قیمت تمام شده کره تولید داخل چقدر است؟

به گزارش حلقه وصل، بنابر اعلام برخی از مسوولان در صنعت لبنیات کشور حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی واردات کره و خارج شدن آن از گروه کالایی مشمول دریافت ارز مرجع از یکی دوسال پیش باعث شد که واردات کره با ارز دولتی عملا به صفر برسد و با به اتمام رسیدن موجودی کره‌های وارداتی شرکت‌های لبنی در ماه‌های اخیر، طی هفته‌های گذشته این محصول لبنی در بازار کمیاب شده و قیمت آن نیز افزایش یابد. به عبارت دیگر این افزایش دوبرابری قیمت کره‌های موجود در بازار به این دلیل بود که شرکت‌های لبنی دیگر کره وارداتی برای عرضه به بازار نداشتند و خودشان مجبور به تولید کره در داخل کشور شدند. کره‌ای که قیمت تمام شده آن با توجه به نرخ چربی در کشور افزایش یافت و آن‌ها نیز مجبور شدند قیمت کره را برای مصرف کننده افزایش دهند و به همین خاطر هر قالب کره ۱۰۰ گرمی از حدود ۴هزارتومان به ۸هزارتومان تغییر قیمت داد.

تغییر قیمتی که طی روزهای گذشته ستاد تنظیم بازار نیز با آن موافقت کرد و نرخ مصوب کره داخلی به هرکیلو ۸۰ هزارتومان رسید.

البته این افزایش ناگهانی قیمت کره واکنش‌های بسیاری از سوی مصرف کنندگان و برخی مسوولان در پی داشت و سوالات بسیاری از سوی آن‌ها مطرح شد. سوالاتی که پاسخ آن‌ها را از میر اسلام تیموری- رییس هیات مدیره انجمن صنایع فرآورده ‌های لبنی جویا شدیم.

دولت پایان سال ۹۷ سفارش واردکنندگان کره را برای واردات جهت تخصیص ارز مرجع ثبت کرد. به بخشی از ثبت سفارش‌ها ارز مرجع تخصیص داده شد و به بخشی نیز ارزی تعلق نگرفت. فروردین ۹۸ دولت ارز ۴۲۰۰تومانی کره را حذف کرد در حالی که هنوز برخی از ثبت سفارش‌ها ارز نگرفته بودند و مقادیر زیادی کره هم در راه رسیدن به کشور بودند. در نهایت در خرداد ۹۸ اعلام شد که به هر کره‌ای که وارد شده یا مدارک نشان می‌دهد از مبدا حمل شده است، ارز تخصیص داده می‌شود. آماری که گمرک اعلام کرده کره‌هایی است که از قبل ثبت سفارش شده بودند، اما در بنادر مانده بودند، زیرا آن زمان تخصیص ارزی برای ترخیص صورت نگرفته بود. منظور گمرک خروج این محموله از گمرکات به داخل کشور است. این ۶هزارتن مربوط به ثبت سفارش‌های پایان سال ۹۷ است، زیرا بعد از آن تاریخ دولت هیچ ثبت سفارشی با ارز ۴۲۰۰تومان انجام نداد.

از نیوزلند، هلند، آلمان، آمریکا، استرالیا، فرانسه و هند و اروگوئه در مقاطعی کره به کشور وارد شده است. بخش اعظمی از کره بسته بندی در کشور تا کنون وارداتی بود. علت واردات هم این بود که هزینه تولید کره در داخل گرانتر تمام می‌شد و واردات صرفه اقتصادی داشت. در هر مقطعی که تولید کره داخلی صرفه اقتصادی داشت، این کار انجام شده است، ولی این مقاطع کوتاه بود.

احتکار یعنی اینکه جنسی در بازار نباشد و شرکت‌های لبنی آن را نگه داشته باشند به امید اینکه افزایش قیمت یابد. اما مگر چند روز است که مشکل کره در کشور داریم؟ تا حداکثر یک هفته پیش آیا کمبودی در بازار احساس می‌شد؟ وقتی کمبودی نبود آیا احتکاری رخ داده است؟ وقتی کره به اندازه کافی در بازار وجود دارد یعنی احتکاری نیست.

در مورد اینکه گفته می‌شود شرکت‌های لبنی کره‌های وارداتی با ارز ۴۲۰۰ تومانی را ذخیره کرده اند و قرار است گران‌تر و به اسم کره تولید داخل عرضه کنند، نهادهای نظارتی باید نظر دهند. این وظیفه آنهاست که بدانند هر کدام از شرکت‌ها چقدر کره وارد و چقدر به بازار عرضه کرده اند و آیا کره مازاد دارند یا خیر. اگرچه ستاد تنظیم بازار چندین بار اعلام کرد که کره‌های وارداتی با ارز مرجع رو به اتمام است، اما می‌توان برای صحت سنجی از این ستاد و سازمان حمایت پرس و جو کرد. از طرفی شرکت‌های لبنی هم اعلام کردند که کره ۴۲۰۰ تومانی ندارند و اگر نهادی قصد نظارت دارد این کار را انجام دهد. این نکته را هم باید اضافه کرد که اگر کره وارداتی وجود داشت آیا ستاد تنظیم بازار مجوز افزایش قیمت کره را براساس قیمت کره تولید داخل می‌داد؟ قطعا آن‌ها هم به این نتیجه رسیدند که کره وارداتی تمام شده است.

