برنامه‌ریزی برای ساخت منظومه مکان‌یابی جهانی ایرانی

به گزارش حلقه وصل، امیر سرتیپ دوم مجید فخری رئیس سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، روز پنجشنبه در نشست خبری که به مناسبت ۲۱ خرداد روز ملی جغرافیا در این سازمان با حضور خبرنگاران برگزار شد، گفت: سازمان جغرافیایی با نزدیک به ۱۰۰ سال سابقه در حوزه‌های تولید اطلاعات مکانی فعالیت‌های متنوعی و گسترده‌ای را در طول تاریخ خود برای کشور انجام داده است.

وی ادامه داد: بخش عمده‌ای از این فعالیت‌ها در حوزه پیرامونی کشور بوده و قسمت اعظمی هم در حوزه تولیدات مکانی مورد نیاز نیروهای مسلح در داخل کشور که اگر از فعالیت‌های حوزه‌های مرزی شروع کنیم می‌بینیم که در سال‌های بسیار دور حوزه کار سازمان جغرافیایی نقشه‌برداری سرحدات مرزی در دوره قاجار و ابتدای دوره پهلوی را داریم که با ایجاد شعبه نقشه‌کشی در ارکان ارتش شروع شده است.

رئیس سازمان جغرافیای نیروهای مسلح گفت: شعبه‌هایی که در واحدهای نظامی ایجاد شده بود مسئولیت نقشه‌برداری محدوده‌های استقراری خود را داشتند و به فراخور نیاز شهرها و روستاهای مناطق مسئولیت خود نقشه‌برداری می‌کردند؛ به ویژه در مورد خطوط مرزی و سرحدات و رودخانه‌های مرزی فعالیت جدی داشتند.

وی گفت: در این دوره زمانی تهیه ده‌ها جلد فرهنگ آبادی‌ها که به عنوان اولین کارهای جغرافیایی مدون در کشور شناخته می‌شود، تمامی روستاها، کوه‌ها، رودها و عوارض مهم جغرافیایی گنجانده و به جزئیات آنها توجه شده است. شاید بشود گفت اولین و مهم‌ترین بررسی‌های جغرافیای کشور را در این فرهنگ‌ها می‌توان دید. ده‌ها جلد اطلس جغرافیایی در کشور توسط سازمان جغرافیایی تولید شده که تعدادی از آنها اطلس‌های فرهنگی است که می‌توان به اطلس جهان اسلام، اطلس شیعه، اطلس حرمین شریفین اشاره کرد.

رئیس سازمان جغرافیای نیروهای مسلح ادامه داد: ده‌ها جلد کتاب جغرافیایی در حوزه‌های تخصصی خود با اساتید مختلف دانشگاهی تدوین شده که الآن در حال عرضه است. یکی از مهم‌ترین کارهایی که سازمان جغرافیایی انجام داده، نقشه‌برداری پوششی کل کشور است که آنچه که امروز به عنوان نقشه‌های پایه در کشور می‌شناسیم، حاصل دو دوره عکسبرداری هوایی کل کشور است که نقشه‌های ۵۰ هزار امروز از آن عکس‌ها تولید شده است.

وی ادامه داد: در کنار آن بنا به فراخور نیاز دستگاه‌های دولتی مثل راه و شهرسازی یا فرمانداری‌ها و استانداری‌ها نقشه‌برداری و عکسبرداری شهرها و روستاها و مناطق مختلف و امروز نقشه‌هایی که برای کشاورزی استفاده می‌شود، سازمان به عهده داشته است.

رئیس سازمان جغرافیای نیروهای مسلح گفت: تهیه مدل سه بعدی مناطق مرزی را به طور کامل تولید کردیم و در اختیار داریم. ایجاد ایستگاه‌های دائمی موقعیت‌یابی در مناطق مرزی که نزدیک به صد ایستگاه برای موقعیت‌یابی دقیق ایجاد شده است. مطالعات جغرافیایی و آمایش دفاعی که الآن اسناد آمایش استانی یا اسناد ملی از آن رد و اثر می‌شود پیدا کرد در این سازمان تولید شده است. ما مسئولیت تهیه تصاویر ماهواره‌ای مورد نیاز بخش‌های دفاعی و غیر دفاعی کشور را بر عهده داریم که با ایجاد سایت سپهر عملاً وارد حوزه تصاویر ماهواره‌ای شدیم که تاکنون هم از سایت سپهر و روش‌های دیگر تصاویر ماهواره‌ای مورد نیاز نیروهای مسلح را تأمین کردیم.

