وقتی روضه به دَرِ خانه مردم می‌رود!/ مداحان معروف در کوچه‌های شهر

حلقه وصل:

ماه محرم امسال به دلیل شرایط کرونایی کشور حال و هوای متفاوتی دارد و با ممنوع شدن بسیاری از برنامه‌های هرساله به دلیل جلوگیری از شیوع این بیماری منحوس، فضا برای برخی از ابتکارات و نوآوری‌ها در عزاداری سیدالشهدا (ع) و تعظیم شعائر فراهم شده است.

این ایده‌ها و پویش‌ها با هشتگ‌های خود این روزها در فضای مجازی دست به دست می‌چرخند و مورد توجه هیأتی‌ها قرار گرفته‌اند.

هر کوچه یک حسینیه

از جمله نوآوری‌هایی که امسال بسیار به چشم آمد، پویش «هر کوچه یک حسینیه» است که ابتدا توسط سیدامیرحسینی مداح اهل بیت(ع) شکل گرفت. او این کار را با هدف آوردن روضه‌های خانگی به کوچه‌ها آغاز کرد؛ چون ستاد ملی کرونا برگزاری مجالس در فضاهای مسقف را ممنوع کرد و این مصوبه می‌توانست بستری برای تعطیلی این روضه‌ها باشد.

این مداح اهل بیت (ع) اولین مراسم خود را در جوار منزل شهیدان حسن و حسین نوبندگانی آغاز کرد. او ابتدا پستی در فضای مجازی منتشر کرد و مداحان سرشناس را برای شرکت در این پویش دعوت کرد. بعد، نوشت کوچه به کوچه عشق تو را جار می‌زنم. از همه روضه‌خوان‌ها دعوت می‌کنم تا پای کار روضه‌های خانگی و محلی بیایند.

حال‌وهوای این مجالس در ادامه توسط مهدی رسولی، محمدحسین پویانفر، سیدرضا نریمانی، مهدی سلحشور، میثم مطیعی، امیر کرمانشاهی و ... ادامه پیدا کرد. در این مجالس مداحان به در خانه خانواده‌های شهدا می‌روند , از آن‌ها دعوت می‌کنند تا در یک جلسه کوتاه روضه شرکت کنند. این مجلس کاملا بدون تکلف است. صندلی ساده‌ای منبر مداح است و خواندن روضه‌خوان با یک سیستم صوت ابتدایی آغاز می‌شود. مداح با یک «بسم‌الله الرحمن الرحیم» و «صلی‌الله علیک یا اباعبدالله» آغاز می‌کند و صدای این روضه موجب می‌شود تا همسایه‌ها از پنجره‌ها دنبال منشاء صدا بگردند.

وقتی کسی ببیند یک مداح کشوری، بدون تکلف در گوشه‌ای از کوچه مشغول روضه‌خوانی است، بلافاصله خود را به جلوی در خانه شهید می‌رساند تا از همان جا مجلس را دنبال کند. سالیان سال هیأت برگزار می‌شد و مردم از دور و نزدیک خود را به یک نشانی مشخص می‌رساندند و برای آن‌ها روضه‌خوانی می‌شد. حالا که کرونا آمده‌ است، مداحان خود را به خانه‌های مردم می‌رسانند و کوچه به کوچه عشق به اباعبدالله الحسین (ع) را جار می‌زنند.

هشتگ #هر_کوچه_یک_حسینیه در فضای مجازی ترند شد و مداحان، تصاویر و فیلم‌هایی از این برنامه را به اشتراک گذاشتند. این ایده ساده و مصفا بسیار مورد توجه مردم قرار گرفت.

مهدی رسولی، مداح اهل بیت (ع) در استان زنجان تاکنون طی ۵ روز در کوچه‌ها و جوار منزل شهدا به روضه‌خوانی پرداخته است. علمی‌فرد از اعضای هیأت ثارالله زنجان می‌گوید: «حاج مهدی، دو روز مانده به محرم، این پویش را آغاز کر و تا حالا در جوار منزل شهیدان عباس منتخبی، جوادی، حمید احدی، سیدحسین صادقی و ... روضه‌خوانی کرده است. این مراسم نهایتاً نیم ساعت طول می‌کشد. هدف از اجرای این مراسم، برقراری فرصت بهره‌برداری از فضایل روضه برای خانواده‌های شهدا و همسایه‌های آن‌هاست؛ چون در شرایط کرونایی ممکن است به هردلیل امکان حضور در مراسم را نداشته باشند و از سوی دیگر ایجاد حال و هوای مجلس امام حسین (ع) در کوچه‌ها و خیابان‌های شهر است. این برنامه ان‌شاءالله تا پایان دهه محرم ادامه خواهد داشت.»

