سرویس اقتصاد حلقه وصل - حسن روحانی در سه سال اخیر مواضع متناقضی درباره علت افزایش تاریخی نرخ ارز مطرح کرده است. آخرین موضع روحانی نیز سخنان روز چهارشنبه او بود که گفت اگر ۷ میلیارد دلار منابع ارزی بلوکه‌شده ایران در یک کشور آزاد شود، فوراً نرخ ارز از ۲۵ هزار تومانی فعلی به ۱۵ هزار تومان کاهش یابد.
این اظهارات روحانی در فضای مجازی اینطور منعکس شد که نرخ ارز قرار است با دستور دولت پایین بیاید. این گمانه با توجه به سخنان اخیر نایب رئیس مجلس در تلویزیون تقویت شده است.
قاضی‌زاده هاشمی گفت: شنیده‌ام با اینکه ما منابع ارزی داریم، بعضاً این منابع ارزی برای روی کار آمدن بایدن حفظ شده است که با تزریق آن قیمت ارز برای چند ماه تا ۱۱ هزار تومان کاهش یابد. البته ان‌شاءالله این مسائلی که گفته می‌شود غلط باشد اما گفته می‌شود قیمت ارز چندین ماه کنترل‌شده تا فضای سیاسی کشور برای کارهای بعدی و با توجه به اینکه سال بعد انتخابات ریاست جمهوری را داریم و عده‌ای دنبال مذاکره هستند، مهیا شود.
حجت‌الله عبدالملکی، اقتصاددان هم آذرماه طی توییتی به همین موضوع اشاره کرد و نوشت:
یک بهمن،
احتکار ارز نفت،
شروع به کار دولت بایدن،
سقوط شدید نرخ ارز،
جلب نظر مردم برای مذاکره با آمریکا،
به زودی با اینها جمله خواهم ساخت.
این مواضع با واکنش علیرضا معزی از مسئولان اطلاع‌رسانی در ریاست جمهوری مواجه شده که با ادعای اینکه «برخی رسانه‌های انقلابی! در تحریف آشکار حقیقت، افزایش نرخ ارز را معلول تصمیم دولت می‌دانند و نه تحریم دشمن»، گفت: جعلِ واقعیتی تحمیلی به تصمیمی دولتی، آشکارترین بروز جریان تحریف است.
مواضع روحانی جهت اطلاع معزی
معزی در حالی رسانه‌ها را به تحریف سخنان روحانی متهم می‌کند که در سه سال اخیر روحانی چند بار گفته بود که اگر دولت بخواهد می‌تواند قیمت ارز را پایین بیاورد. بازخوانی وعده‌های روحانی در سه سال اخیر درباره نرخ ارز قطعاً مفید خواهد بود تا مشخص شود که چرا برخی به دولت بدبین هستند که عامدانه نرخ ارز را رها کرده است.
تمسخر دولت قبل
حسن روحانی در دوره تبلیغات انتخاباتی انتخابات ریاست جمهوری با تمسخر مدیریت دولت دهم در کنترل نرخ ارز و نادیده گرفتن تحریم‌ها گفته بود: صبح نمی‌دانستیم ساعت ۱۱ یا ۱۲ ظهر قیمت دلار چقدر می‌شود؟
این در حالی است که اکنون مسئولان دولت فعلی صرفاً تحریم‌ها را عامل گرانی ارز می‌دانند و دولت را کاملاً تبرئه می‌کنند.
مردم خیالشان راحت باشد
۲ بهمن ۹۶ حسن روحانی، زمانی که نرخ ارز بین ۴ تا ۵ هزار تومان در نوسان بود حسن روحانی در گفت‌وگوی تلویزیونی خود تاکید کرده بود که مشکلی از بابت دلار وجود ندارد و مردم خیالشان راحت باشد. روحانی درباره شایعه بالا بردن نرخ ارز اظهار داشت: به نفع دولت نیست که دلار را بالا ببرد تا مخارجش را تأمین کند. ما اول سال یک پیش‌بینی در خصوص نرخ ارز می‌کنیم و من به مردم به‌صراحت می‌گویم دولت به دنبال افزایش نرخ ارز نیست و همواره من در دولت به مقامات مسئول این تاکید را داشتیم چراکه نوسانات مختلفی بر زندگی مردم خواهد گذشت. خیال مردم از بابت دلار راحت باشد.
