به گزارش حلقه وصل، استخدام معلمان حق‌التدریس را شاید بتوان از آن دست مسائلی در آموزش‌وپرورش دانست که "سر دراز" دارد؛ قانون تعیین تکلیف استخدامی معلمان حق‌التدریس و آموزشیاران نهضت سوادآموزی مرداد 97 در مجلس تصویب شد آن هم با دهمین اصلاحیه‌ای که به آن خورد!
با این وجود انگار پرونده استخدام معلمان حق‌التدریس خیال بسته شدن ندارد و باز هم ایراداتی نسبت به آن طرح می‌شود اما ماجرا از چه قرار است؟
نمایندگان مجلس، مرداد سال 97 شروط استخدام معلمان حق‌التدریس و آموزشیاران نهضت سوادآموزی را مشخص کردند و مقرر شد تا کارگروهی با حضور نمایندگان وزارت آموزش‌وپرورش، سازمان امور اداری و استخدامی و دو نماینده مجلس، آئین‌نامه استخدام را تدوین کنند، در نهایت با گذشت حدود یک سال این آئین‌نامه تدوین و از سوی دولت ابلاغ شد.
براساس آئین‌نامه تدوین شده 4 گروه مشمول استخدام هستند:
مربیان پیش‌دبستانی: افرادی هستند که از سال 79 تا قبل از سال 91 با یکی از مراکز پیش‌دبستانی دولتی یا کلاس‌های پیش‌دبستانی ضمیمه مدارس دولتی همکاری داشته‌اند و برابر اسناد، مدارک ثبت و احراز شده از محل اعتبارات دولتی حق‌الزحمه دریافت کرده‌اند.
حق‌التدریس غیرمستمر: افرادی هستند که از سال 79 تا قبل از سال 91 در مدارس دولتی به عنوان نیروی حق‌التدریس آزاد با وزارت آموزش‌وپرورش همکاری داشته و دارای شناسه حق‌التدریس صادره از سوی آموزش‌وپرورش بوده و حق‌الزحمه خود را از محل اعتباارت دولتی دریافت کرده‌اند.
آموزشیاران نهضت سوادآموزی: افرادی که با رعایت ضواربط و مقررات آموزشی و اداری با مجوز گزینش، گواهی آموزش تدریس بدو خدمت و شناسه تدریس در نهضت سوادآموزی از سال 79 تا قبل از سال 92 با نهضت سوادآموزی همکاری داشتند و حق‌الزحمه خود را از محل اعتبارات دولتی دریافت کرده و همکاری آنان هم‌اکنون ادامه دارد.
آموزش‌دهنده مستمر "دو نفر و بالاتر" نهضت سوادآموزی: آموزش‌دهندگانی که از سال 79 تا قبل از سال 92 حداقل دو دوره به‌صورت مستقیم با نهضت سوادآموزی همکاری مستمر داشته و در هر دوره حداقل دو نفر سوادآموز را تحت پوشش قرار داده و حق‌الزحمه خود را از محل اعتبارات دولتی دریافت کرده و همکاری آنان هم‌اکنون ادامه دارد.
اعتراض نسبت به حذف برخی مشمولان استخدام
اما هم‌اکنون شیوه‌نامه تدوین شده دولت برای استخدام این 4 گروه با اعتراضاتی همراه شده است و افراد بسیاری معتقدند که با اعمال این دستورالعمل آنها حذف خواهند شد؛ نمایندگان مجلس هم در اعتراض به آئین‌نامه ابلاغ‌شده از سوی دولت، از تهیه استفساریه‌ای برای الزام دولت جهت استخدام معلمان حق‌التدریسی، آموزش دهنده‌ها، خرید خدمات و مربیان نهضت سواد آموزی خبر می‌دهند که قرار است به زودی جهت بررسی در نوبت صحن قرار می‌گیرد.
