اقتدار؛ کشتی‌های ایرانی را روانه خانه کرد

به گزارش حلقه وصل، روز جمعه 28 تیرماه، خبری مبنی بر سرگردانی دو کشتی ایرانی در بنادر برزیل به علت نداشتن سوخت برای بازگشت به ایران منتشر شد.

این کشتی‌ها هفته‌ها بود، به علت عدم فروش سوخت بانکر از سوی شرکت دولتی نفت و گاز «پتروبراس» برزیل به آنها، به بهانه تحریم‌های آمریکا قادر به بازگشت به ایران نبودند.

اپراتور بندر پاراناگوآ به رویترز گفته بود کشتی‌های«باوند» و «ترمه» که حامل اوره و محصولات پتروشیمی مورد استفاده در کود شیمیایی بودند، حدود 2  ماه پیش وارد برزیل شدند. انتظار می‌رفت آنها ذرت بارگیری کنند و به ایران بازگردند اما سوخت کافی برای ادامه سفر نداشتند.

این درحالی است که مواد غذایی شامل تحریم‌های آمریکا نمی‌شود و ایران یکی از بزرگ‌ترین خریداران محصولات کشاورزی برزیل است و در حال حاضر جاری تاکنون بیش از 2.5 میلیون تن ذرت برزیلی خریده است.

تامین‌کننده اصلی سوخت بانکر در برزیل، شرکت «ترنس‌پترو»، شعبه‌ای از Petroleo Brasileiro یا همان «پتروبراس» است. این شرکت تایید کرده بود که از فروش سوخت به کشتی‌های ایرانی به علت تحریم‌ها خودداری کرده است.

به گفته یک منبع آگاه که نخواست نامش فاش شود، شرکت کشتیرانی «ساپید»، مالک این کشتی‌ها، در دادگاه «پارانا» موفق نشده بود تا «پتروبراس» را به فروش سوخت مجبور کند.

این کشتی‌ها در بندر پاراناگوآ در جنوب ایالت پارانا لنگر انداخته بودند.

فردای انتشار این خبر، ژائیر بولسونارو، رئیس‌جمهور برزیل گفت دولت برزیل به شرکت‌های داخلی در مورد تحریم‌های اعمال شده آمریکا علیه ایران و پیامدهای احتمالی عدم تبعیت از آنها هشدار داده است.

وی تصریح کرده بود تلاش می‌کند تا روابط بسیار نزدیکی با آمریکا برقرار کند که به نفع برزیل است.

اما در این میان، برخی از تجار برزیل نگران بودند که وضعیت کشتی‌های ایرانی که ذرت بارگیری کرده و نمی‌توانستند حرکت کند، بر تجارت با ایران تاثیر بگذارد.

همزمان با اظهارات بولسونارو، رویترز در گزارشی دیگر، از سرگردانی 2 کشتی دیگر ایران یعنی «دلربا» و «گنج» باز هم به علت عدم سوخت کافی برای بازگشت خبر داد.

همچنین بر اساس این گزارش،  کشتی دیگری به نام «دریابار» موفق به ترک برزیل با محموله ذرت شده بود. کشتی «دریابار» نیز اوره به برزیل آورده بود اما مشخص نیست که چگونه سوخت برای بازگشت تهیه کرده بود.

یک منبع صنعتی کشتیرانی گفت: «دولت ایران کاملا ریسک کرده است... آنها تمامی کشتی‌ها را بدون اینکه بدانند آیا قادر به سوخت‌گیری مجدد و بازگشت هستند، به اینجا فرستاده است.»

علی‌رغم بیانیه پتروبراس که اعلام کرده است شرکت‌های دیگر می‌تواند به این کشتی‌ها سوخت بفروشند، این منبع صنعتی گفت انحصار خدمات سوختگیری مجدد در بنادر برزیل در اختیار این شرکت دولتی است.

با انتشار این اخبار، چهار روز بعد یعنی دوم مرداد ماه، بلومبرگ در مصاحبه‌ای با سیدعلی صادقیان، سفیر ایران در برزیل نوشت ایران تهدید کرده است درصورتی که برزیل اجازه ندهد که دو کشتی ایرانی سرگردان در سواحل این کشور، سوخت‌گیری کنند، واردات از این کشور را متوقف خواهد کرد.

