طالب‎زاده: از ارزش‎های انقلاب فاصله بگیریم به خطا رفتیم/ ده‎نمکی: نباید از روی مظلومیت و مهجوریت حاج نادرها رد شد

حجت‎الاسلام قائم مقامی: نادر روشنفکری از ذات دین است

در آیین پاسداشت نادر طالب‎زاده که همه او را «حاج نادر» صدا می‎زدند، حلقه‎وصل بودن حاج نادر خودش را نشان می‌داد. چراکه ما فقط در آیین می‎توانیم وحید جیلی در حال رو بوسی با حسین دهباشی ببنیم و از دیدن مستندسازان جوانی مانند حسین شمقدری در کنار مسعود ده‎نمکی و سایر اهالی جبهه فرهنگ انقلاب اسلامی لذت ببریم. حجت‌الاسلام قائم مقامی سخنران ابتدایی این مراسم بود. وی گفت: سخن گفتن درباره افرادی که به دوستی خداوند می‌رسند خوب نیست. از سوی دیگر دوستان خدا باید ریاضت بکشند و علی‌رغم میلشان باید سخن گفت. او به سال‎ها آشنایی خود با آقای طالب‌زاده اشاره کرد و در مورد نادر طالب را این‎گونه تعریف کرد: «نادر فردی است که از انقلاب درک عمیق و روشنفکرانه دارد. او روشنفکری از ذات دین است.

رضا برجی: مرتضی نادر را قبول داشت

در ادامه رضا برجی به بیان خاطرات خود با حاج نادر پرداخت. او گفت: 30 سال است که شاگرد نادر هستم. این مراسم باید 20 سال پیش برگزار می‏شد، زمانی که در خیابان‎های سارایوو از این خیابان به آن خیابان می‏دوید. حاج نادر باید می‎رفت. من نمی‎دانم چرا ماند؟! بعدها فهمیدم که حاج نادر ماند تا شاگردانی را تربیت کند که تعدادی از آنها شبکه المنار را مدیریت کنند. حاج نادر هرجا که باشد سبب و منشا خیر و برکت است. برجی در ادامه به شیوه مستندسازی طالب‎زاده اشاره و افزود: بعد از مرتضی سینمای مستند تیم شد. نادر هم چند سالی کار را کنار گذاشته بود، ولی چون ماموریت داشت برگشت. دقایق اولیه مستند نادر شما را خیلی درگیر می‎کند و دیگر به شما اجازه نمی‎دهد از پای 90 دقیقه مستند او برخیزید. نادر به تکنیک سوار بود و مرتضی او را به عنوان مستندسازی که می‎تواند جریانساز باشد، قبول داشت.

 دهباشی: اسوه «انسان بودن» مهمترین وجه اوست

حسین دهباشی در بخش دیگری از مراسم درباره تعاریفی که از طالب‌زاده ارایه می‌شود گفت: من نمی‎خواهم نادر که جزو نوادر روزگار هستند به مانند تعریف‎هایی که همه می‎کنند تعریف کنم. قصد تعریف حاج نادر به عنوان فردی که رزمنده بوده، همه رفاه غرب را رها کرده و برگشته و... ندارم. از نظر من وجهی که ایشان را نادر می‌کند به عنوان انسان، تواضع، خشوع، سخاوتمند در ارایه امکانات به جوانان و استفاده از نام ایشان برای برنامه سازی و... است. زمانی صداوسیما امکان کار برای جوانان را نمی‎داد و حاج نادر برای اینکه کار بچه‎ها دیده شود متواضعانه اجازه می‎داد که اسمش بر روی کار بخورد. لذا اسوه انسان بودن مهمترین وجه اوست.

 نوباوه: مهمترین عنصر در هنر نادر تعهد است

بیژن نوباوه در دیگر سخنرانان این مراسم بود. او در رابطه با ویژگی‌های منحصر به فرد نادر طالب‎زاده گفت: خداوند به نادر طالب‌زاده لطف کرده و مناعت طبع به او داده است. همان‎طور که حضرت امام(ره) فرمودند: در هنر مهمترین عنصر تعهد است. امروز در جمع ما کسانی هستند که از طریق هنر روح تعهد را به مخاطب انتقال می‎دهند‌. زبان آوینی و نادر زبان خداست.