اگر دستور بدهم طی ۲ هفته ارز پایین می‌آید
اما از سال ۱۳۹۷ اوضاع تفاوت کرد و با خروج آمریکا از برجام، نرخ ارز هم افزایشی شد. علل گرانی نرخ ارز و نقش سوءمدیریت دولت یکی از سوالات نمایندگان مجلس از روحانی بود که او ۶ شهریور ۱۳۹۷ در جلسه سؤال نمایندگان مجلس، مدعی شد که اگر به بانک مرکزی دستور بدهد طی ۲ هفته نرخ ارز به قیمت سال ۱۳۹۶ بازمی‌گردد.
روحانی در آن جلسه خاطرنشان کرد: در رابطه با قیمت ارز، مردم بدانند، تلاش دولت بر این است که این قیمت متعادل‌تر شود. در روزهای اخیر نسبت به هفته قبل قیمت ارز مقداری متعادل شده است. در هفته‌های بعد متعادل‌تر خواهد شد. همه تلاش ما این است که مردم احساس نگرانی نکنند. البته این نکته را هم خدمت نمایندگان بگویم که ذخایر ارزی‌مان را بالا می‌بریم.
روحانی با اشاره به سخنان یکی از نمایندگان که گفته بود ذخایر ارزی دولت در این روزها کم نشده، گفت: راست می‌گویند، در این روزها صادرات غیرنفتی و میعانات گازی ۱۹ درصد افزایش پیدا کرده است. دولت در حال افزایش ذخایر ارزی در بانک مرکزی و در بانک‌های دنیا است.
روحانی اضافه کرد: دولت کار احتیاطی برای ماه‌های آینده و سال‌های آینده انجام می‌دهد. این احتیاط دولت است که این کار را می‌کند و الا اگر بخواهیم ارز را مثل گذشته و مثل پارسال کنیم، اگر الآن به رئیس بانک مرکزی بگویم مثل شهریور پارسال عمل کن، شما بدانید در مدت دو هفته قیمت ارز کاهش می‌یابد به قیمت پارسال، اما به رئیس بانک مرکزی گفتم که حق استفاده از ذخایر بانک مرکزی را ندارید.
همین الآن می‌توانیم قیمت ارز را پایین بیاوریم
۱۰ مرداد ۱۳۹۸ هم روحانی دوباره ادعای توان دولت برای کاهش فوری قیمت ارز را مطرح کرد و گفت: ما بر مبنای اینکه در این توافقات به نتیجه نمی‌رسیم عمل می‌کنیم. ما همین الآن می‌توانیم قیمت دلار را پایین‌تر بیاوریم اما بر مبنای احتیاط آینده بلندمدت قدم به قدم گام برمی‌داریم.
در روزهای آینده ارز ارزان می‌شود
۱ مرداد ۱۳۹۹ روحانی، در جلسه هیات دولت درباره ارز گفت: تلاش داریم ارزی که در کشورهای دیگر به عنوان ذخیره داریم استفاده کنیم. در این زمینه اقدامات خوبی صورت گرفته و حداقل با سه کشور مذاکرات و اقدامات خوبی داشته‌ایم. امیدواریم که ارز مورد نیاز بانک مرکزی در اختیار قرار گیرد و مردم شاهد یک قیمت متعادل در روزها و هفته‌های آینده باشند.
فردا صبح ارز ارزان می‌شود
نهایتاً در آخرین نمونه از وعده‌های روحانی درباره کاهش قیمت ارز، او ۲۴ دی ۱۳۹۹ گفت: اگر منابع در اختیار بانک مرکزی قرار بگیرد، فردا صبح قیمت دلار از ۲۵ هزار تومان به ۱۵ هزار تومان می‌رسد.
مرور سخنان روحانی نشان می‌دهد که طبق گفته خود او، دولت در این سه سال در حال ذخیره ارز برای روز مبادا بوده است. از آنجا که در دو سال اخیر به علت تشدید رکود اقتصادی در کشور و ممنوعیت واردات بسیاری از اقلام، مصارف ارزی به شدت کاهش یافته و از سوی دیگر درآمدهای ارزی هم با افزایش صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی بهتر شده است، این سوال به‌جا به نظر می‌رسد که چرا تاکنون نرخ ارز پایین نیامده است؟
اگر از اول بهمن با روی کار آمدن دولت بایدن در آمریکا و بدون رفع عملی تحریم‌های ارزی و بانکی، نرخ ارز در کشورمان به شدت نزول پیدا کرد آنگاه می‌توان استدلال‌های افرادی چون قاضی‌زاده هاشمی و عبدالملکی را مقرون به صحت دانست.