فضیلت نماز "جعفر طیّار" و نحوه اقامه آن

به گزارش حلقه وصل، رهبر معظم انقلاب اسلامی در پاسخ به نامه رئیس ستاد مرکزی اعتکاف درباره لغو این مراسم معنوی اعلام کردند: «کسانی که از عمل بافضیلت اعتکاف محروم مانده‌اند، بهتر است در هر یک از این سه روز نماز حضرت جعفر طیار علیه السلام بخوانند.»

در کتاب مفاتیح الجنان مرحوم شیخ عباس قمی درباره این نماز چنین آمده است:

این نماز اکسیر اعظم و کبریت احمر است و به سندهای بسیار معتبر با فضیلت فراوان-که مهم‌ترین آن آمرزش گناهان بزرگ است ـ وارد شده است و بهترین زمان برای بجا آوردن آن، آغاز روز جمعه است؛

و آن چهار رکعت است با دو تشهد و دو سلام که در رکعت اوّل پس از سوره «حَمد»، سوره «زِلزال» و در رکعت دوّم بعد از سوره «حمد»، سوره «وَالْعادِیات» و در رکعت سوم پس از سوره «حمد»، سوره «إِذا جاءَ نَصْرُ اللّهِ» و در رکعت چهارم بعد از سوره «حمد» یک‌بار سوره «قُلْ هُوَ اللّهُ أَحَدٌ» خوانده می‌شود و در هر رکعت پس از تمام شدن سوره «حَمد» و سوره‌های یادشده، «پانزده بار» گفته می‌شود: «سُبْحانَ اللّهِ، وَالْحَمْدُ لِلّهِ وَلا إِلهَ إِلّا اللّهُ وَ اللّهُ أَکْبَرُ؛ پاک و منزه است خدا و ستایش تنها سزاوار اوست و خدایی جز او نیست و او از هر صفتی برتر است.»

و در رکوع نیز همین تسبیحات 10 بار و پس از برخاستن از رکوع 10 بار و در سجده اوّل 10 بار و پس از سر برداشتن از سجده 10 بار و در سجده دوم 10 بار و پس از سجده، پیش از برخاستن برای انجام رکعت دوم 10 بار گفته می‌شود و این ترتیب در هر چهار رکعت رعایت می‌شود که مجموع تسبیحات به 300 می‌رسد.

شیخ کلینی از ابوسعید مدائنی روایت کرده است که امام صادق علیه‌السلام به من فرمود: آیا نمی‌خواهی ذکری را به تو تعلیم دهم که آن را در نماز جعفر بخوانی؟ گفتم: آری می‌خواهم.

فرمود: هنگامی که در رکعت چهارم به آخرین سجده نماز رسیدی و از تسبیحات فارغ شدی بگو:

سُبْحانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّ وَالْوَقارَ، سُبْحانَ مَنْ تَعَطَّفَ بِالْمَجْدِ وَتَکَرَّمَ بِهِ، سُبْحانَ مَنْ لَایَنْبَغِی التَّسْبِیحُ إِلّا لَهُ، سُبْحانَ مَنْ أَحْصی کُلَّ شَیْءٍ عِلْمُهُ، سُبْحانَ ذِی الْمَنِّ وَالنِّعَمِ، سُبْحانَ ذِی الْقُدْرَةِ وَالْکَرَمِ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِمَعاقِدِ الْعِزِّ مِنْ عَرْشِکَ، وَمُنْتَهَی الرَّحْمَةِ مِنْ کِتابِکَ، وَاسْمِکَ الْأَعْظَمِ وَکَلِماتِکَ التَّامَّةِ الَّتِی تَمَّتْ صِدْقاً وَعَدْلاً، صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَأَهْلِ بَیْتِهِ، وَافْعَلْ بِی کَذا وَکَذا؛

