محرم امسال، فرصت خلاقیت و نوآوری هیأت‌ها است

حلقه وصل: حجت‌الاسلام علیرضا پناهیان استاد حوزه و دانشگاه عصر پنجشنبه 16 مردادماه در گردهمایی ملی مجازی فعالان عرصه هیأت همزمان با همایش‌های استانی فعالان عرصه هیأت که با حضور مدیران هیأت‌های سراسر کشور از طریق ارتباط زنده تصویری با 80 نقطه کشور برگزار شد، با اشاره به اینکه شرایط جدید ایجاد شده در هیأت‌ها به دلیل شیوع ویروس کرونا، محلی برای رشد خلاقیت و روش‌های نو برای پاسداشت عزای امام حسین(ع) است اظهارداشت: ممکن است امسال عزاداری به شیوه سنتی و در مکان‌های بسته برگزار نشود اما یقیناً فرصت بیشتری برای هیأتی‌ها ایجاد شده است تا با ذوق و خلاقیت بتوانند از این تهدید، فرصت بسازند.

این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه سال‌هاست این گله مطرح می‌شود که چرا هیأت‌ها در محیط بسته مراسم عزاداری برگزار می‌کنند تصریح کرد: اعتراض‌های بسیاری صورت می‌گرفت که چرا هیأت های عزاداری بیرون از حسینیه‌ها نمی‌روند تا گریه‌های آن‌ها دیده شود یا در خیابان‌ها دسته عزاداری برپا نمی‌کنند.

وی با بیان اینکه امسال این موقعیت پدید آمده است که نوع مراسم عزاداری را تغییر دهیم گفت: این سؤال مطرح می‌شود که اصل عزاداری، برگزاری در فضای باز است یا بسته؟ پاسخ این است که اصل عزاداری به برگزاری در فضای باز است. یا این سؤال مطرح می شود که عزاداری در خلوت باید برگزار شود یا در فضای علنی؟ پاسخ این است اصل عزاداری به برگزاری در فضای علنی است.

پناهیان با اشاره به اینکه برخی تصور می‌کنند عزاداری مانند نماز شب است و نجوای عارفانه باید داشته باشند تصریح کرد: عزاداری باید علنی و در فضای عمومی برگزار شود، خصوصاً اگر در فضایی باشد که انس کم‌تری با عزاداری دارند، تأثیرگذاری بیش‌تری دارد البته در این فضاها باید عبارات عزاداری همه‌فهم و جذاب باشد تا برای افرادی که تاکنون ارتباطی نداشته‌اند قابل درک و فهم باشد.

این استاد حوزه و دانشگاه با ارائه پیشنهادی برای برگزاری عزاداری در فضای باز تصریح کرد: در بیابان عزاداری کردن تجربه‌ای است که هیأتی‌ها می‌توانند در محرم امسال از آن استفاده کنند که زیبایی‌ها و جذابیت‌های بسیاری دارد. این تجربه را ما در جبهه‌ها لمس کردیم که افراد روی خاک می‌نشستند و با چندین پرچم، حریم هیأت مشخص می‌شد و به عزاداری می‌پرداختند، در این بستر می‌توان فاصله‌گذاری اجتماعی را رعایت کرد البته شاید صدای مراسم مناسب نباشد تا شور لازم را ایجاد کنند اما زیبایی‌هایی دارد که نمونه‌های آن را در راهیان نور و بازدید از جبهه‌های دفاع مقدس دیده‌ایم.

وی گفت: عزاداری روی خاک و فضای بیابانی، با برگزاری مراسم عزاداری در خیابان‌ها، حیاط مدارس، محوطه دانشگاه‌ها، پادگان‌ها و غیره متفاوت است زیرا نماهای مختلف و خاطره‌انگیزی را برای حاضران ایجاد خواهد کرد.

پناهیان محرم امسال را زمان خلاقیت در عزاداری و خروج عزاداران از محیط‌های بسته توصیف و تصریح کرد: امیدواریم کرونا تا محرم امسال افول کند و سال‌های بعد نیز اصلاً وجود نداشته باشد اما با خلاقیت‌هایی که امسال رخ می دهد، شاید هیأت‌ها دیگر به محیط‌های بسته خود برنگردند و سال‌های بعد نیز عزاداری را در محیط‌های باز ادامه دهند.

