سرویس اقتصاد حلقه وصل - پس از چند ماه صعود بی‌وقفه بورس در روزهای اخیر شاخص بورس قرمزپوش شده است. فعالان بورسی خصوصاً مردمی که اخیراً به انگیزه کسب سود وارد بازار سرمایه شده‌اند، قطعاً این روزها نگرانند که مبادا دوره نزول بورس ادامه‌دار باشد. در این باره نظرات کارشناسان بورس را پرسیده‌ایم.
روند بورس کاملاً طبیعی است
محسن خدابخش، مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس و اوراق بهادار درباره علل نزول اخیر بورس گفت: به اعتقاد بنده روند موجود در بازار بورس روند طبیعی است و به هیچ وجه نمی‌توان گفت بازار بورس حباب دارد.
وی افزود: رشد چند ماه اخیر بورس به عقب‌افتادگی بازار سرمایه نسبت به دیگر بازارها بوده است به طوری که با ۵ برابر شدن قیمت دلار، بازار بورس و شاخص‌های آن هیچ تغییری نکرد از طرف دیگر ورود شرکت‌های بسیار بزرگ دولتی همچون شستا تأثیر مستقیمی روی رشد صنعت بورس داشته است.
مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس و اوراق بهادار اظهار کرد: نمی‌توانیم بگوییم در بازار بورس حباب وجود دارد چون در بازار شفافی مثل بازار سرمایه که عرضه و تقاضای آن همواره مشخص بوده است حبابی وجود ندارد البته انتظارات افراد برخلاف سایر بازارها در آن دخیل می‌باشد. طرح‌های توسعه‌ای شرکت‌ها، بالا رفتن نرخ ارز، میزان فروش و صادرات بر این امر اثرگذار هستند.
خدابخش در پایان گفت: ریزش شاخص‌های بازار بورس در روزهای اخیر که بین ۵ تا ۱۰ درصد بوده است را نمی‌توان به عنوان سقوط قلمداد کرد با توجه به این که قیمت دلار هم در حال رشد است و انتظار داریم با مهار شدن بیماری کرونا و باز شدن بازارهای جهانی شاهد افزایش بیش از پیش صنعت بورس باشیم.
زمانی که شاخص ۱۲۰ هزار واحد بود می‌گفتند حباب دارد
مهدی سوری، کارشناس حوزه بورس در خصوص حبابی بودن بازار بورس گفت: نظر دادن در مورد این که ارزش یک دارایی (مثلاً دارایی سرمایه‌گذاری سهام) به صورت مطلق چقدر است آن قدر موضوع قطعی نیست که بشود در مورد حباب داشتن یا نداشتن آن صحبت کرد.
این کارشناس حوزه بورس تصریح کرد: اما این که کارشناسان همواره می‌گویند بازار بورس حباب دارد عمدتاً به دو دلیل است: یکی اینکه صرفاً این کارشناسان به نسبت به قیمت به سود یا P/E بازار نگاه می‌کنند آن هم با سابقه‌ای که از آن در ذهنشان بوده است، البته P/E سهم‌های بزرگ که از P/E بانک‌ها هم پایین‌تر بوده می‌سنجیدند که در این وضعیت تعداد بازیگران بازار و حجم نقدینگی بازار پایین بوده است.
سوری گفت: از طرف دیگر معمولاً رشد زیاد شاخص بورس، افراد را به وحشت می‌اندازد، موضوع حباب بودن بین شاخص ۱۲۰ هزار واحد تا ۲۰۰ هزار واحد بودن را خیلی زیاد می‌شنیدید ولی هم‌اکنون شاخص بورس با رشد خیره‌کننده‌ای روبرو بوده است و حتی به بالای ۱ میلیون واحد رسید اما این امر ذات بازارهای مالی تمام کشورهای جهان است که پس از یک روند صعودی و استراحتی که بازار می‌کند معمولاً این بحث‌ها داغ می‌شود.
وی اظهار نمود: ارزش‌گذاری سرمایه‌گذاری بر اساس انتظارات سرمایه‌گذاران از آینده شرکت‌هاست ولی از آنجائیکه آینده مشخص نیست و انتظارات سرمایه‌گذاران با هم تفاوت دارد یک فضای مبهمی در سرمایه‌گذاری وجود دارد. دلیل این که معاملات در بازار انجام می‌شود نیز همین فضای ابهام‌انگیز است چون در همین بازه زمانی یک نفر فکر می‌کند دارایی ارزنده است و اقدام به خرید آن می‌کند و در عین حال برای فرد دیگری یک دارایی ارزش ندارد و اقدام به فروش آن می‌کند.
این کارشناس حوزه بورس افزود: به عبارت دیگر اگر سهام شرکت‌ها ارزش واحدی داشتند که قابل محاسبه فرمولی و ماشینی بود و همه این ارزش را می‌دانستند نه کسی حاضر بود بفروشد و نه خرید بکند، درواقع همین عدم توازن اطلاعاتی و دیدگاه‌ها و نظرات است که معاملات بازارهای مالی را شکل می‌دهد.
