آغاز یک مأموریت مهم و جدید برای خانواده مشهور پهپادهای ایرانی/ «مهاجر ۶» مهیای سرکوب پدافند هوایی دشمن می‌شود +عکس

به گزارش سرویس دفاع و امنیت حلقه وصل، مبحث کشف سامانه های راداری، هشدار به سامانه های پروازی خودی و اخلال روی سیستم های دشمن از جمله مسائل بسیار مهم و حیاتی برای بقاء پذیری در میادین نبرد امروزی است. امروزه با افزایش سیستم های پدافند دفاعی متحرک نیاز به داشتن سیستم های جنگال برای پرنده های بدون سرنشین نیز بدل به یک مسئله مهم شده و با شناخت دقیق این نیازها، اخیرا جهاد خودکفایی نیروی زمینی ارتش طیف کاملی از محصولات در حوزه هشدار دهنده ها، سیستم های کشف و اخلال راداری را رونمایی کرده که می تواند یک گام مهم در افزایش توانایی پهپادی نیروی زمینی ارتش به صورت خاص و نیروهای مسلح کشور به صورت کلی باشد که در ادامه، نگاهی به اهمیت و ویژگی های این سامانه های هشدار دهنده خواهیم داشت.

در پروسه مقابله با تهدیدات، مطلع شدن از وجود تهدید یکی از اولین قدم ها برای مقابله و دفاع از نیروها و منافع خودی به حساب می آید که یکی از سیستم های مورد نظر در این بخش، هشدار دهنده های قفل لیزری است که در خصوص تابش امواج لیزر و برخورد آنها با بدنه تجهیزات، به کاربر هشدار می دهد که به مانند همین سیستم برای هشدار دهنده دریافت و قفل امواج راداری نیز توسعه پیدا کرده است. این سیستم ها منبع و جهت تابش این امواج را در اختیار کاربر قرار می دهد و بسته به نوع سیستم های دفاعی همراه کاربر وسیله مورد نظر می تواند انجام مانور برای خارج شدن از دید دشمن ، بکارگیری سیستم های اخلالگر یا استفاده از چف و فلر را مورد استفاده قرار دهد.

یک نمونه از سیستم های هشدار دهنده لیزری / راداری توسعه یافته در جهاد خودکفایی نزاجا

پهپاد مادر برای انجام عملیات کنترل و هدایت ریز پرنده های انتحاری نزاجا

 بر اساس تصاویری که در جریان مراسم جهاد خودکفایی نیروی زمینی ارتش مشاهده شد، به نظر می رسد این هشدار دهنده ها روی پهپاد مادر مخصوص کنترل پرنده های کوچک انتحاری نزاجا توسعه پیدا کرده اند و البته با توجه به اندازه کوچک خود امکان نصب روی دیگر پرنده های بدون سرنشین ، بالگردها و جنگنده های سرنشین دار را نیز دارند. به نظر می رسد سیستم کوچک سفید رنگ زیر بدنه یک دریافت کننده هشدار لیزری و دو نیم کره مشکی رنگ نیز به نظر گیرنده های هشدار امواج راداری باشند.

مهاجر ۶ در نقش سرکوب پدافند هوایی دشمن

پهپاد مهاجر ۶ یکی از پرنده های بدون سرنشین تقریبا جدید در نیروهای مسلح به حساب می آید که در سالهای اخیر حجم زیادی از آنها هم به نیروهای ارتش، ناجا و سپاه تحویل داده شده است. این پرنده بدون سرنشین به صورت ترکیبی در نقش شناسایی و تهاجمی کاربرد دارد و می تواند تا ۴ تیر بمب دورایستا سری قائم را با برد تقریبی ۸ کیلومتر با خود حمل کند. اما بر اساس تصاویر پخش شده در مراسم مربوط به جهاد خودکفایی نزاجا باید گفت که به نظر می رسد قابلیت بسیار مهم اخلال و سرکوب پدافند هوایی دشمن نیز به این پرنده بدون سرنشین اضافه شده است.

در ابتدا بهتر است کمی به نقش سرکوب پدافند هوایی و اهمیت آن در رزم های هوایی بپردازیم. سیستم های راداری زمین پایه ، توپ ها و موشک های ضد هوایی در چند دهه اخیر جزو تهدیدات اصلی علیه هر گونه وسیله پرنده در میدان نبرد بودند. برای مقابله با این طیف از تهدیدات بحث ماموریت شناسایی و سرکوب پدافند هوایی دشمن طرح شده است. این ماموریت عمدتا در دنیای امروز بر عهده هواپیمای جنگنده سرنشین دار مجهز به سامانه های تخصصی و یا اخیرا برخی از پهپادهای انتحاری بوده است. در سالهای اخیر بحث توسعه غلاف های جنگال و اخلالگر برای پرنده های بدون سرنشین، از سوی برخی از بزرگترین ارتش های جهان مطرح شده است.  برای نمونه روی پهپادهایی مثل MQ-۱C و MQ-۹ آمریکا غلاف هایی در نقش هشدار دهنده راداری و همچنین سیستم جنگ الکترونیک نصب شده است.

