به گزارش حلقه وصل، چهلمین مراسم بزرگداشت آیت الله طالقانی در مرکز همایش‌های بین‌المللی صدا و سیما با حضور مهدی طالقانی فرزند آیت‌الله طالقانی غلامعلی حداد عادل ، حجت‌الاسلام شیخ فخرالدین صابری، جواد منصوری، سعید محبی، احمد شیرازی و محمدرضا کائینی برگزار شد.
موسی حقانی رئیس پژوهشکده تاریخ معاصر سخنانی اظهار داشت: مجاهدت و خلوص آیت‌الله طالقانی باعث شد خداوند مهر او را در دل مردم جا دهد جریانی تلاش داشت از محبوبیت آیت الله طالقانی بهره برده و او را مصادره کند. آیت الله طالقانی تساهل داشت و سعی کرد اکثر افرادی که در حال سقوط هستند دستگیری کند و در برخی اثر کرد و در برخی دیگر موثر نبود.
وی با طرح این پرسش که بعد از ۴۰ سال از درگذشت آیت‌الله طالقانی برگزاری چنین همایشی چه ضرورتی دارد، گفت: نسبت‌هایی به آیت‌الله طالقانی می‌دهند که در آثار ایشان وجود ندارد به طور مثال اخیرا فردی که دبیرکل حزب منحله را بر عهده دارد می‌گوید آیت‌الله طالقانی در ۱۴ سالگی در جلسات حکمی زاده حضور پیدا می کرد و تحت تاثیر حکمی‌زاده قرار گرفت. آیا آیت‌الله طالقانی در ۱۴ سالگی می‌تواند تحت تاثیر حکمی‌زاده قرار بگیرد.
حقانی ادامه داد: همان فرد در سخنی دیگر می‌گوید آیت‌الله طالقانی انقلابی نبود و اصلاح طلب بود و به نوعی می‌خواهد بگوید انقلابی‌گری امری مذموم است یا می‌گوید آیت الله طالقانی از نظر ارزشی با فداییان اسلام اختلاف داشت و فقط به خاطر حس انسانی اعضای فدائیان اسلام را در خانه خود جای داد. اگر آیت الله طالقانی زنده می‌موند مانند مهندس بازرگان روبروی امام قرار می‌گرفت و به سرنوشت شریعتمداری و منتظری گرفتار می‌شد به این ترتیب آیت الله طالقانی را تحریف کردند.
رییس پژوهشکده مطالعات تاریخ معاصر گفت: اگر قرار بر پرسیدن چنین سوالات است ما هم می توانیم سوال بپرسیم همین آدم‌هایی که در تهران شعار می‌دادند «نه غزه نه لبنان جانم فدای ایران» اگر آقای طالقانی زنده بود چه مواضعی می‌گرفت. یا آقای طالقانی نسبت به آنها که می‌گویند از انقلابی گری پشیمان هستند چه واکنشی نشان می‌داد. اگر آیت الله طالقانی زنده بود همین جریان مقابل موضع انقلابی آیت الله طالقانی که مانند امام و رهبر انقلابی است می‌ایستادند.
موسی حقانی در پایان این مراسم گفت: برخی معتقدند آیت الله طالقانی نسبتی با حوزه ندارد اما در ادامه می گویند از آخوند خراسانی تأثیر پذیرفته است آخوند خراسانی و طالقانی با هر استبدادی مخالف بودند مرحوم طالقانی استبداد روشنفکری را به مراتب بدتر از استبداد دینی می‌دانست و آخوند خراسانی در نقد مشروطه و روشنفکران غرب دست بالاتری نسبت به استبداد محمدعلی‌شاه داشت. مرحوم آخوند حتی حکم ارتداد و اخراج تقی‌زاده از مجلس و ایران را خواستار شد و اگر آیت الله طالقانی زنده بود از مواضع ضد استکباری آیت‌الله خامنه‌ای و مبارزه با فساد جمهوری اسلامی حمایت می‌کرد و اگر زنده بود و بارها می‌گفت.
حداد عادل: انقلاب ما به دلیل از دست دادن شخصیت های بزرگ خسارت دیده است
از دیگر سخنران این برنامه غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی بود که طی سخنانی اظهار داشت: انقلاب ما به دلیل از دست دادن شخصیت های بزرگ خسارت دیده است و در نخستین سال انقلاب دو شخصیت بزرگ را از دست دادیم که جای خالی آنها هیچ وقت پر نشد. آیت الله مطهری و طالقانی از این دو شخصیت بزرگ هستند اهمیت این خسارت به این جهت بود درست در زمانی که نیاز به این بزرگان داشتیم آنها را از دست دادیم.