پاک و منزه است آن‌که لباس عزت و وقار به بردارد، پاک و منزه است آن‌که به بزرگی مهر ورزد و به آن گرامی باشد، پاک و منزه است آن‌که پاکی جز برای او سزاوار نیست، پاک و منزه است آن‌که دانشش هر چیز را برشمارد، پاک و منزه است آن سرچشمه‌ فضل و بخشش، پاک و منزه است آن دارای قدرت و کرم؛ خدایا از تو خواستارم به‌حق بندها و گره‌گاه‌های شکوه عرشت و به‌حق نهایت مهرت که در کتابت آوردی و نام بزرگت و کلمات بی‌عیب و نقصت که در راستی و عدالت بس کمال یافته‌اند، بر محمّد و خاندانش درود فرست و با من چنین و چنان کن

و به جای کلمه «کذا و کذا» حاجات خود را از خدا درخواست کند.

شیخ طوسی و سید ابن طاووس از مفضل بن عمر روایت کرده‌اند که گفت: روزی امام صادق علیه‌السلام را دیدم که نماز جعفر بجا آورد و پس از نماز دست‌ها را بلند کرد و این دعا را خواند: «یَا رَبِّ یَا رَبِّ» به‌اندازه‌ای که یک نفس اجازه دهد، «یَا رَبَّاهُ یَا رَبَّاهُ» به قدر یک نفس، «رَبِّ رَبِّ» به‌اندازه یک نفس، «یَا اللّهُ یَا اللّهُ» باز هم به قدر یک نفس، «یَا حَیُّ یَا حَیُّ» همپای یک نفس، «یَا رَحِیمُ یَا رَحِیمُ» باز هم به‌اندازه یک نفس، «یَا رَحْمنُ یَا رَحْمنُ» هفت بار «یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ» هفت بار، سپس این دعا را خواند:

اللّهُمَّ إِنِّی أَفْتَتِحُ الْقَوْلَ بِحَمْدِکَ، وَأَنْطِقُ بِالثَّناءِ عَلَیْکَ، وَاُمَجِّدُکَ وَلَا غَایَةَ لِمَدْحِکَ، وَأُثْنِی عَلَیْکَ وَمَنْ یَبْلُغُ غایَةَ ثَنَائِکَ وَأَمَدَ مَجْدِکَ، وَأَنَّی لِخَلِیقَتِکَ کُنْهُ مَعْرِفَةِ مَجْدِکَ، وَأَیَّ زَمَنٍ لَمْ تَکُنْ مَمْدُوحاً بِفَضْلِکَ، مَوْصُوفاً بِمَجْدِکَ، عَوَّاداً عَلَی الْمُذْنِبِینَ بِحِلْمِکَ، تَخَلَّفَ سُکَّانُ أَرْضِکَ عَنْ طَاعَتِکَ، فَکُنْتَ عَلَیْهِمْ عَطُوفاً بِجُودِکَ، جَوَاداً بِفَضْلِکَ، عَوَّاداً بِکَرَمِکَ، یَا لَاإِلهَ إِلّا أَنْتَ الْمَنَّانُ ذُو الْجَلَالِ وَالْإِکْرامِ؛

خدایا! سخنم را با ستایش تو آغاز می‌کنم و با ثنای تو گویا می‌شوم و تو را به بزرگی می‌ستایم، در حالیکه ستایشت را پایانی نیست و تو را سپاس می‌گوییم، کیست آنکه به نهایت سپاست و بلندای بزرگی‌ات برسد؟ آفریدگانت را چه رسد که به شناخت ژرفای عظمت تو دست یابند، چه زمانی بوده که به فضل و بخششت ستوده و به عظمتت موصوف نبودی، کدامین زمان بوده که با بردباری خویش پیاپی از گنه‌کاران درنگذشته باشی؟! ساکنان زمینت از فرمان‌برداری تو سرپیچی کردند، اما تو با بخشش خویش بر آنان مهر ورزیدی، به فضل خود به آنان بخشیدی و به کرمت پی‌درپی به آنان روی کردی، ای که معبودی جز تو نیست، بخشایشگری که دارای شوکت و کرامتی.