پهپاد MQ-۱C مجهز به پاد اخلالگر NERO

پهپاد MQ-۹ مجهز به پاد هشدار دهنده راداری ALR-۶۹A

در مراسم رونمایی جهاد خودکفایی نزاجا، با دو سامانه تیام ۱۴۰۰ و طاها ۱۴۰۰ رو به رو شدیم که تصویر آنها عمدتا در کنار پهپاد مهاجر ۶ رویت شد و به نظر میرسد برای این پرنده بدون سرنشین در نظر گرفته شده باشد. سیستم اول یعنی تیام ۱۴۰۰ یک سامانه کاشف و هشدار دهنده مربوط به امواج راداری است که کمتر از ۵ کیلو وزن داشته و با جریان برق ۱۲ ولت مستقیم و یا ۲۲۰ ولت شهری توان فعالیت دارد و پس از انجام عملیات کشف و شناسایی اطلاعات مربوط به رادار دشمن را به سامانه جنگ الکترونیک طاها ۱۴۰۰ منتقل می کند.

سامانه طاها ۱۴۰۰ در حدود ۶ کیلو وزن داشته و همانند سامانه قبلی از جریان های ۱۲ یا ۲۲۰ ولت انرژی می گیرد و توان ایجاد اخلال روی رادارهای دشمن را دارد. هر دوی این سیستم ها به خاطر وزن و اندازه پایین توان نصب بر روی بالگردها و جنگنده های سرنشین دار را نیز دارند.

مهاجر ۶ در کنار سامانه های تیام و طاها ۱۴۰۰

اما بد نیست کمی در خصوص پهپاد مهاجر ۶ به عنوان میزبان اصلی این سیستم صحبت کنیم. این پهپاد توان حمل ۴۰ کیلوگرم محموله را دارد و می تواند با سرعت ۲۰۰ کیلومتر در ساعت پرواز کند. در تصاویر مربوط به این پهپاد مشاهده شده که می تواند تا ۴ تیر بمب قائم را نیز با خود حمل کند که هر کدام از آن ها ۸ کیلومتر برد دارند. با فرض نصب دو سامانه طاها ۱۴۰۰ و تیام ۱۴۰۰ روی این پهپاد حدود ۱۰ الی ۱۱ کیلو وزن از مجموعه ۴۰ کیلو بار همراه این پهپاد تکمیل می شود ولی همچنان می توان گفت که این پهپاد توان حمل حداقل دو تیر بمب هدایت شونده را با خود دارد.

مهاجر ۶ در وضعیت رزمی سنگین با لود ۴ تیر بمب دورایستا

ترکیب این دو سیستم کاشف و اخلالگر راداری به همراه بمب های دورایستای قائم می تواند این پرنده بدون سرنشین را به یک دشمن سر سخت برای سیستم های دفاع هوایی کوتاه برد بدل کند. زمانی که این قابلیت را در کنار برنامه توسعه پرنده های بدون سرنشین انتحاری نزاجا با قابلیت شبکه محوری و کنترل و پرواز جمع به صورت 10 فروندی قرار می دهیم در حقیقت قطعات پازل به نوعی برای ما در حال تکمیل شدن هستند. از طرفی توسعه یک پهپاد انتحاری برد بلند مثل سری آرش ، پهپاد شناسایی و تهاجمی مثل سری کمان ۲۲ ، پهپاد های انتحاری با توان هوش مصنوعی و حالا مجهز کردن پرنده های مهاجر ۶ به ترکیبی از تسلیحات و سیستم های جنگ الکترونیک طیف تقریبا کاملی از توانایی های رزم بدون سرنشین هوایی را در اختیار ارتش جمهوری اسلامی ایران قرار خواهد داد.

با این اوصاف، نظر می رسد یک تحول بزرگ در ساختارهای تهاجمی ارتش جمهوری اسلامی ایران رخ داده و نیرویی که تا حدود ۵ سال پیش آنچنان جدی و گسترده به حوزه پهپادی ورود نکرده بود امروز به لطف سالها تجربه و توانایی موجود در کشور، طیف گسترده ای از توانایی ها در حوزه بدون سرنشین در کلاس های شناسایی، رزمی، انتحاری، پرواز فوجی بر اساس هوش مصنوعی ، نبرد شبکه محور و البته قابلیت اخلال و سرکوب پدافند هوایی را به سازمان رزم خود افزوده است.