سالانه چند ایرانی قربانی دستخط بد پزشکان می‌شوند؟

به گزارش حلقه وصل، آماری در خور تأمل که حالا به نظر می‌رسد با جایگزین شدن نسخه‌نویسی الکترونیک به جای نسخه‌های سنتی دستخوش تغییر شود.

البته آن طور که کارشناسان می‌گویند کاهش خطاها و تداخل دارویی تنها بخشی از فواید نسخه‌نویسی الکترونیکی است.

دست‌اندرکاران اجرای این طرح در گفت‌وگو با ما ضمن آنکه از دیگر مزایای نسخه‌نویسی الکترونیک گفته‌اند به چالش‌های پیش روی اجرای آن نیز اشاره می‌کنند.

پزشکان استقبال می‌کنند؟

مدیر داروخانه‌ای در بولوار کشاورز می‌گوید: از سال گذشته تاکنون دو بار اجرای طرح نسخه‌پیچی الکترونیکی را به ما ابلاغ کرده‌اند اما عملاً هنوز نسخه‌ای الکترونیکی توسط هیچ پزشکی دریافت نکرده‌ایم. البته داروخانه‌ها مشکلی برای اجرای نسخه‌پیچی الکترونیک ندارند چون مجهز به نرم‌افزار مورد نظر شده‌اند و به اینترنت هم متصل هستند.

پزشک یکی از بیمارستان‌های مهم دولتی در پایتخت هم می‌گوید: در تهران به جز پزشکان بیمارستان‌های ملکی تأمین اجتماعی، پزشک دیگری به صورت الکترونیکی نسخه تجویز نمی‌کند. وی به استقبال پزشکان از این طرح بدبین است چون معتقد است پزشکان نفعی از آن نمی‌برند بلکه بابت آن به ویژه در خرید نرم‌افزار نسخه‌نویسی متحمل هزینه‌هایی می‌شوند بنابراین به نظر می‌رسد باید آن‌هایی که از اجرای این پروژه سود می‌برند مشوق‌هایی برای پزشکان در نظر بگیرند.

زمان گسترش طرح به تمام کشور

اما کورش فرزین، معاون بیمه سلامت ایران از آغاز اجرای طرح نسخه‌نویسی الکترونیکی در کشور از سال گذشته خبر می‌دهد و امیدوار است اگر کار با همین سرعت پیش برود بتوان سال آینده اجرای این طرح را به همه شهرستان‌ها گسترش داد.

فرزین در خصوص زیرساخت‌های اجرای این طرح می‌گوید: در اینجا دو بحث مطرح است که یکی مربوط به مطب‌ها و دیگری مربوط به کلینیک‌ها و داروخانه‌هاست. بیشتر پزشکان در حال حاضر در مطب‌های خود نرم‌افزار یا سیستمی برای نسخه‌نویسی الکترونیکی ندارند. بنابراین در مطب‌ها وضعیت کمی متفاوت است اما در مجموع با توجه به سامانه راه‌اندازی شده وزارت بهداشت و پنلی که سازمان بیمه سلامت و همچنین سازمان نظام پزشکی برای این منظور تهیه کرده، زیرساخت‌ها برای اجرای طرح فراهم است. یعنی سازمان بیمه سلامت، سرویس‌های خود را آماده کرده و وزارت بهداشت هم استانداردهای تبادل اطلاعات و پرونده الکترونیک سلامت را طراحی کرده است، امکان اتصال تمام مراکز بر اساس استانداردی که وزارت بهداشت تعریف کرده است وجود دارد. موضوع دیگر بستگی به مراکز دارد و ما می‌خواهیم کار بر اساس یک نظم جلو برود بنابراین هرچه پزشکان و مراکز درمانی زودتر و بیشتر وارد این فضا شوند طبعاً اجرای طرح با سرعت بیشتری پیش خواهد رفت.

وی اگرچه معتقد است پزشکان بابت تهیه سخت‌افزار و به ویژه نرم‌افزار مربوط به نسخه‌نویسی الکترونیک متحمل هزینه‌هایی می‌شوند اما از رقم این هزینه‌ها اظهار بی‌اطلاعی می‌کند.

فرزین استقبال پزشکان از طرح نسخه‌نویسی الکترونیکی را بسیار خوب توصیف می‌کند به طوری که می‌گوید پزشکی را در آذربایجان شرقی می‌شناسد که ماهی 900 نسخه الکترونیکی تجویز می‌کند.

 چالش‌های اجرای طرح

دکتر کیانوش جهانپور، رئیس مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت نیز از مناسب بودن روند اجرای طرح نسخه‌نویسی الکترونیکی خبر می‌دهد می‌گوید: به زودی همه ایرانیان دارای پرونده الکترونیک سلامت خواهند شد و به دنبال آن شاهد اتصال این پرونده به مراکز دولتی و سپس به مراکز عمومی و خصوصی و داروخانه‌ها خواهیم بود. قاعدتاً در این مرحله نسخه‌پیچی الکترونیکی استقرار پیدا می‌کند و پس از آن نسخه‌نویسی الکترونیک و حاکمیت هوشمند گادلاین‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد. این‌ها مرحله به مرحله است که امیدواریم بتوانیم در ماه‌های آینده به تدریج نسخه‌پیچی الکترونیک را با توجه به اتصال داروخانه‌ها برقرار کنیم و پس از آن وارد مرحله نسخه‌نویسی الکترونیکی در مطب‌ها و حتی کلینیک‌های خصوصی شویم.

