سورپرایز«فیل‌ شاه» در جشنواره فجر / هدف ما شخصیت‌سازی برای کودکان ایرانی است

سرویس حاشیه نگاری: به بهانه اکران انیمیشن«فیل شاه» در جشنواره فیلم فجر گفتگوی حلقه وصل با حامد جعفری و هادی محمدیان، تهیه کننده و کارگردان این انیمیشن را در ادامه خواهید خواند.

بعد از ساخت دو انیمیشن سینمایی «شاهزاده روم» و «فیل شاه» شما به صنعت انیمیشن کشور از لحاظ سخت‌افزاری چیزی اضافه کرده‌اید؟

جعفری: ما بخش خصوصی هستیم و در بخش خصوصی باید صرفه و صلاحمان را نگاه کنیم. ببینیم ما نیاز داریم که یک چیز سخت‌افزاری اضافه کنیم یا نه؟! دلیل اینکه ما وارد آن حوزه نشدیم این است که محیط‌هایی که بتوانیم مشکلات سخت‌افزاری مجموعه را آنجا حل کنیم شناسایی کرده‌ایم. البته از طرفی هم برای مجموعه خودمان تلاش می‌کنیم که یک سرمایه‌گذاری انجام دهیم و بتوانیم  ان‌شاءالله بخشی از کارهایمان را داخل مجموعه انجام دهیم.

در ساخت پروژه «شاهزاده روم» مشکلات و دردسرهای زیادی برای شما پیش آمد. کمی درباره آن توضیح دهید.

جعفری: بله. ما آن زمان خیلی اذیت شدیم و الان داریم برنامه‌ریزی می‌کنیم که بخشی از کار رندرینگ‌مان را داخل کشور و بخشی از کارها را هم خارج از کشور انجام دهیم. یعنی از ظرفیت‌های پردازشی که بیرون از ایران وجود دارد استفاده کنیم. چون بعضاً مجموعه‌هایی وجود دارند که به نسبت مجموعه‌هایی که داخل کشور هستند مقرون به صرفه‌ترند. البته ما هیچ‌وقت کمک‌های دانشگاه شریف در پروژه شاهزاده روم را فراموش نمی‌کنیم چون واقعاً می‌توانم بگویم کمکی که دانشگاه شریف به ما کرد  منحصربه‌فرد بود. مجموعه‌های دیگری هم بودند که کمک کردند، مانند مرکز صبا و یکی دو جای دیگر ولی آنجایی که ما تقریباً اصل رندرمان را انجام دادیم، دانشگاه شریف بود.

آیا در جشنواره فجر امکان دارد بخشی مجزا برای انیمیشن در نظر گرفته شود؟

جعفری: انیمیشن از جهت اینکه یک کار سینمایی است باید در کنار کارهای سینمایی دیگر قرار گیرد ولی از جهت مختصات خود انیمیشن باید در بخش مجزایی بررسی شود ولی برداشت این است که ما هنوز به آن بلوغ در حوزه انیمیشن کشور نرسیده‌ایم که بگوییم نیاز به ایجاد یک بخش مجزا برای انیمیشن داریم. 

دوست ندارید در کنار آثار دیگر داوری شوید؟

جعفری: دوست داریم ولی از این ناراحت می‌شویم که یک بخشی ایجاد شود که سال بعدش از بین برود چون ظرفیتی که در کشور برای انیمیشن وجود دارد آنقدر نیست. کارهایی که ساخته می‌شود عموماً کارهای بی‌هدفی است و سرمایه‌گذاری که اتفاق می‌افتد سرمایه‌گذاری‌هایی است که عموماً عقیم می‌ماند چون مخاطب‌شناسی درستی برایش اتفاق نیفتاده است و دلیل اینکه این کار قرار است تولید شود اصلاً مشخص نیست. یعنی شما می‌بینید یک کار خوب تولید می‌شود ولی معلوم نیست که قرار است کجا از آن استفاده شود یا قرار است چه مشکلی از کشور را حل کند و قرار است کجای پازل فرهنگی کشور را تکمیل کند؟!

جعفری:رهبری تأکید زیادی داشتند روی مهندسی فرهنگی و فرمودند که بحث مهندسی فرهنگی را خیلی جدی بگیرید. مهندسی فرهنگی در حوزه کار ما یعنی اینکه بدانیم قرار است که کدامیک از قطعه‌های پازل‌ را کنار هم قرار دهیم و این قرار است چه هدفی از کارهای فرهنگی ما را برایمان برآورده کند. من تقریباً می‌توانم بگویم که خیلی از همکاران ما با نهایت احترامی که برایشان قائل هستم، عموماً سفارش‌محور کار می‌کنند. یعنی کاری به سفارش یک نهاد دولتی یا نهادی وابسته به حاکمیت تولید می‌شود بدون اینکه مشخص شود مخاطبش کیست؟! اولین کاری که من تهیه کننده بودم، کار سینمایی «نه روز در بوشهر» بود که من جزو اشتباهات کاری خودم می‌دانم که چرا یک کاری که مخاطبش بزرگسال بود را با انیمیشن تولید کردیم. شاید آن کار اگر به صورت فیلم سینمایی رئال ساخته می‌شد، تأثیرگذاری مثلاً صدها برابری داشت.