محمد مهدی زاهدی؛ رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس درباره ایرادات آئین‌نامه مصوب دولت گفته بود: "تعیین شروطی همچون بند حقوقی، تعهد 10 ساله، پرداخت هزینه دوره فرهنگیان، گنجاندن حداقل دوره یک سال به بالای آموزشی و اینکه قبول‌شدگان فقط می‌توانند آموزگار باشند، صحیح نیست و باید حذف شود همچنین تمام جامانده‌ها، نیروهای خرید خدمات و شرکتی باید حق التدریس شوند."
چند پرسش از دو نماینده ناظر در تیم تدوین آئین‌نامه استخدام
اما درباره اعتراضات نمایندگان مجلس، این ابهام و پرسش مطرح است که مگر دو نفر از نمایندگان عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در جلسات تدوین آئین‌نامه استخدام حضور نداشتند و آن را امضا نکردند؟! هماهنگی که بین دولت و نمایندگان مجلس صورت گرفته است، هم‌اکنون پس از ابلاغ آئین‌نامه نهایی، چگونه محل اعتراض قرار گرفته؟!
محمد بیرانوندی؛ عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس که به عنوان نماینده ناظر در این جلسات حضور داشته است، می‌گوید: از جمله ایرادات وارده به آیین‌نامه اجرایی تدوین شده این است که نخست، نیروهای خرید خدمات آموزشی را شامل قانون نمیشمارد؛ دوم، تصریح شده فقط معلمانی که اسناد مالی دولتی دارند، می‌توانند جذب شوند و سوم، آموزشیاران نهضت سوادآموزی نیز باید از طریق آزمون جذب شوند که با این سخت‌گیری‌ها فردی نمی‌تواند جذب آموزش و پرورش شود و قانون اجرایی نمی‌شود!
داوود محمدی؛ عضو دیگر کمیسیون آموزش و تحقیقات که او هم به عنوان نماینده ناظر در جلسات تدوین آئین‌نامه استخدام حضور داشت، می‌گوید: "مذاکراتی انجام و برخی موارد اختلافی مطرح و حل شد، برخی موارد جزو اختیارات آموزش‌وپرورش است و باید به گونه‌ای اقدام شود که افراد به راحتی استخدام شوند مثلاً گفته‌اند، پیش‌دبستانی‌ها باید حقوق خود را از دولت بگیرند که بیشتر آنها از مدرسه حقوق می‌گرفتند البته در جلسات مشترک، سازمان اداری و استخدامی و آموزش‌وپرورش مخالف این نظر ما بودند که گفتیم، این افراد حقوق خود را از منابع رسمی دریافت کنند بنابراین به توافق نرسیدیم."
به نظر می‌رسد، آنچه به عنوان آئین‌نامه استخدام معلمان حق‌التدریس و آموزشیاران نهضت سوادآموزی از سوی دولت تدوین و ابلاغ شده با آگاهی دو نماینده ناظر مجلس بوده است!
دو روایت از مشکلات تدریس معلمان حق‌التدریس
اما وضعیت معلمان حق‌التدریس و شرایط کاری آنها نیز قابل بحث و بررسی است که در ادامه بخش کوتاهی از وضعیت تدریس آنها را به روایت یک معلم خانم شاغل در دوره ابتدایی و یک معلم آقا شاغل در هنرستان بازگو می‌کنیم.
هر روز هفته را برای تدریس در دوره ابتدایی به مدرسه می‌روم آن هم با حداقل حقوق یک میلیون تومان، بدون بیمه و دستمزد در ایام تعطیلات عید و تابستان و تعطیلات طول سال تحصیلی! از مرخصی زایمان یا مرخصی به هر دلیل دیگر از جمله بیماری هم خبری نیست، طرح‌هایی که شامل حال معلمان رسمی می‌شود برای ما معلمان حق‌التدریس معنایی ندارد!
این روایت روزهای تدریس یکی از معلمان حق‌التدریس خانم دوره ابتدایی است؛ معلمانی که حالا چند سالی می‌شود به مدد حضور آنها کلاس‌های درس از حضور معلم خالی نمانده است و آموزش‌وپرورش هم بحران کمبود نیروی انسانی را پشت سر می‌گذارد.