سخنگوی سابق سازمان غذا و دارو اضافه می‌کند: اتصال داروخانه‌ها به سامانه به معنی ورود به فاز نسخه‌پیچی الکترونیک است که به نظر می‌رسد بخش عمده آن تا پایان آبان ماه شکل می‌گیرد ولی این موضوع به معنای نسخه‌نویسی کامل الکترونیکی نیست. این نسخه‌پیچی است. چون ممکن است مراکز خصوصی، مطب‌ها و مراکز درمانی خصوصی به سامانه متصل نشده باشند.

استقرار کامل مرحله نسخه‌نویسی الکترونیکی پس از مرحله نسخه‌پیچی است. به همین دلیل قرار است اتصال داروخانه‌ها به سامانه زودتر صورت گیرد چون بخشی از نسخه‌نویسی توسط بخش خصوصی و بخشی هم دولتی است و در مراکز تابع وزارت بهداشت تجویز می‌شود.

وی سپس به چالش‌های پیش روی طرح نسخه‌نویسی الکترونیکی می‌پردازد و می‌گوید: هر مرحله‌ای از اجرای این طرح چالش‌های خاص خود را دارد. در مرحله اولیه یک سری چالش‌های فنی و سخت‌افزاری وجود داشت مثل نقاط کور اینترنت، گسترش شبکه فیبر نوری به دورترین مناطق روستایی که با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تا حد زیادی این چالش‌ها برطرف شده است.

چالش بعدی هم مربوط به مرحله پرونده الکترونیک بود. در این مرحله چالش وجود سامانه‌های متعدد در حوزه‌های مختلف نظام سلامت، سازمان‌های مختلف بیمه‌گر و همچنین سازمان‌هایی که برای استحقاق‌سنجی و استعلام هویت هستند وجود داشت که بخش عمده آن با تغییر کدهای مشترک بین سامانه‌ها و تجمیع این سامانه‌ها برطرف شده است و در بقیه موارد هم که شامل اتصال سامانه‌های برخی از سازمان‌های بیمه‌گر دیگر است با طی مراحل فنی در حال انجام است.

وی در همین زمینه به ضرورت امنیت اطلاعات افراد اشاره می‌کند و می‌گوید: این موضوع نیازمند این است که ما کدهای اخلاقی را بر اساس فرهنگ و زیربناهای فرهنگی و حقوقی کشور خودمان تعریف کنیم که در این زمینه نیز گام‌هایی برداشته شده است.

جهانپور مقاومت بعضی از پزشکان و دیگر ذی‌نفعان را از دیگر چالش‌های طرح مذکور می‌خواند و می‌گوید: به هر حال با تغییراتی که ایجاد می‌شود مقاومت‌هایی از سوی گروه‌های هدف رخ می‌دهد که این چالش با فرهنگ‌سازی و تعامل خوب اجتماعی به تدریج در حال رفع شدن است.

سخنگوی وزارت بهداشت هزینه‌هایی را که به بخش خصوصی و یا حتی بخش دولتی برای اتصال به سامانه وارد می‌شود از دیگر چالش‌های اجرای طرح نسخه‌نویسی الکترونیکی می‌داند و می‌گوید: اگرچه این هزینه به نظر اندک می‌آید اما می‌تواند بر بخشی از ارائه‌کنندگان خدمات فشار وارد کند که مشوق‌های مالی، وام‌های قرض‌الحسنه و مسائلی اینچنینی را در نظر گرفته‌ایم تا این چالش هم رفع شود.

وی در خصوص نبود کاغذ کارت هوشمند در بازار که صدور کارت هوشمند پزشکان را با چالش مواجه کرده است هم می‌گوید: اصل نسخه الکترونیک بر پایه امضای الکترونیک است اما این موضوع در حوزه صنوف است و در حوزه مستقیم ما نیست. به هر حال نظام پزشکی به عنوان متولی این صنف به این موضوع ورود کرده و در حال حاضر بخش اعظم پزشکان دارای امضای الکترونیک هستند و به نظر نمی‌آید در این زمینه مشکل خاصی به لحاظ فنی پیش بیاید. ضمن اینکه نظام پزشکی هم در این خصوص چیزی به ما اعلام نکرده است.

وی اجرای طرح نسخه‌نویسی الکترونیک را یک اتفاق بسیار مثبت و نقطه عطفی در تاریخ نظام سلامت می‌خواند و می‌گوید: با اجرای این برنامه به یک مجموعه واحد و منسجم اطلاعاتی در حوزه نظام سلامت دست می‌یابیم که برنامه‌ریزان در داخل و یا خارج نظام سلامت می‌توانند بر اساس آن‌ها تصمیماتی درست‌تر برای تأمین دارو، تجهیزات پزشکی، تخصیص بهینه منابع، نظارت بر شبکه توزیع دارو و تجهیزات پزشکی اتخاذ کنند. علاوه بر این طرح مذکور می‌تواند جلو بسیاری از تجویزهای بی‌مورد و حتی خودتجویزی‌ها را بگیرد، موضوع قاچاق معکوس یا نشت دارو و تجهیزات پزشکی از زنجیره و بازار رسمی را کاهش دهد و به صفر نزدیک کند بنابراین وزارت بهداشت و دستگاه‌های مسئول به طور جدی تلاش می‌کنند تا پایان کار دولت این پروژه را در کل کشور پیاده کنند.

منبع: قدس آنلاین