سیدعلی صادقیان، سفیر ایران در برزیل به مقامات برزیلی گفت در صورتی‌که این کشور از سوخت‌گیری کشتی‌های ایران جلوگیری کند، ایران می‌تواند به راحتی تامین‌کنندگان جدید ذرت، سویا و گوشت بیابد. صادرات برزیل به ایران در سال حدود 2 میلیارد دلار است که بیشتر آن را محصولاتی نظیر ذرت، گوشت و شکر تشکیل می‌دهد. ایران یک سوم ذرت صادراتی برزیل را می‌خرد.

صادقیان در مصاحبه‌ای در سفارت ایران گفت:  «من به برزیلی‌ها گفتم که این موضوع را آنها باید حل کنند نه ایرانی‌ها...اگر حل نشود، ممکن است مقامات تهران بخواهند تصمیماتی بگیرند زیرا این یک بازار آزاد است و کشورهای دیگری در دسترس هستند.»

یک روز پس از تهدید ایران، لوکا فراز وزیر تجارت خارجی برزیل مدعی شد که سرگردانی کشتی‌های ایرانی در دریا و عدم تحویل سوخت به آنها هیچ تأثیری در روابط دوجانبه تجاری ایران و برزیل نخواهد گذاشت.

فراز گفته بود همچنین عدم تحویل نفت به کشتی‌ها هیچ تأثیری روی صادرات برزیل به ایران نمی‌گذارد.

اما بعدازظهر همان روز یعنی سوم مرداد ماه، دادگاهی در برزیل به شرکت نفت و گاز «پتروبراس» دستور عرضه سوخت به کشتی‌های ایرانی را داد.

منابع خبری پنجشنبه گزارش دادند این حکم ۲۴ ژوئن (دوم مردادماه) توسط رئیس دیوان عالی فدرال برزیل صادر شده است.

این درحالی‌ است که پیش‌تر شرکت ساپید، مالک کشتی‌ها از طریق دادگاه پارانا در برزیل اقدام کرده بود و دادگاه به نفع ایران رای نداده بود.

هشت روز پس از انتشار خبر سرگردانی کشتی‌های ایرانی و چهار روز پس از تهدید ایران، دو کشتی ایرانی که هفته‌ها در یکی از بنادر برزیل به دلیل عدم دریافت سوخت نمی‌توانستند حرکت کنند، روز شنبه به وقت محلی سوخت‌گیری و حرکت کردند.

سوخت رسانی به کشتی «باوند» از ساعت 5 بامداد به وقت محلی آغاز شده و قرار بود این کشتی با محموله ذرت ساعت 9 شب (وقت محلی) برزیل را به مقصد ایران ترک کند.

سوخت‌رسانی به کشتی «ترمه» نیز از ساعت یک بامداد (وقت محلی) آغاز شد و قرار بود که این کشتی به بندر «ایمبیتوبا» برود و پس از بارگیری ذرت به حرکت خود به مقصد ایران ادامه دهد.

این دو کشتی ایرانی بیش از 50 روز است که در بندر «پاراناگوا» متوقف بوده و پس از سوخت‌گیری روز شنبه با مجموع 100 هزار تن ذرت به ارزش 26.5 میلیون دلار راهی ایران می‌شوند. (جزئیات بیشتر)

نکته حائز اهمیت این است که ارسال 5 کشتی به سواحل برزیل بدون اینکه بدانیم آیا قادر به سوخت‌گیری مجدد و بازگشت هستند یا نه، ریسک بزرگی است. ضمن اینکه حدود 2 ماه از سرگردانی این کشتی‌ها در سواحل برزیل گذشته و اقدام جدی برای بازگرداندن این کشتی‌ها صورت نگرفته است اما 8 روز پس از رسانه‌ای شدن این موضوع و تنها 4 روز پس از تهدید ایران، مشکل دو کشتی برطرف شد.

سرگردانی این کشتی در سواحل کشور دیگر هم هزینه‌بر است و تهدیداتی از جمله توقیف به بهانه‌های مختلف را می‌تواند فراهم می‌کند.

ضمن اینکه هنوز خبری از سرنوشت دو کشتی «گنج» و «دلربا» که مشکلی همانند «ترمه» و «باوند» داشتند منتشر نشده است.

ایران خریدار بزرگ غله برزیل است به طوری که که یک سوم ذرت این کشور را می‌خرد و صادرات این کشور به ایران در سال حدود 2 میلیارد دلار است؛ این ارقام می‌توانست در همان چند روز اولیه، مشکل را حل کند چنانکه 4 روز پس از تهدید ایران، علی‌رغم اینکه دادگاه پارانا در ابتدا حکم به نفع ایران نداده بود، دادگاه عالی برزیل به نفع ایران حکم داد.