وی ادامه داد: من توفیق نداشتم در مدت طولانی از محضر ایشان بهره ببرم. در سال ۴۲ من دانشگاه تهران پذیرفته شدم آیت الله طالقانی به زندان ده ساله محکوم شد و بعد از آزادی از زندان نیز دوباره زندانی و تبعید شد من در سال ۴۳ دانشجو بودم خواهر آیت الله طالقانی فوت کردند و من برای عرض تسلیت به آن بزرگوار از دانشجویان یک تومان یک تومان جمع کردم و با هزینه ۸۰ تومان آگهی تسلیتی در روزنامه اطلاعات چاپ کردیم.
حداد عادل گفت: مراسم عروسی دختر آیت الله مطهری جمعی از دوستان از جمله آیت الله طالقانی شرکت کردند من در آن جلسه به میزان علاقه آیت الله مطهری به آیت‌الله طالقانی پی بردم.
وی ادامه داد: من در دوران کارشناسی ارشد در شیراز تفسیر پرتوی از قرآن را برای دانشجویان تدریس می‌کردم. پدر ایشان ابوالحسن طالقانی روحانی فرزانه بود امام بعد از فوت آیت الله طالقانی در پیام خود ایشان را از پرهیزکاران دانست. که در محضر بزرگانی مانند موسس حوزه علمیه قم و آیت الله سید ابوالحسن کسب فیض کرد.
رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اشاره به زمان سنجی آیت‌الله طالقانی گفت: ایشان دوران کودکی و جوانی خود را بعد از مشروطه گذرانده بود از آغاز جنبش مشروطه تا تبعید رضاخان از ایران ۳۵ سال طول کشید آقای مطهری در توصیف این دوره زمانی می‌گوید در چنین بازه زمانی اسلام در ایران سخت ترین دوره خود را طی کرده است. طالقانی در این زمان تشخیص داد هم وارد مبارزه سیاسی علیه استبداد شود و هم در جنبه فکری از حقایق اسلامی دفاع کند.
وی در ادامه با برشمردن ویژگی‌های آیت‌الله طالقانی را از جمله مومن، بی اعتنا به دنیا، عدالت خواه، آزادیخواه، مردم گرا، سخت‌کوش، متفکر، قرآن شناس و نهج البلاغه شناس بود، گفت: آیت‌الله طالقانی در سخنرانی خود در تفسیر قرآن می‌گفت شاه چون فرعون بود من دوست دارم او در مصر دفن شود و آن زمان شاه زنده بود و این پیش بینی آیت‌الله طالقانی تحقق پیدا کرد.
حداد عادل در پایان سخنان خود گفت: ما نباید اجازه بدهیم آقای طالقانی را مصادره کنند البته فردی که بزرگ شد همه خود را به او می چسبانند منافقین به آیت الله طالقانی پدر می‌گفتند چطور کسانی که در دوره‌های گوناگون پدرهای متفاوت از جمله صدام حسین، نتانیاهو و ترامپ داشتند آیت الله طالقانی را چگونه پدر می‌نا میدند.
عبدخدایی: آیت‌الله طالقانی مرد بود محمد مهدی عبدخدایی دبیرکل فدائیان اسلام از دیگر سخنرانان این برنامه بود که طی سخنانی گفت: شخصیت های متفاوتی در تاریخ تحول ایجاد کردند یک عده نظریه پرداز هستند روسو یکی از این نظریه پردازان است که پدر انقلاب فرانسه شناخته شد. برخی دیگر جریان ساز هستند و برخی دیگر انقلابی هستند اما برخی شخصیت‌ها هم نظریه پرداز هم انقلابی و هم جریان ساز هستند.
وی با اشاره به بعد از شهریور ۱۳۳۲ گفت: حسین علاء نخست وزیر وقت پهلوی، تصمیم گرفت تا ایران را به پیمان استعماری سنتو ملحق سازد. این عمل بامخالفت فدائیان اسلام مواجه شد مرحوم نواب صفوی تیمور بختیار دعوت کرد تا مخالفت خود را با ورود ایران به غرب اعلام کند زمانی که تیمور بختیار آمد من نیز حضور داشتم و نواب به من گفت اسلحه خالی را روی پیشخوان خانه بزارم تا بختیار ببیند تیمور بختیار وقتی وارد شد گفت اسلحه غیر قانونی هم در خانه دارید و نواب پاسخ داد این اسلحه نفت را ملی کرد و ملی گراها را وارد مجلس کرد.
