‌تنها این طرح سراب و خیالی بیش نیست و حق مردم فلسطین را در برابر اشغالگران حفظ نمی‌کند بلکه دیگر تلاش‌های سیاسی و دیپلماتیکی که احتمال دارد در آینده در مطرح شوند نیز چیزی جزء یک نمایش فکاهی و بازی اسرائیلی برای خرید وقت نخواهد بود تا تل‌آویو در آن مدت زمان، به سرقت سرزمین فلسطین ادامه دهد.

بر اساس این گزارش، تل‌آویو هیچ  امتیازی به مذاکره‌کننده فلسطینی نخواهد داد و در عین حال، عادی‌سازان روابط نیز چیز بیش از ننگ بیشتر عایدشان نخواهد شد.

نویسنده در بخش پایانی عنوان می‌کند که «غلبه و آینده از آن مقاومت است که خود را برای ورود به یک نبرد تعیین‌کننده و فیصله‌دهنده با اشغالگران صهیونیست آماده می‌کند».