برخی گفته اند که ۳۲ تن کره احتکار شده است. یعنی کمتر از یک هزارم مصرف سالیانه کشور. مگر با این مقدار می‌توان احتکار کرد. احتکار معمولا عدد بزرگی است. برخی ذخیره انبار برخی شرکت‌ها را احتکار می‌دانند. در حالی که این موضوع درست نیست و شرکت‌ها همیشه در انبارهایشان حدود ۱۰ هزارتن ذخیره کره دارند و در حال حاضر به کره داخلی تعلق دارد.

همه تصور می‌کنند قیمت درج شده بر روی بسته‌های کره به جیب صنایع می‌رود در حالی که ۹ درصد از آن ارزش افزوده، ۱۰ تا ۱۵ درصد سود مغازه دار، ۱۰ درصد هزینه پخش سراسری است که در نهایت به ۵۸ هزارتومان می‌رسیم که از این مقدار ۶ هزارتومان هزینه بسته بندی آن است و نهایتا قیمت تمام شده کره فله حدود ۵۲ هزارتومان خواهد شد. به عبارت دیگر کره ۸۲ درصد چربی دارد که قیمت هر دهم درصد آن بیش از ۶۰ تومان است. اگر این عدد را در ۸۲ ضرب کنیم قیمت مواد اولیه۴۹ هزارتومان و با هزینه فرآوری ۵۳ هزارتومان (در حال حاضر ۵۶ هزار تومان است) خواهد شد؛ بنابراین با قیمت چربی ۶۰۰ ریالی بابت ۱ دهم درصد چربی و قیمت فروش ۸ هزار تومانی برای کره ۱۰۰ گرمی، سود تولید کننده صفر است و زیان هم دارد.

در خصوص کره باید گفت دو دسته شرکت وجود داشتند که کره وارداتی را بسته بندی و عرضه می‌کردند. دسته‌ای از آن‌ها شرکت‌های لبنی بودند که علاوه بر تولید محصولات لبنی خود، کره وارداتی هم بسته بندی می‌کردند، اما دسته دیگر فقط شرکت‌های بسته بندی بودند. طی دو سال اخیر تقریبا همه شرکت‌های لبنی و بخشی از شرکت‌های بسته بندی به سمت تولید کره حرکت کردند.

فناوری تولید کره طی سال‌های قبل وارد کشور شده است و طی ۵ سال اخیر شرکت‌های لبنی تلاش کردند که کره تولید کنند. از نظر وجود تکنولوژی مشکلی نداریم، ولی باید بر روی دستورالعمل تولید کره بیشتر کار کنیم.

تا قبل از اینکه تولید داخلی داشته باشیم یک یا حداکثر دو نوع کره با عطر و طعم مشخص وارد کشور می‌شد و در بسته بندی‌ها مختلف عرضه می‌شد. اما امروز باید منتظر این باشیم که هر برند کره مختص به خود راتولید کند. یعنی همانطور که ماست و شیر هر برندی کیفیت مخصوص به خود را دارد کره هم به همین شکل خواهد شد و شاهد تنوع در طعم کره خواهیم بود. این موضوع قطعا می‌تواند باعث افزایش کیفیت و تنوع محصول برای علایق و سلایق مختلف باشد.

در حال حاضر نمی‌توان پاسخ این سوال را به صورت شفاف داد. زیرا بسیاری از پارامترها برای ما مشخص نیست. با توجه به افزایش قیمت کره باید دید میزان تقاضا چه تغییری خواهد کرد. ممکن است سرانه مصرف به طور کل تغییر کند. از طرفی باید دید که آیا شرایط جدید قیمت شیر خام را از تعادل خارج می‌کند و به طور کل سیاست‌های دولت برای تعیین قیمت شیرخام و واردات نهاده‌های مورد نیاز دامداری‌ها چگونه پیش می‌رود. زمانی که این پارامترها شفاف شود می‌توانیم بگوییم که آیا کره تولید داخل نیاز کشور را پاسخگو هست یا خیر.

در این صورت به احتمال زیاد مشکلی در زمینه تامین کره نخواهیم داشت و تولیدات داخلی، نیاز مصرف داخلی را جواب می‌دهد، ولی ممکن است قیمت آن افزایش یابد.

بله نژاد گاوهای موجود در ایران اکثرا هولشتاین است که چربی آن‌ها در بهترین شرایط ۳.۵ درصد است. اما می‌توان با اقداماتی از جمله تغذیه مناسب درصد چربی شیر آن‌ها را در حد ۰.۱ تا ۰.۲ درصد افزایش داد. به عبارتی به ازای هر ۰.۱ درصد افزایش چربی شیر می‌توانیم از ۷ میلیون تن شیر دریافتی صنعت ۷هزارتن چربی به دست آوریم و این معادل ۸هزارو۵۰۰تن کره است. از طرفی وزارت جهاد نیز طی چند سال اخیر بر روی نژادهای دیگری به نام جرسی و سمینتال کار می‌کند. این نژاد تولید شیر کمتر، اما پرچرب تری دارد.

نمی‌توان صادرات را محدود کرد، زیرا شرکت‌های لبنی سال هاست که برای به دست آوردن بازارهای خارجی تلاش کرده اند. اما معتقدیم واردات و صادرات باید با ارز یکسان انجام شود. از طرفی ستاد تنظیم بازار برای صادرات خامه ممنوعیت ایجاد کرده است و برای صادرات محصولات لبنی و شیرخشک باید عوارض پرداخت شود که این موضوع می‌تواند تا حدودی در بازار تعادل ایجاد کند.

اگر ارز ۴۲۰۰ تومانی از نهاده‌های دامی برداشته شود قیمت‌ها افزایش می‌یابد. در غیر این صورت جهش در قیمت لبنیات نخواهیم داشت، زیرا بازار کششی ندارد و خود به خود به نقطه تعادل می‌رسد.