وی گفت: یکی از کارهای اساسی ایجاد سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی است. همه داده‌هایی که جمع‌آوری می‌شود، چه در عرصه نقشه‌ها و چه داده‌های توصیفی، همه در یک سامانه تجمیع و قابلیت تحلیل پیدا می‌کند. این قابلیت تحلیل را سامانه‌های اطلاعات مکانی به ما می‌دهند که اکثر نرم‌افزارهایی که وجود دارد، نرم‌افزارهای غیربومی و خارجی است. کار بزرگ ما بومی‌سازی این نرم‌افزار بوده که بنا بر نیازی که در سازمان و نیروهای مسلح وجود داشته، سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی و نرم‌افزارهایی که مورد نیاز است را تولید کردیم.

وی گفت: آب‌نگاری خلیج فارس و دریای عمان و تولید چارت‌های دریایی مورد نیاز نیروهای مسلح و کشور یکی از کارهای مهم بوده که الآن ناوگروه‌های نیروی دریایی راهبردی ارتش که در سراسر نقاط جهان به دریانوردی مشغول هستند براساس این چارت‌هایی که در سازمان جغرافیایی تولید شده، حرکت می‌کنند و افتخار داریم که این خدمت کوچک را به عزیزان می‌دهیم.

رئیس سازمان جغرافیای نیروهای مسلح گفت: تهیه انواع داده‌های کوچک‌مقیاس و متوسط‌مقیاسی که در جاهای مختلف مانند اتاق‌های کنترل فرمان دیده می‌شود یا به عنوان نقشه‌های عمومی مردم مورد استفاده قرار می‌گیرد، یکی دیگر از کارهای سازمان جغرافیایی کشور است.

امیر فخری تصریح کرد: ما مسئولیتی در حوزه صیانت از داده‌های مکانی کشور داریم که داده‌ها و اطلاعات مکانی به عنوان سرمایه ملی و داده‌های ارزشمند کشور است.

وی گفت: آموزشکده نقشه‌برداری سازمان جغرافیایی تربیت نسل‌های مختلف نقشه‌بردار و سایر حوزه‌های ژئوماتیک را بر عهده داشته است و الآن هم کارکردهای جدیدی را در حوزه مهارت‌افزایی و حرکت به سوی یک دانشکده کارآفرین آغاز کرده است. امیدواریم افرادی که در این دانشکده با ما همکاری می‌کنند، تنها دارنده مدارک تحصیلی نباشند و آنها در کنار کاری که به عنوان آموزش در دانشکده دارند، همزمان به تولید سازمان جغرافیایی کمک کنند، یعنی در چرخه تولید نقشه‌ها عملاً وارد شوند، این افراد در یک مدت دو ماهه یا سه ماهه روش‌های تولید انواع نقشه‌ها و چارت‌های دریایی را یاد می‌گیرند و می‌توانند خودشان به عنوان یک کارآفرین شرکتی را بزنند و از افراد دیگر استفاده کنند و در این حوزه وارد کار شوند.

رئیس سازمان جغرافیای نیروهای مسلح ادامه داد: مرکز نوآوری ژئوماتیک را در همکاری با معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری طی دو سال گذشته پیگیری کردیم که این کار به عنوان یک کار نو در کشور و اولین مرکز ژئوماتیک کشور ثبت شده و تعداد زیادی شرکت‌های استارتاپی الآن در کنار سازمان جغرافیایی هستند، برای اینکه مشکلات سازمان‌های دولتی که معمولاً با کندی و رخوت همراه است، در این مجموعه‌های دانش‌بنیان هم از لحاظ تولید سخت‌افزار و هم از نظر تولید نرم‌افزار پیگیری کنیم، چرا که به هر حال در شرایط تحریم ما نیاز داریم که روی پای خود بایستیم، بنابراین این شرکت‌های دانش‌بنیان به ما کمک کردند که در بسیاری از این موضوعات به خودکفایی لازم دست پیدا کنیم.

وی گفت: مطالعات غرب آسیا را در دستورکار سازمان جغرافیایی به عنوان سازمانی که مسئول تأمین اطلاعات جغرافیایی نیروهای مسلح است، داریم. موظف هستیم که در مورد کشورهای همجوار و کشورهای دوردست، اطلاعات مکانی و نقشه‌های مورد نیاز را تأمین کنیم که در این زمینه توانستیم خدمات لازم را به نیروهای مسلح ارائه دهیم.