پس حضرت فرمود: ای مفضّل هرگاه تو را حاجت ضروری پیش آید نماز جعفر را بخوان و این دعا را قرائت کن و حاجتت را از خداوند بخواه که به خواست خدا برآورده می‌شود.مؤلف گوید: شیخ طوسی برای برآورده شدن حاجت از امام صادق علیه‌السلام روایت کرده: روزهای چهارشنبه و پنجشنبه و جمعه را روزه بدار و چون روز پنجشنبه به آخر رسد به 10 مسکین، هر مسکینی یک مُدّ [به مقدار تقریبی 10 سیر] طعام صدقه بده؛ و در آغاز روز جمعه غسل کن و به محراب برو و نماز جناب جعفر را بخوان، آنگاه زانوها را برهنه ساز و بر زمین بگذار و بگو:

یَا مَنْ أَظْهَرَ الْجَمِیلَ، وَسَتَرَ الْقَبِیحَ، یَا مَنْ لَمْ یُؤاخِذْ بِالْجَرِیرَةِ، وَلَمْ یَهْتِکِ السِّتْرَ، یَا عَظِیمَ الْعَفْوِ، یَا حَسَنَ التَّجَاوُزِ، یَا وَاسِعَ الْمَغْفِرَةِ، یَا بَاسِطَ الْیَدَیْنِ بِالرَّحْمَةِ، یَا صَاحِبَ کُلِّ نَجْوَی، وَمُنْتَهَی کُلِّ شَکْوَی، یَا مُقِیلَ الْعَثَرَاتِ، یَا کَرِیمَ الصَّفْحِ، یَا عَظِیمَ الْمَنِّ، یَا مُبْتَدِئاً بِالنِّعَمِ قَبْلَ اسْتِحْقاقِهَا؛

ای آنکه زیبایی را آشکار سازی و زشتی را بپوشانی، ای آنکه بندگان را بر خطایشان سرزنش نکنی و پرده حرمتشان را ندری، ای بزرگ در بخشش و نیکو درگذشت، ای که آمرزگاری‌ات فراگیر و دستانت به مهر گشاده است، ای شنوای هر راز و نجوی و سرانجام هر دادخواهی، ای که از لغزش‌ها درگذری، ای بزرگوار در چشم‌پوشی و گذشت، ای بزرگ بخشایشگر، ای آغازگر نعمت‌ها پیش از شایستگی بندگان؛

یَا رَبَّاهْ یَا رَبَّاهْ یَا رَبَّاهْ،

«10 مرتبه»

ای پروردگار

یا اللّهُ یا اللّهُ یا اللّهُ

«10 مرتبه»ای خدا

یا سیداهُ یا سیداهُ

«10 مرتبه»

ای سرور

یا مولایاهُ، یا مولایاهُ

«10 مرتبه»

ای مولا

یَا رَجَاءاهُ

«10 مرتبه»

ای امید

یَا غِیَاثَاهُ

«10 مرتبه»

ای پناه

یَا غَایَةَ رَغْبَتَاهُ

«10 مرتبه»

ای نهایت رغبت

یَا رَحْمنُ

«10 مرتبه»

ای بخشاینده

یَا رَحِیمُ

«10 مرتبه»

ای مهربان

یَا مُعْطِیَ الْخَیْرَاتِ

«10 مرتبه»

ای عطابخش

صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ کَثِیراً طَیِّباً کَأَفْضَلِ مَا صَلَّیْتَ عَلی أَحَدٍ مِنْ خَلْقِکَ

«10 مرتبه»

درود فراوان و پاکیزه بر محمّد و خاندان محمّد فرست، همچون بهترین درودها که بر بنده‌ای از بندگان خود فرستی

و حاجت خود را بطلب.