سوری در پاسخ به سوالی در مورد این که آیا سقوط بورس آغاز شده یا این یک اصلاح موقت است، نیز گفت: کاهش چند روز اخیر شاخص‌های بورس به منزله سقوط بازار بورس نیست از نظر نموداری هم بازار بورس وارد روند نزولی نشده است و همچنان روندی صعودی دارد ولی با این حال این کاهش شاخص‌ها در چند روز اخیر به چند دلیل است، یکی اختلالات عرصه معاملات است و دوم این که در هر حرکت پرشیب یا شارپی بازار نیاز به استراحت یا روند منفی نیز دارد.
وی افزود: افرادی که در این بازه زمانی سود زیادی به دست آورده‌اند به راحتی اقدام به فروش آن می‌کنند و وقتی ما اختلالات هسته معاملات را داریم افراد حداقل، نقطه خرید را در حداکثر قیمت و نقطه فروششان را در حداقل قیمت می‌گذارند که بتوانند معاملاتشان را انجام بدهند.
این کارشناس حوزه بورس اذعان داشت: در روز چهارشنبه ۹۵ درصد از بازار حداقل یک‌بار در طول روز صف فروش یا صف خرید شده بودند یا ۷۰ درصد بازار در ساعات پایان معاملات هم یا صف خرید بودند یا صف فروش، در همچنین بازاری هیجان موج می‌زند که دلایلش این‌هاست: اختلال هسته معاملات، سود زیاد سهامداران، رفتارهای هیجانی سهامداران.
وی افزود: نکته دیگر بلاتکلیفی در مورد تصمیم نهایی در مورد امکان فروش سهام عدالت است: وقتی بحث سهام عدالت مطرح شد عده‌ای از سرمایه‌گذاران روش مستقیم را انتخاب کردند و این بحث مطرح شد که اگر این حجم از سهام می‌تواند بازار بورس را تحت تأثیر منفی خود قرار دهد.
وی افزود: اما بعد اخباری آمد که حدود ۲۰ درصد سهم آزادسازی می‌شود و هنوز تصمیم قطعی در این مورد گرفته نشده است که اگر این تصمیم قطعی گرفته شود می‌تواند تا حد زیادی خیال بازار را راحت کند.
سوری بیان داشت: حقوقی‌های بزرگ اقدام به حمایت از سهم‌هایشان نکردند ولی احتمالاً تا پایان هفته این حمایت‌ها به بازار برگردد و بازار هم به خوبی مؤید آن است که پشت هر تقاضا یا هر عرضه‌ای را پر می‌کنند به طوری که وقتی روزهای پرعرضه‌ای داریم افراد می‌آیند پشت صف فروش می‌ایستند و زمان که همان سهم‌ها با تقاضا مواجه می‌شوند پشت صف خرید می‌نشینند.
این کارشناس حوزه بورس گفت: بنابراین روند بازار به راحتی در روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه می‌تواند به روال عادی برگردد و در روند میان‌مدت هم دولت، تأمین مالی که مدنظرش بوده است را انجام نداده است به عبارت دیگر دولت برای این که بتواند بودجه خودش را تأمین و فروش دارایی‌ها را به روش سالم داشته باشد نیاز به یک بازار سرمایه پررونق دارد.
وی افزود: امیدواریم تصمیماتی که در سطح کلان جامعه و بین مسئولین صورت می‌گیرد در جهت تقویت و رونق بخشیدن به بازار بورس باشد.
سوری در بخش دیگری از سخنان خود گفت: کرونا یا هر بحران دیگری در اقتصاد کشورمان ایجاد تورم می‌کند و یکی از دلایل رغبت افراد به سرمایه‌گذاری در بورس تورم موجود در سطح جامعه بوده است یعنی درنهایت اگر کرونا ادامه داشته باشد تهدیدی برای جامعه ما محسوب نمی‌شود، هرچند تهدیدی جدی برای کسب‌وکارهای کوچک محسوب می‌شود.
این کارشناس حوزه بورس افزود: ولی کسب‌وکارهای بزرگمان که از محل دارایی و نرخ محصولاتشان سود می‌کنند با تورم هم دارایی و هم نرخ محصولاتشان گران می‌شود به همین دلیل در دو ماه اخیر بورس کشورمان همراه با بورس زیمباوه و ونزوئلا از رشد قابل قبولی در بین بازارهای بورس جهان روبرو بوده است.
وی اظهار کرد: بنابراین کرونا را به عنوان محرکی روی بازار سرمایه نمی‌بینم ولی محرک‌هایی که روی نرخ‌گذاری تأثیر دارند مثل حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی که می‌تواند در صنعت دارو حرکت مثبتی را ایجاد کند می‌تواند تأثیر داشته باشد.