امیر فخری گفت: برنامه‌ای که سازمان جغرافیایی الآن دنبال می‌کند، ایجاد رصدخانه جغرافیای کشور است. رصدخانه جغرافیایی کشور باید بتواند هشدارهای لازم را در حوزه‌های مختلف جغرافیایی برای سطوح مختلف تصمیم‌گیری کشور فراهم کند. ورودی‌های این رصدخانه می‌تواند از دستگاه‌های مختلف جمع‌آوری شود، علاوه بر آن داده‌هایی که خودِ سازمان جغرافیایی در اختیار دارد هم به عنوان مرکز فرماندهی کنترل و هم به عنوان یک رصدخانه، بتواند هشدار سریع برای مسئولین مختلف به‌ویژه در حوزه مخاطرات و بحران‌ها مورد استفاده قرار بگیرد.

وی افزود: خوشبختانه با دستگاه‌های مختلف همکاری نزدیک داریم و امیدواریم که بتوانیم به عنوان یک سازمان پویا وظایفی که بر عهده داریم در عرصه‌های مختلف ملی و نیروهای مسلح به خوبی انجام دهیم.

رئیس سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح درباره بهره‌بردای این سازمان از پهپاد تصریح کرد: سازمان جغرافیای از سال ۹۰ وارد حوزه بهره‌بردای از پهپاد برای تهیه عکس‌های فتوگرامتری شده است. برای این کار هم پهپاد باید ویژگی‌های خاصی داشته باشد که مداوت پرواز و سنجنده‌های مناسب است. در این زمینه با کمک شرکت‌های دانش‌بنیان توانسته‌ایم به موفقیت‌هایی دست پیدا کنیم که الآن یک پهپاد نیمه‌سنگین برای ما تولید شده و در حال بهره‌برداری است.

وی درباره برنامه سازمان جغرافیایی برای تهیه جایگزین سامانه‌ای مانند جی‌پی‌اس اظهار داشت: الآن برنامه‌ریزی برای ساخت منظومه مکان‌یابی جهانی بومی در کشور حال انجام است و کشورهای خارجی نیز از سامانه‌های زمینی هم استفاده می‌کنند که در ایران هم در حال ساخت چنین سامانه‌ای هستیم و پیشرفت‌های خوبی داشته‌ایم. علاوه بر آن استفاده از پایگاه‌های تعیین موقعیت دقیق در کشور نیز مطرح است و الآن سازمان‌های جغرافیایی، سازمان نقشه‌برداری و سازمان اسناد و املاک در حال کار در این زمینه هستند.

سرتیپ فخری درباره خدمات سازمان در حوزه مدیریت بحران عنوان کرد: یکی از کارهای ما این است که مکان‌های مشکوک به آتش‌سوزی را به استان‌ها و وزارت کشوراعلام می‌کنیم. با ۹۷ درصد دقت سال گذشته جاهایی که اعلام کرده بودیم برای آتش‌سوزی درست بود.

وی در ادامه درباره علم جغرافیا گفت: جغرافیا علم مطالعه زمین و ویژگی‌های گوناگون آن است، جغرافیا آن قسمت از دانش بشری است که از مشخصات مناطق و نواحی مختلف زمین و پراکندگی پدیده‌های گوناگون سطح زمین اعم از طبیعی و انسانی و روابط انسان و محیط بحث می‌کند.

رئیس سازمان جغرافیای نیروهای مسلح گفت: به عبارت دیگر توصیف و تبیین و تحلیل پدیده‌های روی زمین و روابط بین آنها موضوع علم جغرافیا است.

وی افزود: اطلاعات مکانی و جغرافیایی، مهم‌ترین ابزار تصمیم‌گیری، برنامه‌ریزی است. تولید سریع، صحیح و روزآمد نقشه و اطلاعات جغرافیایی در جهان به عنوان یک ضرورت در برنامه‌های استراتژیک کشورها و به دلیل سرمایه‌گذاری زیاد و نتایج دراز مدت به لحاظ ساختار سازمانی در بخش حاکمیتی سامان‌یافته است.

وی تاکید کرد: بسیاری از فعالیت های تولید اطلاعات مکانی و جغرافیایی به دلیل بنیادی بودن فعالیت ها در کوتاه مدت غیر اقتصادی به نظر می رسد و در قالب محدوده های زمانی دوره های برنامه ریزی متداول دنیا نیز نمی گنجد لکن منجر به نتیجه و تولید ارزشی است که در طی زمان قابل بهره برداری می باشد و از جمله می توان به سیستم های تصویربرداری ماهواره ای، سیستم های تعیین موقعیت جهانی، اجرای عملیات هیدروگرافی و تهیه نقشه های آبنگاری دریاها و عکسبرداری هوایی در مقیاس‌های مختلف اشاره کرد.