این مداح اهل بیت (ع) حتی در یک تکیه ساده میان کودکان هم مدیحه‌خوانی کرد که فیلم آن را می‌توانید اینجا ببینید:

این پویش توسط محمدحسین پویانفر مداح اهل بیت (ع) نیز در تهران در حال انجام است. این مداح شب اول محرم در جوار منزل حجت کسری از پیرغلامان اهل بیت (ع) به مدیحه‌خوانی پرداخت. این برنامه توسط این مداح نیز ادامه دارد.

محمد لطفی از مسئولان هیأت ریحانةالنبی(س) می‌گوید: «این برنامه به لطف خدا بناست در طول دهه محرم ادامه داشته باشد و در روزهای بعدی این برنامه در جوار منزل خانواده‌های شهدا و پیرغلامان برنامه‌ریزی شده است.»

مرتضی گودرزی‌پور، روح‌الله غیاثی، سیدحمید خسروی، رحمان نوازانی و ... از دیگر مداحانی بودند که در این پویش شرکت کرده و در کوچه‌های شهرهای مختلف کشور، مجلس روضه و عزاداری برپا کرده‌اند.

تکیه سیار

در آستانه محرم امسال، خبری داغ مضاعف بر دل هیأتی‌ها گذاشت و آن هم از زبان یکی از محبوب‌ترین نوحه‌خوان‌های اباعبدالله (ع) بود. محمود کریمی اعلام کرد به دلیل بافت منطقه چیذر و سقف کوتاه حسینیه امامزاده علی اکبر (ع)، امکان برگزاری مراسم در ماه محرم امسال وجود ندارد. این خبر برای بسیاری بهت‌آور بود؛ تا اینکه دو روز مانده به آغاز ماه محرم، حسین سازور از تصمیم محمود کریمی برای راه‌اندازی یک تکیه سیار و حرکت در خیابان‌های تهران خبر داد. این خبر، در نوع خود جالب بود، اما از محمود کریمی که درباره ایده خود اهل اطلاع‌رسانی نبود، شب اول محرم، ویدیوهایی در فضای مجازی منتشر شد که نشان می‌داد این مداح سرشناس در کنار یک وانت که روی آن بزرگ نوشته شده بود: «تکیه سیار» در خیابان‌های شرق تهران مشغول مداحی است.

این مداح اهل بیت (ع) تاکنون، هر شب با راه‌اندازی این تکیه بدون هیچ‌گونه اعلام قبلی در خیابان‌های مناطق مختلف حاضر می‌شود و روضه‌خوانی می‌کند. او در اولین روز اعلام کرد: سالیان سال مردم می‌آمدند تا روضه ما را بشنوند، امسال من آمده‌ام به در خانه‌هایشان تا آنان روضه گوش کنند.

این اقدام به حدی غیرمنتظره بود که چندی پیش در این تکیه سیار، یک نوحه‌خوان پیشکسوت هم مداحی کرد که از او ماجرای هماهنگی برای این نوحه‌خوانی را جویا شدیم. حیدر توکل گفت: «بعد از جلسه روضه، در خانه نشسته بودم که به یک باره صدای روضه و نوحه‌خوانی از کوچه شنیدم. از پنجره، بیرون را نگاه کردم و دیدم حاج محمود کریمی است. مقابل در رفتم و با دعوت او، چند بیتی هم من نفس زدم.»

این اقدام با استقبال بسیار مواجه شد و حتی وزیر بهداشت، طی نامه‌ای از این ابتکار تقدیر کرد. تنها رسانه انتشار اخبار و ویدئوهای این برنامه نیز مردم هستند و به دور از حواشی رسانه‌ای محمود کریمی در حال انجام نیت قبلی خود به منظور روضه‌خوانی برای مردم است.

این ایده هم در کشور تکثیر شده است و در شهرهای مختلف مداحان دیگری نیز تکیه‌های سیار خود را برپا کرده و در خیابان‌ها برای مردم روضه‌خوانی می‌کنند.

