کتاب‌هایی که مرزهای زمینی را پشت سر گذاشتند

به گزارش حلقه وصل، کتاب‌ شاید جزو نخستین ابزاری بود که پس از پایان دفاع مقدس به سرعت بال و پر گرفت. هرچند در سال‌های ابتدایی کمرنگ‌تر بود، اما به سرعت توانست شکل و ارزش مقاومت را به مخاطب در قالب مکتوب برساند.

روزهای رزم کمتر کسی فکر می‌کرد که ادبیاتی با عنوان «دفاع مقدس» به شکل کنونی به ثمر برسد و بتواند حتی به دیگر زبان‌ها هم فرهنگ ایثار را منتقل کند. هرچند پرفراز و نشیب اما در عرصه دفاع مقدس کتاب‌های خوبی طی این چهار دهه منتشر شده که برخی از آنها بسیار پرمخاطب هم بوده است.

در این گزارش تلاش داریم از میان ۱۵ هزار و ۲۰۵ کتابی که با موضوع دفاع مقدس از سال ۶۸ تاکنون منتشر شده ۴۰ کتاب شاخص را استخراج و به مخاطب عرضه کنیم. آنچه در ادامه می‌خوانید ۴۰ روایت از ۴۰ کتاب شاخصی است که ترجمه‌های متعدد از آن صورت گرفته و یا چاپ‌های متعدد داشته و مورد اقبال جامعه بوده‌اند.

البته اذعان داریم که این گزارش، می‌توانست کامل‌تر از این هم باشد، اما برای پرهیز از طولانی شدن متن، به همین تعداد کتاب اکتفا کردیم.

* ۱ـ «دا»: خاطرات شیرزن کُرد که پدر و برادرش را دفن کرد

نخستین کتابی که در این گزارش به آن پرداخته می‌شود، روایتی از خاطرات سیده‌زهرا حسینی به قلم اعظم حسینی در کتابی با عنوان «دا» است. این اثر در سال ۸۸ پرمخاطب‌ترین کتاب شد. واژه «دا» در زبان لری، لکی و کردی به معنی «مادر» است و حسینی که خود یکی از کردهای پهنه زرین آباد استان ایلام است، با انتخاب این عنوان سعی کرده به موضوع مقاومت مادران ایرانی در طول جنگ ایران و عراق بپردازد.

کتاب به زبان‌های انگلیسی، عربی، اردو، ترکی استانبولی، اسپانیولی ترجمه و در آمریکا، ‌لبنان، پاکستان، اسپانیا و آمریکای لاتین منتشر شده است.

«پال اسپراکمن» مترجم کتاب به زبان انگلیسی معتقد است: با خواندن این کتاب به تفاوت‌های جنگ ایران و عراق با دیگر جنگ‌ها پی‌ بردم. جنگ ایران، جنگ متعارف همراه با خشونت و تجاوز نیست بلکه این جنگ همان‌طور که ایرانیان می‌گویند دفاع مقدس و سرشار از معنویت و ارزش است.

در حال حاضر چاپ ۱۵۸ این کتاب در بازار موجود است. «دا» جوایز متعددی را از آن خود کرده است. این کتاب در دومین جایزه ادبی جلال آل‌احمد برگزیده و شایسته تقدیر شناخته شد و در سیزدهمین دوره جایزه کتاب سال دفاع مقدس به عنوان اثر برگزیده در بخش خاطرات دیگرنوشت انتخاب شد. البته در جشنواره کتاب سال شهید غنی‌پور و در نخستین دوره جشنواره لوح و قلم هم از این کتاب تقدیر شد. ناشر کتاب، سوره مهر است.

* ۲​ـ پایی که جا ماند: ماجرای اسارت دیده‌بان ۱۶ جزیره مجنون

کتاب «پایی که جا ماند» نوشته آزاده جانباز سیدناصر حسینی‌پور است. راوی، کتاب را به یک گروهبان بعثی به نام ولید فرحان (سرنگهبان اردوگاه ۱۶ تکریت، که در زمان اسارت او را به فجیع‌ترین شکل ممکن مورد شکنجه و آزار اذیت قرار داده) تقدیم کرده ‌است. این کتاب دارای ۱۵ فصل است و پایان کتاب به اسناد و عکس‌ها و فهرست اعلام اختصاص دارد.

این کتاب یک اثر بازداشتگاهی و یا همان ادبیات بدون مرز است که تاکنون به ۶ زبان زنده (انگلیسی، عربی عراقی و لبنانی، اسپانیولی، اردو، استانبولی و فرانسوی) ترجمه شده است. ناشر این کتاب هم سوره مهر است.

سید ناصر در سن ۱۴ سالگی به جبهه می‌رود و ۱۶ سالگی، در حالی که دیده‌بان جزیره مجنون و نیروی گشتی و شناسایی واحد اطلاعات و عملیات تیپ ۴۸ فتح از استان کهگیلویه و بویراحمد بود، در جزیره مجنون به اسارت عراقی‌ها درمی‌آید؛ این دیده‌بان باهوش جزیره مجنون زمانی که به اسارت بعثی‌های عراق درمی‌آید که پای راستش قطع می‌شود و فقط به رگ و پوستی بند بوده ‌است. او در سپاه سوم عراق در شهر المیمونه از توابع استان میسان عراق هویتش برملا می‌شود و از آن زمان شکنجه‌ها و آزار و اذیت‌های او آغاز می‌شود.

نکته جالب درباره این کتاب اینکه بعد از ۶ ماه به چاپ بیست و یکم رسید. در سال ۱۳۹۱ این کتاب به عنوان کتاب سال دفاع مقدس انتخاب شد. چاپ ۷۰ این اثر در بازار موجود است.

رهبر انقلاب اسلامی ایران پس از مطالعه این کتاب در تقریظی بر این کتاب این گونه می‌نویسند:

«تاکنون هیچ کتابی نخوانده و هیچ سخنی نشنیده‌ام که صحنه‌های اسارت مردان ما در چنگال نامردمان بعثی عراق را، آن چنان‌که در این کتاب است به تصویر کشیده باشد. این یک روایت استثنایی از حوادث تکان دهنده‌ای است که از سویی صبر و پایداری و عظمت روحی جوانمردان ما را، و از سویی دیگر پستی و خباثت و قساوت نظامیان و گماشتگان صدام را، جزء به جزء و کلمه به کلمه در برابر چشم و دل خواننده می‌گذارد و او را مبهوت می‌کند. احساس خواننده از یک سو شگفتی و تحسین و احساس عزت است، و از سویی دیگر: غم و خشم و نفرت. کارهای لازم: ترجمه سلیس به زبانهای عربی و انگلیسی. درود و سلام به خانواده ی مجاهد و مقاوم حسینی. سیدعلی خامنه‌ای ۲ شهریور ۱۳۹۱»

* ۳ـ نورالدین پسر ایران: یکی از زیباترین نقاشی‌های صفحه‌ پُرکار و اعجازگونه هشت سال دفاع مقدس

کتاب «نورالدین پسر ایران» روایتی از عملیات بدر، عملیات والفجر هشت و عملیات کربلای ۴ است.

کتاب «نورالدین پسر ایران» که انتشارات سوره مهر آن را در آذرماه ۱۳۹۰ منتشر کرده، ششصدمین کتاب دفتر ادبیات و هنر حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی در ۲۳ سال فعالیت این دفتر بود که شامل خاطرات سیدنورالدین عافی بود.

ابتدا در سال ۱۳۷۳، موسی غیور طی ۴۰ ساعت مصاحبه به زبان آذری ضبط کرد و معصومه سپهری از سال ۱۳۸۳ کار پیاده‌سازی و تنظیم این مصاحبه‌ها را بر عهده گرفت. نویسنده برای فراهم آوردن این کتاب ۷۰۰ صفحه‌ای شخصاً نیز چندین مصاحبه تکمیلی از صاحب خاطرات و همرزمان او گرفت.

کتاب «نورالدین پسر ایران» طی مراسم اختتامیه پنجمین جایزه ادبی جلال آل احمد، گران‌ترین جایزه ادبی ایران، که با بررسی بیش از چهار هزار و ۵۰۰ اثر همراه بود، در گروه مستندنگاری و بخش خاطره‌نگاری موفق به کسب عنوان برترین کتاب شد.

ترجمه انگلیسی، ‌عربی و ترکی آذری و ترکی استانبولی این کتاب در بازار وجود دارد. در حال حاضر چاپ ۶۸ کتاب عرضه می‌شود. متن تقریظ رهبر معظم انقلاب بر این کتاب در ادامه منتشر می‌شود:

بسم الله الرحمن الرحیم این نیز یکی از زیباترین نقاشی‌های صفحه‌ پُرکار و اعجاز گونه هشت سال دفاع مقدس است. هم راوی و هم نویسنده حقاً در هنرمندی، سنگ تمام گذاشته‌اند. آمیختگی این خاطرات به طنز و شیرین‌زبانی که از قریحه‌ ذاتی راوی برخاسته و با هنرمندی و نازک‌اندیشیِ نویسنده، به خوبی و پختگی در متن جا گرفته است، و نیز صراحت و جرأت راوی در بیان گوشه‌هائی که عادتاً در بیان خاطره‌ها نگفته می‌ماند، از ویژگی‌های برجسته‌ این کتاب است. تنها نقصی که به نظر رسید نپرداختن به نقش فداکارانه‌ همسری است که تلخی‌ها و دشواری‌های زندگی با رزمنده‌ئی یکدنده و مجروح و شلوغ را به جان خریده و داوطلبانه همراهی دشوار و البته پر اَجر با او را پذیرفته است. ساعات خوش و با صفائی را در مقاطع پیش از خواب با این کتاب گذراندم والحمدلله.

* ۴ـ سفر به گرای ۲۷۰ درجه: نخستین رمان ایرانی با موضوع جنگ است که در آمریکا منتشرشد

کتاب «سفر به گرای ۲۷۰ درجه»، رمان احمد دهقان با موضوع جنگ ایران و عراق است. این کتاب به دلیل سبک خاص نوشته و روایت عمیق و ویژه جنگ اقبال زیادی به خود جلب کرد و مورد توجه جدی قرار گرفت.

سال ۱۳۷۵ منتشر شد و توانست جایزه بیست سال داستان نویسی، جایزه چهارمین دوره انتخاب کتاب سال دفاع مقدس و جایزه بیست سال ادبیات پایداری را به خود اختصاص دهد.

این کتاب توسط پال اسپراکمن نایب رئیس مرکز مطالعات دانشگاهی خاورمیانه در دانشگاه راتگرز آمریکا به انگلیسی ترجمه شده و نخستین رمان ایرانی با موضوع جنگ است که در آمریکا منتشر می‌شود.

داستان کتاب از زبان ناصر بیان می‌شود. ناصر رزمنده جوانی است است که بارها سابقه شرکت در جبهه داشته. در بین امتحانات مشق و درس را رها و به همراه دوستش علی راهی منطقه جنگی جنوب می‌شود. در آنجا ضمن دیدار مجدد با دوستان سابقش، از قریب‌الوقوع بودن عملیاتی مهم (کربلای ۵) اطلاع می‌یابد. حین عملیات بسیاری از دوستانش شهید و مجروح می‌شوند، خود او نیز مجروح شده و به پشت خط می‌آید. بعد از چند روز به شهر خود بازگشته و زندگی عادی را از سر می‌گیرد. پس از مدت کوتاهی با دریافت تلگراف یکی از دوستانش خود را آماده بازگشت به منطقه می‌کند.

این کتاب از سوی انتشارات شمع و مه به صربی‌، اسپانیایی و لهستانی ترجمه شده است. انگلیسی، روسی و ایتالیایی دیگر ترجمه‌های موجود از این کتاب است.

*۵ـ عقاب‌های تپه ۶۰: کتابی با جوایز و افتخارات متعدد

«کتاب عقاب‌های تپه ۶۰»، نوشته محمدرضا بایرامی داستانی است تلفیق یافته از حداقل دوگونه از این نوع داستان نویسی. داستان نویسی متعقد به بازگویی ایثارگرانه از جنگ و در عین حال صاحب تفکری که هرگز رشادت شکل گرفته در جنگ را عاملی برای تأیید آن نمی‌داند.

داستان این رمان با محوریت تپه‌ای شکل می‌گیرد که کمی جلوتر از خط مقدم نبرد واقع شده و در تسخیر عراقی‌هاست. از سویی قهرمان و راوی داستان، احمد که رزمنده نوجوان و ایرانی است در سودای نبرد و مواجهه با این مانع نظامی است و از سوی دیگر عقاب‌های ساکن تپه که یکی از نمادهای برجسته ادبیات داستانی دفاع مقدس به شمار می‌روند و آمد و شد روزانه آنها به لانه‌ها و نیز بر فراز سنگرهای نیروهای ایرانی ذهن او را به خود جلب کرده است. داستان در چنین فضایی شرح مواجهه این نوجوان با جنگ و نبرد اوست.