ده‎نمکی: نباید از روی مظلومیت و مهجوریت امثال حاج نادر رد شد

مسعود ده نمکی سخنان خود را در پاسخ به مجری برنامه که گفت نباید در این آیین به گونه‎ای برخورد کرد که گویی در حال بدرقه طالب‎زاده هستیم شروع کرد و گفت: این محفل بوی بدرقه نمی‌دهد و بوی خوش‌آمدگویی می‎دهد. به چه معنی؟ به این معنی که ما تازه شما را پیدا کردیم. نسل جدیدی که در حوزه فرهنگ و هنر و رسانه فعالیت می‌کنند، اگر همچین آدم‌هایی را دیر پیدا کنند ضرر کردند. اینکه الان آنها را پیدا کردند، نشان دهند هوشمندی آنهاست. من ناراحت بودم و ناراحتی خودم را هم ابراز کردم. هرچیزی کهنه‌اش خوب است. باید از تجربیات این عزیزان استفاده شود و امیدوارم که آداب روشنفکری به اسم «تجدد» سوار بر جریان حزب‌اللهی و انقلابی نشود که دارد می‎شود. در جبهه بچه‌هایی که خط اول را می‎شکستند؛ یعنی اگر یک کردان بود گرهان اول، اگر گرهان بود دسته اول... مسیر پر از شهید می‏شد. بچه‎های بعدی که می‌آمدند یا گردان بعدی که عملیات می‎کرد، پایشان را روی شهدا نمی‌گذاشتند و رد شوند! با گرامی‌داشت و بزرگ‎داشتنی خاصی پیکر شهید را کنار می‌گذاشتند، ولی می‌بینیم که در عرصه فرهنگ و هنر از روی خون این بچه‌ها، از روی مظلومت و مهجوریت این بچه‌ها رد می‏شوند.

امثال آقای طالب‌زاده که در این جمع زیاد هستند، زمانی برای خودشان در نشریات دهه هفتاد یک لیان‎شامپویی بودند. اینها به نوعی اخراجی‌های حوزه فرهنگ اختصاصی‌سازی حضرات بودند و حیاط خلوت آنها را با قدم‌هایشان به هم می‎زدند. امروز شما جوانان در امتداد آن در حال حرکت هستید. گرامی‌داشت امثال حاج نادر باید این فرهنگ را در ما ایجاد کند که از تجربیات آنها استفاده کنیم و بدانیم که امروز ما از نبردبانی بالا رفتیم که مظلومیت و مهجوریت آن را دوسه دهه قبل اینها کشیدند. من بر اساس تعالیمی که در روایات وجود دارد پرهیز می‌کنم از تعریف کردن و در مورد حاج نادر حرف زدن. من روی اصلِ حاج نادرها حرف دارم، روی اصل حاج نادرهایی که شما باید بدانید تفاوتشان با ما چیست. حاج نادر به مفهوم واقعی آتش به اختیار بودن است. آتش به اختیار یعنی چه؟ آنهایی که جبهه بودند می‌دانند. یعنی یک موقعه‌ای می‌شود که ارتباط فرد با عقبه و فرماندهی قطع است... فرد هم باید آرپی‌جی بلد باشد، هم تک‌تیرانداز باشد، هم امداگر باشد و هم باید فرمانده باشد؛ یعنی باید صاحب بصیرت باشد و هم باید به تکنیک‌ها اشراف داشته باشد و به حدی رسیده باشد که خود و بقیه را اداره کند. این اداره کردن به دست آوردن تکنیک در حوزه هنر نیست، آن آدم شدن است.