هر خانه یک پرچم

باتوجه به لغو جلسات عزاداری در فضاهای مسقف، بعضی هیأت‌های عزاداری اجباراً جلسات خود را تعطیل کردند. این تعطیلی و نصب بنرهای برگزار نشدن جلسات هیأت در سر کوچه‌ها، موجب شد که فضای برخی از خیابان‌ها و کوچه‌های شهر رنگ و بوی حسینی به خود نگیرد، اما مردم خودجوش پویش #هر_خانه_یک_پرچم را ایجاد کردند تا فضای شهر لااقل به واسطه خود آن‌ها محرمی شود.

امسال شهرداری‌ها به خصوص شهرداری تهران نیز در زمینه سیاه‌پوش کردن فضای شهری کم‌کار بود و این کم‌کاری به قدری موجب ناراحتی مردم شد که گروه‌های مردمی امر به معروف در برابر شهرداری تجمع کردند.

شهرداری البته در میانه‌های دهه اول محرم دست جنباند و چهره شهر را تا اندازه‌ای عوض کرد. هرچند هنوز سیمای شهر ما مثل سال‌های گذشته محرمی نشده است.

هر هیأت یک خدمت

مقام معظم رهبری در آستانه ماه محرم، مردم و عزاداران حسینی را به یاری نیازمندان طلبیدند و درخواست کردند تا مردم در صورت امکان نذری‌های خود را به سمت کمک به نیازمندان در قالب کمک‌های مومنانه سوق دهند. این پویش در راستای لبیک‌گویی به این دعوت ایجاد شد، اما صرفاً اهداف خود را در زمینه نذری محدود نکرد و فراتر از آن برای کمک‌های دیگر نیز هیأتی‌ها را به مشارکت طلبید.

هیأت‌های عزاداری در ایام محرم به دلیل شیوع ویروس کرونا، خدمات بسیاری از جمله تهیه ارزاق برای نیازمندان، توزیع اقلام بهداشتی مانند ماسک و مایع ضدعفونی، تهیه آبمیوه برای کادر درمانی، حضور گروه‌های جهادی در بیمارستان‌ها و ... را در دستور کار دارند. در یکی از اشکال این پویش، جمعی از دانشجویان و طلاب شهرهای مختلف در تهران، بیمارستان امام حسین (ع) را سیاه‌پوش کردند. این خدمت که با استقبال کادر درمانی همراه شد، فضای محرم و عزای سیدالشهدا را برای افزایش حال معنوی این قشر به بیمارستان برد.

نذر خون، یکی دیگر از جنبه‌های خدمت‌رسانی در این ایام است. بیماران کرونایی بستری در بیمارستان‌ها و روند درمان آن‌ها، نیازمندی پزشکان به اهدای خون را افزایش داده است. هیأتی‌ها چه آنانی که هر سال با پول خود برای امام حسین نذری می‌دادند و امسال به دلیل شرایط اقتصادی توان آن را ندارند و چه آنانی که به دلیل رعایت پروتکل‌های بهداشتی توان ادای نذر خود را ندارند، این شب‌ها خون خود را برای کمک به روند در مان بیماران اهدا می‌کنند.

نذری برای کادر درمان

یکی‌دیگر از اقدامات صورت گرفته از سوی هیأت‌های مذهبی در محرم امسال تهیه اطعام و نذری برای کادر درمان است تا این قشر هر روز و هر شب مهمان سفره کریمانه اباعبدالله الحسین (ع) باشند و تجدید قوا و افزایش روحیه‌ای برای آنان باشد.

یکی از این مجالس با نوای گرم مهدی آصفی پیرغلام اهل بیت (ع) برگزار شد. جمعی از طلاب و دانشجویان هیأتی‌، با راه‌اندازی آشپزخانه‌ای در بیمارستان امام حسین (ع) تهران با کمک دیگر هیأت‌های مذهبی مشغول تهیه نذری برای کادر درمان هستند. این هیأتی‌ها فیض حضور در روضه را از دست نداده‌اند. این مجموعه برای آن‌که غذای طبخ شده با نوای روضه‌خوان، آمیخته شود، میزبان ذاکران و پیرغلامان است تا حین طبخ غذا روضه‌ای برای آنان بخواند.