بازگویی واقعه عاشورا جز با زبان هنر امکانپذیر نیست

به گزارش حلقه وصل: محمد مهدی سیار پس از تماشای اجرای موسیقی آیینی «سوگ شفق» در سالن همایش‌های برج میلاد تهران اظهارداشت: اجرای این برنامه موسیقایی مرا شوکه کرد و باید بگویم انتظار چنین کاری در این سطح کیفی را نداشتم. اثر موسیقایی که بسیار شکوهمند و لطیف آهنگسازی و تنظیم شده بود.

وی گفت: درباره انتخاب شعرهای «سوگ شفق» هم با آنکه اشعار از قرون مختلف و از شاعران متعدد در سبک و سیاق‌های مختلف شعری بودند، بسیار درست و با دقت نظر انتخاب شدند؛ چیدمان خوبی از شعرای بزرگ ایران؛ حافظ، مولوی و فردوسی انجام شده بود، همچنین شعرهایی که برای گفت وگوها سروده شده بودند بسیار دلنشین و خوش آهنگ و خوش مضمون بودند.

سیار افزود: هیچ گسیختگی در اشعار این اثر دیده و شنیده نمی‌شد و شجاعانه راوی یک روایت منسجم و ساختارمند بود و باید به مثیم آقایی شاعر خوب کشورمان و میلاد آقایی آهنگساز این اثر دست مریزاد گفت.

این شاعر و ترانه‌سرا بیان کرد: در بخش انتخاب خواننده‌ها هم از نگاه من انتخاب آواز ایرانی (موسیقی دستگاهی) در کنار موسیقی کلاسیک غربی، موجب شده بود دلنشینی کار برای مخاطب ایرانی دو چندان شود، به طوری که می‌توان از ابتدا تا انتهای کار با آن همراه شد. نکته دیگر اینکه تصویر بسیار قابل حس بود چرا که سازها و خواننده‌ها، نمایش واقعی را به منصه ظهور گذاشتند. خوانندگانی که هر یک بی‌نظیر بودند و خالصانه برای این کار خواندند و اجرا کردند.

وی درباره این سوال که چرا تولید و محتوا هم به لحاظ شعر و هم به لحاظ موسیقی در زمینه موسیقی‌هایی آیینی محدود و انگشت شمار شده است، اظهارداشت: در بخش شعر تولیدات بسیار است. در تاریخ شعر فارسی، بخش زیادی از شکوهمندترین آثارمان، آثار عاشورایی است و امروز هم در این زمینه به لحاظ کمی و کیفی و ادبی کار بسیار بوده و به اوج رسیده است و بسیار خوشحالم این آثار بازتاب موسیقایی هم پیدا کرده و امیدوارم تولید این نوع آثار تداوم داشته باشد.

سیار گفت: شایسته است که صحنه‌های مختلف اجرا، علاوه بر تهران در شهرهای مختلف ایران هم به صورت دائم برپا شود چرا که مناسبت‌هایی آیینی در کشور ما بسیار است و فرصتی است تا شاهد چنین کارهای با شکوهی باشیم تا بدین وسیله به تدریج مخاطب عمومی با اینگونه کارها ارتباط برقرار کرده و آشتی کند. این مخاطبان وقتی حس کنند، موسیقی پای کار سنت‌هایش ایستاده و بازتاب دهنده عقاید و باورهایش بوده است، حتما مخاطبان بی‌نظیری خواهند بود.

این چهره برگزیده هنر انقلاب اسلامی افزود: به عنوان مثال در هنگام تماشای «سوگ شفق» شاهد بودیم مخاطب چقدر تحت تاثیر کار قرار گرفته و چشمانشان اشکبار شده بود. بنابراین این موضوع می‌تواند امتداد پیدا کند و حتی در مناسب‌های سور و میلاد بکار گرفته شود.

وی بیان کرد: تاکنون اغلب آثاری که به گوش رسیده و اجرا شده به مناسبت سوگواری اهل بیت(ع) بوده است. سوال من این است چرا در ماه ربیع الاول یا میلاد پیامبر بزرگ اسلام (ص) چنین کارهایی تولید و اجرا نمی‌شود؟ چرا تا به امروز یک اثر شاد و فاخر در وصف مقام حضرت رسول (ص) نداشته‌ایم؟ و یا دیگر مناسبت‌ها مانند تولد حضرت زهرا (س) و... این مسیر باید امتداد پیدا کند. باید موسیقی زبان حال و همراه با سنت‌ها و نبض حیات اجتماعی ما باشد.

سیار درباره اثرگذاری زبان هنر به ویژه موسیقی در بیان پیام عاشورا اظهارداشت: بازگویی حادثه بزرگ تاریخی مانند عاشورا، جز با زبان هنر امکانپذیر نیست چرا که در زبان معمول نمی‌گنجد و هر کسی که بخواهد این واقعه را توصیف کند، خود به خود به سمت هنر گرایش پیدا می‌کند و آن زمان است که زبان شکل و فرم هنری به خود می‌گیرد. به همین دلیل است که از همان آغاز، عاشورا با شعر، نسل به نسل منتقل شد.

این شاعر و ترانه‌سرا گفت: شعر و عاشورا باهم گره خورده‌اند و جدانشدنی هستند و در ادامه با موسیقی درآمیخته است مانند آنچه در تعزیه‌خوانی و یا نوحه‌خوانی هیئت‌ها می‌بینید. این تلفیق شعر و موسیقی برای بیان واقعه عاشورا و همراه کردن دل‌ها، سابقه هزار ساله دارد و امروز «سوگ شفق» ما را با این مدل تازه و قوام یافته در موسیقی آیینی آشنا و مواجه کرد. کاری که باید از سال‌ها پیش اتفاق می‌افتاد و البته همچنان هم خیلی خوشحال کننده و امیدبخش است.

«سوگ شفق» یک اجرای آیینی به مناسبت اربعین حسینی(ع) بوده و روایت حماسه کربلا در پنج پرده است که در پرده اول؛ تقابل خیر و شر، پرده دوم؛ صبح عاشورا، پرده سوم؛ بازگشت جناب حُر، پرده چهارم؛ شهادت حضرت عباس(ع) و پرده پنجم؛ شهادت امام حسین (ع) را روایت می‌کند.

اجرای آیینی «سوگ شفق» با همراهی ارکستر بزرگ متشکل از نوازندگان به رهبری عرفان وکیلی و خوانندگان کُر به رهبری سرژیک میرزائیان با خوانندگی مجتبی عسگری (امام حسین (ع))، هادی فیض‌آبادی (حضرت عباس(ع))، سیدمحسن حسینی (جناب حُر)، امیرحسین سمیعی (عمربن سعد)، محمدرضا صفی (شمر) و ستار روزبه (ابلیس) به آهنگسازی میلاد آقایی است.

اجرای مناسبتی-مذهبی «سوگ شفق» به تهیه‌کنندگی انجمن موسیقی ایران و با مشارکت برج میلاد به مناسبت اربعین حسینی (ع) به مدت سه شب (16 ،17 و 19 شهریور) در برج میلاد تهران برگزار شد.