با برخورداری از پنج جایزه و دیپلم افتخار، از آثار برگزیده ادب پایداری به‌شمار می‌آید و بی‌شک موفقیت‌های این اثر، چه در استقبال علاقه‌مندان و مخاطبان و چه در کسب جوایز داخلی و بین‌المللی، از دلایل ترجمه آن بوده است.

سریال انیمیشن «عقاب‌های تپه ۶۰» در ۲۷ قسمت بر اساس این رمان ساخته و بارها از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شده است.

این کتاب را در سال‌های گذشته، سوره مهر منتشر کرده بود، اما با انتقال حق نشر آن، انتشارات کتاب نیستان چاپ‌های بعدی اثر را منتشر کرده و به انگلیسی هم برگردان شده است. چاپ ۷ این کتاب در بازار وجود دارد.

انتشارات نیستان کتاب صوتی «عقاب‌های تپه ۶۰» نوشته محمدرضا بایرامی را با صدای احسان چریکی منتشر کرده است. این کتاب برگزیده جایزه شهید غنی ‍‌پور و برگزیده جایزه ادبی هنری عذرا بوده است.

* ۶ـ نخل‌های بی‌سر: روایت درخشان از خرمشهر

کتاب «نخل‌های بی‌سر» نوشته قاسمعلی فراست است که ابتدا در سال ۱۳۶۳ از سوی امیرکبیر و چاپ سوم آن در سال ۱۳۸۵ توسط انتشارات صریر راهی بازار کتاب شد.

«نخل‌های بی‌سر» به دلیل اینکه جزو «اولین» آثار ادبیات دفاع مقدس است خود به خود، مورد توجه قرار می‌گیرد. رمان، داستان مقاومت مردم خرمشهر، ایثارها و رشادت‌های بچه‌های مظلوم این شهر و سختی‌ها و مرارت‌های مهاجران جنگ تحمیلی است.

داستان با شروع جنگ آغاز می‌شود. خانواده ناصر در تب و تاب ماندن و یا رفتن سرگردانند. پدر و مادر او، گمان نمی‌کنند جنگ به این راحتی آشیانه آنها را مورد تهاجم قرار دهد. ناصر، حسین و شهناز پدر و مادر را ترغیب به رفتن می‌کنند و خود می‌مانند تا از شهر و آرمان‌هایشان دفاع کنند. شهناز شهید می‌شود. او اولین شهید خانواده است که بر سر آرمان‌هایش جان می‌دهد. شهادت او، برادرانش را در دفاع از شهر و ارزش‌هایشان راسخ‌تر می‌کند.

در واقع رمان «نخل‌های بی‌سر» از نوع رمان‌های «وقایع‌نگارانه» است. فراست برای خلق رمان «نخل‌های بی‌سر» که به روزهای محاصره و نبرد برای آزادسازی خرمشهر و جنگ در جنوب کشورمان می‌پردازد، در همان سال‌های بحبوحه جنگ تحمیلی یعنی سال‌های ۱۳۶۰ و ۱۳۶۱ به خرمشهر رفت و به نگارش و چاپ رمان «نخل‌های بی‌سر» در سال ۱۳۶۱ پرداخت که این کتاب توسط انتشارات امیرکبیر به چاپ رسید.

«نخل‌های بی‌سر» به دلیل اینکه از «اولین» آثار ادبیات دفاع مقدس است، خود به خود، مورد توجه قرار می‌گیرد و به سبب نثر ساده و روان و بازگویی داستان شهامت مردم خرمشهر در سال‌های جنگ بسیار شنیدنی است. از این رو کتاب صوتی آن هم در بازار کتاب موجود است.

*۷ـ چته‌ها

کتاب «چته‌ها» مجموعه داستان‌های ابراهیم حسن‌بیگی است که سال ۶۵ نوشته شده است. چته، به معنی دزد گردنه بگیر است که اصطلاحاً به گروهک‌های ضدّ انقلاب گفته می‌شود. حسن بیگی درباره‌ آفرینش داستان‌های این مجموعه‌ و آن‌چه که مربوط به حال و هوایِ طبیعی، سیاسی و اجتماعیِ دیار بحران ‌زده آن زمانِ مناطق کُردنشین ایران است، چنین می‌گوید: «خلق این گونه داستان‌ها به سال‌هایی برمی‌گردد که در منطقه غرب کشور در ارتباط به تبلیغات جنگ و مسائل فرهنگیِ انقلاب فعالیت می‌کردم. حوادثی که در کردستان به لحاظ سیاسی و نظامی اتّفاق می‌افتاد، بسیار درخور توجه بود و بعضی از این اتّفاق‌ها اندیشه مرا به خود مشغول می‌کرد. مجموعه داستان چته‌ها برگرفته‌ از احساسات گریز ناپذیر این دوره است». از آن‌جایی که این مجموعه اولین تجربه حسن‌بیگی در پدید آوردن داستان‌هایی با رنگ و بوی اقلیمیِ کردستان و تشریح رویدادهای جنگ و حوادث نظامی و سیاسیِ آن دیار بوده، برخلاف داستان‌های بعدی او مثل «کوه و گودال»، نشانی از زبان و خصوصیّات فرهنگی و قومیِ فضا و محلِ وقوع ماجرا در آن دیده نمی‌شود؛ اگر چه در آثار مشابه بعدی نویسنده این کاستی، شناسایی و در جهت رفع آن تلاش‌های لازم و نتیجه‌بخش صورت می‌گیرد.

* ۸ـ فرنگیس: روایت شیرزن خطه‌ گیلان‌غرب

رمان «فرنگیس» روایت دلیری‌های خانم فرنگیس حیدرپور، شیرزن خطه‌ گیلان‌غرب، به قلم خانم مهناز فتاحی از روایت‌های خواندنی مقاومت زنان ایرانی در برابر مهاجمان بعثی، در دوران دفاع مقدس است.

در مراسم هفتمین پاسداشت ادبیات جهاد و مقاومت تقریظ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای بر کتاب «فرنگیس» منتشر شد. پس از این مراسم نیز خانم‌ها فرنگیس حیدرپور راوی کتاب و مهناز فتاحی، نویسنده‌ کتاب با رهبر انقلاب اسلامی دیدار و گفت‌وگو کردند. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در این دیدار از خانم حیدرپور به ‌خاطر بیان خاطراتشان و از نویسنده کتاب به‌خاطر تقریر این کتاب تشکر کردند.

این کتاب در سال ۹۴ توسط انتشارات سوره‌ مهر منتشر شد. همچنین در سال ۹۵ بخش‌هایی از کتاب که مربوط به دوران کودکی «فرنگیس» بود به صورت جداگانه در یک کتاب مختصر با عنوان «بچه‌های آوه‌زین» توسط انتشارات سوره مهر منتشر شد.

تقریظ مقام معظم رهبری بر این کتاب با حضور راوی و نویسنده رونمایی شد. رهبر معظم انقلاب درباره این کتاب نوشته‌اند: «بخش ناگفته و بااهمیتی از حوادث دوران دفاع را به‌مناسبت شرح‌حال این بانوی شجاع و فداکار، در این کتاب می‌توان دید. بانو فرنگیس دلاور با همان روحیّه‌ استوار و پُرقدرت، و با زبان صادق و صمیمی یک روستایی، و با عواطف و احساسات رقیق و لطیف یک زن، با ما سخن گفته و منطقه ناشناخته و مهمّی از جغرافیای جنگ تحمیلی را با جزئیاتش به ما نشان داده است.

ما از روستاهای مرزی در دوران جنگ و مصائب فراوان آنان و آوارگی‌ها و گرسنگی‌ها و خسارتهای مادی و ویرانی‌ها و داغ عزیزان آنها، هرگز به این وضوح و تفصیلی که در این روایت صادقانه آمده است، خبر نداشتیم؛ و نیز از فداکاری جوانان آنان که در شمار اوّلین شتابندگان به مقابله با دشمن مهاجم بودند. ماجرای قتل و اسارت دشمن به‌دست این بانوی دلاور هم که خود یک داستان مستقل و استثنائی است که نظیر آن فقط در سوسنگرد، در همان اوان، اتّفاق افتاده بود. بانو فرنگیس را باید بزرگ داشت و از نویسنده‌ کتاب ــ خانم فتّاحی ــ به‌خاطر قلم روان و شیوا و هنر مصاحبه‌گیری و خاطره‌نویسی، باید بسیار تشکّر کرد. ۹۶/۱۱/۲۱»

کتاب «فرنگیس» اثر برگزیده جایزه کتاب سال دفاع مقدس در کشورمان به زبان روسی، اردو و انگلیسی ترجمه شده است. چاپ بیستم کتاب در بازار موجود است.

*۹ـ دختر شینا: کتابی بی‌مانند از خاطرات زنان جنگ

رمان «دختر شینا» خاطرات قدم‌خیر محمدی کنعان است که موضوع آن جنگ ایران و عراق است. کتاب توسط انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده؛ اثری که بهناز ضرابی‌زاده آن را گردآوری کرده ‌است.

رمان «دختر شینا» ظرف مدت چهار سال به چاپ بیست و دوم رسیده ‌است.

«دختر شینا» کتابی نسبتاً مفصل از زبان همسر یکی از کشته‌شدگان جنگ ایران و عراق است. این کتاب جزو نخستین آثار منتشر شده در حوزه خاطرات زنان از آن جنگ است. «دختر شینا» از ۱۹ فصل تشکیل شده‌ است.

قدم‌خیر محمدی کنعان، راوی کتاب در ۱۷ اردیبهشت سال ۱۳۴۱ در روستای قایش رزن همدان متولد شد. در سال ۱۳۵۶ و در ۱۴ سالگی با ستار (صمد) ابراهیمی‌هژیر ازدواج می‌کند و صاحب پنج فرزند می‌شود. در ۲۴ سالگی شوهرش را در جنگ از دست می‌دهد و مسئولیت بزرگ کردن کودکانش را به تنهایی به عهده می‌گیرد.

دختر شینا به زبان‌های ترکی استانبولی، انگلیسی و عربی نیز ترجمه شده ‌است. این کتاب در شانزدهمین دوره جایزه کتاب سال دفاع مقدس به عنوان اثر برگزیده در بخش خاطره شفاهی انتخاب شد و در فهرست ۱۰۵ کتاب انتخابی مجمع ناشران دفاع مقدس برای عرضه در نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت سال جاری میلادی (۲۰۱۵) قرار داشت.

کتاب گویای «دختر شینا» توسط بخش سوره مهر الکترونیک حوزه هنری راهی بازار شده است. چاپ ۱۰۷ دختر شینا در بازار موجود است.

مرتضی سرهنگی در مورد این کتاب می‌نویسد: چنین روایتی، روایتِ در مسیر و در مصیرِ انسانی است که مدام در پی شدن است و قدم در جاده رشد گذاشته است و تکامل.

متن تقریظ رهبر انقلاب بر این کتاب بدین شرح است: «بسمه‌تعالی. رحمت خدا بر این بانوی صبور و باایمان؛ و بر آن جوان مجاهد و مخلص و فداکاری که این رنج‌های توان‌فرسای همسر محبوبش نتوانست او را از ادامه‌ جهاد دشوارش باز دارد. جا دارد از فرزندان این دو انسان والا نیز قدردانی شود.»

* ۱۰ـ گلستان یازدهم: فرمانده‌ای که به عقرب زرد معروف بود

کتاب «گلستان یازدهم» خاطرات زهرا پناهی‌روا، همسر شهید علی چیت‌سازیان است که می‌توان آن را نمونه‌ای خوب و بالغ از این نوع روایات دانست. این کتاب با زبانی صادقانه به شرح زندگی یک‌سال و هشت‌ماهه‌ مشترک شهید چیت‌سازیان و همسرشان پرداخته است.

فرمانده‌ای که در جبهه به دلیل مهارت‌های رزمی و شجاعتش به عقرب زرد معروف بود، در خانه با مادر و همسرش به اندازه‌ای با مهر و محبت رفتار می‌کند که گویی این قلب رئوف هیچ‌گاه سابقه حضور در حرب و قتال را نداشته است. گلستان یازدهم به زیباترین شکل توانسته‌ است قسمت مهمی از نیمه‌ پنهان زندگی شهید چیت‌سازیان را به مخاطبان معرفی کند.

نقطه‌ اوج کتاب جایی است که پیکر شهید برای مصون ماندن از گزند منافقین، تا قبل از خاکسپاری در بیرون از شهر نگهداری می‌شود و خانواده‌ چیت‌سازیان برای نخستین بار به دیدن پیکر شهید می‌روند: «خیابان بی‌انتها را به سرعت طی کردیم. کسی چیزی نمی‌گفت. همه با بهت و سکوت از پشت شیشه‌های ماشین به زمین‌های پوشیده از برف نگاه می‌کردیم. کمی بعد، ته آن خیابان، کانتینری پیدا شد، پشت کامیونی بزرگ. چند ماشین پاترول سپاه هم دور و برش پارک شده بود. چند نفر از آمبولانس پیاده شدند و رفتند جلوی کانتینر. ما هم از ماشین پیاده شدیم. درِ یخچال کانتینر را باز کردند. تابوت را پایین آوردند. حاج صادق با قدی خمیده و شانه‌های پایین افتاده جلو رفت. آقا ناصر دوید و تابوت را در آغوش گرفت. مادر دستم را گرفته بود. درِ تابوت را باز کردند. منصوره خانم نالید: «الهی قربانت برم! مادرت بمیره علی! دیشب اینجا خوابیدی عزیزم!... » همه به گریه افتادند. مادر به هق‌هق افتاد. بی‌اعتنا به کسانی که دور و برمان ایستاده بودند گریه می‌کردم.»