چرا در «فیل شاه» اول دوبله کار را انجام دادید؟

محمدیان: در سینما بازیگر می‌آید و با خودش تجربه‌اش را می‌آورد، تصویر و صدایش را می‌آورد و لحنش را به فیلم اضافه می‌کند اما هیچ‌کدام از اینها در فیلم انیمیشن نیست. یعنی کاراکتر از اول طراحی می‌شود، بعد ساخته می‌شود و بعد رنگ‌آمیزی می‌شود. کاراکتر انیمیشن بی‌جان است و هیچ حرکتی ندارد. قطعاً اگر صدای صداپیشه روی این کاراکتر بیاید، انیماتور بر اساس آن می‌تواند جان‌پردازی کند و خیلی بیشتر احساسش دیده می‌شود. چون معمول این است که خود نویسنده یا کارگردان یک صدای معمولی را ضبط می‌کنند و روی آن انیمیشن می‌گذارند ولی ما حس را در کار آوردیم. 

به نظر می‌رسد «فیل شاه» مخاطب عام‌تری نسبت به «شاهزاده روم» دارد.

محمدیان: مخاطب «فیل شاه» کودک و نوجوان است و از این‌ جهت عام‌تر است اما تیمی که دارد انیمیشن «فیل شاه» را می‌سازد همان تیم «شاهزاده روم» است. یک نکته مثبت تیم کاری ما این است که بخش خصوصی است یعنی ما وابستگی دولتی نداریم که هر موضوعی را بفرمایند، باید کار کنیم. موضوعی که به آن علاقه داریم کار می‌کنیم در خصوص «فیل شاه» هم تصمیم گرفتیم که آن موضوع را کارکنیم. قطعاً «فیل شاه» در سینما برای مردم سورپرایزهای خیلی زیادی دارد.

یعنی مخاطب بزرگ‌سال را هم با خودش درگیر می‌کند؟

محمدیان: بله. مخاطب بزرگسال هم درگیر آن می‌شود ولی اولویت با کودک و نوجوان است. عرض کردم این تیم  همان تیم «شاهزاده روم» است. یعنی شما نباید از یک تیمی که «شاهزاده روم» را ساخته است فضای متفاوت آن‌چنانی را انتظار داشته باشید. هرچند ممکن است ما مدل حرف زدن‌مان فرق کند و گویش‌مان در فیلم فرق کند، زبانمان یک خرده فابریک‌تر و سینمایی‌تر شود ولی خب همان افراد هستیم و همان اعتقادات را داریم و همان فضای فکری را داریم. «فیل شاه» یک غافلگیری‌هایی در فیلم دارد که ان‌شاءالله می‌بینیم.

آیا شما در کارهایتان به سمت شخصیت‌‌سازی در انیمیشن می‌روید؟! شخصیت‌هایی که بچه‌ها دوست داشته باشند و با آن چند سال زندگی کنند.

محمدیان: ما حدود ده سال است که با آقای جعفری و تیم «هنر پویا» در کنار هم داریم کار می‌کنیم. از کارهای کوتاه تا سریال و کارهای بلند. من هیچ‌وقت یادم نمی‌رود از همان روزهای اولی که کنار هم جمع شده بودیم قصد داشتیم که وارد کار سینمایی شویم. به خاطر اینکه کار سینمایی یک کار صددقیقه‌ای یا نوددقیقه‌ای نیست بلکه یک فیلم جریان ساز است که محصولات جانبی دارد، گیم دارد و مدیای مختلفی از آن تولید می‌شود که در سطح جامعه خیلی تأثیرگذار است.

محمدیان: از همان روزهای اول به این فکر می‌کردیم که کار سینمایی کردن کار سختی است و همان روزها به ایده‌ها و فضای فنی‌اش فکر می‌کردیم و خودمان را تقویت می‌کردیم. نکته خیلی مهم این است که برنامه‌ریزی داریم و داشتیم از این‌ جهت که به سمت قهرمان‌سازی و اسطوره‌سازی برویم. ولی اسطوره‌های شرقی، یعنی زندگی شرقی و قهرمان شرقی که ویژگی‌های شرقی داشته باشد. حالا ان‌شاءالله این پله‌های مختلفی است که ما هم گام به گام طی می‌کنیم و تجربه‌مان بیشتر می‌شود. امیدواریم به یاری خدا در کار سوم و چهارم و پنجم به یک پختگی و کمال برسیم و کارهایی درخور و در شان یک مخاطب ایرانی را داشته باشیم.