به گزارش حلقه وصل، حجتالاسلام رضا محمدی، کارشناس رادیو معارف، در برنامه «پرسمان اعتقادی» رادیو معارف درباره «راههای شناخت خداوند» گفت: از راه عقل، حواس و به طورت غیر مستقیم، فطرت و وحی و علم غیب میتوان خدا را شناخت.
وی در مورد شناخت خداوند از راه وحی گفت: برای شناخت خداوند قرآن کریم راهکاری معرفی کرده است که آن سیر در آفاق و انفس است و به شناخت آفاقی و انفسی معروف است.
لازم به ذکر است که سیر در آفاق یعنی تفکر در لطایف وجود آدمی و مشاهده دقایق هستی،آیات آفاقی مانند آسمانها، زمین و نظمی که در دریاها، صحراها، گیاهان، حیوانات و موجودات آسمانی وجود دارد که تامل در این گونه از مسائل آفاق، رهگشاست و سالک را به وحدت حق، آشنا می کند. سیر انفسی انسان اگر خود را بشناسد؛ مثلا، با علم تشریح، آشنا و از نظمی که در کارگاه بدن اوست با خبر باشد،
حجتالاسلام محمدی با اشاره به آیه 24 سوره فصلت،«سَنُرِیهِمْ آیَاتِنَا فِی الْآفَاقِ وَفِی أَنْفُسِهِمْ حَتَّى یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ»گفت: خداوند آیات الهی را در آفاق و انفس آشکار میکند تا حقانیت خود را ثابت کند. بنابراین قرآن شناخت خداوند را سیر در آفاق و انفس میداند.
وی در بیان شناخت خداوند از طریق برهان گفت: شناخت خداوند از طریق برهان نیز به دو صورت شکل میگیرد؛ شناخت خداوند بر اساس برهان انی و برهان لمی. برهان انی شناخت خداوند بر اساس نشانهها است. « این همه نقش عجب بر در و دیوار وجود & هر که فکرت نکند نقش بود بر دیوار»؛ « برگ درختان سبز پیش خداوند هوش & هر ورقی دفتریست معرفت کردگار»
حجتالاسلام محمدی با بیان اینکه شناخت در برهان انی شناخت خداوند از معلول به علت رسیدن است گفت: اما شناخت در برهان لمی از علت، علت را شناختن است؛ آفتاب آمد دلیل آفتاب.
وی با بیان اینکه آیات و روایات نیز به برهان لمی اشاره کردهاند به فرازی از دعای صباح اشاره کرد؛ «یَا مَنْ دَلَّ عَلَى ذَاتِهِ بِذَاتِهِ» گفت: هر دو نوع شناخت انی و لمی آیاتی در قرآن وجود دارد که به آن رهنمود میکند.
حجت الاسلام محمدی با بیان اینکه شناخت آفاقی و انفسی که در قرآن کریم مطرح است خود به شاخههای مختلفی تقسیمبندی میشود گفت: یک زمان با عقل در آفاق و انفس سیر میکنیم، زمانی با حس و زمانی با فطرت و شهود که هر کدام از این سیرها شناختهای متفاوتی برای انسان ایجاد خواهد کرد.