کتاب با مقدمه‌ زیبایی از سوی نویسنده آغاز می‌شود، جایی که بهناز ضرابی‌زاده می‌فهمد، منزل خانواده‌ چیت‌سازیان درست در مقابل خانه‌اش قرار داشته و او سال‌ها از آن بی‌خبر بوده است. جایی که در آن بسیاری از اتفاقات تلخ و شیرین داستان ثبت و ضبط شده است و نویسنده تا آن زمان از آن بی‌خبر بوده است. نکته‌ای که در ذهن مخاطب جرقه‌ای ایجاد می‌کند که شاید در کنار خانه‌ ما نیز خانه‌ شهیدی وجود داشته باشد و هر شهید، ماجرا و داستان منحصربه‌فرد خود را روایت کند.

متن تقریظ رهبر انقلاب بر این کتاب ‌ـ که خاطرات خانم پناهی‌روا از همسر شهیدش (سردار علی چیت‌سازیان) به قلم خانم ضرابی‌زاده است ‌ـ بدین شرح است: 

بسم‌ الله ‌الرحمن‌ الرحیم این روایتی شورانگیز است از زندگی سراسر جهاد و اخلاصِ مردی که در عنفوان جوانی به مقام مردان الهی بزرگ نائل آمد و هم در زمین و هم در ملأ اعلی به عزّت رسید. هنیئاً له. راوی‌ـ شریک زندگی کوتاه اوـ نیز صدق و صفا و اخلاص را در روایت معصومانi خود به‌روشنی نشان داده است. در این میان، قلم هنرمند و نگارش آکنده از ذوق و لطف نویسنده است که به این‌همه جان داده است. آفرین بر هر دو بانو؛ راوی و نویسنده کتاب.

کتاب «گلستان یازدهم» به زبان‌های اردو، روسی، آذری و عربی ترجمه شده است. چاپ سی و یکم کتاب در بازار موجود است.

*۱۱ـ خاک‌های نرم کوشک؛ کتابی که خواندن آن به فیلمسازان توصیه شد

کتاب «خاک‌های نرم کوشک» از سوی انتشارات ملک اعظم روانه بازار کتاب شده و اکنون چاپ ۲۲۵ آن در بازار موجود است.

این کتاب، خاطرات اوستا عبدالحسین برونسی به نقل از خانواده و همرزمان شهید را شامل می‌شود. این کتاب شرح حال انسانی وارسته است که قبل از انقلاب در روستای گلبوی کدکن از توابع تربت حیدریه به کار سخت و طاقت‌فرسای بنایی مشغول بود و در کنار آن به خواندن دروس حوزوی نیز روی آورده بود تا اینکه بعدها به علت شدت یافتن مبارزات او زندانی و مورد شکنجه‌های وحشیانه ساواک قرار گرفت. با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران زمینه‌های لازم برای رشد او مهیا شد چنان لیاقتی از خود نشان داد که زبانزد همگان شد و نامش حتی در محافل خبری استکبار جهانی نیز راه یافت. رمز رستگاری شهید برونسی عبودیت و بندگی بی‌قید و شرط او در مقابل حق و حقیقت بوده است.

«خاک‌های نرم کوشک» برای اولین بار در اواخر سال ۱۳۷۸ توسط نشر کوثر با شمارگان ۵۰۰۰ نسخه منتشر شد. چاپ اول این کتاب که با جلدی آبی رنگ و مزین به عکس شهید برونسی روانه بازار شده بود، در کمتر از سه ماه به پایان رسید، اما به دلیل سختی شرایط چاپ و نشر کتاب در آن دوران، چاپ دومش دو سال بعد، یعنی سال ۱۳۸۱ آن هم با تیراژ ۵۰۰۰ جلد انجام شد.

پس از آنکه در ۲۶ خرداد سال ۱۳۸۵ مقام معظم رهبری در جمع فیلمسازان و کارگردانان سینما و تلویزیون خواندن این کتاب را توصیه می‌فرمایند، این جملات در پشت جلد چاپ پنجم به بعد خاک‌های نرم کوشک درج می‌شود.

«خاک‌های نرم کوشک» نوشته سعید عاکف، در حوزه جنگ ایران و عراق است که زندگی‌نامه و خاطرات عبدالحسین برونسی، فرمانده تیپ ۱۸ جواد الائمه را روایت می‌کند.

این اثر به زبان‌های انگلیسی، عربی و اردو ترجمه شده است. ترجمه انگلیسی کتاب خاک‌های نرم کوشک به سرپرستی محمد برومندی منتشر شده است. ترجمه اردوی کتاب را خان محمد صادق جونپوری، دانشجوی دکتری زبان فارسی دانشگاه دهلی هند انجام داده و عنوان اردوی آن بابا خداحافظ است و در شمارگان یک هزار نسخه و به صورت مصور چاپ و منتشر شده است.

* ۱۲ـ آب هرگز نمی‌میرد؛ روایت دو نفر از ستارگان اقبال همدان

کتاب «آب هرگز نمی‌میرد» روایت جانبازی است که از ابتدای دوران دفاع مقدس حضور فعالانه‌ای داشت. وی از ابتدای سال ۶۲ فرمانده گردان ۱۵۲ حضرت ابوالفضل (ع) لشکر ۳۲ انصارالحسین (ع) بود که در این گردان تا بعد از عملیات کربلای ۵ در سال ۶۵ حضور داشت و به تعبیر سردار حسین همدانی نقش او در عملیات مرصاد مغفول ماند. حاج میرزا محمد سلگی راوی کتاب «آب هرگز نمی‌میرد» متولد نخستین روز فروردین ماه سال ۱۳۳۵ از روستای‌ هادی آباد در فاصله ۲۵ کیلومتری شهرستان نهاوند است که سومین فرزند خانواده شیخ علی محمد سلگی است. کتاب «آب هرگز نمی‌میرد» شامل ۱۱ فصل و عنوان‌های کُر شیخ علی ممد، رنگ خدا، زیر علم عباس، گردان سقاها، مجنون؛ جنگ آب و آتش، شب عاشورایی انصار الحسین، فاو؛ سلام بر تشنگی، آب هرگز نمی‌میرد، ما گردان ابالفضلیم، با دو پای بریده و فصلی با عنوان خدا با ما بود است و در خلال کتاب نیز تصاویر مرتبط با هر فصل نیز آورده شده است.

این کتاب که از سوی نشر ۲۷ منتشر شده رتبه‌ نخست جایزه‌ ادبی جلال آل‌احمد را به خود اختصاص داده است. تقریظی که مقام معظم رهبری در آن نوشته‌اند، به این شرح است: «بسم‌الله‌الرّحمن‌الرّحیم. سلام بر یاران حسین (علیه‌السّلام) و سلام بر لشکر انصارالحسین همدان؛ و سلام بر شهیدان، دلاوران، فدائیان، شیران روز و عابدان شب؛ و سلام بر شهید زنده میرزا محمد سُلگی و بر همسر با ایمان و صبور او؛ و سلام بر حمید حسام که دردانه‌هایی چون سُلگی و خوش‌لفظ را به ما شناساند. ساعت‌های خوش و باصفائی را با این کتاب گذراندم و بارها با دریغ و حسرت گفتم:

درنگی کرده بودم کاش در بزم جنون من هم لبی تر کرده زان صهبای جام پرفسون من هم

هزاران کام در راه است و دل مشتاق و من حیران که ره چون می‌توانم یافتن سوی درون من هم...

در میان کتاب‌های خاطرات جنگ، این، یکی از بهترین‌هاست. نگارش درست و قوی، ذوق سرشار، سلیقه و حوصله، همّت بلند، همه با هم دست به کار تولید این اثر شده‌اند. کتاب خانم ضرّابی در شرح حال شهید عالی‌مقام علی چیت‌سازیان نیز دارای همین برجستگی‌هاست. این دو نفر از ستارگان اقبال همدانند. بهمن ۹۵»

در این اثر حمید حسام به خوبی موفق شده تصویرسازی از شخصیت‌ها و مکان‌ها را با توصیفات خود در ذهن خواننده جای دهد و روایتی درست و قوی برآمده از ذوق سرشارش از زندگی سردار سلگی به مخاطبان کتابش عرضه کند؛ روایتی که ماحصل ۲۰ ماه مصاحبت و همنشینی با میرزا محمد و همرزمانش است.

کتاب آب هرگز نمی‌میرد، توسط امیرابوالفضل کتابی گویاسازی شده است.

کتاب «آب هرگز نمی‌میرد» نوشته سردار حمید حسام از انتشارات صریر توسط انتشارات «فتا» به زبان استانبولی در ترکیه ترجمه، منتشر و وارد باز نشر ترکیه شد. چاپ چهل و دوم کتاب در بازار موجود است.

* ۱۳ـ سلام بر ابراهیم: یکی از آثار پرمخاطب حوزه دفاع مقدس 

«سلام بر ابراهیم» کتابی است که در قالب زندگینامه‌ای مختصر و ۶۹ خاطره درباره شهید بزرگوار و مفقود الاثر «ابراهیم ‌هادی» منتشر شده است. این نوشتار حاصل بیش از پنجاه مصاحبه از خانواده، یاران و دوستان آن شهید است که همگی نگارنده را در گردآوری این مجموعه ارزشمند یاری رساندند. شهید ‌هادی در یکم اردیبهشت ماه سال ۳۶ دیده به جهان گشود و پس از ۲۷ سال زندگی پر فراز و نشیب در عملیات والفجر مقدمّاتی در منطقه فکه، بیست و دوم بهمن سال ۶۱ به درجه رفیع شهادت نائل آمدند و همانطور که از خداوند می‌خواست، پیکر پاکش در کربلای فکه گمنام ماند.

جلد دوم این کتاب، ادامه خاطراتی است که در جلد اول آن منتشر شده اند. تعدادی از خاطرات بودند که در جلد اول کتاب چاپ نشدند. دلیلش هم این که گروهی از افراد و راوی‌ها را پیدا نکردند و یا در دسترس نبودند. بنابراین تعدادی از مصاحبه‌هایی که بعد از چاپ جلد اول کتاب انجام شد و یا کراماتی که بعد از چاپ جلد اول کتاب، از این شهید دیده شدند، برای چاپ در جلد دوم تدوین شدند.

خاطرات جدید همرزمان و دوستان شهید در جلد دوم «سلام بر ابراهیم» رونمایی شده است. شهید ‌هادی به واسطهاخلاق پهلوانی و منش ایمانی‌اش، مریدان بسیاری میان جوانان کشورمان پیدا کرده است.

این کتاب از سوی معارف الاسلامیه به عربی، انگلیسی، فرانسه ترجمه شده است. یادآور می‎‌شود، کتاب «سلام بر ابراهیم» برای نخستین بار از سوی انتشارات شهید ابراهیم‌ هادی در سال ۸۸ منتشر شده و تاکنون یکی از آثار پرمخاطب در حوزه دفاع مقدس بوده است. چاپ ۱۴۴ جلد اول و چاپ ۳۲ جلد دوم کتاب «سلام بر ابراهیم» در بازار موجود است.

* ۱۴ـ پیغام ماهی‌ها: پیامکی که فرمانده در آن نوشت «خداحافظـ»

کتاب «پیغام ماهی‌ها» به کوشش گلعلی بابایی توسط انتشارات صاعقه منتشر شده است.

بخش اول این کتاب خاطرات شهید همدانی از بدو تولد تا شهریور ۱۳۶۴ است که خودش مصاحبه کرده است. یک بخش هم مربوط به سوریه است که از یک مصاحبه یک ساعته از زبان شهید همدانی است که داستان رفتن به سوریه و اتفاقات و شرایط سوریه را بازگو کرده است. فصل آخر کتاب هم مربوط به خاطره ای از همسرشان است که در دیدار آخر شهید رخ داده بود.

نویسنده بعد از هفتم شهید کار نوشتن کتاب را شروع کرد و سعی کرده بود که برای چهلم شهید یک کتاب ۲۰۰ صفحه‌ای تولید کند تا ادای دینی به حاج حسین همدانی کرده باشد و اکنون یک کتاب ۵۱۲ صفحه‌ای شده است. کتاب کاری سنگین و قابل اعتنا است و لحن این کتاب، لحن شهید حاج حسین همدانی است.

