تهران: نمی‌توان فیلم دینی را در یک موضوع خاص خلاصه کرد

به گزارش حلقه وصل، محمد نائیجی، کارگردان فیلم هیهات با بیان مطلب فوق در خصوص میزان اثرگذاری یک فیلم بر مخاطب خاطر نشان کرد: هر موضوعی فارغ از آنکه مربوط به مسائل الهی و دینی باشد یا مسائل اجتماعی، چه به صورت سفارشی تهیه شود و یا به صورت خودجوش، اگر با سازنده ارتباط درونی برقرار نکند محصول خوبی نخواهد شد. اگر فیلم‌ساز بتواند کاملا درونی به یک داستان تاثیرگذار برسد، اثری خوب خواهد ساخت. در نقطه مقابل اگر به یک موضوع شریف و مقدس بپردازد اما به آن باور نداشته باشد و دغدغه درونی او نشده باشد، نتیجه خوبی به دست نخواهد آورد. این یک قاعده کلی است. سازنده یک ملودرام اجتماعی هم اگر با موضوع ارتباط برقرار نکند باز هم فیلمش شعاری می‌شود.

وی در خصوص اینکه یک فیلم دینی چطور شعار زده و کلیشه‌ای می‌شود گفت: وقتی فیلم‌ساز تصمیم می‌گیرد در سینمای مرتبط با موضوعات اختصاصی دینی سفارش‌پذیر شود، احتمال این عدم باور وجود دارد و این باعث می‌شود فیلم خوبی نداشته باشد و بعد می‌گویند فیلم شعارزده است.

نائیجی در خصوص نقش جشنواره‌ها در تعریف صحیح و جامع سینمای دینی گفت: اگر واقعا گستره معنایی دین را وسیع ببینیم، در این صورت هیئت انتخاب و داوری به جای آنکه تنها به فیلمی که نماز را موضوع اصلی خود قرار داده جایزه بدهد، شاید بهتر باشد به فیلم‌هایی که بر مناسک خاص دینی متمرکز نیست اما روح اثرگذارش، انسان را به اخلاق و روحیه‌ای مورد تایید دین اسلام دعوت می‌کند، بپردازند.

وی ادامه داد: الان متاسفانه فیلمی که ضریح و نماز دارد حتی اگر ضعیف هم باشد دینی خطاب می‌شود اما یک فیلم با موضوع اخلاقی که به صورت غیرمستقیم ما را وارد جهان اخلاقی می‌کند، در این نوع جشنواره‌ها اصلا ورودی ندارد و این نکته برمی‌گردد به تعریف ما از دین. روایاتی از رفتار اهل بیت به ما رسیده است که خودشان سنگ در مسیر را از پیش پا برمی‌داشتند تا کسی احیانا آسیب نبیند و این عمل مثل نماز برای ما بیان شده که عمل به آن هم یک عمل خداپسندانه و دینی است.

این دانش آموخته فلسفه و سینما، به تعریف سینمای دینی پرداخت و خاطر نشان کرد: الزاما یک فیلم دینی درباره یک عمل دینی و یا یک چهره دینی و یک مقطع از تاریخ مقدس نیست، بلکه اگر درون مایه و ذات بوجود آورنده اثر اشاره به مبانی دینی داشته باشد، این فیلم دینی است. اگر یک فیلمساز در نیت به دنبال کسب رضای خدا است و یک طرح اثرگذار و مثبت برای جامعه ارائه می‌دهد یا حتی یک فرصت تفریح مباح را برای مسلمانان مهیا می‌کند، آن عمل یک عمل دینی است.

وی افزود: این تعریف به این معنی است که اگر فیلم‌سازی هیچ گاه برای فیلم‌هایش سراغ تاریخ اسلام نرفته، اما یک فیلم اجتماعی می‌سازد و در آن موازین شرعی را رعایت می‌کند و نیتش رضای خدا و توجه دادن افراد جامعه اسلامی به یک معضل اجتماعی است، یک فیلم دینی ساخته است و عمل او چه بسا یک عمل دینی به حساب می‌آید.

نائیجی تاکید کرد: اگر فردی براساس روایت معصومان (سلام الله علیهم) بگوید «الاعمال بالنیات»؛ و نیتش کمک به خلق خدا باشد و در کسب رضای خدا و برای آن مسلمانی که خسته از کار روز به خانه می‌آید، یک فیلم کمدی مطابق با موازین اسلامی می‌سازد و موجب آسایش او می‌شود، آیا کسی می‌تواند بگوید که این عمل عمل دینی نیست؟ و فیلمی که موجب فرح و شادی حلال می‌شود فیلم دینی نیست؟ پس چگونه مزاح و ادخال سرور در روایات مطرح شده است؟ اسلام دینی جهان شمول است و می‌گوید عبادت، تنها نماز خواندن نیست بلکه کارکردن و کسب معاش با نیت رضای خدا و کمک به خلق نیز عبادت است.

وی ادامه داد: ما تنها وقتی می‌توانیم بگوییم فیلمی غیردینی است که شرایط گفته شده را نداشته و ما را در ارتکاب گناه حریص و تشویق کند. اگر ما دین را فقط به موضوعات عاشورایی، ماه رمضان و ... خلاصه نکنیم و آن را ساری و جاری در تمام اوقات بدانیم، فیلم دینی را نیز نمی‌توانیم در یک موضوع خاص خلاصه کنیم.

کارگردان فیلم هیات در پایان درباره حضور جوانان در جشنواره‌هایی مثل «رویش» گفت: برای فیلم‌سازان جوان که با فیلم‌سازی کوتاه کارشان را شروع می‌کنند، جشنواره‌ها یک فرصت بروز و ظهور است. تقویت و متمرکز شدن در موضوعات دینی هم باعث توجه فیلم‌سازان نوپا به این عرصه می‌شود. جشنواره‌ها یک جریان و بسته حمایتی برای فیلم‌سازان کوتاه به شمار می‌آیند.

شایان ذکر است دهمین جشنواره فیلم کوتاه دینی «رویش»، 27 الی 30 دی ماه در پردیس سینمای هویزه مشهد مقدس، برگزار خواهد شد و علاقه‌مندان تا دهم آذر مهلت ثبت نام دارند. دسترسی به فرم فراخوان در وب سایت جشنواره به نشانی: www.ruyeshfestival.ir امکان پذیر است.