عبدخدایی افزود: در ۲۵ آبان به مناسبت درگذشت سیدمصطفی کاشانی، فرزند آیتاللَّه سیدابوالقاسم کاشانی رهبر مذهبی ملی شدن صنعت نفت، مراسمی در مسجد شاه تهران برگزار شد و در ساعت چهار بعداز ظهر، حسین علاء نخستوزیر پهلوی وارد مسجد گشت. در شبستان مسجد، به طرف او شلیک شد ولی گلوله در لوله گیر کرد و خارج نشد. در نتیجه، ضارب با اسلحه به شدت به سر علاء کوبید که این عمل، خونریزی مختصری در سر او ایجاد کرد. پس از دستگیری ضارب عضو جمعیت فدائیان اسلام میباشد این ترور باعث شد که رژیم به فکر دستگیری اعضای این جمعیت افتاد اعضای فداییان مخفی شدند.
وی در پایان سخنرانی خود گفت: شهید نواب صفوی در نماز استخاره کرد تا به منزل آیت الله طالقانی برویم که خوب آمد مرا نزد آیت‌الله طالقانی فرستاد در زدم آیت‌الله طالقانی آمد در را باز کرد و ماجرا را به او گفتم. آیت الله طالقانی فرمود خانه من تحت نظر است و من به او گفتم شما بسیار با معرفت و مرد هستید آیت الله طالقانی بعد از تامل گفت بیایید. چند شب به منزل آیت الله طالقانی رفتیم.
منصوری: دیدگاه اقتصادی آیت‌الله طالقانی مغفول مانده است جواد منصوری از دیگر سخنرانان این برنامه بود که طی سخنانی گفت یکی از ابعاد فکری و شخصیتی آیت الله طالقانی مغفول مانده است دیدگاه اقتصادی ایشان است آقای طالقانی با نوشتن کتاب اسلام و مالکیت جواب چپ ها را می‌دهد متاسفانه این کتاب در مراکز تحقیقاتی ما ناشناخته ماند.
وی با بین ینکه آقای طالقانی معتقدند مالکیت در اسلام اعتباری است و مالکیت مطلق در اسلام معنا ندارد ادامه داد: آیت‌الله طالقانی معتقد است مالکیت عمومی اختیار در دولت قرار می‌گیرد فقر از میان برود و عدالت در جامعه گسترش پیدا کند آیت الله طالقانی عدالت را محور اصلی اقتصاد اسلامی می دانس.
منصوری با اشاره به بانکداری امروز ما گفت: بانکداری امروز ما نه اسلامی و نه سرمایه داری است دقیقاً بانکداری قارونی است. آقای طالقانی می فرمایند بسیاری از ما قارونی فکر می‌کنیم اسلامی حرف می‌زنیم و منافقانه عمل می‌کنیم. آیت الله طالقانی اسلام را یکپارچه می‌داند معتقد است اگر اقتصاد مختل شود فرهنگ سیاست و سایر موارد اجتماعی اسلام مختل می شود .
وی ادامه داد: من در سال ۵۱ در زندان قصر بودم و تنها کتابی که در سلول داشتم کتاب پرتوی از قرآن آیت الله طالقانی بود و بسیار با این کتاب انس داشتم به طوری که یه شب خواب دیدم مجلسی در یکی از مناطق تهران برگزار شد و علمای درجه اول آن شرکت کردند و من وارد مجلس شده‌ام و درست اول مجلس نشستم بعد از مدتی آیت الله طالقانی وارد جلسه شد و شروع به تفسیر قران کرد. آن رویا بسیار برای من الهام بخش بود.
شیرازی: بارزترین نظریه آیت‌الله طالقانی بازگشت به قرآن بود از دیگر سخنران این برنامه آقای شیرازی بود که طی سخنانی اظهار داشت: مرحوم طالقانی از پیشگامان بازگشت قرآن بود طالقانی مجاهد و عالم بود. برای بسیاری این سوال مطرح است که شجاعت آیت الله طالقانی از کجا می آید بطوری که برای زندانیان پناهگاهی بوده است.
وی ادامه داد: عالم از نظر قرآن کسی است که از خداوند خشیت داشته باشد نه نسبت به مردم. فردی که نسبت به خداوند خشی باشد هم خودش را نجات می‌دهد و هم مردم را مرحوم طالقانی چون با قرآن انس داشته است آموزه‌های قرآنی را پی برد. معنای عالم از نظر قرآن با آن چیزی است که ما از عالم می دانیم متفاوت است. از نظر قرآن ابوذر عالم است کعب الاحبار عالم نیست آیت الله طالقانی عالم به همین معنی است.