این استاد حوزه و دانشگاه برگزاری جلسات هیأت‌های خانگی را خوب توصیف کرد و گفت: این جلسات خوب است اما اولویت با برگزاری جلسات با شکوه در محیط‌های بیرونی است، البته امسال ممکن است افرادی که در سال‌های گذشته در پارکینگ‌های آپارتمان‌ها و یا منزل یکی از همسایه‌ها جلسه برگزار می‌کردند، فضای عزاداری خود را به پشت بام‌های خانه‌ها منتقل کنند و چند خانواده کنار یکدیگر به عزاداری بپردازند که امری پسندیده و زیبا خواهد بود.

وی با اشاره به این که تصور من این است که عزاداری امسال کم‌رونق نخواهد بود بلکه تنها نوع آن متفاوت می‌شود گفت: عزاداری‌های امسال پررونق‌تر از سال‌های گذشته خواهد بود زیرا عزاداران به فضای باز خواهند آمد و همین امر موجب افزایش جلوه بیرونی آن‌ها خواهد شد. در مثل داریم عدو شود سبب خیر اگر خدا خواهد که به نظر من کرونا آن دشمنی است که محرم امسال را پررونق خواهد کرد.

وی ادامه داد: فضای مجازی فرصتی است که باید بتوانیم از طریق آن پیام و سخن خود را به دیگران برسانیم زیرا در محرم امسال افرادی به هر دلیلی، ممکن است در مراسم ها حضور پیدا نکنند بنابراین هر هیأتی در این فضا می‌تواند یک مبلغ و ذاکر باشد البته باید در این فضا نکاتی را رعایت کنیم تا بهانه به دست دیگران ندهیم.

پناهیان اضافه کرد: در فضای مجازی باید بتوانیم بر روی افراد خارج از کشور نیز اثرگذاری کنیم. من زمانی در خصوص جون غلام سیاه امام حسین(ع) در آفریقا سخنرانی کردم و از گریه‌های هیأتی‌ها برای این غلام گفتم که موجب تاثیرگذاری بسیاری بر این افراد

این استاد حوزه و دانشگاه گفت:اگر امسال فرصت عزاداری و حضور در هیأت‌ها به شیوه سنتی از ما گرفته شده است، افراد باید به کارهای جدی‌تر بپردازند. به طور مثال به شناساندن امام حسین(ع) به افراد خارج از کشور مشغول شوند و اگر افرادی برای این امر به آموختن زبان بپردازند و در این مسیر جهاد کنند، اجر بسیاری خواهد داشت.

وی افزود: تصور کنید برخی جوانان در فضای مجازی، هیأتی تشکیل دهند که با زبان اسپانیایی یا انگلیسی و غیره به نشر محتوا مرتبط با امام حسین (ع) بپردازند، این امر اثرگذاری بسیاری در خارج از کشور خواهد داشت.

پناهیان ادامه داد: در فضای مجازی یک عرصه رقابتی وجود دارد اما متأسفانه بسیاری از ذاکران و سخنرانان در این فضا ناشناس هستند و در این عرصه رقابتی در مقابل طیف‌های اثرگذار دیگر، شکست می‌خورند. کرونا این فرصت را ایجاد می‌کند که هیأتی‌ها، صفحات مجازی ذاکران و سخنرانان را نیز دنبال کنند و به آنان در این عرصه رقابتی کمک کنند.

استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به محتوای مدنظر برای ارائه در جلسات عزاداری امسال گفت: امسال مهدویت باید پررنگ‌تر از هر سال مورد توجه قرار گیرد. کرونا بسیاری از فعالیت‌های اجتماعی ما را فلج کرده است و علم را در برابر خود ناتوان کرده است، باید این فضا در هیأت‌ها ایجاد شود که مطالبه برای ظهور امام زمان(عج) بیش از پیش شود زیرا ایشان برای تمام مشکلات جامعه راه‌حل دارند. همواره این گلایه مطرح بود که چرا در نوحه‌های محرم به امام زمان(عج) کم‌تر پرداخته می‌شود که این فرصت امسال ایجاد شده است.