میرشکاک: نادر شاید از شهود مرتضی یک چیزهایی گرفته باشد

یوسفعلی میرشکاک سخنان خود را با نقد شروع و پایان داد و چندیدن با حاضران را به قهقه انداخت. او گفت: سلام بر عزیزانی که عزیزانی مثل استاد طالب‌زاده را بهانه تبلیغات می‌کنند. عزیزی الان سوال کرد که نظر شما راجع‎به اینکه آقای طالب‌زاده می‌گویند من تحت تاثیر شهید آوینی هستم چیست و چه تاثیر از شهید آوینی پذیرفته است؟ گفتم هیچی! تعارف می‌کند. طالب‌زاده وقتی ایران آمد، همین مقدار کار بلد بود. شاید از شهود مرتضی یک چیزهایی گرفته باشد. طالب‌زاده مستندساز بسیار برجسته‌ای است. فیلم داستانی نه طالب‎زاده بلد است بسازد و نه در جمهوری اسلامی می‎شود فیلم داستانی اساسی ساخت. وقتی ممیزی باشد چگونه می‎شود کار کرد؟ زن پیش شوهرش نشسته، بچه‌ها هم نیستند؛ روسری و مانتو... این اولین اشکال قضیه است و درام را به هم می‎زند. بعد فیلم آمریکایی هوادار پیدا می‌کند، رخنه می‌کند در همه خانه‌ها، ضرری هم ندارد! دعا می‌کنم حاج نادر بماند و 100 تا مستندساز خوب تربیت کند.

طالب‎زاده: هر وقت از ارزش‌ها و نور انقلاب فاصله بگیریم به خطا رفتیم

حاضران تمام مسیر آمدن نادر طالب‎زاده بر روی سن را ایستاده تشویق می‎کردند.. این تشویق‌ها بعد از حضور او بر روی سن هم ادامه داشت. طالب‎زاده در جواب تشویق‌ها و اظهار نظرهای دوستان و همکارانش گفت: «واقعا شرمنده شدم. خیلی سخت بود بنشینم و بعضی از قسمت‌ها را گوش بدهم ولی لطف کردید. همه اینها یک جشنی است برای خود انقلاب اسلامی. ما افتخار حیاتمون بر این است که خداوند یک لطف و عنایتی کرد، در سال 58 یک بیداری عامی صورت گرفت که با آن حزب‌الله متولد شد و یک تحولی در جهان ایجاد کرد. من هم سعادت داشتم که در این زمینه گوشه‌ای از کار را بگیرم. من ممنون مرحوم پدر و مادرم هستم که اگر زبانی می‌دانم و موقعیتی برای من ایجاد شد، حاصل زحمت آنها بود. من وقتی برگشتم ایران، توشه‌ای که اندوخته بودم را در خدمت این اتفاق و عجیب و غریب قرار دادم. همیشه باید هواسمان باشد، هر وقت از ارزش‌ها و نور انقلاب فاصله بگیریم به خطا رفتیم و زمان بی‌ربط می‎شود. الحمدالله این‌طور نیست همچنان انقلاب اسلامی پرقدرت است و خداوند حوادثی را پیش می‌آورد که همچنان هم قدرت می‎گیرد؛ اربعین یک مانور قدرت است، اعلام بیت‌المقدس به عنوان پایتخت که این آدم نفهم این کار را انجام داد زمان را سرعت بخشید.»

طالب‎زاده در ادامه افزود: خیلی خوشحالم در این محفل خیلی‌ها هستند که بنده در مقاطع مختلف فرصت داشتم آنها را قاب بگیرم. من توفیق داشتم کسانی را قاب بگیرم که فرصت آنها، حرف آنها، حال آنها و جهاد آنها باید دیده می‌شد. خیلی از اینها دیده نمی‎شدند. من قبلا مستند می‎ساختم و بعد مجبور شدم به سمت ساخت مستندهای کوتاه روی بیاورم و بعد هم گرفتن گفت‌وگو. ما باید از این طریق‌ها افرادی را به جامعه معرفی می‎کردیم. خیلی از این افراد در این جمع هستند. انقلاب اسلامی نیاز به تلاش دارد. در عرصه هنر و فرهنگ یکی از مهم‎ترین بخش‌ها صداوسیماست. این صداوسیماست که فرصت می‌دهد تا افراد حرف‌هایشان را بزنند. این محفل برای من نیست. من یک خادم هستم و از تمام حضار تشکر می‌کنم.