یکی از معلمان حق‌التدریس آقا که در یکی از هنرستان‌های شهر تهران مشغول به تدریس است می‌گوید: سال 94 حق‌التدریس شدیم، قبل از آن نیروی خرید خدمات آموزشی بودیم، مطابق آئین‌نامه دولت، 4 گروه مشمول استخدام می‌شوند که عبارتند از نیروهای سال تحصیلی 87-88 و 88-89، مربیان پیش‌دبستانی و نیروهای نهضت سوادآموزی، این گروه‌ها طبق قانون مجلس حق‌التدریس شدند و سال 97 قانونی در مجلس تصویب شد تا آنها به استخدام آموزش و پرورش در بیایند.
وی می‌افزاید: معلمان حق‌التدریس باید دوره‌ای را در دانشگاه فرهنگیان طی کنند و نیروهای نهضت سوادآموزی هم باید در آزمون داخلی آموزش‌وپرورش پذیرفته شوند اما مشکل اصلی این است که در آئین‌نامه دولت، نیروهای خرید خدمات آموزشی حذف شده‌اند و می‌گویند اسم آنها در قانون مجلس نیست.
حذف مربیان پیش‌دبستانی و معلمان خرید خدمات با این سبک استخدام
این معلم حق‌التدریس می‌گوید: متاسفانه دولت آئین‌نامه استخدام را به گونه‌ای تدوین کرده است که حداقل افراد، مشمول استخدام شوند، نیروهای خرید خدمات را که حذف کرده‌اند و درباره مربیان پیش‌دبستانی هم گفته‌اند باید از دولت حقوق بگیرند در حالیکه بیشتر آنها حقوق خود را از مدیر مدرسه می‌گرفتند، معلمان خرید خدماتی حدود 16 هزار نفر و 90 درصد مربیان پیش دبستانی با این آئین‌نامه دولت حذف خواهند شد!
وی ادامه می‌دهد: نیروهای حق التدریس غیرمستمر قبل از سال 91 را استخدام می‌کنند در حالیکه تعداد آنها بسیار اندک است یعنی فرد سال‌ها قبل به عنوان نیروی حق‌التدریس فعالیت کرده و هم‌اکنون با آموزش‌وپرورش همکاری نمی‌کند اما استخدام می‌شود و ما که به عنوان معلم حق‌التدریس در حال فعالیت هستیم، حذف خواهیم شد!! این روند باعث شده که تعداد زیادی از مشمولان استخدام به آئین‌نامه اعتراض داشته باشند.
متأسفانه مجلس دو نماینده ناظر برای تدوین آئین‌نامه استخدام معلمان حق‌التدریس داشت که در جلسات حضور داشتند، این دو نماینده آئین‌نامه تدوین شده را امضا کرده‌اند و مشخص نیست که چرا آئین‌نامه را با این شرایط امضا کردند؟! هیئت تطبیق مصوبات مجلس هم ایرادی به آن نگرفته است؛ متاسفانه مجلس به عنوان نماینده دولت ایفای نقش کرده است.
با توجه به اینکه وزارت آموزش‌وپرورش دستورالعمل استخدام معلمان حق‌التدریس را به استان‌ها ابلاغ کرده و قرار است فرایند استخدام آنها وارد فاز اجرایی شود و با توجه به تلاش مجلس برای تهیه طرح دو فوریتی استفساریه استخدام، باید دید که بألاخره پرونده استخدام معلمان حق‌التدریس و آموزشیاران نهضت سوادآموزی پس از حدود یک دهه فراز و نشیب بسته خواهد شد؟! و وضعیت نیروی انسانی آموزش‌وپرورش و فعالیت گروه‌های مختلف معلمان با عناوینی همچون معلم رسمی، حق‌التدریس، خریدخدمات آموزشی سرانجام سامانی خواهد یافت؟