اتفاقاتی که این شهید از قبل از آغاز جنگ تحمیلی تا قبل از عملیات والفجر ۸ با آن روبرو بوده در کتاب آمده است. بخشی از اطلاعات این کتاب به صورت پرسش و پاسخ در کتاب «مهتاب خَیَّن» به قلم حسین بهزاد تا سوم خرداد ۶۱، چاپ شده بود که مؤلف از این منبع استفاده کرده و به صورت «منِ راوی» تبدیل کرده و نوشته است. بخش دوم هم یک مصاحبه ۴۰-۳۰ ساعته بود که باز هم حسین بهزاد گرفته بود و قرار بود شهید همدانی تا پایان جنگ را بگوید که مجال فرصت نداده بود و این مصاحبه مانده بود و استفاده نشده بود و نویسنده از آنها هم استفاده کرده است.

فصل آخر کتاب که آخرین پیامک نام دارد، خاطره‌ای است از همسر شهید از آخرین سفر او به ایران. همسر شهید در این فصل چنین روایت می‌کند: «آخرین دیداری که سردار همدانی به ایران آمده بود، قرار بود در دیدار رهبر انقلاب حضور داشته باشد. به همین دلیل بازگشتش به سوریه را به عقب انداخت. پس از دیدار با حضرت آقا با چهره‌ای بشاش به منزل آمد. وسایلی که برایش جمع‌آوری کرده بودم را بررسی کرد و مقداری از آنها را کنار گذاشت و گفت این دفعه زودتر برخواهم گشت. او اصلاً اهل پیامک زدن نبود اما زمانی که به فرودگاه رفت قبل از سوار شدن به هواپیما پیامکی با محتوای «خداحافظ» را برای من ارسال کرد که برای من جای تعجب داشت».

کتاب به انگلیسی ترجمه شده هرچند ترجمه عربی آن در لبنان و سوریه توزیع شده است.

* ۱۵ـ وقتی مهتاب گم شد: روایتی از «علی خوش لفظ» یک قهرمان ملی

کتاب «وقتی مهتاب گم شد» نوشته حمید حسام از سوی انتشارات سوره مهر روانه بازار کتاب شده است. کتاب توسط جمعی از مترجمان چون امیمه علیق، احسان صوفان، ابراهیم حسن، یاسر الطفیلی و هدایه صفوان ترجمه و در قالب ۵۹۲ صفحه چاپ شده است.

«وقتی مهتاب گم شد» قبل از آنکه شرح زندگی علی خوش‌لفظ باشد، روایتی عینی از واقعه‌ای تاریخی است که موجب شد سرنوشت خیل وسیعی از مردمان ایران تغییر کند.

علی خوش لفظ یک قهرمان ملی است. این را زخم های نشمرده ای که از او «علی خوش زخم» ساخته گواهی می دهد. او نیازی به مدال ملی شجاعت ندارد. سردار شهید علی خوش لفظ پس از سال‌ها تحمل درد و رنج ناشی از مجروحیت و صبر در برابر دوری یاران و دوستان، ۲۹ آذر ماه سال ۱۳۹۶ آسمانی شد و به کاروان عظیم شهدا پیوست. او به تعبیر هم‌رزمانش «علی خوش رفیق» بود.

رهبر معظم نقلاب پیش از این بر کتاب «وقتی مهتاب گم شد» تقریظ نوشته بودند که متن آن به شرح زیر است: بسم الله الرحمن الرحیم

بچه‌های همدان؛ بچه‌های صفا و عشق و اخلاص؛ مردان بزرگ و بی‌ادعا؛ یاران حسین (علیه‌السلام)؛ یاوران دین خدا و آن‌گاه مادران؛ مرد آفرینان شجاع و صبور و آن‌گاه فضای معنویت و معرفت؛ دل‌های روشن، همت‌ها و عزم‌های راسخ؛ بصیرت‌ها و دیدهای ماورائی. این‌ها و بسی جویبارهای شیرین و خوشگوار دیگر از سرچشمه این روایت صادقانه و نگارش استادانه، کام دل مشتاق را غرق لذت می‌کند و آتش شوق را در آن سرکش‌تر می‌سازد.

راوی، خود شهیدی زنده است. تنِ به‌شدت آزرده او نتوانسته از سر زندگی و بیداری دل او بکاهد و الحمدلله ربّ العالمین نویسنده نیز خود از خیل همین دلدادگان و تجربه‌دیدگان است. بر او و بر همه آنان گوارا باد فیض رضای الهی؛ ان‌شاء‌الله. درباره نگارش این کتاب، آنچه نوشتم کم است؛ لطف این نگارش بیش از این‌هاست. مقدمه کتاب یک غزل به تمام معنی است.

کتاب به عربی ترجمه شده است. شهید سرلشکر سلیمانی در دل‌نوشته‌ای‌ برای علی خوش لفظ راوی کتاب «وقتی مهتاب گم شد» نوشت: عکست را بروی جلد بوسیدم ای شهید آماده رفتن و دوست ندیده‌ام که بهترین دوستت را در کنارم از دست دادی.

در حال حاضر چاپ ۳۴ کتاب در بازار موجود است.

* ۱۶ـ آن بیست و سه‌ نفر: رهبر انقلاب پس ا ز خواندن کتاب فرمودند: شیرین‌کام شدم

کتاب « آن بیست و سه‌ نفر» روایت زندگی گروهی از رزمندگان نوجوان ایرانی است که در جریان جنگ ایران و عراق به اسارت نیروهای عراقی در آمدند و سال‌ها بعد با قلم احمد یوسف‌زاده به بازار کتاب راه پیدا کردند. این کتاب را سوره مهر منتشر کرده و به زبان عربی ترجمه شده است. چاپ ۷۰ کتاب در بازار موجود است.

کتاب فقط شرح همین ماجرا نیست، بلکه روایت هشت ماه از اسارت ۹ ‌ساله‌ احمد یوسف زاده، یکی از همین ۲۳ نفر است که با قلمی روان و ساده و در عین حال جذاب و توصیف‌گر نوشته شده است. نویسنده به ‌خوبی توانسته حالات انسانی و موقعیت وقوع رویدادها را ترسیم کند تا از همین رهگذر، هم به شرح ماجرای پیش آمده برای خود بپردازد و هم مخاطب را با زندان‌های مخوف عراق و روزهای سخت اسرای ایرانی در این زندان‌ها آشنا کند.

مقام معظم رهبری در تقریض خود بر این کتاب نوشته‌اند: «در روزهای پایانی ۹۳ و آغازین ۹۴ با شیرینی این نوشته‌ شیوا و جذاب و هنرمندانه، شیرین‌کام شدم و لحظه‌ها را با این مردان کم سال و پرهمت گذراندم. به این نویسنده‌ خوش ذوق و به آن بیست و سه نفر و به دست قدرت و حکمتی که همه‌ این زیبائی‌ها، پرداخته‌ سرپنجه‌ معجزه‌گر اوست درود می‌فرستم و جبهه‌ سپاس بر خاک می‌سایم. یک بار دیگر کرمان را از دریچه‌ این کتاب، آنچنان که از دیرباز دیده و شناخته‌ام، دیدم و منشور هفت رنگ زیبا و درخشان آن را تحسین کردم. ۵/۱/۹۴)

* ۱۷ـ رفاقت به سبک تانک: شاید «اخراجی‌ها» نسخه نمایشی این کتاب باشد

کتاب «رفاقت به سبک تانک»دربردارنده ۴۷ حکایت کوتاه از وقایع «جنگ‏ ایران و عراق» است که با محتوای شوخی و طنز و با نثری شیرین وروان برای گروه سنی نوجوانان فراهم آمده است. این کتاب را سوره مهر منتشر کرده است.

داستان‌های این کتاب در اصل عین دیده‌ها و تجربیات امیریان در روزهای حضورش در جبهه‌های جنگ است. البته او وقتی تصمیم می‌گیرد این کتاب را بنویسد، در کنار خاطراتی که از جبهه و جنگ داشته، سراغ خاطرات رزمندگان و کتاب‌های دفاع مقدسی هم رفته است. با توجه به تعدد روایت‌های مختلف، آدم‌های مختلفی هم در کتاب حاضر حضور دارند که همگی در روایت‌های جداگانه‌ای ایفای نقش می‌کنند. همگی این آدم‌ها به ظاهر استقلال شخصیت دارند، اما با پیشروی مخاطب در صفحات میانی کتاب، مخاطب به طور غیرمستقیم درمی‌یابد که این آدم‌ها هر کدام به نوعی مکمل شخصیت دیگری هستند و علی‌رغم پراکندگی‌شان، در کلیت اثر به سمت وجوه مشترکی حرکت می‌کنند. اشتراک آرمان، موقعیت زمانی و مکانی، اشتراکات عقیدتی و انگیزه مبارزه، باعث شده که همه آن‌ها در حالات روحی هماهنگ جلوه‌های متفاوتی پیدا کنند.

بذله‌گویی و شوخ‌طبعی در موقعیت‌های امن و مفرح امری عادی است، اما در میدان‌های جنگ که در آن اضطراب و دلهره از هر سو در حال باریدن است، این خنده‌ها و شوخ‌طبعی‌ها در واقع هنری است که فقط از عهده آدم‌های خاصی برمی‌آید که نشان از آرامش آنان دارد که نمونه‌هایی از آنها در این کتاب به تصویر کشیده شده‌اند. در نگاه اول به نظر می‌رسد که این کتاب مجموعه‌ای پراکنده از طنزهای جبهه است، ولی در نگاه بهتر به آن یک سیر کلی در این مجموعه به چشم می‌خورد. نویسنده سعی کرده برای کتاب خود شروع و پایانی مناسب داشته باشد. جسورانه نیست اگر بگوییم فیلم سینمایی «اخراجی‌ها» در جاهایی نسخه نمایشی این کتاب است؛ چرا که جنگ فقط فولاد و باروت نیست؛ شاید رفاقت‌هایی هم به سبک تانک داشته باشد.

داوود امیریان نویسنده کتاب درباره اثرش گفته بود: رفاقت به سبک تانک را در سال ۷۷ـ۷۸نوشتم و فکر نمی‌کردم چنین بازخوردی پیدا کند. یکی از دلایلی مهم در موفقیت کتاب به نظرم این است که آن را صادقانه نوشتم.

در حال حاضر چاپ ۵۱ در بازار موجود است. کتاب «رفاقت به سبک تانک» اثر داود امیریان سال ۹۵ به زبان عربی ترجمه و در لبنان منتشر شد.

*۱۸ـ بابا نظر؛ کتابی که نشانه بلوغ ادبیات دفاع مقدس است​

«بابا نظر» عنوان کتابی است که توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده است. این کتاب حاصل مصاحبه‌های شفاهی با سردار شهید محمدحسن نظرنژاد است که طی آن خاطرات راوی پیرامون انقلاب و جنگ تحمیلی بیان می‌شود. محمدحسن نظرنژاد ملقب به بابانظر در بیشتر زمان جنگ ایران و عراق را در جبهه‌های جنگ گذراند و جراحت‌ها و آسیب‌های جدی دید. مصاحبه‌های این کتاب توسط سیدحسین بیضایی انجام گرفته است و تدوین آن را مصطفی رحیمی به عهده داشته‌است.

این کتاب ابتدا با تیراژ ۲۰ هزار نسخه وارد بازار کتاب شد. این کتاب طی اولین سال انتشار (از شهریور ۱۳۸۸ تا شهریور ۱۳۸۹) ۲۴ بار تجدید چاپ شده است.

این کتاب، حاصل گفت‌وگوی ۳۶ ساعته سید حسین بیضایی با محمدحسن نظرنژاد در سال ۱۳۷۴ و اوایل ۱۳۷۵ است که به شکل ویدئویی ضبط شده و اکنون از سرنوشت آن فیلم‌ها خبری در دست نیست، اما کلمه‌ها و جمله‌های آن مصاحبه‌ها پس از ضبط، روی کاغذهای سفید آمده و ماندگار شده‌اند. برای تدوین خاطرات اولیه از قلم مصطفی رحیمی سود جسته شده و همه پانوشت‌های کتاب هم از متن خاطرات به پایین صفحه‌ها آمده که گفته‌های خود شهید بابانظر است.

این کتاب در سیزدهمین دوره جایزه کتاب سال دفاع مقدس به عنوان اثر برگزیده در بخش خاطرات دیگرنوشت انتخاب شد.

درباره این کتاب روایت‌ها و اظهار نظرهای گوناگون منتشر شده است؛ مثلا محمدباقر قالیباف معتقد است: می‏‌توان گفت کتاب بابانظر روایت صادقانه جنگ است.

سرلشکر رحیم صفوی می‌گوید: افرادی چون شهید نظری‏‌نژاد گوی سبقت را در میدان اخلاص و شهادت از من و آقای قالیباف ربودند و شاید صفاتی داشتند که خداوند شهادت را نصیبشان کرد.

مرتضی سرهنگی هم می‌گوید: بابانظر نشانه بلوغ ادبیات دفاع مقدس است. عزت‌الله انتظامی و پرویز پرستویی پس از خواندن کتاب بابانظر، دو یادداشت بر کتاب نوشته‌اند. هم اکنون چاپ ۵۵ و ترجمه‌هایی به زبان‌های گوناگون در بازار موجود است.

