وقتی نمادی آمریکایی، ابزاری برای آشوب در عراق می‌شود

به گزارش حلقه وصل،  شدت بازتاب اعتراضات عراق در شبکه‌های اجتماعی از واقعیت آنچه در میدان‌های اعتراضات جاری است، دست کمی ندارد. از درگیری، اقدامات خشونت آمیز و اجتماعاتی که از سه ماه پیش در بغداد و چند استان دیگر به خصوص استان‌های جنوبی عراق شکل گرفته است.

به گزارش پایگاه خبری الجزیره، در شبکه اجتماعی فیسبوک که مورد علاقه بیشتر عراقی‌هاست از زمان آغاز اعتراضات پدیده تبادل تهدید و اتهام بین حامیان اعتراضات و مخالفان آن آشکار است تا جایی که دو دسته موسوم به «اذناب» و «جوکر» پدید آمد که بر سر وقایع و حوادث روزانه مربوط به تحصن‌ها و اعتراضات در عراق با هم بحث و جدل می‌کنند.

 از روزهای آغازین اعتراضات عراق در اوایل ماه اکتبر ده‌ها نفر در رسانه‌های اجتماعی مجموعه‌ای از تصاویر فتوشاپی طراحان کارهای گرافیکی را منتشر کرده‌اند که جوکر را (یک شخصیت ضد قهرمان، ابر شرور و خشن  با آرایشی شبیه دلقک، موهای سبز و کت و شلوارهایی با رنگ‌های جیغ که در سری داستان‌های «بَت من» در دنیا شناخته شده است) در صحنه اعتراضات تظاهرات‌کنندگان در خیابان‌های بغداد نشان می‌دهد که مثلا همراه با معترضان در حال دویدن و فرار کردن است و در زیر تصویر نوشته شده است: «جوکر از پرده سینما خارج می‌شود تا به معترضان در خیابان‌های بغداد بپیوندد».

الجزیره نوشت: «عده‌ای جوکر را حامل پیام‌هایی از وضعیت کنونی عراق می‌دانند (وضعیت فردی که بر اثر بدبختی و به حاشیه رانده شدن در اجتماع به دلیل فساد موجود در آن شرور می‌شود) از همین رو صدها نفر هم  پروفایل (عکس حساب کاربری در فضای مجازی) را در صفحه‌های فیسبوک خود با تصاویر جوکر جایگزین کردند تا همبستگی خود را با  معترضان عراقی نشان دهند، اما این در حالی است که عراقی‌های مخالف اعتراضات، جوکر را نماد خرابکاری و اغتشاش می‌دانند».

«سنار حسن» یک روزنامه‌نگار عراقی می‌گوید: «در پس خنده و چهره کمدین جوکر (جوکر به خنده‌های شیطانی‌اش شهرت دارد) انبوهی از لایه‌های احساسات وعواطف جمع می‌شود که پیش‌بینی آن دشوار است. «آرزو برای نابود کردن» که شخصیت جوکر از آن پر شده است بیانگر معترضان عصبانی از حاکمیت است به خصوص پس از وعده‌هایی که به آنها درباره عزل و نصب‌ها ، اصلاحات و خدمات داده شد و از نظر آنها دروغین  بوده و توانایی جوانان را در ایجاد یک تغییر فراگیر مسخره می‌کند.»

به باور این روزنامه نگار عراقی، جوکر می‌خواهد نماد همه کسانی باشند که سرکوب شده، کشته شده و مورد ظلم قرار گرفتند و در اصل این حاکمیت بوده که جوانان را به جوکر تبدیل کرده که خواهان نابودیشان است.

برخی رسانه‌های داخلی عراق اما اصطلاح  «جوکری» را برای اقدامات خشونت آمیز اعم از به آتش کشیدن اموال عمومی و خصوصی و درگیری با نیروهای امنیتی به کار می‌گیرند و فعالانی در فیس بوک معترضان را به ارتکاب خشونت یا حمایت از آن متهم می‌کنند و به آنها صفت جوکری می‌دهند.

