بسته فرهنگی پنجاه و یکم به مناسبت بزرگداشت سالروز حماسه مردم آمل+ معرفی کتاب، ویدئو و آثار گرافیکی

حلقه وصل:

واقعه سال ۱۳۶۰ شهر آمل که در منابع برخی گروه‌های اپوزیسیون جمهوری اسلامی به اختصار «قیام آمل» نامیده می‌شود، به مبارزه مسلحانه حدود صد نفر از گروهی مارکسیست به نام اتحادیه کمونیست‌های ایران علیه نظام جمهوری اسلامی ایران در شهر و جنگل‌های اطراف شهر آمل؛ در شمال ایران اشاره دارد. این حرکت که حدود 6 ماه به طول انجامید و در نهایت در چهارم و پنجم بهمن ماه سال ۱۳۶۰ وارد مرحله رویارویی مستقیم با مردم و حکومت در سطح شهر آمل شد، پس از ۴۸ ساعت درگیری سرانجام در تاریخ ۶ بهمن با تمرکز قوای مردمی در قالب نیروی بسیج، نیروهای سپاه پاسداران و پلیس سرکوب و شهر باز پس گرفته شد و این رویداد «حماسه مردم آمل» و شهر آمل، شهر «هزار سنگر» نام گرفت.

انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 به پیروزی رسید اما دشمنان انقلاب حتی اندکی برای ضربه زدن به آن کوتاهی نکردند. توطئه های دشمنان انقلاب با ترور و شهادت شخصیت های انقلابی، حمله به شهرهای متعدد ایران، بمب گذاری در مکان های مختلف و ایجاد ارعاب بین مردم ادامه یافت. تحمیل جنگ بر ضد حکومت نوپای جمهوری اسلامی که از سوی صدام و رژیم بعثی عراق، یکی از مصداق های بارز فتنه بسیاری از دشمنان را جلوه گر کرد که نیروهای مردمی از اقشار و سنین مختلف به سوی جبهه ها، اعزام شدند.

اما ششم بهمن سال 1360، یکی از حماسه های ماندگار ملت ایران در شهرستان آمل به وقوع پیوست که بعد از گذشت چندین دهه از آن هم چنان در اذهان به افتخار و شکوه فراوان از آن، یاد می شود. آنچه پرداختن به حماسه‌ای به نام ششم بهمن را جذاب ‌تر می‌کند این است که امام (ره) در وصیت‌نامه‌شان آنجا که مدل مشارکت مردم در امنیت را نام می‌برد از نقش مردم آمل در حادثه ششم بهمن تقدیر و تشکر کرده و می‌فرماید: «ما باید از مردم آمل تشکر کنیم، دیدید مردم آمل چه بر سرتان آوردند.»

گروهی از اعضای اتحادیه کمونیست‌های ایران با نام «سربداران»، از مقر خود با این هدف و اندیشه که مردم آمل در همه زمینه ها با آنها همکاری و پس از آن با کمک شوروی حکومتی را تشکیل و شهرها و روستاها را یکی پس از دیگری به مقر حکومت خود اضافه می کنند، وارد جنگل های آمل شدند.

انتخاب جنگل های آمل به عنوان مقر گروه سربداران دلایل فراوانی داشت؛ اول اینکه از نظر جغرافیایی، کوهستانی بودن و پوشش جنگلی آن، امکان استتار و اختفا را به راحتی برای آنها فراهم می‌کرد و دیگر اینکه آب و مواد غذایی به راحتی در دسترس‌ بود، آمل عمق پدافندی بسیار مناسبی داشت؛ یعنی فاصله کوه تا کنار دریا زیاد بود و این عمق، امکان تعقیب و گریز در کارهای چریکی را فراهم می‌کرد، به علاوه این شهرستان بر سر راه جاده استراتژیک و بین‌المللی هراز بود و آنها می‌توانستند به راحتی با ایجاد راه‌ بندان و پخش اعلامیه، اخبار حضور خود را به اطلاع دیگران برسانند، ضمن اینکه جاده هراز گزینه خوبی برای تحرکات و جا به جایی نیرو هم بود.