* ۱۹ـ عباس دست طلا: بی‌تعارف‌ترین کتاب‌ جنگ

کتاب «عباس دست طلا» داستانی از زندگی حاج عباسعلی باقری است که به قلم محبوبه ‌معراجی‌پور نوشته و از سوی نشر فاتحان در ۲۷۲ منتشر شده است. این کتاب نگاهی به عملکرد بسیجیان فنی و تعمیرکار واحد پشتیبانی و تدارکات سپاه پاسداران در دوران هشت سال دفاع مقدس دارد. اکنون چاپ ۲۴ آن در بازار موجود است.

خاطره‌نگار اثر، ماجراها را از زمانی که کمتر از دو ماه از آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران گذشته، آغاز می‌کند. عباس علی باقری با مروری کوتاه بر زندگی‌اش و دودلی‌های خود برای حضور در جبهه‌ها، از زمانی می‌گوید که تصمیم می‌گیرد برای دو هفته به جبهه برود و ببیند در آن جا چه کاری از دستش برمی‌آید.

اولین اعزام باقری هجدهم آبان ماه سال ۱۳۵۹ است. به همراه چند نفر از دوستانش وارد پادگان ارتش در اسلام آباد می‌شوند. محلی که خودروهای خسارت دیده از انفجارها توسط تعمیرکاران شرکت خودرو سازی ایران ناسیونال تعمیر می‌شوند و عباس علی باقری و دوستانش که قرار است توانایی خود را در کار ثابت کنند، جیپی را که چپ کرده تعمیر می‌کنند. توانایی و سرعت آن‌ها باعث شهرت شان می‌شود.

پس از گذشت یک ماه و نیم از بازگشت آن‌ها از جبهه‌ها، باقری تصمیم می‌گیرد تیمی فنی و حرفه‌ای را برای تعمیر خودروها به جبهه‌ها ببرد. یافتن این نیروهای ماهر و مجاب کردن آن‌ها بخش مهمی از کتاب «عباس دست طلا» است و به نوعی انگیزه مردم برای حضور در جبهه‌ها و چرایی شرکت نکردن برخی افراد در دفاع مقدس را بیان می‌کند.

باقری در نهایت تیمی ۲۱ نفره را تشکیل می‌دهد تا به ستاد جنگی زیر نظر شهید دکتر مصطفی چمران بپیوندد، اما به دلیل ماجراهایی که هنگام اعزام رخ می‌دهد، تنها ۹ نفر از تعمیرکاران باقی می‌مانند، افرادی حرفه‌ای که نزدیک به ۱۴ ساعت در روز کار می‌کنند و خودروها را به سرعت تعمیر و تحویل می‌دهند.

او برای دومین بار در بیستم دی ماه سال ۱۳۵۹ به همراه تیم خود به پادگان ابوذر در سر پل ذهاب می‌رود و علاوه بر تعمیر خودرو، کشویی تفنگ ۱۰۶ میلی متری ضد تانک را هم تعمیر می‌کنند. باقری در فاصله هر چند ماهی که به تهران می‌آید و بر می‌گردد، برای هر دوره از سفرش به جبهه‌های دفاع مقدس تیمی جدید و تازه نفس را می‌برد.

بخش دیگری از کتاب «عباس دست طلا» به ماجرای حضور خانواده باقری در اهواز و منطقه جنگی اختصاص دارد. فعالیت‌های وی تا پایان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران ادامه پیدا می‌کند و مهارت او در تعمیر خودروها باعث می‌شود تا به او لقب عباس دست طلا را بدهند.

کتاب «عباس دست طلا» یکی از آثاری است که مورد تحسین مقام معظم رهبری واقع شده و ایشان درباره این کتاب فرمودند: «این کاری که اخیرا شروع شده که از شماها با این جزئیات و ریزه کاری‌ها خاطرات می‌گیرند، این هم کار خیلی خوبی است. ما دو جلد از این کتاب‌های شما را خواندیم، یکی کتاب آقای بنائی را خواندم یکی هم کتاب این حاج آقای عباس دست طلا را که مفصل و با جزئیات خواندم. خیلی خوب بود انصافا، مخصوصا کتاب ایشان. هم مطلب در آن زیاد بود هم آثار صفا و صداقت در آن کاملا محسوس بود و انسان می‌دید. خداوند ان شاءالله فرزند شهید ایشان را با پیغمبر محشور کند و خودشان را هم محفوظ بدارد.»

 این اثر به زبان‌های اردو، انگلیسی، عربی و ترکی استانبولی برگردانده شده است.

* ۲۰ـ لشکر خوبان: این کتاب «جنگی که بود» را به تصویر کشید

کتاب «لشکر خوبان» روایتی داستانی از حوادثی بزرگ بود که راوی‌اش، مهدیقلی رضایی در آن از بیش از ۴۰۰ همرزمش یاد کرده بود که اغلب آنها به قافله شهدا پیوسته بودند. خاطرات رضایی و قلم سپهری بدون رودربایستی «جنگی که بود» را به تصویر کشیدند. علاوه بر جزییات فراوان شناسایی‌ها، آموزش‌ها و عملیات‌ها، شوخی‌ها، اشتباهات، انتقادات صریح از تغییر روحیه‌ها در اواخر جنگ گفته شده است.

مهدیقلی رضایی یکی از هزاران رزمنده‌ای‌ است که در ۱۶ سالگی به زور دست‌کاری شناسنامه راهی جبهه می‌شود و آنجا به معنی کامل کلمه بزرگ می‌شود. به عنوان یکی از نیروهای اطلاعات، حضور موثر و کار مهم و طاقت فرسای نیروهای واحد اطلاعات را در مراحلی که شاهد بوده، باز ‌می‌گوید، از خاطرات ناب سردار لشکر عاشورا شهید مهدی باکری و ده‌ها شهید دیگر. سپهری برای نوشتن این کار سنگین چهار سال با راوی همراه می‌شود. آن سال‌ها هر دو دانشجوی فلسفه بودند، کار مداوم پیش نمی‌رفت. گاهی حال خوب نوشتن به خاطر برخی مسائل کم می‌شد و گاهی سنگینی حس یک خاطره، روزها نویسنده‌ی جوان را در خود نگه می‌داشت و گاهی بیماری راوی در ادامه مجروحیت‌های جنگ... ‌

نگارش کتاب سال ۷۹ تمام شد اما تا رنگ چاپ به خود بگیرد، چهار سال طول کشید و اکنون چاپ ۴۵ در بازار است. سوره مهر در سال ۸۴ کتاب را چاپ کرد. علیرغم موفقیت کتاب در دهمین دوره کتاب سال دفاع مقدس (سال ۸۵) و برگزیده شدنش در بخش خاطرات شفاهی تا چاپ دوم چهار سال دیگر طول کشید. در این مدت هم راوی و نویسنده و هم دوستان راوی که کتاب را خوانده و نظرات‌شان را دریغ نکرده بودند، اصلاحاتی اعمال کرده و کتاب را کامل‌تر کردند که این نسخه در چاپ چهارم منتشر شد. اما چاپ کتاب آن اتفاق بزرگ زندگی معصومه سپهری نبود. حتی برگزیده شدن «لشکر خوبان» در جشنواره ربع قرن کتاب دفاع مقدس (مهر ۸۸) هم آن اتفاق بزرگ نبود.

رهبر انقلاب اسلامی در حاشیه‌ یکی از دیدارهایشان فرموده بودند: «این کتاب لشکرخوبان پر است از اعجاب و عظمت ناگفته‌ی رزمندگان غواص و اطلاعات عملیات جنگ. در ایامی که این کتاب را می‌خواندم، بارها و بارها متأثر شدم.»

متن تقریظ رهبر انقلاب بر این کتاب: «بسم‌الله‌الرّحمن‌الرّحیم ـ این نیز بخشی از آن تصویر عظیم و باشکوهی است که ما همواره آن را از دور دیده و تحسین کرده و بزرگ شمرده‌ایم؛بی‌آن‌که از ریزه‌کاری‌ها و نقش‌های معجزآسای تشکیل‌دهنده‌ی آن و رنگ‌آمیزی‌های بی‌نظیر جزء‌جزء آن به‌درستی خبر داشته باشیم. این کتاب شرح این ریزه‌کاری‌های حیرت‌انگیز در بخشی از این تابلوی ماندگار و تاریخی است. آن‌چه درباره‌ی عملیات بدر و والفجر ۸ و کربلای ۵ و کربلای ۴ و بیت‌المقدس ۲ و ۳ در این کتاب آمده، از بخش‌های برجسته‌تر آن است. همچنین مجاهدت‌ها در کوه‌های غرب؛ در ماووت و گرده‌رش و قامیش و دیگر آن بلندی‌های سخت، و نیز آن‌چه به یگان‌ها و دسته‌جات اطلاعات و غواص مربوط می‌شود و نیز بخش‌های دیگری از آن، درخور آن است که در شکل فیلم و رمان عرضه شود. فروردین ۹۲»

*۲۱ـ کوچه نقاش‌ها؛ روایتی از یک فرمانده و رزمنده ناشناخته

کتاب «کوچه نقاش‌ها» نوشته راحله صبوری در برگیرنده خاطرات سیدابوالفضل کاظمی است.

سیدابوالفضل کاظمی از ناشناخته‌ترین رزمندگان و فرماندهان دفاع مقدس بود. البته از این ناشناخته‌های بزرگ که دلاوران صحنه جنگ بودند، فراوان داریم. وقتی جنگ شروع شد، او تهران را به مقصد جبهه‌ها ترک کرد. کتاب خواندنی «کوچه نقاش‌ها» روایت خاطرات کاظمی، ‌فرمانده گردان میثم در دوران جنگ تحمیلی از زبان خودش است. لحن ساده و بی‌پیرایه کاظمی و به تعبیری ادبیات عامیانه او در کتاب سبب می‏‌شود مخاطب ارتباطی صمیمی با اثر برقرار کند.

بیان تفاوت‌های سال‌های قبل و پس از انقلاب از نقاط قوت گفت‌وگو با کاظمی در این کتاب است. دوران جوانی وی مقارن است با سال‌های مبارزه علیه رژیم طاغوت و بعد از آن او ۸ سال دفاع مقدس را تجربه می‌کند. همرزمی او با شهید چمران و دو سال حضور در خاک کردستان از زیباترین و خواندنی‌ترین قسمت‌های کتاب است. کتاب در ۱۶ فصل و بر اساس تاریخ وقایع و مکان آن‌ها تدوین شده است. به دلیل تمرکز بر حوادث جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، رخدادهای انقلاب اسلامی در این اثر به صورت خلاصه آمده‌اند.

«کوچه نقاش‌ها» طی دو سال و براساس سه ماه مصاحبه تدوین شده است. لحن راوی در جای جای کتاب حفظ شده و راحله صبوری تلاش کرده در نوشتن خاطرات ابوالفضل کاظمی به واژه‌ها، تکیه کلام‌ها و اصطلاحات خاص وی وفادار باشد. عنوان «کوچه نقاش‌ها» هم برمی‌گردد به نام کوچه‌ای که سید ابوالفضل کاظمی کودکی‌اش را با بسیاری از همرزمانش در آنجا سپری کرده است.

این کتاب، توسط انتشارات الولایه اسلام‌آباد پاکستان و از سوی انتشارات کوثر ترکیه در ۵۳۲ صفحه و با ترجمه متین آتام به زبان ترکی استانبولی منتشر شد و اکنون چاپ ۲۱ آن در بازار موجود است.

* ۲۲ـ همپای صاعقه: کتابی که رهبر انقلاب آن را منبع ده‌ها کتاب و فیلمنامه معرفی کردند 

کتاب «همپای صاعقه»، کتابی تاریخی و شرحی مستند از نحوه تشکیل لشکر ۲۷ محمد رسول‌الله که توسط انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده‌ است. نویسندگان این کتاب حسین بهزاد و گل‌علی بابایی از رزمندگان لشکر ۲۷ محمد رسول‌الله بوده‌اند. این کتاب بارها تجدید چاپ شده است.

در تألیف این کتاب، تحقیقات گسترده و متمرکزی انجام گرفته که گردآوری، دسته‌بندی، ضبط و برگزیدن نوشتاری از ۵۳۰۰ دقیقه نوار صوتی و مکالمات بی‌سیم و نشست‌ها و مذاکرات رده‌های گوناگون عملیاتی، نمونه‌هایی از آن بوده است. تفاوت اصلی «همپای صاعقه» با سایر کتاب‌های مشابه که به صورت مستند نوشته شده‌اند در این است که شهیدان و رزمندگان به جای نویسنده داستان جنگ را روایت می‌کنند.