اگرچه معترضان، مخالفان تظاهرات‌ها در عراق را دسته‌ای مزدور حکومت می‌خوانند که خرابکاری و اغتشاش را به جنبش اعتراضی خواهان اصلاحات تعمیم می‌دهند. به اعتقاد فعالان اعتراضات، رفتارهای برخی نفوذی‌ها نباید بهانه‌ای برای حمله به همه معترضان قرار گیرد .

«مؤید المالکی» فعال عراقی می‌گوید: «جنبش اعتراضی در عراق در بدو امر خواهان ایجاد اصلاحات زیرساختی، فراهم شدن فرصت‌های شغلی و دیگر مطالبات برحق بود اما اوج گرفتن گروهی که می‌خواهد تر و خشک پای هم بسوزند مسیر حرکت اعتراضات را به سمت و سویی غیرملی منحرف کرد  از جمله توطئه برای سرنگونی نظام فعلی که از طریق انتخابات روی کار آمده است.»

المالکی با تاکید بر اینکه اصطلاح جوکری شامل معترضان مسالمت جونمی‌شود، گفت: این اصطلاح درباره اقدامات خرابکارانه نظیر سوزاندن اموال، سرقت و تخریب اموال عمومی و تعرض به نیروهای امنیتی به کار گرفته می‌شود.

الجزیره در پایان گزارش خود آورده است: «هنوز هزاران نفر از عراقی‌ها در شبکه‌های اجتماعی دو دسته هستند و به تبادل اتهام علیه هم مشغولند، آنها اغلب یکدیگر را به مزدوری برای طرف‌های خارجی ونادیده گرفتن منافع کشورشان متهم می‌کنند و هر دو دسته هم برای خود توجیهاتی دارند که برای آن علیه طرف دیگر تبلیغ می‌کنند».

فیلم سینمایی جوکر (۲۰۱۹) تقریبا هم‌زمان با اعتراضات در عراق اکران شد؛ اعتراضات در عراق از اول اکتبر آغاز شد. جوکر، فیلمی آمریکایی در سبک روان‌شناختی با نویسندگی، تهیه‌کنندگی و کارگردانی تاد فلیپس است گفته می‌شود که فیلم‌نامه برپایه شخصیت ابرشرور جوکر نوشته شده است. داستان در سال ۱۹۸۱ و در شهر گاتهام سیتی جریان دارد و زندگی یک کمدین سرخورده به نام آرتور فلک را روایت می‌کند که پس از ناکامی‌های متوالی وارد دنیای جنایت می‌شود و با لقب «جوکر» به شهر برمی‌گردد.

اعتراضات مردمی عراق از اوایل اکتبر در استان‌های شیعه نشین در جنوب و  همچنین در مرکز و پایتخت عراق جریان دارد. اعتراضات در عراق که مثل اعتراضات سال‌های اخیر در دیگر کشورها محرک اصلی آن شبکه‌های اجتماعی بودند حول محور بیکاری جوانان و فساد طبقه سیاسی حاکم در عراق  بوده است. رسانه‌های عراقی تایید کردند که  گردانندگان اعتراضات در عراق کاربرهایی مجهول الهویه در شبکه‌های اجتماعی و به خصوص فیس بوک هستند که از سوی برخی کشورهای عربی و رژیم صهیونیستی به کار گرفته شده‌اند ومعترضان را در جریان تظاهرات‌ها دعوت به خشونت و خونریزی می‌کنند تا جایی که این اعتراضات تاکنون بالغ بر پانصد نفر کشته و چند صد نفر زخمی برجای گذاشته است. در نتیجه این اعتراضات که با محوریت تخریب گروه‌های سیاسی شیعی حاکم در عراق جریان داشته است، دولت «عادل عبدالمهدی» ناچار به استعفا شد و هنوز هم همه نامزدهای مطرح از سوی این گروه‌ها برای تصدی مقام نخست وزیری با مخالفت معترضان روبروست.