وی گفت: متأسفانه بسیاری از هیأتی‌ها در جلسات هیأت‌ها شرکت می‌کنند اما نسبت به هم اطلاعاتی ندارند. امسال با تشکیل گروه‌های اجتماعی در فضای مجازی، فرصت جدیدی برای هیأتی‌ها باید ایجاد شود تا با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و یکدیگر را بشناسند. ان‌شاءالله این گروه‌های اجتماعی علی‌رغم فاصله اجتماعی موجود در اثر کرونا، ارتباطات هیأتی‌ها را با یکدیگر قوی‌تر کند.

پناهیان با اشاره به اینکه شخصاً از پدید آمدن چنین فضایی به واسطه شروع کرونا برای هیأت‌ها ناخرسند نیستم افزود: خوشحالم کرونا بستری را ایجاد کرده است تا هیأتی‌ها از لحاظ فردی و اجتماعی از لاک خود خارج شوند و این را از الطاف الهی می‌دانم. هیأتی‌ها در بعد فردی به دنبال ارتباط گرفتن با دیگران و شناختن رفقا نیستند البته این طیف، ارتباط اجتماعی وسیعی دارند اما این ارتباط هیأتی‌ها گویی از سر سیری است. کرونا موجب می‌شود فاصله اجتماعی ما زیاد شود اما در عوض ارتباط اجتماعی ما را بیش‌تر می‌کند. حال که هیأت محدود شده است، این افراد می‌توانند یکدیگر را به اسم بشناسند، البته لازم است این ارتباط فقط در دایرههیأتی‌ها به وجود نیاید بلکه فراتر میان هیأتی‌ها و غیرهیأتی‌ها نیز ایجاد شود.

این استاد حوزه و دانشگاه افزود: خروج هیأتی‌ها ازلاک جمع محدود خود نیز یکی از ثمرات کرونا است، همواره گلایه داشتیم چرا هیأتی‌ها در فضای بسته حضور پیدا می‌کنند که امسال کرونا آن‌ها را مجبور می‌کند تا از فضای حسینیه‌ها و تکیه‌ها خارج شوند و در محیط باز و علنی عزاداری کنند.

وی تصریح کرد: موضوع تحول باید در نوحه‌های امسال مورد توجه قرار گیرد که مقام معظم رهبری نیز در سخنرانی‌های اخیر خود به آن اشاره داشتند. تحول به معنای امید داشتن برای ایجاد وضع بهتر است که در محرم امسال باید مورد توجه قرار گیرد. تحول، دشمنان بسیاری از جمله غرب‌زده‌ها دارد، اما ما به عنوان نیروهای انقلابی باید تحول‌خواه باشیم و این با محافظه‌کاربودن متفاوت است. ما می‌خواهیم با انقلاب اسلامی جهان را زیرورو کنیم.

پناهیان در پایان خاطرنشان کرد: مواسات و کمک به دیگران باید ادامه داشته باشد و ممکن است تا زمان ظهور امام زمان (عج) حتی بیشتر هم شود زیرا در شرایط کنونی از طریق جمع‌آوری صدقات و کمک‌های مردمی به دیگران کمک‌رسانی می‌شود اما ممکن است کار به جایی برسد که مؤمنان هرچه دارند را با دیگران تقسیم کنند که این اتفاق از مقدمات ظهور امام زمان(عج) است که مردم با یکدیگر گویی ندار می‌شوند. ما می‌توانیم در هیأت این فرهنگ را ایجاد کنیم که با یکدیگر خرید کنیم یعنی هر فردی، پولی را کم یا زیاد در یک صندوق بگذارد و در آخر ماه برای تمامی افراد خریدهایی مثل گوشت، مرغ و ... صورت گیرد. در این صورت هرکس که حتی پول کمی هم داشته است مواد لازمش را دریافت می‌کند. این اتفاق توسط هیأتی در عراق هم‌اکنون اجرا می شود.