رهبر انقلاب هم پس از خواندن کتاب تقریظی بر آن نوشتند: «این یک کتاب منبع بسیار غنی و ارزشمند است که از آن می‌توان ده‌ها کتاب و فیلمنامه و زندگینامه استخراج کرد. لحظات و حالات ثبت‌شده در سراسر این کتاب، همان ظرافت‌های حیرت‌انگیزی است که از مجموع آن، تابلوی پرشکوه و باعظمت عملیاتی چون فتح‌المبین و بیت‌المقدس پدید آمده و برترین‌های هنر جهاد و ایثار و شجاعت و ابتکار را در مجموعه نمایشگاه بی‌نظیر هنرهای انقلاب اسلامی، نشان می‌دهد... در روز و شب‌هایی از آبان و آذر ۸۶ صفحه به صفحه و سطر به سطر مطالعه و نیوشیده شد. »

چاپ اول کتاب «همپای صاعقه» در آذرماه ۱۳۷۹ به بازار آمد و سال بعد در بهمن ۱۳۸۰ به عنوان اثر برگزیده ششمین جشنواره انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس در رشته پژوهش انتخاب شد.

کتاب به زبان‌های عربی و انگلیسی ترجمه شده و اکنون چاپ بیستم آن از سوی سوره مهر در بازار موجود است.

*۲۳ـ اینک شوکران: یک مجموعه ۶ جلدی و این همه حرف

انتشارات روایت فتح از قدیمی‌ترین ناشران در حوزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس است که مجموعه ۶ جلدی «اینک شوکران» را که روایتی از زندگی شهدای هشت سال جنگ تحمیلی است، به چاپ رسانده است. اینک شوکران ۱: منوچهر مدق چاپ ۵۰، اینک شوکران ۲: مصطفی طالبی چاپ ۹، اینک شوکران ۳: ایوب بلندی چاپ ۱۲، اینک شوکران ۴: محمد علی رنجبر چاپ ۵، اینک شوکران ۵: سعید جان بزرگی چاپ ۵ و اینک شوکران ۶: حسین شایسته‌فر چاپ ۴ در بازار موجود است.

کتاب صوتی این مجموعه نیز منتشر شده است.

* ۲۴ـ نیمه پنهان ماه: بیان نیمه‌های آشکار نشده از زندگی فرماندهان

مجموعه کتاب‌های نیمه پنهان شامل «چمران»، «دقایقی»، «عبادیان»، «میثمی»، «آبشناسان»، «اصغریخواه»، «رضوانخواه»، «برونسی»، «تحویلداری»، «کاملی»، «عباسی»، «قریشی» و «محلاتی» آثاری هستند که مجددا از سوی انتشارات روایت فتح منتشر شدند. نیمه پنهان ماه از پرفروش‌ترین مجموعه‌های انتشارات روایت فتح است که به بیان خاطرات شهدا از زبان همسرانشان می‌پردازد.

نخستین جلد از این مجموعه، کتاب «نیمه پنهان ماه؛ چمران به روایت همسر شهید» به قلم حبیبه جعفریان است که سرآغاز یک مجموعه ۳۰ جلدی است. آمار تعداد چاپ‌های جدید این مجموعه را اینجا ببینید.

* ۲۵ـ خداحافظ سالار: کتابی که در یک سال و نیم به چاپ شصت و پنجم رسید

«خداحافظ سالار» روایت داستانی برگرفته از خاطرات پروانه چراغ نوروزی همسر سرلشکر شهید حاج حسین همدانی است که در سال ۹۶ از سوی مرکز مطالعات پژوهشی ۲۷ بعثت (نشر ۲۷) و به قلم حمید حسام روانه بازار کتاب شده است.

این کتاب به زندگی و فراز و نشیب‌های این شیرزن بزرگ پرداخته که از کودکی آغاز و نهایتا به شهادت سردار همدانی در سال ١٣٩٤ ختم می‌شود.

شروع کتاب از سال ۹۰ و بحران سوریه و دمشق که در آستانه سقوط قرار داشت، آغاز می‌شود و با بازگشت و تداعی خاطرات دوران کودکی همسر شهید در دهه ۴۰ ادامه می‌یابد. این کتاب حاصل ۴۴ ساعت مصاحبه با همسر شهید است که نوع روایت داستانی هیچ دخل تصرفی را در آن وارد نکرده است. سردار شهید حسین همدانی از اعضاء و بنیانگذاران سپاه همدان و کردستان بود و از سال ۱۳۵۹ در دفاع مقدس شرکت داشت. وی همچنین از فرماندهان منطقه عملیاتی «بازی دراز» در جبهه کرمانشاه بود و مدتی فرمانده لشکر انصار الحسین (ع) همدان شد. شهید همدانی همچنین جانشین قرارگاه امام حسین (ع) و مشاور فرمانده کل سپاه پاسداران و فرمانده سپاه محمد رسول الله (ص) تهران بوده است. دست آخر نیز حین انجام ماموریت مستشاری در سوریه به شهادت، آرزوی دیرینه‌اش رسید.

استقبال از کتاب «خداحافظ سالار» (خاطرات همسرِ سرلشکر شهید حاج حسین همدانی) این کتاب را در مدت یک سال و نیم به چاپ شصت و پنجم رساند.

حسام برای تالیف کتاب، سی و چند سال خانواده شهید همدانی را می‌شناخت و گویی او جزیی از این خانواده است و در نهایت داستان به شیوه صمیمی برای مخاطب روایت می‌شود. این اثر به عربی نیز برگردان شده است.

* ۲۶ـ قصه فرماندهان: ۳۶ جلد با ۳۶ قصه

کتاب «قصه فرماندهان» دوره ۳۶ جلدی است که از سوی سوره مهر و نشر شاهد منتشر شده است. امیرحسین انبارداران و حمید حسام نویسندگان کتاب هستند.

داود امیریان، رحیم مخدومی، حسین فتاحی، داود بختیاری دانشور، مرجان فولادوند، اصغر فکور، محمود جوانبخت، محسن مطلق، حسین نیری، حمید نوایی لواسانی و گلستان جعفریان در یک همت جمعی، زندگی ۲۰ سردار فرمانده جنگ را به رشته تحریر درآورده اند. قصه فرماندهانی که هر کدامشان یک الگو برای سرزمین ایران و هر ایرانی‌اند و باکری و همت و بروجردی و بابایی و خرازی و چمران و کریمی و کاظمی و متوسلیان و باقری و دقایقی و پیچک و کلهر و بقایی و جهان آرا و ستاری و ماهینی و کلاهدوز و موحد دانشی و داود کریمی از آن زمره اند.

قصه این ۲۰ فرمانده در کتاب‌های کوچک و پالتویی از ۶۰ تا ۹۶ صفحه به نگارش درآمده است. بارها این کتاب‌ها در تیراژ گسترده به چاپ رسیده و توزیع شده تا عاشقان «قصه فرماندهان» و مشتریان این ۲۰ جلد کتاب با قصه واقعی مردان پارسا و شجاع سرزمین ایران آشنا شوند. چاپ ۱۵ این کتاب‌ها در بازار است.

* ۲۷ـ جشن حنابندان؛ خاطراتی کوتاه و با زبانی ساده و صمیمی 

کتاب «جشن حنابندان» شامل ۲ گزارش از دو عملیات در مناطق جنوب و غرب کشور است که محمدحسین قدمی این گزارش‌ها را از میان خاطرات رزمندگان «لشکر ۲۷ محمد رسول الله» گردآوری کرده است.

قدمی درباره چگونگی شکل‌گیری این اثر می‌گوید: «سال ۱۳۶۵ مسئول صفحه جبهه و جنگ روزنامه «صبح آزادگان» بودم. تشویق و ترغیب دوستان نویسنده، مرا وادار به نوشتن خاطرات و گزارش‌های مستمر کرد تا جایی که توسط این نوشته‌ها با شهید سیدمرتضی آوینی آشنا شدم و به سفارش ایشان این مطالب در قالب کتاب «جشن حنابندان» در سال ۱۳۶۸ به چاپ اول رسید. ما دنبال دسته و گروهی در جنگ بودیم که دارای تیپ و شخصیت‌های مختلف باشند. پس از تحقیق و بررسی این گروه را در گروهانی از لشکر ۲۷ محمد رسول الله (ص) یافتیم. کار را از خانه، مدرسه، مسجد و محل کار شروع کردیم. زندگی با آنان را در پادگان‌ها، رزم‌های شبانه، لحظات تنهایی و راهپیمایی‌های روزانه در سرما و سختی و در غم و شادی بررسی کردیم که حاصل کار در قالب کتاب «جشن حنابندان» آورده شده و از آن فیلم مستند ۴ قسمتی «دسته ایمان» تولید و در برنامه‌های روایت فتح پخش شد. این فیلم مستند، گزارش اول کتاب «جشن حنابندان» را شامل می‌شود و گزارش دوم شرح مکتوب همراه با عکس و تفصیلات سفر جنوب و خاطرات تلخ و شیرین زندگی با دسته ۳ از گروهان ۳ گردان حمزه سیدالشهداء لشکر ۲۷ محمد رسول الله (ص) تا عملیات کربلای ۵ را دنبال کرده است.»

خاطرات مورد استفاده نویسنده در این کتاب، اغلب کوتاه و با زبانی ساده و صمیمی بیان شده است؛ به طوری که خواننده از خواندن آن خسته نمی‌شود؛ چرا که هر موقعیت و لحظه‌ای را دقیق و خلاصه مطرح کرده و از شرح جزییات اضافی پرهیز کرده است. خاطرات رزمندگان در شب‌های قبل از عملیات و شوخی‌ها و حالات و روابطی که تنها و تنها در آن موقعیت‌ها اتفاق می‌افتاد به خوبی در این گزارش‌ها به تصویر کشیده شده است.

رهبر معظم انقلاب در تقریظی بر این کتاب نوشته‌اند: «روز و شبی چند در لحظه‌های پیش از خواب، در فضایی عطرآگین و مصفا و در معراج شور و حالی که سطور و کلمات نورانی این کتاب به خواننده خود عطا می‌کند، سیر کردم و خدا را سپاس گفتم، هم بر آن قطره عشقی که در جان این نویسنده افکنده و چنین زلال اندیشه و ذوقی را بر قلم او جاری ساخته است و هم بر آن دست قدرتی که نقشی چنان بدیع و یکتا بر صفحه تاریخ معاصر پدید آورده و صحنه‌هایی که افسانه وار از ذهن و چشم بشر این روزگار بیگانه است، در واقعیت زندگی این نسل از ملت ایران نقش زده است... له الحمد حمد الحامدین ابدا آلابدین. »

محمدحسین قدمی که سال‌ها معلمی کرده است، سال ۱۳۵۴ فعالیت فرهنگی خود را به سفارش شهید محمد علی رجایی آغاز کرده است. او از سال ۱۳۶۷ به جمع نویسندگان دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری پیوست و از سال ۱۳۷۱ مسئولیت برنامه «شب خاطره دفاع مقدس» این دفتر را عهده دار شد. وی در حال حاضر مشغول نگارش خاطرات شخصی خود از سال ۱۳۶۳ تا وقایع‌نگاری در جنگ ۳۳ روزه در لبنان است.

کتاب به عربی نیز ترجمه شده است.

*۲۸ـ شطرنج با ماشین قیامت؛ کتابی که رکوردار جایزه، ترجمه و منبع درسی است

کتاب «شطرنج با ماشین قیامت» رمانی از حبیب احمدزاده در مورد جنگ ایران و عراق است. این کتاب در سال ۱۳۸۴ توسط انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده و اکنون چاپ ۲۲ آن در بازار کتاب عرضه می‌شود.

پال اسپراکمن نایب رئیس مرکز مطالعات دانشگاهی خاورمیانه در دانشگاه راتجرز آمریکا این رمان را به انگلیسی ترجمه کرده ‌است. هم‌اکنون این رمان در رشته زبان و ادبیات فارسی برخی از دانشگاه‌های آمریکا تدریس می‌شود. ترجمه انگلیسی این رمان در کنار کتابی از اورهان پاموک (برنده نوبل ادبیات سال ۲۰۰۹) به عنوان منبع درسی در دانشگاه راتگرز آمریکا معرفی شد.

این کتاب جوایزی چون: کتاب سال شهید حبیب غنی‌پور در بخش داستان و رمان دفاع مقدس، جایزه ادبی اصفهان (۱۳۸۵)، تنها رمان تقدیر شده در کتاب سال دفاع مقدس (۱۳۸۵)، کاندید کتاب سال انجمن نویسندگان و منتقدان مطبوعات کشور (۱۳۸۵)، کاندید قلم زرین و کاندید کتاب سال جمهوری اسلامی ایران (۱۳۸۵)، را از آن خود کرده است.

نمایش «شطرنج با ماشین قیامت» که از همین کتاب اقتباس شده است در صدر ۱۴ نمایش برتر سال ۲۰۱۴ کانادا قرار گرفته است. این نمایش با عوامل تماماً کانادایی توسط شرکت هنری وان لایت تیاتردر کانادا اجرا شد و کارگردان آن شاهین صیادی هنرمند ایرانی الاصل مقیم کاناداست.