ورود این گروهک کمونیستی تا شکست آنها در شهر آمل حدود 6 ماه طول کشید، در طی زمانی که سربداران در جنگل های آمل پناه گرفته بودند بعضی از جوانان را تحریک کرده و حدود 120 نیرو را به صورت یک گروهان به جمع خود وارد کردند.

اولین هجمه و درگیری این گروهک با نیروهای سپاه و در 18 آبان 1360 ثبت شده است. همچنین درگیری‌های محدود دیگری بین این گروهک با نیروهای مردمی و  مسلح در روزهای 22آبان، 24 آبان، 30آذر و 13 دی اتفاق افتاد.

سربداران در آغاز کار ترورهای کور را آغاز کرد و مردم عادی و روحانیون را مورد ترور قرار می داد و این کار را با پوشیدن لباس های فرم سپاه انجام می‌دادند؛ حتی یکی از روحانیون را پیش چشمان خانواده اش در جاده هراز در پوشش ایست بازرسی سپاه به شهادت رساندند و یا با لباس مبدل، دانش آموزان مدرسه‌ای را به جرم عضویت در بسیج به گلوله بستند به این ترتیب بود که این ترورهای کور به سطح شهر کشیده شد.

نلن

در روزهای ابتدایی، شهربانی با برنامه ریزی محدود، وارد عمل شد که تلفات زیادی به تشکیلات نیروی مسلح وارد آمد، پس از مدتی با پیشنهاد آیت‌الله جوادی‌آملی و برنامه‌ریزی دقیق سپاه، ساخت پایگاه های متعدد در اطراف جنگل انجام گرفت و گروه سربداران به محاصره نیروهای سپاه و بسیج مردمی درآمد. اما شب پنجم بهمن ماه گروهک سربداران مخفیانه وارد شهر شدند و با ورود به داخل شهر شهربانی، فرمانداری، جاده هراز و چند نقطه از شهر را به تصرف خود درآوردند.

روز ششم بهمن ماه 1360 درگیری از ساعت 6 صبح آغاز شد، شهر در صبح ششم بهمن مملو از مردمی بود که به کمک سپاه، رزمندگان و بسیجیان آمده بودند، مردم سطح شهر چرخ هایی را که برای فروش وسایل در بازار از آن استفاده می شد را پر از ماسه های شن کرده و با آن سنگر های کوچک ساختند، حتی طبق روایت شاهدان عینی رزمنده ها پشت این سنگرهای کوچک روی گاری رفته و مردم چرخ را هل می دادند و رزمنده ها به سوی منافقان تیراندازی می کردند. در نهایت  9 صبح همان روز  با به همت مردم، سپاه و رزمندگان، تعدادی از کمونیست‌ها کشته و مابقی هم دستگیر شدند.

صبح روز ششم بهمن ماه سال 1360 یک روز سرد زمستانی بود که مردم انقلابی آمل از خانه ها بیرون آمدند و نبرد خود را با گروهک کمونیستی سربداران در کنار سپاه، رزمندگان و بسیجیان آغاز کردند و با ساختن سنگر های زیادی برای رزمندگان نام شهر هزار سنگر را برای آمل رقم زدند که سهم این مردم غیور در این میان سرنوشت ساز بود. در این حماسه، 42 مرد و زن در راه وفاداری به انقلاب اسلامی به شهادت رسیدند و در پایان درگیری‌ها و با رشادت‌های مردم شهر به کنترل مردم و نیروهای حافظ نظام مردمی جمهوری اسلامی درآمد.

در سال 1386 با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، حماسه ۶ بهمن ۱۳۶۰ آمل به پاس «فداکاری مردم آمل» با نام «سالروز حماسه مردم آمل» در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ثبت شد.

کتاب و آثار مکتوب

گزیده آثار تصویری و نمایشی

فیلم و ویدئو

گزارش خبری «حماسه هزارسنگر؛ نشانه وفاداری مردم آمل»

نمایش فیلم

سخنان امام خمینی(ره) در جمع مردم آمل به مناسبت حماسه 6 بهمن(1360)

نمایش فیلم

بیانات مقام معظم رهبری در سالگرد حماسه مردم آمل(1388)

نمایش فیلم

پوستر و آثار گرافیکی