وی با طرح این پرسش که اگر آیت الله طالقانی زنده بود بود چی می گفتُ تصریح کرد: بارزترین نظریه آیت الله طالقانی بازگشت به قرآن است و جدیدترین نظریه ای که درباره قرآن شده است این است که قرآن وحی نیست و رویای رسولانه است در این نظر قرآن قائل به تفسیر نیست بلکه باید تعبیر شود. از طرفی دیگر که سنت‌گرایان عالم مثل سید حسین نصر بر آن تاکید می‌کنند این است که زمین در حال تخریب است و کره زمین احیا نمی‌شود و تنها راه نجات کره زمین آشتی با آسمان است چون علم و تکنولوژی عالم تصرف است و اگر بشر با آسمان آشتی پیدا کند زمین احیا می شود.
شیرازی گفت: در انقلاب اسلامی گسستی با غرب زدگی ایجاد شد و اگر آیت الله طالقانی بود با توجه به نابسامانی‌های امروز راهکاری ارائه می‌داد این بود که به قرآن بازگردیم. دنیاپرستی آفت ماست. آیت الله طالقانی و امام پیش بینی می کنند امام می‌فرماید من از آمریکا نمی ترسم من از روحانیونی که زیست طلبگی را فراموش کرده‌اند میترسم. وی ادامه داد: ما دو راه داریم یکی یکی اینکه به حقیقت به اسلام رجوع کنم و اگر ایشان بود بدون اینکه بر مشکلات سرپوش بگذارد راهکار مطرح می‌کردند و این راهکار در بازگشت به قرآن به نحو احسن و درست است.
محمدرضا کایینی از دیگر سخنرانان این برنامه بود که نسبت آیت‌الله طالقانی و ولایت فقیه را بررسی کرد و گفت: جامعه امروز ما فضای مجازی اهمیت پیدا کرده است. در فضای مجازی به پایان یک تقابل نزدیک می شویم و جنگ روانی و شانتاژ رواج پیدا کرده است. مهم نیست این شبهه از جانب چه شخصیتی مطرح شود با نزدیک شدن به تولد شخصیتی شبهه‌ای را علم می کنند و سوء استفاده می کنند در این حال بخشی از جامعه را متاثر خود می کنند همه نمی‌توانند به دنبال مطالعه و تحقیق بروند و اصل مطلب را بفهمد اما نباید بی توجهی کامل به فضای مجازی داشته باشیم همانطور که نباید به طور کامل به دنبال فضای مجازی باشیم که دیگران چه می گویند.
وی افزود: بانیان فضای مجازی ما نیستیم. بانیان فضای مجازی اگر حس کنند فضای مجازی به ضرر آنها خواهد شد دست به سانسور می‌زنند همچنان که در حادثه ۱۱ سپتامبر دست سانسور فضای مجازی زدند بسیاری از منتقدان جمهوری اسلامی درباره آیت الله طالقانی دست به دامان پیش بینی شده‌اند پیشگویی می‌کنند اگر آیت الله طالقانی امروز بود چه می‌کرد؟ اساساً پیش گویی امری مهمل است ما باید مبتنی بر آثار واقع صحبت کنیم و برای بررسی زندگی آیت الله طالقانی همه ابعاد زندگی او را واکاوی کنیم.
این تاریخ پژوه ادامه داد: هرچند آیت الله طالقانی با همه گروه ها ارتباط داشت اما لازمه نقش فراگیر ارتباط با گروّ‌هاست از جمله با فضاییان اسلام ارتباط داشت وقتی می‌پرسیم چرا آقای طالقانی فدایان اسلام را در خانه‌اش جایی داد می‌گویند کار انسانی کرده بود اما به واقعیت زندگی آیت الله طالقانی به چرایی این کار پی می بریم.
وی افزود: وقتی به سخنرانی ۱۴ اسفند بر سر مزار مصدق آقای طالقانی توجه می‌کنیم که فرمودند فداییان اسلام با ترور رزم آرا علت اصلی ملی شدن صنعت نفت بودند به منظور اصلی طالقانی را متوجه می‌شویم. نظام حکومتی مطلوب آقای طالقانی را با مرور شرح آقای طالقانی بر کتاب تنبیه‌الامه نایینی پی می‌بریم. طالقانی به طور مطلق تسلیم نایینی نیست و شارح است اما تسلیم نیست و در این شرح آیت الله طالقانی لیبرال ها را نقد کرده است و با اشاره به سوره آل عمران به ولایت فقیه توجه دارد ولایت فقیه را قبول دارد و ممکن است در باره حدود ولایت فقیه حرف داشته باشد.
کایینی گفت: نثر را باید با نثر ابطال کرد؛ آیت الله طالقانی متناسب با این نثر به ولایت فقیه معتقد است.