ترجمه آلبانیایی این کتاب از نسخه انگلیسی و توسط گنس ملویا سردبیر روزنامه انگلیسی زبان آلبانین دیلی نیوز که پیش از این سفیر کشورش در سازمان ملل متحد بوده، صورت گرفته و توسط موسسه انتشاراتی ایده آرت منتشر شده است. محمد الامین، مترجم عراقی الاصل مقیم کشور هلند، این رمان را به زبان عربی ترجمه کرده است. کریستوف بالایی این کتاب را به زبان فرانسه ترجمه کرده است. این کتاب توسط دل‌افروز قربانی به نثر تاجیکی و خط سیریلیک برگردانده شده است. این ترجمه شاه مات با ماشین قیامت نام دارد.

همچنین کتاب توسط بابک نظری در چهار جلد کمیک استریپ شده است.

*۲۹ـ در کمین گل سرخ؛ روایت زندگی پیش از انقلاب سپهبد شهید صیاد شیرازی

کتاب «در کمین گل سرخ» زندگی‌نامه داستانی شهید سپهبد علی صیاد شیرازی به قلم محسن مؤمنی است که سال ۹۶ منتشر شد. روایت بخش‌های پیش از انقلاب زندگی سپهبد از کتاب «خاطرات سپهبد شهید صیادشیرازی» و بخش‌های مربوط به کردستان و سال‌هایی از جنگ از کتاب «ناگفته‌های جنگ» و بخش‌های پایانی جنگ از کتاب «یادداشت‌های ویژه شهید صیادشیرازی» انتخاب شده است. روایت نویسنده نیز علاوه بر منابع یاده شده، مبتنی است بر ساعت‌ها گفت‌وگو و تحقیق و استفاده از منابع مکتوب.

«علی آن شب همراه خواهر بزرگش که از دره‌گز آمده بود، به حرم رفت. این‌که در آن شب در آن‌جا چه گذشت و علی چه گفت و چه شنید، تنها خدا می‌داند و بس. اما همان شب در تهران، خیابان دیباجی، همسایگان او چند مورد رفت و آمد مشکوک دیده بودند. پیکانی در آن نیمه شب چند بار طول خیابان را پیموده بود. رفتگر شهرداری را دیده بودند که ناشیانه خیابان را جارو می‌کرده و حرکات و نگاه‌هایش غیر عادی بوده و....

اما در مشهد، علی هنگامی از حرم برگشت که آفتاب صبح جمعه تابیده بود. او سر راهش نان سنگک و پنیر و خامه‌ گرفته بود. مانند همیشه خود بساط صبحانه را پهن کرده و بعد پدر و مادرش را دعوت به صبحانه کرده بود. بعد گویی که عجله داشته باشد، به سراغ بستگانش رفته بود و تا ظهر به خانه اغلب آن‌ها سرکشیده بود. حتی آن‌ها می‌گویند انگار از سرنوشت خود خبر داشته که آن‌ها را نسبت به انجام فرایض دینی و وظایف فردی و اجتماعی‌اشان سفارش می‌کرده است.

سرانجام حدود ظهر به سوی تهران پرواز کرد.» این کتاب در حال حاضر در نوبت چاپ ۲۳ قرار دارد.

*۳۰ـ کالک‌های خاکی؛ آغازی برای ورود فرماندهان جنگ و بیان خاطراتشان

کتاب «کالک‌های خاکی» خاطرات سردار محمدعلی (عزیز) جعفری فرمانده سابق سپاه پاسداران است. این کتاب مشتمل بر خاطرات شفاهی وی از سال ۱۳۳۵ تا سال ۱۳۶۱ است که در ۱۱ فصل به کوشش گلعلی بابایی و حسین ‌بهزاد تدوین و از سوی انتشارات سوره مهر منتشر شده است.

در این اثر در خلال سال‌های پیش از انقلاب تا فتح خرمشهر حوادث و وقایع متعددی همچون ورود امام (ره) به ایران، تسخیر لانه جاسوسی، چگونگی تشکیل گروه دانشجویان مسلمان خط امام (ره)، آغاز جنگ، چگونگی راه‌یابی فرمانده سپاه به این ارگان و... روایت می‌شود. یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های این اثر بیان این روزها از زبان فرمانده سپاه است که از این جهت اهمیت ویژه‌ای نسبت به دیگر آثار دارد. به زعم بسیاری از کارشناسان «کالک‌های خاکی» می‌تواند آغازگر ورود فرماندهان جنگ برای بیان خاطراتشان باشد.

این اثر که برای اولین‌بار در بیست و ششمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران عرضه شد، در همان آغاز مورد توجه مخاطبان قرار گرفت؛ به طوری که طی ماه‌های پس از آن نیز از آثار پرمخاطب در حوزه دفاع مقدس شناخته شد. کالک‌های خاکی تنها محدود به خاطرات نمی‌شود، بلکه نشان می‌دهد که چگونه یک انسان در مسیر باورها و اعتقاداتش ساخته می‌شود.

پس از انتشار این کتاب نویسندگان، مسئولان و افراد متفاوتی درباره آن اظهار نظر کرده‌اند، عده‌ای آن را نقشه راه برای آیندگان خوانده‌اند، عده‌ای آن را فتح بابی برای نگارش خاطرات فرماندهان جنگ و عده‌ای دیگر چراغ هدایت. اما در رأس همه این اظهار نظرها، نظرات رهبر انقلاب درباره این کتاب و خاطره‌نویسی دفاع مقدس خواندنی است.

رهبر انقلاب در بیانات خود در دیدار با جمعی از فرماندهان دفاع مقدس که ۲۴ آذرماه سال ۹۲ برگزار شد، فرموده‌اند: «... من شرح حال آقای جعفری را می‌خواندم. این کتابی که چاپ کرده‌اند؛‌ «کالک‌های خاکی» با او مصاحبه‌کرده‌اند. اولی که دارد می‌رود طرف سوسنگرد، می‌گوید: من اصلاً هیچ نمی‌دانستم، هیچ شلیکی نکرده بودم. بلد هم نبودم. دیگران هم همین طور.

لکن در عملیات فتح‌المبین‌، او یکی از طراح‌هاست و در اجرا هم‌، یکی از از مدیران خوب است‌، که فرماندهی یکی از قرارگاه‌ها را بر عهده می‌گیرد. من شرح حال این آقایان و کتاب‌های جنگ را زیاد می‌خوانم.... جنگ کاری کرد که سرباز صفر ما، تبدیل شد به یک استراتژیست نظامی!‌ این چیست؟ این؛‌ معجزه انقلاب و دفاع مقدس است و این حرف‌ها از بس واضح است، گم می‌شود. شما این‌ها را بگویید. »

کتاب حاضر در قالب مصاحبه و گفت‌وگو از مقطع تولد سردار جعفری در تابستان ۱۳۳۵ در نجف آباد یزد تا تابستان ۱۳۶۱ یعنی زمان عملیات بیت المقدس و فتح خرمشهر را شامل می‌شود. گلعلی بابایی، نویسنده و پژوهشگر حوزه ادبیات پایداری خاطره‌نگاری کتاب کالک‌های خاکی را انجام داده و اثر حاضر به کوشش وی منتشر شده است.

این کتاب در ۱۲ فصل با عناوین بچه‌های نجف آباد یزد، تا دانشکده هنر، خمینی ای امام، دانشجوی خط امام، در انقلاب فرهنگی، شکست حصر سوسنگرد، پیروزی یک تفکر، همسر یا همسنگر، تیپ عاشورا، با قرارگاه عملیاتی، قدس در نبرد فتح، الی بیت المقدس، و در نهایت هم فصل مربوط به تصاویر و اسناد تدوین شده است.

ترجمه انگلیسی و عربی کتاب منتشر شده و چاپ پنجم در بازار است.

*۳۱ـ باغ کیانوش و ماجرای تجاوز غریبه‌ها

کتاب «باغ کیانوش» نوشته‌ «علی‌اصغر عزتی‌پاک» یکی دیگر از رمان‌هایی است که انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در قالب طرح «رمان نوجوان امروز» منتشر کرده است. «باغ کیانوش»، ماجرای تجاوز غریبه‌ها و دشمن، به آب و خاک و حریم شخصی قهرمانان داستان و واکنش آنها در مقابل این تجاوز است.

این کتاب اولین بار در سال ۱۳۸۹ به چاپ رسید و تاکنون ۳۷ هزار نسخه از این اثر روانه‌ بازار نشر شده است.

خلاصه‌ داستان رمان «باغ کیانوش» از این قرار است که کیانوش، مردی خسیس است که باغ بسیار بزرگی در یکی از روستاهای اطراف همدان دارد. روز عروسی پسر کیانوش، عباس و حمزه که مدت‌ها در انتظار چنین روزی هستند برای این‌که دلی از عزا در بیاورند به باغ کیانوش می‌روند.

در این میان سالار دوست عباس و حمزه که از ماجرا خبر دارد، کیانوش را در جریان می‌گذارد. کیانوش برای تنبیه عباس و حمزه به آرامی وارد باغ می‌شود و آن‌ها را تنبیه می‌کند و در همین موقع هواپیمای عراقی که برای بمباران شهر همدان وارد کشور شده است در آسمان پدیدار می‌شود.

هواپیما سقوط می‌کند و خلبان با چتر نجات، میان شاخه‌های درختی در باغ گیر می‌افتد، کیانوش برای نجات خلبان اقدام می‌کند...

این رمان ویژه گروه سنی «هـ» (دوره اول و دوم متوسطه) از سوی انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به چاپ‌ هفتم رسیده است.

*۳۲ـ پرسه در خاک غریبه: سرآغازی برای خلق آثار داستانی جدی و هنرمندانه بر پایه حقایق

کتاب «پرسه در خاک غریبه» از سوی کتاب نیستان با نویسندگی احمد دهقان در ۲۳۶ صفحه منتشر شد.

گروهی از رزمندگان در سرما و بوران منطقه کوهستانی غرب کشور و به منظور نجات مردم گرفتار در کردستان عراق به دل کوه می‌زنند تا با انجام عملیاتی آنها را از دست مزدوران بعثی نجات دهند و این ماجراجویی است که برای آنها در طول داستان حواشی فراوانی را به وجود می‌آورد. سبک داستانی نویسنده در این رمان که به گفته خود او نوشتنش دغدغه ۱۰ سال از عمر وی بوده است، به پختگی کامل رسیده است. به این معنی که او در این اثر جذابیت در روایت را در کنار چیره دستی مثال زدنی‌اش در خلق موقعیت‌های داستانی و نیز طنز بیانی منحصر به فردی را چنان در هم آمیخته که مخاطب او در هیچ بخش از خوانش این متن احساس نمی‌کند که یکی از این سه رویکرد بر دیگری توفق پیدا کرده باشد.

از سوی دیگر این رمان را می‌توان سرآغازی برای خلق آثار داستانی جدی و هنرمندانه بر پایه حقایق موجود در دفاع مقدس به دور از هر نوع مقدس مابی و تصویرسازی‌های گنگ و غیر شفاف دانست که چیزی جز ایجاد نوعی تقدس مجازی پیرامون این واقعه در درون خود ندارند.

چاپ دوم از سوی نیستان در بازار موجود است، اما به شکل گویا هم منتشر شده است.

* ۳۳ـ یادگاران: میکروکتاب‌هایی برای معرفی فرماندهان

مجموعه ۳۲ جلدی یادگاران از آن دسته کتاب‌هایی است که با نام فرماندهان بزرگ جنگ گره خورده و هر جلد از این مجموعه به یک فرمانده اختصاص دارد و روایت فتح آن‌ها را منتشر کرده است.

مجموعه یادگاران به میکروکتاب‌هایی شهرت دارد که در هر کتاب صد خاطره کوتاه از شهید بیان شده و تعداد صفحات کتاب از ۱۱۲ صفحه تجاوز نمی‌کند.

۱۱ جلد نخست این مجموعه با ویراست و طراحی جلدهای جدید و متفاوت توسط انتشارات روایت فتح به چاپ رسیده است. شهید چمران، شهید همت، شهید مهدی باکری، شهید حسن باقری، شهید عبدالله میثمی، شهید محمود کاوه، شهید حسین خرازی، شهید مصطفی ردانی پور، حاج احمد متوسلیان، شهید زین‌الدین و شهید صیاد شیرازی از جمله فرماندهانی هستند که ۱۱ جلد نخست مجموعه یادگاران را به ترتیب به خود اختصاص دادند. آمار مربوط به آخرین تجدید چاپ‌های این مجموعه را اینجا ببینید.

* ۳۴ـ قصه دلبری؛ کتابی که به نو عروسان باید هدیه داد

کتاب «قصه دلبری» را محمدعلی جعفری نوشته است. جعفری پیش از این زندگی این شهید را به روایت همراهان و همرزمانش در «عمار حلب» نوشته و منتشر کرده بود. او این‌بار از زاویه‌ای جدید و البته با نگاهی نزدیک‌تر به زندگی این شهید مدافع حرم پرداخته است.

خاطرات «قصه دلبری» از دوران دانشجویی همسر شهید در دانشگاه آغاز می‌شود و پس از آن با ذکر خاطراتی از آغاز زندگی مشترک با شهید محمدخانی، تولد فرزندان و در نهایت شهادت شهید به اتمام می‌رسد. کتاب نثری شیرین و خواندنی دارد؛ مانند اکثر آثاری که روایت فتح در این قالب منتشر کرده است، با این تفاوت که این‌بار حرف از شهیدی است که همانند ما در این شهر نفس کشیده و زندگی کرده است.

از جمله ویژگی‌های «قصه دلبری»، داستان بی‌پیرایه آن است که براساس واقعیت چیده شده؛ بی‌آنکه نویسنده بخواهد از شخصیت اصلی این قصه یک ابرقهرمان یا یک اسطوره بسازد.

در حال حاضر چاپ ۳۶ این کتاب از سوی روایت فتح در بازار عرضه می‌شود.

*۳۵ـ دیدم که جانم می‌رود: نگاه به دفاع مقدس از منظر رفاقت بی‌آلایش دو نوجوان رزمنده 

کتاب «دیدم که جانم می‌رود» خاطراتی از شهید مصطفی کاظم‌زاده به روایت حمید داودآبادی است. شهید مصطفی کاظم زاده، متولد ۱۳۴۴ است که در عملیات مسلم بن عقیل در ۲۲ مهرماه ۱۳۶۱ به شهادت رسید.

حمید داودآبادی و شهید مصطفی کاظم‌زاده در سال ۵۸ با هم آشنا می‌شوند و این رفاقت تا ۲۲ مهر سال ۶۱ ادامه پیدا می‌کند. آنها با آن سن و سال کم در چادر وحدت جلوی دانشگاه تهران با منافقین بحث می‌کنند، با هم به هر طریقی شده رضایت خانواده‌ها را برای رفتن به جبهه جلب می‌کنند، با هم در گیلان غرب همسنگر می‌شوند و با هم… نه، دیگر با هم نه؛ این بار مصطفی شهید می‌شود و حمید می‌ماند. ساعت ۱۶ و ۴۵ دقیقه‌ روز ۲۲ مهرماه سال ۶۱ در سومار.

*۳۶ـ من زنده‌ام: خاطراتی که حاج قاسم برایش ۲ بار یادداشت نوشت

کتاب «من زنده‌ام» خاطرات دوران چهار ساله‌ اسارت معصومه آباد در زندان‌های رژیم بعث صدام است. این کتاب در رابطه با اسارت و بخشی از خاطرات نانوشته ۴ بانوی اسیر ایرانی به نگارش در آمده تا گویای وضعیت زنان اسیر در زندان‌های رژیم بعث عراق، و همچنین عفت و حیای آنان در دوران هشت سال دفاع مقدس باشد.

معصومه آباد، در زمان اسارت ۱۷ ساله بوده است، در روزهای ابتدایی حمله عراق تعدادی از ایتام جنگ زده را به شیراز برده بود تا آن‌ها را از صحنه جنگ دور کند و هنگام برگشتن ناگهان اسیر می‌شود و به همین دلیل وی در کتابش، بیشتر روزهای نخست جنگ هشت ساله را ترسیم می‌کند.

عنوان کتاب که روی جلد چاپ شده، دستخط خود معصومه آباد است. روزی که وی را به اسارت می‌بردند برای این که خانواده‌اش را از وضعیت خود باخبر کند، نوشته بود: «من زنده‌ام. معصومه آباد».

این کتاب دارای هشت فصل است. فصل اول و دوم کتاب با عنوان‌های کودکی و نوجوانی، شرح حال راوی کتاب از کودکی تا دوره نوجوانی‌اش است، فصل سوم با عنوان انقلاب، شرایط زمانی و مکانی و اتفاقاتی که در آن دوره رخ داده بود و روی نویسنده کتاب تاثیر گذاشته بود، توضیح داده شده است و مخاطب را با زندگی مردم در آن زمان آشنا می‌کند.

از فصل چهارم به بعد، آغاز جنگ و تحولاتی که در آن زمان رخ داده است به زیبایی تصویر شده است و به علت این که نویسنده کتاب در اوایل جنگ به اسارت گرفته شده است، وقایع جنگ را تا زمانی که در منطقه حضور داشته شرح داده است.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب در تقریظی که در تاریخ ۵/۷/۹۲ بر کتاب «من زنده ام» داشته‌اند، فرموده‌اند: بسم‌الله الرحمن الرحیم. کتاب را با احساس دوگانه‌ی اندوه و افتخار و گاه از پشت پرده‌ی اشک، خواندم و بر آن صبر و همت و پاکی و صفا، و بر این هنرمندی در مجسّم کردن زیبائیها و زشتیها و رنجها و شادیها آفرین گفتم. گنجینه‌ یادها و خاطره‌های مجاهدان و آزادگان، ذخیره‌ی عظیم و ارزشمندی است که تاریخ را پربار و درسها و آموختنی‌ها را پرشمار میکند. خدمت بزرگی است آنها را از ذهنها و حافظه‌ها بیرون کشیدن و به قلم و هنر و نمایش سپردن.

این نیز از نوشته‌هائی است که ترجمه‌اش لازم است. به چهار بانوی قهرمان این کتاب بویژه نویسنده و راوی هنرمند آن سلام می‌فرستم. ۵/۷/۹۲

شهید حاج «قاسم سلیمانی» پس از خواندن کتاب «من زنده ام» دو یادداشت برای معصومه آباد نویسنده این کتاب نوشته است:

«بسمه تعالی

خواهرم، مثل همان برادرهای اسیرت همه جا با تعصب مراقبت می‌کردم کسی عکس روی جلد کتابت را نبیند. و در تمام کتاب با ناراحتی و استرس بدنبال این بودم که آیا کسی به شما جسارت کرد؟

آخر مجبور شدم روی عکست را با کاغذ بچسبانم تا نامحرمی او را نبیند.

برادرت بغداد «سلیمانی»

متن دومین نامه قاسم سلیمانی به این شرح است:

«خواهر خوبم. در آن اسارت، اسارت را به اسارت گرفتی سعی کن در این آزادی اسیر نشوی

ان‌شالله کتابت را به همه زبان‌ها ترجمه می‌کنم تا همه بدانند زینب بنت رسول الله چگونه بوده است وقتی کنیز او معصومه اینگونه معصوم بوده است.

به تو به عنوان خواهرم، به عنوان معرف دختر مسلمان شیعه، معرف ایران اسلامی، معرف تربیت خمینی افتخار می‌کنیم.

حقیقتا شگفت زده شدم و هزاران بار به تو و دوستانت مرحبا گفتم. ساعت ۲۳/ نینوا/«سلیمانی».

این کتاب تاکنون ۲۱۶ بار تجدید چاپ شده و به زبان‌های آلمانی، عربی، انگلیسی و اردو ترجمه شده است.

*۳۷ـ کانال مهتاب: لحظات ناب جبهه

کتاب «کانال مهتاب» نوشته اکبر صحرایی در سال ۹۱ در ۱۵۸ صفحه از سوی موسسه فرهنگی ولاء منتظر (عج) منتشر شد.

مجموعه داستان کانال مهتاب اولین اثر تألیفی اکبر صحرایی در اواخر دهه ۷۰ است. مجموعه‌ای که به خوبی درخشش و ظهور نویسنده جدیدی را در حوزه ادبیات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس امید می‌دهد. این اثر حال و هوای صمیمی سال‌های جنگ، لحظات ناب و فرهنگ ناب جبهه را در خود جای داده است. غیر از این خواندن این مجموعه می‌تواند به منتقدین و علاقه‌مندان آثار ادبیات معاصر به خصوص ادبیات دفاع مقدس کمک کند تا به شناخت کاملتری نسبت به نویسنده و آثار او برساند. این مجموعه شامل ۱۷ داستان است.

*۳۸ـ کتیبه ژنرال: حوادث بیش از ۶ دهه قبل از انقلاب اسلامی و پس از آن

یک کتاب دیگر از نویسنده کتاب قبلی. کتاب «کتیبه ژنرال» به نویسندگی اکبر صحرایی از سوی انتشارات شهید کاظمی چاپ و روانه بازار نشر شده است. چاپ دوم کتاب در بازار موجود است.

این رمان دربرگیرنده تاریخ و رویدادهای متعدد انقلاب اسلامی است. صحرایی به مدت پنج سال دست به تحقیق میدانی، مصاحبه با شخصیت‌های گوناگون و دست به سفر و مسافرت و بالاخره نوشتن زد تا رمان بلند «کتیبه ژنرال» در دو جلد به چاپ برسد؛ رمانی که حوادث بیش از ۶ دهه قبل از انقلاب اسلامی و پس از آن را شامل می‌شود.

جنگ‌ها و حوادث تاریخی متعدد، اعم از ترور، کودتا، حادثه طبس، درگیری‌های سیاسی در ایران، عراق و سوریه و... بخش‌هایی از این رمان هزار صفحه‌ای را پوشش می‌دهد.

اتفاقات و حوادث در رمان به شکلی برق‌آسا از مقابل چشم خواننده عبور می‌کنند؛ حوادث و قصه‌هایی که در عین موجز بودن، تأثیر خود را بر مخاطب می‌گذارند.

نویسنده کتیبه ژنرال در قالب و فرم هم دست به نوآوری و استفاده از تکنیک‌های داستانی مدرن در عرصه این گونه از ادبیات داستانی یعنی انقلاب اسلامی زده است. استفاده از فلاش بک، فلاش فوروارد، استفاده از عنوان یک تا ۲۲ کتیبه به جای فصل و... بعضی از این تکنیک‌های فرمی است که در رمان استفاده شده است.

چاپ دوم «کتیبه ژنرال» در دو جلد به نام‌های قصرالدشت و قمحانه در ۱۰۱۵ صفحه و در قطع رقعی همزمان با ایام سالروز شهادت شهدای مظلوم خان طومان در سال ۹۹ توسط انتشارات شهید کاظمی روانه کتابفروشی‌ها شد.

*۳۹ـ شنام؛ عاشقانه‌های یک پاسدار از کردستان 

کتاب «شنام» داستان نوجوانی است ۱۶ ساله که از همان ابتدای جنگ وارد جبهه کردستان شده است، اما پس از مدتی در خلال درگیری با ضد انقلاب به اسارت در آمده و در منطقه‌ای به نام ترجان زندانی می‌شود و به علت سن کمی که دارد بیشتر مورد تهاجم فکری و عقیدتی ضد انقلاب قرار می‌گیرد. شنام بر عکس تصور اولیه خواننده نه اسم مرد است و نه اسم زن. شنام، نام یکی از ارتفاعات مشرف به یکی از شهرهای عراق است و به معنای مرز موعود است. اما در جریان شنام می‌بینی که کیانوش گلزاری، کم کم «شنام» نامیده می‌شود.

کتاب «شنام»، خاطرات کیانوش گلزار راغب در ۲۷۰ صفحه توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده است که در حال حاضر چاپ بیستم کتاب در بازار وجود دارد.

*۴۰ـ خط تماس: در وصف شهید کاظمی

کتاب «خط تماس» نوشته محمدرضا بایرامی در سال ۹۳ از سوی نشر فاتحان روانه بازار کتاب شد و اکنون چاپ دوم آن در بازار وجود دارد.

این اثر از سوی نشر فاتحان با همکاری کنگره سرداران و ۲۵۰۰ شهید نجف آباد در ۲۵۲ صفحه و قطع رقعی و با مدیریت هنری و کتابسازی توسط موسسه شهید کاظمی‌در سالروز شهادت این شهید و ایام عرفه ۹۳ آماده و روانه چاپخانه شد.

این اثر از نادر کتاب‌هایی است که در سبک رمان نگارش یافته است و ساختار این رمان از پیچیدگی‌های خاصی برخودار است که همین موضوع به جذابیتش افزوده است. کتاب «خط تماس» بر محوریت ۲ روز پایانی عمر گرانقدر شهید پرافتخار احمد کاظمی می‌گذرد اما نویسنده با توسل به روش‌های رفت و برگشت زمانی و روایتی غیرخطی از طریق ذهن شخصیت‌های فرعی سعی داشته خوانندگان را به فصل‌هایی تماشایی از نقش برجسته آن شهید بزرگوار در دوران دفاع‌مقدس دعوت کند.

در بخشی از این رمان آمده است: زمستان شروع شده بود و دسته‌های پرندگان مختلف، به سوی هور و جزیره‌های ام‌الطویل و فیاض و دریاچه‌ی بوبیان و کانال ماهیگیری می‌رفتند. گروه‌های هفتی‌شان از بالای سر نیروهای آماده‌ رزم می‌گذشت و می‌رفت تا در جای مناسبی بنشیند. دو جناح چپ و راست‌شان در نقطه‌ای به هم می‌رسید که شاید به آن هم می‌شد در نوع خود گفت خط تماس.. !